Datum : zaterdag 18 juni 2011 Opleiding : CCM16 Examen : Module 3 IB&CM Tijd : 3 klokuren Examen: Dit examen bestaat uit 3 opgaven, verdeeld over 9 pagina s. Controleer dit! De vragen van dit examen zijn gebaseerd op de leerstof uit het boek, de colleges alsmede de verstrekte hand-outs. Toegestane hulpmiddelen: Blauwe of zwarte balpen; het gebruik van potlood en/of vulpen is verboden! Calculator (niet grafisch en/of programmeerbaar) Nederlandse wetbundel(s) Liniaal / tekenliniaal Uitwerkingen: Formuleer uw antwoorden in correct Nederlands, gebruik géén telegramstijl. U dient uw uitwerkingen in te leveren op het uitgereikte VVCM uitwerkingenpapier. Beschrijf het uitwerkingenpapier enkel aan de voorkant en voorzie elk blad van uw naam, voornaam, studentnummer en paginanummer. Lever géén kladpapier in! - De examenvragen mag u houden! - CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 1 van 9
Opgave 1: Macro economie: internationale handel Lees onderstaand artikel uit de Intermediair van 6 april 2006 en beantwoord de bijbehorende vragen. Wat drijft de economie? D r in en d r uit Meer dan enig ander land in de EU verdient Nederland aan het in- en dan weer uitvoeren van goederen. En dat wordt alleen maar meer. Waarom is die wederuitvoer voor Nederland belangrijk? Omdat de wederuitvoer al jaren de snelste groeier is binnen de Nederlandse economie. Het CBS maakte vorige week bekend dat de Nederlandse economie in 2005 was gegroeid, maar dat de wederexport met twaalf procent ruim twee keer zo hard was gegroeid. Mede dankzij de wederuitvoer heeft Nederland een handelsoverschot van meer dan 6% van het BBP; op Zweden na het hoogste cijfer binnen de Europese Unie. Die wederuitvoer maakt nu 45 procent van de totale uitvoer uit en dat percentage blijft toenemen; in 1990 was dat nog maar twintig. Maar wederuitvoer, dat is toch gewoon dozen schuiven? Dat levert toch niets op? In 2003 -meer recente cijfers zijn er niet- schatte de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) de marge op wederuitvoer op ruim tien procent. Met andere woorden, van elke tienduizend euro aan in- en weer uitgevoerde goederen blijft zeker duizend euro hangen bij transportbedrijven, groothandels en andere bedrijven in Nederland. Dat tikt aardig aan. Op dit moment verdient Nederland drie procent van zijn BBP door wederuitvoer. Drie procent, dat klinkt niet bepaald spectaculair. Het is maar hoe je het bekijkt. Het gaat wel om twaalf miljard euro. Ter vergelijking: dat is bijna net zoveel als het handelsoverschot van het grootste Nederlandse exportsucces, de land- en tuinbouwsector. Waardoor groeit de handel van Nederland zo snel? De laatste tien jaar komt dat vooral door China. Nederland is de zesde exportbestemming van dat land; alleen naar Duitsland exporteert de Volksrepubliek binnen Europa nog meer goederen. Nog spectaculairder is de groei van de Nederlands- Chinese handel: die bedroeg vorig jaar 34 procent, tegen 25 procent voor de VS en 17 procent voor Duitsland. Waarom drijven de Chinezen zo graag handel met ons? Nederland staat bekend als een gemakkelijk land met een efficiënte (lucht)haven, goede dienstverleners, een prettig belastingklimaat en relatief weinig gezeur van de overheid en bij de grenzen. Te vriend houden dus, die Chinezen? Zeker nu het onder grote Chinese bedrijven een trend begint te worden een Europese vestiging op te zetten. Vorig jaar zetten elf Chinese bedrijven hun Europese hoofdkantoor of distributiecentrum in Nederland neer, goed voor ruim driehonderd arbeidsplaatsen. De verwachting is dat Chinese bedrijven in Europa, zowel in aantal als in omvang, snel zullen toenemen. Het zou mooi zijn als Nederland hun eerste keuze is. Dan gebeurt er misschien zoiets als bij het verdwijnen van de Europese binnengrenzen begin jaren negentig. Veel Amerikaanse en Japanse multinationals zetten toen hun Europese hoofdkantoor in Nederland neer. Dat betekende destijds een forse impuls voor de Nederlandse economie. CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 2 van 9
Gevraagd: 1. 1a. In de tekst wordt gesproken over de economie. Wat wordt hier bedoeld met het begrip economie (geef de term en de definitie)? 1b. Aan de hand van welke indicator meet het CBS de omvang van de economie (geef de term en de definitie)? 1c. Wanneer is er conform de definities van het CBS sprake van groei van de economie? 2. 2a. In het artikel wordt de omvang van de handel met het buitenland vergeleken met de omvang van het BBP. Geef de naam van de indicator die de buitenlandse handel vergelijkt met het BBP en geef de berekeningswijze (formule). 2b. Onderstaand treft u enkele kerncijfers ( mln) van het CBS over de jaren 2004-2006 aan. Bereken de indicator die u onder voorgaand punt heeft benoemd voor de jaren 2005 en 2006 en splits deze indicator uit naar import en export. BBP (MP) Import Export 2004 491.184 256.990 287.340 2005 513.407 292.440 326.640 2006 540.216 331.670 368.280 2c. Bereken over de jaren 2004-2006 het handelssaldo en geef aan of er sprake is van een handelsoverschot of tekort. 2d. Bereken over de jaren 2004-2006 de dekkingsbijdrage. 2e. Geef uw oordeel over de ontwikkeling van de economie irt het handelssaldo. 3. 3a. In het artikel wordt de term wederuitvoer omschreven als D r in en d r uit, maar hoe luidt de definitie van wederuitvoer? 3b. Wordt deze wederuitvoer meegenomen in de indicator zoals die door u is weergegeven in uw antwoord op vraag 2a en 2b? Licht uw antwoord toe! 3c. Wat is het onderscheid tussen doorvoer en wederuitvoer? 3b. Wordt deze doorvoer meegenomen in de indicator zoals die door u is weergegeven in uw antwoord op vraag 2a en 2b? Licht uw antwoord toe! CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 3 van 9
Opgave 2: Export managementmodellen 2.1 Het internationaliseringsproces: de Perlmutter theorie en model a. Hoe luidt de Perlmutter theorie? b. Het Perlmutter model is ook bekend onder een andere naam / acroniem. Geef aan hoe deze naam luidt en verklaar de letters van het acroniem. c. Teken het Perlmutter model en geef invulling aan de vlakken in het model. Gebruik hiervoor één compleet A4 examenpapier. d. Typeer aan de hand van het Perlmutter model het stadium in het internationaliseringsproces van onderstaande producten. Of met andere woorden: plaats de producten in het door u geschetste model. CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 4 van 9
2.2 Landen / regio selectie Onderstaand treft u een weergave van het landenselectie model (selection funnel) aan: Gevraagd: a. Uit welke pijlers is het landenselectiemodel opgebouwd? b. De 14 screeningscriteria van filter 1 zijn onder te verdelen naar een viertal soorten criteria. Welke 4 soorten zijn dit? CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 5 van 9
c. Onderstaand treft u een viertal Nederlandse instanties aan waar de internationale credit manager te rade kan gaan voor informatie die kan worden ingezet bij de toepassing van de selectiecriteria uit het landenselectie model. Geef aan om welke selectiecriteria het gaat en tot welke soort (zie voorgaande vraag) dit selectiecriterium behoort. Ministerie van ELI: Agentschap NL CBS: statistiek (Statline) CPB: Centraal Planbureau SCP: Sociaal Cultureel Planbureau d. Eén van de selectiecriteria uit het landenselectie model is het politieke risico. Geef aan of het politieke risico invloed heeft op de economische toestand van een land. Motiveer uw antwoord. CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 6 van 9
Opgave 3: Exportfinanciering & Incoterms Een Nederlandse exporteur komt in aanmerking voor een opdracht voor het leveren en installeren van een zeer specifieke machine in Ankara, de moderne hoofdstad van Turkije, die diep landinwaarts ligt. De totale contractwaarde is USD 3.500.000. De omzet van de exporteur fluctueert tussen de 4.000.000 en 23.000.000 per jaar. Het project loopt 13 maanden. De bid bond voor 5% van de contractwaarde is reeds gesteld door HUISBANK NV in Rotterdam. De performance bond dient nu binnen drie dagen te worden gesteld. Na oplevering van het gehele project zal de performance garantie (20% van de contractwaarde) worden beëindigd maar wel drie jaar lang verder geldig blijven als warranty bond voor 5% van de contractwaarde (garantie op het continu blijven presteren van de machine). De leveringsconditie luidt ex works Gouda as per Incoterms 2000. De betaling vindt plaats in drie termijnen: 15% na ontvangst van de performance bond in Turkije, 60% na verscheping 25% na presentatie van een rechtsgeldig getekend document door de opdrachtgever. Dit document geeft aan dat de installatie van de machine (13 maanden na ondertekenen van het contract) na volle tevredenheid is verlopen. De overeenkomst is naar Turks recht. De opdrachtgever inspecteert de voortgang van het project. Bij de beantwoording van onderstaande vragen dient u de Incoterms 2000 als uitgangspunt te hanteren! CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 7 van 9
Gevraagd: 1. Wat zijn de vijf belangrijkste risico s die een exporteur loopt bij het exporteren van machines naar Turkije? 2. Welke maatregelen zou u treffen om de betaling vanuit Turkije zeker te stellen? Maak hierbij een risico analyse van deze casus en geef de mogelijke knelpunten aan in het contract (zie bovenstaande samenvatting). Op welke wijze kunt u monitoren dat de geldstroom tijdig binnenkomst? 3. Hoe dekt u het valutarisico vanaf het moment dat de bid bond (bindingsgarantie) is gesteld? (de export valuta mag niet worden gewijzigd in EUR). Wat gebeurt er met de valuta termijn transactie als er niet of niet tijdig wordt betaald? 4. Waarom is een check wel een betalinginstrument maar is het toch geen definitieve betaling? 5. Wat zijn uw inhoudelijke en commerciële argumenten (voor en tegen) om te kiezen tussen een kredietverzekering, een LC of Cash against documents? 6. Welke elementen uit de jaarrekening zijn naar uw mening van belang bij Internationaal Credit Management? 7. Geef een schematische weergave (in de juiste volgorde) van de order cycle van de exporterende onderneming in deze case. 8. Waarom zou u de inklaring in Turkije niet zo snel aanbieden; wat is het nadeel van DDP tot bestemming in Turkije? CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 8 van 9
9. Enkele belangrijke onderdelen voor een bedrag van 800.000 komen uit Brazilië. Op welke wijze krijg u regie (tijdige en juiste levering) op dit onderdeel van de supply chain? 10. Waar dient Credit Management in de organisatiestructuur van de exporterende onderneming te worden opgenomen? Beargumenteer uw antwoord! 11. a. Wat is het verschil tussen een valuta optie en een valuta termijnaffaire? b. Waardoor verschilt in het algemeen de prijs van een valuta termijnaffaire ten opzichte van de contante aan- of verkoop van vreemde valuta? 12. Op welke wijze kunt u de liquiditeitspositie gedurende een dergelijk export proces optimaliseren? 13. a. Wat is het verschil tussen een payment garantie en een import LC? b. Geef de voor- en nadelen van deze instrumenten voor de importeur. CCM16 Mod3 IB&CM - 110618 examen Pagina 9 van 9