Zakelijke zekerheden. Joke Baeck Docent Universiteit Gent

Transcriptie

1 Zakelijke zekerheden Joke Baeck Docent Universiteit Gent Contrast Law Seminar Knipperlichten 2015 Vrijdag 9 mei 2014

2 Hervorming zekerheidsrecht 1. Wet van 11 juli 2013 Datum inwerkingtreding: nog te bepalen bij KB (uiterlijk 01/01/17). 2. Wet van 24 juni 2013

3 Het nieuwe pandrecht 1. Totstandkoming 2. Gevolgen.

4 I. Totstandkoming

5 Totstandkoming 1. Wijze van totstandkoming 2. Voorwerp 3. Gewaarborgde schuldvordering.

6 A. Wijze van totstandkoming 6

7 Consensualisme Principe Pandovereenkomst is voortaan een consensuele overeenkomst (art. 2) Uitzondering Als pandgever een consument is, is. pandovereenkomst in principe een vormelijke overeenkomst (art. 4) Nieuw Pandovereenkomst afgesloten door vertegenwoordiger voor rekening van een of meer begunstigden (art. 3)

8 Tegenwerpelijkheid pandrecht 1. Registratie in pandregister (registerpand) 2. Buitenbezitstelling (vuistpand)

9 Bewijs pandovereenkomst Registerpand Bewijs door geschrift met nauwkeurige aanduiding van (art. 4): - bezwaarde goederen - gewaarborgde schuldvorderingen - maximaal. bedrag tot beloop waarvan de schuldvorderingen gewaarborgd zijn Als pandgever consument is: geschrift moet de waarde van de verpande goederen vermelden Vuistpand Bewijs met alle middelen van recht, tenzij pandgever een consument is (art. 40)

10 Pandregister: algemeen 1. Online register, elektronisch raadpleegbaar (art. 26) 2. Verdere uitwerking bij KB vereist (art. 26) 3. Pandhouder zorgt zelf voor registratie van pandrecht (art. 29)

11 Te registreren gegevens (art. 30) 1. Identiteit pandhouder (of vertegenwoordiger) 2. Identiteit pandgever 3. Aanduiding bezwaarde goederen 4. Aanduiding gewaarborgde schuldvorderingen 5. Maximaal gewaarborgde bedrag 6. Aansprakelijkheidsverklaring pandhouder

12 Te raadplegen gegevens (art. 31) 1-6. Cf. de te registreren gegevens 7. Registratienummer 8. Datum registratie

13 Pandregister: toegang (art. 34) 1. Pandgever 2. Pandhouder 3. Bepaalde categorieën van personen bepaald bij KB

14 Pandregister: kosten (art. 28) Principe Retributie (bedrag te bepalen bij KB) Uitzondering Kosteloos voor:. - Pandgever - Bepaalde categorieën personen bepaald bij KB

15 Termijn van de registratie (art. 35) 1. Tien jaar 2. Hernieuwbaar

16 B. Voorwerp 16

17 Registerpand 1. Elk roerend goed (lichamelijk of onlichamelijk) 2. Bepaald geheel van roerende goederen 3. Ook toekomstige goederen Uitzonderingen (blijven onderworpen aan bijzondere wetgeving): - Inpandgeving financiële activa - Inpandgeving intellectuele eigendsomrechten

18 Vuistpand 1. Een of meer lichamelijke roerende goederen 2. Schuldvorderingen 3. Geldsom 4. Ook toekomstige goederen

19 C. Gewaarborgde schuldvordering 19

20 Gewaarborgde schuldvorderingen 1. Pandovereenkomst kan gevestigd worden tot zekerheid van een of meer bestaande of toekomstige schuldvorderingen (art. 10) Bepaalbaarheidsvereiste Pandovereenkomst vermeldt maximaal gewaarborgde bedrag 2. Bepaalde of onbepaalde duur

21 Omvang pandrecht (art. 12) 1. Hoofdsom gewaarborgde schuldvordering 2. Bijhorigheden (interest, schadebeding, kosten van uitwinning) Als pandgever een consument is: bijhorigheden mogen niet groter zijn dan 50% van de hoofdsom

22 II. Gevolgen

23 Gevolgen 1. Rechten en plichten van pandhouder en pandgever 2. Uitoefening van het pandrecht.

24 A. Rechten en plichten van pandhouder en pandgever 24

25 Registerpand (1) Geen buitenbezitstelling vereist Pandgever: - Plicht om als een goed pandgever voor de verpande goederen te zorgen (art. 16) - Recht op gebruik verpande goederen overeenkomstig hun bestemming (art. 17) - Recht op verwerking van goederen die bestemd zijn voor verwerking (tenzij anders overeengekomen) (art. 18) - Recht op beschikking binnen normale bedrijfsvoering (tenzij anders overeengekomen) (art. 21)

26 Registerpand (2) Geen buitenbezitstelling vereist Pandhouder - Inspectierecht (art. 16) - Als pandgever in ernstige mate aan zijn verplichtingen tekortschiet, kan de pandhouder vorderen dat de bezwaarde goederen aan hem worden afgegeven of onder een gerechtelijk sekwester worden geplaatst (art. 22)

27 Vuistpand (1) Buitenbezitstelling vereist Pandhouder - Plicht om als een goed pandhouder voor de verpande goederen te zorgen (art. 43) - Geen gebruiksrecht (art. 42) - Aansprakelijk voor verlies of beschadiging van de verpande goederen, die het gevolg zijn van zijn nalatigheid (art. 43) - Recht op terugbetaling van nuttige kosten tot behoud en tot onderhoud (art. 43) - Segregatieplicht (bij pand op vervangbare zaken) (art. 44)

28 Vuistpand (2) Buitenbezitstelling vereist Pandgever - Inspectierecht (art. 43) - Als pandhouder in ernstige mate aan zijn verplichtingen tekortschiet, kan de pandgever de verpande goederen terugvorderen (art. 45)

29 B. Uitoefening 29

30 Voorrang Pandrecht geeft pandhouder recht van voorrang Pandhouder heeft het recht om bij voorrang boven de andere schuldeisers te worden betaald uit de bezwaarde goederen (art. 1)

31 Uitoefening 1. Volgrecht 2. In natura vereiste? 3. Uitwinning.

32 1. Volgrecht

33 Volgrecht (art ) Principe Pandhouder heeft volgrecht 1. Beschikking. binnen normale bedrijfsvoering Uitzonderingen 2. Beschikking met toestemming pandhouder 3. Toepassing artikel 2279 BW

34 2. In natura-vereiste?

35 In natura-vereiste? 1. Principe: zakenrechtelijk specialiteitsbeginsel 2. Bijzondere regels: - Verwerking - Onroerendmaking - Vermenging. 3. Zakelijke subrogatie

36 Verwerking (art. 18) 1. Verwerking is in principe toegestaan 2. Als door toegestane verwerking een nieuw goed ontstaat pandrecht bezwaart nieuw goed 3. Niet toegestane verwerking toepassing art. 570 e.v. BW. 4. Verwerking met goederen van derden en afscheiding is onmogelijk of economisch niet verantwoord pandrecht bezwaart nieuw goed als het oorspronkelijk verpande goed het voornaamste was of de hoogste waarde had derde heeft dan een vordering uit ongerechtvaardigde verrijking tegen pandhouder

37 Onroerendmaking (art. 19) 1. Onroerendmaking tast pandrecht niet aan 2. Conflict met hypothecaire schuldeiser: anterioriteitsregel (art. 57).

38 Vermenging (art. 20) 1. Vermenging tast pandrecht niet aan 2. Als meerdere pandhouders pandhouders behouden hun pandrecht. in verhouding tot hun respectievelijke aanspraken

39 3. Uitwinning

40 Uitwinning Onderscheid pandgever is consument: - geen uitvoerbare titel vereist - verplichte tussenkomst rechter pandgever is geen consument - geen uitvoerbare titel vereist - geen verplichte tussenkomst rechter

41 Pandgever is consument 1. Bestaande regeling wordt grotendeels behouden (art. 46) 2. Geen uitvoerbare titel vereist. 3. Wel verplichte rechterlijke tussenkomst: pandhouder moet zich tot de rechter wenden om: - verpande goed aan hem te laten toewijzen - toestemming te krijgen om goed openbaar of onderhands te laten verkopen 4. Quid als pandgever het goed niet vrijwillig afgeeft?

42 Pandgever is geen consument (1) 1. Geen uitvoerbare titel vereist 2. Geen verplichte rechterlijke tussenkomst. 3. Pandhouder is gerechtigd goed te verkopen of te verhuren (art. 47) 4. Overeenkomst over wijze van uitwinning mogelijk 5. Quid als pandgever het goed niet vrijwillig afgeeft?

43 Pandgever is geen consument (2) Procedure (1) 1. Voorafgaande kennisgeving (art. 48) Per aangetekend schrijven. Aan wie? - schuldenaar (en derde pandgever) - andere pandhouders - schuldeisers die op de bezwaarde goederen beslag hebben gelegd - quid met hypothecaire schuldeisers?

44 Pandgever is geen consument (3) Procedure (2) 1. Voorafgaande kennisgeving (art. 48) Inhoud? - Bedrag gewaarborgde schuldvordering - Omschrijving bezwaarde goederen - Voorgenomen wijze van uitwinning - Recht om de goederen te bevrijden door betaling.

45 Pandgever is geen consument (4) Procedure (3) 2. Wachttermijn van 10 dagen (3 dagen als bederfbare goederen). 3. Recht op bevrijding door betaling

46 Pandgever is geen consument (5) Procedure (4) 4. Uitwinning (art. 51 t.e.m. 53) - Openbare verkoop - Onderhandse verkoop (pandhouder mag niet optreden als koper) - Verhuring - Toe-eigening (mits toestemming pandgever).

47 Pandgever is geen consument (6) Procedure (5) 5. Verdeling van de opbrengst (art. 55, 57-58) Pandhouder: recht van voorrang. Meerdere pandhouders: rangorde wordt in de regel bepaald naar de datum waarop hun pandrecht tegenwerpelijk werd gemaakt (door registratie of buitenbezitstelling) Saldo: komt toe aan pandgever

48 Pandgever is geen consument (7) Procedure (6) 6. Rechterlijke controle Ad interim (art. 54). A posteriori (art. 56)

49 Rangconflicten (1) (art. 57) 1. Meerdere pandhouders Rang wordt bepaald naar datum van registratie / buitenbezitstelling Gelijke datum = gelijke rang. 2. Conflict met hypothecaire schuldeiser: anterioriteitsregel

50 Rangconflicten (2) (art. 58) 4. Volgende schuldeisers hebben voorrang op pandhouders: a. Verkoper onder eigendomsvoorbehoud b. Onbetaalde verkoper met voorrecht. c. Onderaannemer met voorrecht d. Retentor met schuldvordering voor kosten tot behoud van het verpande goed

51 Graag bereid uw vragen te beantwoorden