De WCO: Een oplossing voor ondernemingen in moeilijkheden? Sabine Van Buynderen Zaakvoerder WCO Huis www.wcohuis.be Philippe Van den Broecke Vennoot Agio law www.agiolaw.be
Doel van de workshop Antwoord geven op volgende vragen: Waar, wanneer en in welke omstandigheden is de WCO een oplossing? Welke obstakels dienen desgevallend overwonnen te worden? Welke alternatieven zijn er? Hoe aanpakken?
1. Inleiding 2. De WCO wet in het kort 3. Mogelijkheden 4. Obstakels 5. Alternatieven 6. Aanpak 7. Besluit Agenda
1. Inleiding
Onderneming in moeilijkheden? SOLVABILITEIT RENTABILITEIT LIQUIDITEIT Negatief eigen vermogen Alarmbelprocedure Oplopend overgedragen verlies Sterke omzetdaling Marge schommelingen Uitzonderlijke kosten Negatieve EBITDA Laattijdige betalingen klanten Dubieuze debiteuren Lage voorraadrotatie Achterstanden BTW/BV/RSZ Opzegging kredieten Beslagen - dagvaardingen
Vennootschapsrechtelijke knipperlichten Continuïteitsbedreiging volgens artikel 138 W. Venn. : gewichtige en overeenstemmende feiten die erop wijzen dat de continuïteit in het gedrang komt. Alarmbelprocedure. Waarderingsregels (artikel 96 W.Venn.): toelichting indien uit balans een overgedragen verlies blijkt of uit resultatenrekening twee opeenvolgende jaren een verlies blijkt. Laattijdige publicatie jaarrekening. Bestuurdersaansprakelijkheid Vangnetaansprakelijkheid
Cijfers jaar 2015 Aantal ondernemingen die riskeerden komen (*): 161.866 (één op drie) in moeilijkheden te Aantal faillissementen: 8.151 Aantal WCO s: 877 Aantal ondernemingen in moeilijkheden in België dat potentieel zou kunnen gebruik maken van een WCO is veel groter! (*): die zondigen tegen één van de 13 knipperlichten uit de gezondheidsbarometer van Graydon
2. De WCO wet
Doel Ondernemingen in moeilijkheden de kans geven zich te herstellen. Opschortingsperiode inlassen als tijdelijke bescherming tegen de schuldeisers. De onderneming tijd geven om herstelmaatregelen uit te werken. Behoud van het geheel of een deel van de onderneming en haar tewerkstelling. Schuldenaar blijft in beginsel aan het hoofd van de onderneming. WCO is een MIDDEL om de continuïteit na te streven, het is niet de oplossing.
Voor wie? Kooplieden Handelsvennootschappen Burgerlijke vennootschappen die de vorm van een handelsvennootschap hebben aangenomen Landbouwers en landbouwvennootschappen (Nog ) niet: Vrije beroepen Niet: Kredietinstellingen, verzekeringsondernemingen, beleggingsvennootschappen,
Drie keuzemogelijkheden WCO 1: minnelijk akkoord (akkoord met minstens 2 schuldeisers) WCO 2: collectief akkoord (akkoord bindend voor alle schuldeisers globaal reorganisatieplan) WCO 3: overdracht onder gerechtelijk gezag (geheel of gedeelte van de onderneming) Opmerking: -Overgang van scenario s is mogelijk. -2 en 3 kunnen gecombineerd worden voor aparte delen van de onderneming.
Verloop van het proces (1/6) Open portaal : continuïteitsbedreiging maar levensvatbaar. Opmerking: staat van faillissement sluit WCO procedure niet uit. Verzoekschrift indienen. Moet getekend zijn door schuldenaar of diens advocaat. Een niet volledig verzoekschrift is onontvankelijk. Aanstelling gedelegeerd rechter door de voorzitter van de rechtbank van koophandel. rechter in de rechtbank of rechter in handelszaken brengt verslag uit over ontvankelijkheid en gegrondheid van het verzoek kan schuldenaar en elke andere persoon horen en informatie opvragen wordt betaald door Staat (mede via het rolrecht)
Verloop van het proces (2/6) Binnen 14 dagen na de neerlegging wordt het verzoekschrift behandeld door de rechtbank. Vanaf de neerlegging geniet de verzoeker bescherming tegen faillissement, gerechtelijke ontbinding en kan geen tenuitvoerlegging gebeuren op roerende of onroerende goederen. De schuldenaar wordt gehoord in raadkamer Na de behandeling van het verzoek doet de rechtbank binnen de 8 dagen uitspraak. De rechtbank verklaart de procedure dan voor geopend en bepaalt de duur van de opschortingsperiode (max. 6 maanden eventueel verlengen). De rechtbank kan in het vonnis bijkomende informatie vragen.
Verloop van het proces (3/6) Geen verzet mogelijk tegen dit vonnis, wel hoger beroep binnen 8 dagen na de kennisgeving van het vonnis. Bekendmaking van het vonnis in het Belgisch Staatsblad. Individuele kennisgeving aan de schuldeisers binnen de veertien dagen na vonnis. Schuldeisers worden ingelicht met mededeling van de lijst van schuldeisers. Schuldenaar bezorgt griffie alle ontvangstbewijzen en alle opmerkingen die de schuldeiser bij deze heeft gemaakt. Mogelijkheid tot bijstand door gerechtsmandataris...
Verloop van het proces (4/6) Reorgansiatieplan dient ten laatste 20 dagen voor de stemmingszitting te worden neergelegd. Griffier doet melding van de neerlegging van het reorganisatieplan aan de schuldeisers en geeft plaats, datum en uur mee van de stemmingszitting. Schuldeisers mogen het reorganisatieplan inzien op de rechtbank (aanbeveling: schuldenaar zelf reorganisatieplan laten opsturen naar schuldeisers volmachten trachten te bekomen). Lijst met schuldvorderingen dient ten stemmingszitting te worden neergelegd. laatste 8 dagen voor de.
Verloop van het proces (5/6) Stemmingszitting. Dubbele meerderheid noodzaak: eenvoudige meerderheid van aanwezige schuldeisers die bovendien de helft van alle in hoofdsom verschuldigde bedragen vertegenwoordigen. Voor de berekening van de meerderheid wordt geen rekening gehouden met de schuldeisers die niet aan de stemming deelnamen. Stemmen per brief of per mail is niet toegelaten. Volmacht is wel mogelijk. Binnen 14 dagen na de zitting doet de rechtbank uitspraak over de homologatie van het reorganisatieplan (wettigheidscontrole). Publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Verloop van het proces (6/6) Alle schuldeisers in de opschorting zijn gebonden aan het reorganisatieplan. Verzet of beroep? Alleen de partijen die in de procedure zijn tussengekomen kunnen beroep aantekenen. Indien reorganisatieplan niet stipt uitgevoerd wordt kan de rechtbank de homolgatie intrekken. Gebeurt bij dagvaarding. Alle afspraken worden teniet gedaan maar de reeds gebeurde betalingen blijven behouden.
Verlenging? Is mogelijk maar met een maximum van 6 maanden (dus maximale duur = 12 maanden vanaf de datum van het vonnis). In buitengewone omstandigheden kan een verlenging tot 18 maanden. Omvang van de onderneming Complexiteit Behoud werkgelegenheid Indien overdracht onder gerechtelijk gezag kan er nog eens 6 maanden bijkomen. Geen verzet of hoger beroep mogelijk.
Schuldeisers - soorten Schuldeisers in de opschorting versus schuldeisers buiten de opschorting. Openbare schuldeisers in de opschorting. Buitengewone schuldeisers in de opschorting: Schuldvorderingen die zijn gewaarborgd door een bijzonder voorrecht of een hypotheek; Schuldvorderingen van schuldeisers-eigenaars De aard van de schuldeiser wordt bepaald op moment van de opening van de WCO procedure.
Schuldeisers mogelijkheden (1/4) Gewone schuldeisers in de opschorting: Verlenging betalingstermijnen : maximum terugbetaling op 5 jaar Gedeeltelijke kwijtschelding Hoofdsom (max 85%) Interesten (volledig) Schadeclaims (volledig tenzij opgenomen in de vordering) Omzetten van schuld in aandelen Differentiatie mogelijk? Opletten met eigen R/C
Schuldeisers mogelijkheden (2/4) Buitengewone schuldeisers in de opschorting: Kunnen enkel meestemmen indien het reorganisatieplan een weerslag heeft op hun rechten -> wil schuldenaar ze mee betrekken in de stemming dan moeten zij een toegeving doen (bv daling interestvoeten). Het plan kan in de opschorting voorzien van de uitoefening van de bestaande rechten van de buitengewone schuldeisers voor een maximum duur van 24 maanden vanaf het neerleggen van het verzoekschrift.
Schuldeisers mogelijkheden (3/4) Openbare schuldeisers in de opschorting met een algemeen voorrecht: Zijn eigenlijk ook gewone schuldeisers in de opschorting. Moeten behandeld worden zoals de best betaalde gewone schuldeisers in de opschorting Stemmen meestal principieel tegen
Schuldeisers mogelijkheden (4/4) Specials : Het plan kan niet voorzien in een kwijtschelding van schuldvorderingen die zijn ontstaan uit voor de opening van de procedure verrichte arbeidsprestaties. Het plan kan niet voorzien in een vermindering van de onderhoudsschulden. Het plan kan niet voorzien in vermindering of kwijtschelding van strafrechtelijke boeten.
Gevolgen van de opschorting (1/3) Bescherming Geen faillissement, gerechtelijke ontbinding of ten uitvoer legging van beslagen. Kan wel: bewarend beslag. Eerder gevestigde beslagen behouden hun bewarend karakter maar rechtbank kan ze handlichten indien geen beduidend nadeel voor schuldeiser. Weliswaar geen weerslag op het lot van schuldvorderingen die van bij de vestiging van het pand specifiek werden verpand (opgepast: een pand op handelszaak wordt niet aanzien als een specifieke verpanding). Mede schuldenaars en borgen genieten de bescherming NIET!
Overeenkomsten Gevolgen van de opschorting (2/3) Principe is het voortbestaan van de bestaande overeenkomsten, zowel in uitvoering als in de modaliteiten. Indien er contractuele wanprestatie is door de schuldenaar dan kan de schuldeiser toch beëindigen maar heeft de schuldenaar de mogelijkheid de situatie recht te zetten binnen de 15 dagen na ingebrekestelling. Er is een mogelijkheid om een overeenkomst te schorsen mits dit aan de schuldeiser gemeld wordt en mits dit aantoonbaar de reorganisatie in het gedrang brengt of mits dit de gerechtelijke overdracht onmogelijk maakt. Opgepast: voortzetting van lopende overeenkomsten met opeenvolgende prestaties na het vonnis maken het voorwerp uit van schuldvorderingen BUITEN de opschorting. Arbeidsovereenkomsten kunnen nooit opgeschorst worden.
Gevolgen van de opschorting (3/3) Schadebedingen Blijven zonder gevolg tijdens de periode van opschorting en tot de integrale uitoefening van het reorganisatieplan. Mogelijkheid: schuldeiser kan de werkelijke door niet naleving van de hoofdverbintenis geleden schade opnemen in zijn schuldvordering IN de opschorting. Nadeel: definitieve verzaking aan het strafbeding, zelfs na de integrale uitvoering van het reorganisatieplan.
3. Mogelijkheden
Tijd kopen Een onderneming geraakt niet zo maar in moeilijkheden Cost cutting/downsizing is dikwijls noodzaak; kan soms door variabilisering van de kosten Vers geld is ook dikwijls een noodzaak: investeerders zoeken, praten met de banken, denken aan ten gelde maken van sommige activa (sale and lease back) Zoeken naar nieuwe zakenrelaties/partners Sales en marketingplan maken/herbekijken Optimalisatie behoefte aan bedrijfskapitaal Zit iedereen op de juiste plaats en houdt iedereen zich met het juiste bezig?
Fiscaal Kwijtschelding van schulden wordt fiscaal tijdelijk vrijgesteld en definitief vrijgesteld als het volledig reorganisatieplan is doorlopen Boekingen op moment van homologatie Afboeking van schuld op de balans Boeking uitzonderlijke opbrengst Creatie van een uitzonderlijke (vrijgestelde) opbrengst -> mogelijkheden om eigen vermogen te verbeteren
Stretching/kwijtschelding van schulden Is nooit een doel op zich maar ervaring leert dat indien er niets gedaan wordt aan de schuldenmassa, het bedrijf weinig overlevingskans heeft op termijn. Stretching: reorganisatieplan moet op 5 jaar afgelopen zijn. Kwijtschelding : kan tot maximum 85% en alle gewone schuldeisers in de opschorting gelijk voor de wet De homologatie van het reorganisatieplan maakt het bindend voor alle schuldeisers in de opschorting: Ook diegene die tegengestemd hebben of niet aanwezig waren Ook diegene die niet werden opgenomen in de lijst van de schuldeisers: deze hebben evenwel het recht om zelf hun schuld kenbaar te maken op de rechtbank uiterlijk 14 dagen voor de kenniszitting.
4. Obstakels
Stoorzenders (1/2) Publicatie in Belgisch Staatsblad en commerciële impact: de aanval is de beste verdediging! Nieuwe schulden moeten meestal contant betaald worden: geen WCO starten als het te laat is. Openbare schuldeisers. Banken: voorafgaande negotiatie is een must zullen volmachten wellicht omzetten (hypotheekkosten) dossier gaat meestal naar intensive care waardoor hogere interesten kapitaalsaflossingen blijven doorlopen (opeenvolgende prestaties) Oppassen met straight loans
Stoorzenders (2/2) Relatief zwaar proces (administratief) en daardoor is kostenplaatje navenant: maar creatie van een oorlogskas tijdens de opschorting. In het rolrecht zitten alle griffier- en registratierechten wel inbegrepen. Persoonlijke borg! R/C op actief zijde van de balans en niet volstort kapitaal Geen nieuwe WCO binnen de 3 jaar na aanvraag van de vorige tenzij voor een WCO 3 (overdracht onder gerechtelijk gezag) -> noodzaak voor een goede sanering en een realistisch thesaurieplan. Oppassen met schuldeisers met eigendomsvoorbehoud en leveranciers die een algemene pandclausule in de algemene voorwaarden hebben staan.
5. Alternatieven
Buiten gerechtelijke minnelijke schikking Mogelijkheden (1/2) Zonder toezicht van een rechter Neerlegging op de griffie maar geen publicatie Minstens 2 schuldeisers Andere schuldeisers zijn niet gehouden Tegenstelbaar bij een eventueel later faillissement Ondernemingsbemiddelaar Op verzoek van de schuldenaar zelf Verzoek richten aan de griffie van de rechtbank of de kamer van handelsonderzoek Betalend Verbindingsofficier tussen schuldeisers en schuldenaar Helpt nadenken over oplossingen Moet onafhankelijk zijn
Mogelijkheden (2/2) Vrijwillige ontbinding Gerechtelijke ontbinding Vereffening Faillissement
6. Aanpak
Voorafgaand Preventieve informatie uitwisseling Kamers van handelsonderzoeken Sinds de wetswijziging is een economisch beroepsbeoefenaar expliciet ontheven van zijn beroepsgeheim wanneer hij info verstrekt aan de rechter Samenstellingsopdrachten: toezicht en bijstand. Doel: objectiveren. Best opdrachtbrief maken. Economische beroepsbeoefenaar moet waken over zijn onafhankelijkheid en moet zich hoeden voor het risico als feitelijk bestuurder beschouwd te worden
TO DO (1/2) Lijst van de schuldvorderingen maken: Bedrag (hoofdsom) Coördinaten schuldeiser Hoedanigheid van de schuldeiser Deze lijst moet bij het verzoekschrift zitten en binnen de 14 dagen na het vonnis naar de schudeisers gestuurd worden. Indien schuldeiser akkoord: niets doen, in het ander geval kan schuldeiser aan de schuldenaar en/of de griffie bezwaar laten kennen.
TO DO (2/2) Proef-en saldibalans maken die maximum 3 maanden oud is. Thesaurieplan maken met alle inkomende en uitgaande betalingen die voorzien worden tijdens de duur van de opschorting (dus ook BTW). Nadenken over herstelmaatregelen die een doorstart van het bedrijf ten goede komen. Verwittigen van de werknemers.
Verzoekschrift Vermelding van het doel; Uiteenzetting van de feiten waaruit het gevaar voor discontinuïteit blijkt; Doel waarom een reorganisatieprocedure wordt aangevraagd; Vermelding van een elektronisch adres; Twee recentste (neergelegde) jaarrekeningen of aangiftes in personenbelasting (NP); Boekhoudkundige staat met actief en passief + de resultatenrekening (max. 3 maanden oud). Moet opgesteld zijn onder toezicht van externe boekhouder, accountant, bedrijfsrevisor,.. Begroting met een schatting van de inkomsten en uitgaven (minimum voor de duur van de gevraagde opschorting); Volledige lijst met erkende of beweerde schuldeisers in de opschorting; Maatregelen die de schuldenaar overweegt om de rendabiliteit en solvabiliteit van de onderneming te herstellen; Bewijs dat schuldenaar voldeed aan de verplichtingen om de werknemers of hun vertegenwoordigers in te lichten of te raadplegen; Alle andere nuttig te achten stukken.
Reorganisatieplan Bevat een beschrijvend en een bepalend gedeelte Beschrijvend deel De staat van de onderneming De aard van de moeilijkheden De herstelmiddelen/maatregelen Eventueel: betwiste schuldvorderingen Bepalend deel Rechten van alle schuldeisers Maatregelen om schuldeisers te voldoen Mogelijke oplossingen Sociaal luik( i.g.v. vermindering loonmassa) Thesaurieplan Kan een vrijwillige overdracht van de onderneming of delen ervan omvatten
Contacteren schuldeisers Schuldeisers worden verwittigd door de griffier en kunnen reorganisatieplan inkijken op de griffie. Sterke aanbeveling: zelf de schuldeisers contacteren en plan doorsturen. Positieve stemming kan via volmacht.
Quid betaling eigen prestaties?
8. Besluit
Dringend inzetten op een reorganisatiecultuur Insolventie procedures worden in België nog teveel gezien als een teken van falen i.p.v. een management instrument om problemen aan te pakken. Oppassen dat we het kind met het badwater niet weggooien.
Succesfactoren van een WCO Combinatie van techniek en netwerk TECHNIEK Financieel Juridisch Fusies en overnames NETWERK Banken Investeerders BTW/RSZ/belastingen En op tijd beginnen!