1 Vlaams minister-president Geert BOURGEOIS Diplomatiek Korps 11 juli toespraak Brussel, 8 juli 2016 ENKEL HET GESPROKEN WOORD TELT Excellenties, Geachte genodigden, Welkom op de receptie ter gelegenheid van het Feest van de Vlaamse Gemeenschap. Op 11 juli herdenken wij de overwinning van de Vlaamse steden op de Franse koning in 1302. Ondertussen onderhouden wij zeer goede betrekkingen met onze Franse buren, maar toch blijft 11 juli het symbool van de Vlaamse natie. Maar ook al is het een feestdag, toch sta ik graag eerst even stil bij de tragische gebeurtenissen van drie en een halve maand geleden, hier vlakbij aan het metrostation van Maalbeek en tien kilometer verder, op de internationale luchthaven van Zaventem. Het waren afschuwelijke en laffe aanslagen, gericht op het hart van Europa. Ik dank u nogmaals voor de solidariteit die uw land op dat ogenblik heeft betoond. Jammer genoeg was 22 maart niet het einde.
2 Sindsdien zijn steden zoals Orlando en Istanbul door bloederige aanslagen getroffen, om nog niet te spreken van de terreur waaronder de bevolking van landen als Libië, Irak, Pakistan, Somalië, Syrië, Nigeria of Yemen te lijden heeft. Kort na de aanslagen van 22 maart bracht ik een officieel bezoek aan de Koerdische Autonome Regio in Irak. In Erbil kreeg ik veel blijken van steun: van de president, de premier en religieuze leiders. Op niet meer dan een steenworp van het gebied dat door IS wordt gecontroleerd, zag ik een totaal andere samenleving, - een samenleving gebaseerd op pluralisme en religieuze verdraagzaamheid, - een samenleving waar twee miljoen vluchtelingen en ontheemden een veilige haven hebben gevonden. Vlakbij de wanstaltige karikatuur die IS van de islam heeft gemaakt, zijn er tekenen van hoop voor het Midden-Oosten, voor de hele wereld. Het zijn samenlevingen die bewijzen dat mensen van diverse levensbeschouwingen vreedzaam kunnen samen leven, als actieve burgers met gelijke waarden, rechten, en vrijheden. Excellenties, Graag sta ik ook even stil bij de toekomst van het Verenigd Koninkrijk. Ongetwijfeld was u, net zoals ikzelf, teleurgesteld door de uitslag van het Britse referendum over het lidmaatschap van de Europese Unie. Het was een slechte dag voor de EU, die een zeer belangrijke lidstaat verliest. Een lidstaat met 60 miljoen inwoners, de vijfde grootste economie ter wereld, goed voor bijna 18 procent van het bruto binnenlands product van de EU,
3 die permanent lid is van de Veiligheidsraad, een nettobetaler van de EU, een voortrekker van mensenrechten en pluralisme, alsook een model-leerling bij het omzetten van Europees recht. Voor het Verenigd Koninkrijk is de Brexit evenzeer een slechte zaak. Ik geloof dat er voor de Europese landen maar één grote, ertoe doende hefboom is op mondiaal vlak, en dat is de EU. Als het gaat over klimaat, wereldhandel, vrede en stabiliteit, is de EU dé hefboom en onze partner. Ook voor Vlaanderen is het een slechte zaak. De Britten zijn een historische partner, denk aan de twee wereldoorlogen, maar ook op handelsvlak: het is de vierde exportmarkt van Vlaanderen. Wij exporteren naar het Verenigd Koninkrijk 87 procent van de Belgische export die ruim 31 miljard euro bedraagt. Dit gaat niet alleen over ondernemingen, dit gaat over onze welvaart, onze jobs, onze voedingsindustrie, onze textielindustrie, onze chemische industrie, onze farmaceutische industrie, onze industrie die toelevert aan de vervoerssector, enzovoort. Vlaanderen, dames en heren, respecteert uiteraard de keuze van de Britten. Maar we willen de politieke, economische en maatschappelijke kosten zo laag mogelijk houden. We staan voor ontzettend moeilijke onderhandelingen. Het Leave-kamp heeft gewonnen, maar heeft geen scenario. Er is het sibillijnse artikel 50 waar behalve Groenland maar dat was een heel andere situatie geen precedenten voor zijn. Ik denk dat we nu vooral alle kalmte moeten bewaren. Het is cruciaal dat we pragmatisch handelen en streven naar een zo zacht mogelijke Brexit.
4 Parallel met het Uittredingsverdrag, moeten de EU en het Verenigd Koninkrijk onderhandelen over nieuwe samenwerkingsakkoorden, moeten ze nieuwe, en zo ruim en diep mogelijke, handelsverdragen sluiten. Idealiter zonder douanetarieven en niet-tarifaire handelsbelemmeringen. Naast verreikende handelsverdragen met de UK, ben ik ook voorstander van een Unie voor de Noordzee. een macrostrategie tussen lid- of deelstaten die aan de Noordzee grenzen waarin ook de EU zou participeren. een samenwerkingsverband, onder meer gefocust op energie, transport over zee en een meer duurzaam beheer van de Noordzee. Excellenties, Het referendum is een wake-up call voor de EU. Er is een gebrek aan vertrouwen. Mensen volgen niet in het Europese project. We moeten het debat niet voeren in de zin van meer of minder Europa, maar van een beter Europa. Een Europa dat focust op die domeinen waar het door zijn schaalgrootte toegevoegde waarde creëert. Denk aan het migratie- en het buitengrenzenbeleid, de strijd tegen de sociale dumping, de bankenunie, de versterking van de interne markt, de digitale markt en de energiemarkt, allemaal zaken die uiterst belangrijk zijn. De unie moet zich bezinnen. De vertrouwensband moet terugkeren. We moeten bewijzen aan de mensen dat de unie ertoe doet. Het is de taak van de EU om opnieuw de harten van de mensen te veroveren. Dat is ook de taak van Vlaanderen. De Vlaamse regering komt daarom in het najaar met een eigen EU-visie.
5 De Unie is gesticht op de puinhopen van Wereldoorlog II en heeft al die tijd vrede en stabiliteit gewaarborgd. De Unie moet daarom een belangrijke actor blijven in het streven naar vrede, welvaart, stabiliteit en democratie op mondiaal niveau. Ten tweede moet de EU de Europeanen meer verenigen. Dat mag niet de vorm aannemen van een super-staat die elke vorm van nationale soevereiniteit wegblaast. Maar een Unie die alle burgers verenigt rond gemeenschappelijke waarden en tradities. De fundamentele rechten en vrijheden van de verlichting zijn het bindmiddel van de Europese democratie en beschaving. Ten slotte moet de Unie blijven instaan voor een gemeenschappelijke Europese ruimte van economische welvaart en sociale cohesie, een ruimte waar alle burgers en ondernemers zich ten volle kunnen ontwikkelen. De EU moet een unie zijn waarin de lidstaten samen sterk staan in onderhandelingen over belangrijke vrijhandelsakkoorden als CETA en TTIP, akkoorden die kansen bieden aan onze ondernemingen om verder te groeien, die nieuwe investeringen aantrekken, met respect voor de standaarden die voor ons belangrijk zijn. De Vlaamse regering is er van overtuigd dat Europa het geschikte beleidsniveau is om de grote internationale uitdagingen aan te pakken, zoals het terugdringen van de klimaatverandering. De Europese Unie droeg ontegensprekelijk bij tot het succes van de Klimaattop van Parijs van december 2015. Ook Vlaanderen neemt haar verantwoordelijkheid. Het is onze ambitie te komen tot een koolstofarme maar economisch welvarende samenleving.
6 Op de eerste Vlaamse Klimaattop 3 maanden geleden en de eerste Energietop vorig maand, brachten we alle actoren en beleidsmakers samen. Momenteel bouwen we daarop voort met thematische ronde-tafels, en op 1 december leggen we op de tweede Vlaamse Klimaat- en Energietop concrete engagementen vast. De Vlaamse regering kiest daarnaast resoluut voor een geïntegreerde benadering van klimaat en ontwikkeling. Rapporten van onder andere de Wereldbank bevestigen dat investeringen in ontwikkeling teniet worden gedaan als de ontwikkelingslanden zich niet wapenen tegen klimaatverandering. De recente voedselnoodsituatie naar aanleiding van het klimaatfenomeen El Niño bewijst hoezeer klimaatverandering de ontwikkelingskansen aantast. Zo wordt de landbouw in ons partnerland Malawi dit jaar zwaar getroffen als gevolg van negatieve klimaateffecten. Dit jaar nog maakt de Vlaamse regering 14,5 miljoen euro vrij voor klimaatfinanciering. Hierbij maken we een duidelijke link met onze structurele ontwikkelingsinspanningen in Zuidelijk Afrika. Vanaf volgend jaar is ook de bilaterale ontwikkelingssamenwerking met Zuid- Afrika volledig gefocust op groene groei. Zuid-Afrika is een middeninkomensland, met een sterke economische groei en grote energiebehoefte. Enkel door rekening te houden met de klimaatuitdagingen, bieden we lange termijn perspectief voor waardige tewerkstelling en de ontwikkeling van bedrijven. Het doet mij veel plezier dat u in groten getale bent ingegaan op mijn uitnodiging om samen de Vlaamse feestdag te vieren.
7 In 1900 schreef de schrijver en politicus August Vermeylen: wij willen Vlamingen zijn om Europeeërs te worden. Ik voeg daaraan toe dat wij Vlamingen niet alleen als Europeeërs maar ook als wereldburgers onze verantwoordelijkheid opnemen. Daarom hef ik nu graag met u het glas. En klink ik op een blijvende goede samenwerking.