ZONDER TECHNIEK WORDT NIEMAND BETER www.vzi.nl Technologie, onze zorg
ALS ER GEEN TECHNICI MEER ZIJN, KUNNEN WE OOK NIEMAND MEER HELPEN WE ONDERHOUDEN MEDISCHE APPARATEN, REPAREREN ZE EN LOSSEN STORINGEN OP. ZONDER MEDISCH TECHNICI ZOU JE IN SOMMIGE GEVALLEN OPERATIES MOETEN AFBREKEN Henk Imming, voorzitter VZI
DE MEDISCHE TECHNOLOGIE STAAT ONDER DRUK In 1901 kreeg de Duitser Wilhelm Conrad Röntgen de Nobelprijs voor een drastische verandering in de geneeskunde. Zijn röntgenapparatuur maakte het mogelijk het lichaam van binnen te bekijken zonder ook maar één incisie te maken. Röntgen wilde geen patent op zijn vinding. Hij vond dat de hele wereld er vrij van moest kunnen profiteren. Als Röntgen vandaag had geleefd, had hij zich vermoedelijk verbaasd over zijn vakgebied. De ontwikkelingen in de medische technologie gaan razendsnel, maar worden de komende jaren ook sterk bepaald door de bezuinigingen die de zorgsector zwaar zullen gaan treffen. Een ander punt van zorg is de vergrijzing van de huidige generatie medisch technici. Met hun opvolging is het slecht gesteld, mede door de geringe belangstelling voor technische studies onder studenten. Deze ontwikkelingen hebben grote nadelige gevolgen voor de toepassing van medische technologie in ziekenhuizen. Door een gebrek aan vakbekwame medisch technici en lagere onderhoudsbudgetten komt de betrouwbaarheid, beschikbaarheid en patiëntveiligheid van de medische technologie zwaar onder druk te staan. DE VERENIGING VOOR ZIEKEN- HUIS INSTRUMENTATIETECHNICI (VZI) IS OPGERICHT OP 26 MEI 1978 EN HEEFT INMIDDELS RUIM 1.000 LEDEN, WAARVAN 200 GASTLEDEN. DE LEDEN ZIJN ALS MEDISCH TECHNICI WERKZAAM IN DE ZIEKENHUIZEN, DE GAST- LEDEN ZIJN WERKZAAM IN DE INDUSTRIE OF HET ONDERWIJS. DE MEDISCH TECHNICI HEBBEN EEN BELANGRIJKE ROL IN DE HELE LEVENSCYCLUS VAN DE MEDISCHE TECHNOLOGIE. ZE ADVISEREN OVER DE AANSCHAF, VERZORGEN DE INSTANDHOU- DING VAN HOOGWAARDIGE MEDISCHE APPARATUUR EN ONDERSTEUNEN GEBRUIKERS BIJ EEN OPTIMALE INZET VAN MEDISCHE TECHNOLOGIE. HET DOEL VAN DE VERENIGING IS GERICHT OP HET BEVOR- DEREN VAN KENNIS EN HET VERSTERKEN VAN ONDERLINGE CONTACTEN. IN DE TOEKOMST ZOU IK MIJN KENNIS EN KUNDE ALS TECHNICUS NOG GRAAG VERBETEREN EN VERBREDEN. OOK IS HET BELANGRIJK OM DE AANWEZIGE KENNIS IN STAND TE HOUDEN EN IN DE TOEKOMST DOOR TE GEVEN AAN NIEUWE GENERATIES Machiel Hermelink, medisch instrumentatie technicus
WAAR STAAN WE NU? DE VZI IS EEN BELANGRIJKE PARTNER IN HET BEROEPSVELD VAN DE MEDISCHE TECHNOLO- GIE EN LEVERT EEN ESSENTIËLE BIJDRAGE AAN HET OPLOSSEN VAN DE HIERNAAST GENOEMDE MAATSCHAPPELIJKE VRAAG- STUKKEN. HET BESTUUR VAN DE VZI HEEFT HAAR BELEID GERICHT OP HET VERBETEREN VAN DE BEKENDHEID VAN HET VAKGE- BIED EN DE BESCHERMING VAN DE VAKBEKWAAMHEID VAN DE MEDISCH TECHNICI. BOVENDIEN BIEDT DE VZI EEN FINANCIEEL KADER VOOR DE ONDERHOUDS- BUDGETTEN WAARBINNEN DE MEDISCHE TECHNOLOGIE VEILIG KAN WORDEN TOEGEPAST. IN DIT VISIEDOCUMENT GEEFT HET VZI-BESTUUR AAN WAAR DE BEROEPSGROEP OVER 10 JAAR WIL STAAN. Thema 1: Vergrijzing Technische opleidingen zijn de afgelopen jaren steeds minder populair geworden. Dit heeft op termijn grote gevolgen voor de instroom van nieuwe medisch technici. De leden van de VZI vergrijzen; slechts 10% van haar leden is jonger dan 30 jaar. Ruim 40% is de leeftijdsgrens van 50 jaar inmiddels voorbij. Als de belangstelling voor de technische opleidingen (en dus ook de medische techniek) zo gering blijft, dreigt er binnen 10 jaar een groot tekort aan medisch technici. Thema 2: Vakbekwaamheid/beroepserkenning Het dreigende tekort aan vakbekwame medisch technici heeft grote gevolgen voor het gebruik van medische apparatuur in de Nederlandse ziekenhuizen. Een tekort zal leiden tot achterstallig onderhoud en buiten bedrijf gestelde of defecte medische apparatuur. Ook vreest VZI een gebrek aan technische ondersteuning en het inhuren van onvoldoende opgeleide medisch technici. Thema 3: Het financiële kader De onderhoudsbudgetten komen door de bezuinigingen in de zorgsector steeds zwaarder onder druk te staan. Benchmarkgegevens tonen aan dat met een onderhoudsbudget rond de 6% van de installed base in de ziekenhuizen de betrouwbaarheid en patiëntenveiligheid van de medische apparatuur kan blijven gegarandeerd. Een verlaging van het onderhoudsbudget naar 5% zal onherroepelijk tot problemen leiden. IK WIL OOK IN DE TOEKOMST NOG VOLDOENDE GESCHOOLDE COLLEGA S OM ME HEEN HEBBEN, OM HET WERK TE KUNNEN VERDELEN EN DE SERVICE TE KUNNEN BIEDEN DIE WE NU GEWEND ZIJN. WANT ZONDER MEDISCHE TECHNIEK IS ER GEEN MEDISCHE TOEKOMST Raymond Rikken, medisch instrumentatie technicus
WAAR GAAN WE HEEN? Thema 1: Vergrijzing Om te voorkomen dat er binnen 10 jaar een groot tekort is aan vakbekwame medisch technici, start de VZI samen met de industrie en het onderwijs een promotie- en wervingscampagne voor het vak medische technologie. De studenten van vandaag zijn de medisch technici van morgen. Thema 2: Vakbekwaamheid/beroepserkenning Ziekenhuizen zijn vanaf 2014 verplicht om de vakbekwaamheid van de medisch technici inzichtelijk te maken. De VZI gaat hierin een flinke stap verder en streeft naar de beroepserkenning van het vak medisch technicus. Deze beroepserkenning beschermt het vakgebied van de medisch technicus en biedt ziekenhuizen de zekerheid dat de medische apparatuur en systemen door gekwalificeerde vakmensen worden onderhouden. BINNEN DE VZI BESTAAN VIJF VAKSECTIES: MEDISCH MECHANISCHE INSTRUMENTATIE (MMI); MEDISCH ELEKTRONISCHE INSTRUMENTATIE (MEI); MANAGEMENT MEDISCHE INSTRUMENTATIE (MAMI); BEELDVORMENDE TECHNIEK (BVT). EEN OVERKOEPELENDE WERK- GROEP VOOR KLINISCHE ICT Thema 3: Het financiële kader Met een prestatie-indicator voor de onderhoudskosten van de installed base geeft de VZI een norm af voor de jaarlijkse instandhoudingkosten. Deze norm moet volgens VZI leidend worden. Alleen zo kunnen de kwaliteit en patiëntveiligheid van medische technologie gegarandeerd blijven. DE ROL VAN ICT EN ZORGTECHNOLOGIE ZAL IN DE TOEKOMST STEEDS BELANGRIJKER WORDEN, MEDE DOOR DE KWALITATIEVE ONTWIKKELINGEN VAN (DRAADLOZE) NETWERKEN Ruud van der Werf, medisch instrumentatie technicus
HOE ZIEN WIJ DE TOEKOMST? CONTACT WWW.VZI.NL SECRETARIAAT VZI (ING. HANS BOTER) POSTBUS 68 3500 AB UTRECHT T 030-23 00 935 U kunt dit document zien als het kompas waarop de koers van VZI de komende jaren zal worden bepaald. Wij zullen ervoor zorgen dat op dit kompas gevaren wordt. De windrichting kunnen we niet zelf bepalen, wel hoe de zeilen staan. Het is onze taak om de oplossingsrichtingen verder te gaan uitwerken en realiseren. Wij onderscheiden hierin drie belangrijke pijlers, waarbij het bestuur van de VZI: haar beleid richt op het verbeteren van de bekendheid van het vakgebied. werkt aan de bescherming van de vakbekwaamheid van medisch technici. een financieel kader biedt voor de onderhoudsbudgetten waarbinnen de medische technologie veilig kan worden toegepast.
NAAM: HENK IMMING LEEFTIJD: 55 FUNCTIE: VOORZITTER VZI EN MANAGER MEDISCHE TECHNOLOGIE FLEVO ZIEKENHUIS, ALMERE LID VZI SINDS: 1987 Toen ik in 1978 als stagiair het vak van medisch technicus inrolde, werd veel medische apparatuur nog zelf gebouwd. Het was een pioniersvak. Het overgrote deel van de reparaties deden we gewoon zelf. Dat kon toen nog. Er was nog geen chiptechnologie, je had het vooral over transistoren, condensatoren en weerstanden. Als we s morgens op ons werk kwamen, stookten we bij wijze van spreken eerst de soldeerbout op. Die tijd hebben we natuurlijk al lang achter ons gelaten. 4 LEDEN GEVEN HUN MENING OVER DE VISIE VAN DE VZI WAAR WILLEN WE NAARTOE? Als medisch technici zorgen wij ervoor dat de medische apparatuur in ziekenhuizen veilig is voor gebruik en op tijd onderhouden wordt. Als er iets aan de apparatuur mankeert, staan we als het moet binnen een minuut in de OK. Je ziet ons meestal niet, maar we zijn wel onmisbaar. Ons beroep speelt zich nog steeds voor het grootste deel in de coulissen af. De VZI wil in de komende jaren haar zichtbaarheid vergroten. Mede om te zorgen dat een nieuwe generatie studenten voor dit mooie vak kiest. En dat is hard nodig: de komende jaren zullen jaarlijks tientallen medisch technici van de eerste generatie met pensioen gaan. We moeten voorkomen dat hun plekken worden opgevuld door onvoldoende opgeleide medisch technici. Daarom streeft de VZI ernaar dat alleen erkende medisch technici zelfstandig hun werkzaamheden in ziekenhuizen mogen uitvoeren. Om de vakbekwaamheid van onze leden te borgen organiseren wij studiedagen en congressen en maken we ons onder andere sterk voor beroepserkenning en de bescherming van het vak van medisch technicus. Het Convenant Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis zorgt daarbij al voor een kentering. Hierin worden de verantwoordelijkheden en competenties van de medisch technicus expliciet benoemd. De verwachting is overigens dat er door de steeds strengere regelgeving steeds meer medisch technici nodig zijn. Terwijl de onderhoudsbudgetten door de bezuinigingen in de zorgsector steeds zwaarder onder druk komen te staan. Om al deze ontwikkelingen in goede banen te leiden wil de VZI graag verder professionaliseren. VZI moet hét aanspreekpunt worden voor alles wat te maken heeft met de medische technologie in ziekenhuizen. Want eigenlijk is het heel eenvoudig uit te leggen: de kwaliteit van de medische zorg is afhankelijk van het goed functioneren van de medische apparatuur.
VECHTEN VOOR DE 6% - NORM Neem een beademingstoestel op de OK of de intensive care; daaraan doen we zelf zeker twee keer per jaar onderhoud. Dat moet je zien als een zware apk. We halen dan ook echt een groot deel uit elkaar, vervangen onderdelen en testen het apparaat dan volgens strenge protocollen. Als dat goed verloopt, komt er een groene sticker op. Helaas merken ook wij dat er bezuinigd wordt. In het verleden gingen we uit van een onderhoudsbudget van 7,5 à 8% van onze installed base. In ons budget wordt nu op jaarbasis gewerkt richting de 6% van de totale waarde van al onze apparatuur. Dat is volgens mij, en ook volgens de VZI, het absolute minimum. Lager moet je echt niet gaan. Ik denk dat we dan zelfs in de knoop kunnen komen met de Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) die controleert of wij ons onderhoud goed op orde hebben. Uiteraard bezuinigen wij niet op levensreddende apparatuur; we zouden dat geld weghalen bij de lage-risico-apparaten. Als we gaan strepen, moet je denken aan minder onderhoud aan bijvoorbeeld bloeddruk- of gasflowmeters. Als zo n ding het helemaal niet doet, is het niet heel erg. Dan pak je gewoon een andere. Maar als zo n instrument verkeerde waarden aangeeft Ja, dan is het een heel ander verhaal. De gevolgen van bezuinigen op onderhoud kunnen heel groot zijn. Lager dan die 6% moeten we dus echt niet gaan. Daar vecht ook de VZI voor. Wanneer je toch aan die 6%-norm gaat morrelen, dan zul je dat in het begin misschien niet merken. Maar op termijn zul je steeds meer storingen en defecten of erger krijgen. NAAM: KLAAS SPOELSTRA LEEFTIJD: 57 FUNCTIE: TEAMLEIDER MEDI SCHE TECHNIEK, ZIEKENHUIS GELDERSE VALLEI LID VAN VZI SINDS: 1987 Het vak medisch technicus wordt steeds belangrijker in ziekenhuizen. De tijd dat mijn kinderen vertelden dat hun papa in de kelder werkte, bij het licht van een zaklamp, is dus wel voorbij. Wij zijn inmiddels al zo ver dat we vijftig procent van de storingen in een kwartier of half uurtje na binnenkomst kunnen oplossen. De techniek verandert zo snel dat het steeds ingewikkelder wordt en dat we steeds meer moeten bijhouden en bijscholen, maar dus ook steeds onmisbaarder worden.
VOORTDUREND BIJLEREN Tegenwoordig is van ieder apparaat dat wij hier aanschaffen, in het inkoopbeleid al vastgelegd dat wij daarin als medisch technici een training volgen. Je bouwt op die manier naast kennis ook meteen affiniteit met die apparaten op. Toen wij bijvoorbeeld een niersteenvergruizer aanschaften, heb ik hier een driedaagse training op locatie gevolgd. Soms volgen we van tevoren bij de leverancier zelf al een scholing. NAAM: MARK HOFMAN LEEFTIJD: 39 FUNCTIE: MEDISCH INSTRU MENTATIE TECHNICUS BIJ HET ANTONIUS ZIEKENHUIS IN SNEEK LID VZI SINDS: 2004 Tijdens mijn stage in een ziekenhuis moest ik een keer wat componentjes ophalen op de afdeling medische techniek. Mijn mond viel open. Dat was een aparte afdeling en de mensen daar werkten aan heel mooie en ingewikkelde medische apparaten. Wauw, dit lijkt me ook wel wat, dacht ik meteen. Daarvoor wist ik eigenlijk niet eens van het bestaan van het beroep van medisch technicus af. Onbekend maakt onbemind, dat geldt denk ik wel in zijn algemeenheid voor dit vak. Wij leren dus constant bij. Heel prettig. Stilstand is achteruitgang. Alle medisch technici in ons ziekenhuis zijn Recer-gecertificeerd. Dat houdt in dat ze voldoen aan de borging van vakbekwaamheid vanuit de VZI. Daarvoor volgen we ieder jaar een aantal trainingen, cursussen en bijeenkomsten. Je moet eens in de drie jaar een x-aantal studiepunten behalen om je Recer-certificaat te behouden. Ook laat het ziekenhuis daarmee aan de inspectie zien dat het vakbekwame mensen in huis heeft. Toch is het nog niet dwingend; dat zou het wel moeten zijn. Daarom is het heel mooi dat de VZI probeert de beroepserkenning voor medisch technici voor elkaar te krijgen. Daar sta ik honderd procent achter. Je merkt dat allerlei inspecties steeds vaker vragen naar de vakbekwaamheid van medische werknemers. Hoe toon je die aan? Dat kan in ons vak alleen met iets als een Recer-certificaat en een serieuze beroepsvereniging die toezicht houdt. Dit is natuurlijk een beroep waarin beunhazen echt niets te zoeken hebben. Mijn insteek is en dat klinkt heel heftig als mijn vrouw of kinderen hier morgen aan de apparatuur moeten liggen, dan wil ik daar achter kunnen staan. Zo werk ik hier en zo zou iedere medisch technicus moeten denken.
MEDISCH TECHNICUS 3.0 De medisch technicus 3.0 is in plaats van een mechanicus meer een regisseur. Iemand die allerlei beheertaken heeft en veel moet communiceren. Hij krijgt meer verantwoordelijkheid voor de hele levenscyclus van een product; dus van aankoop tot onderhoud en zelfs het uiteindelijke afstoten van een apparaat. Hierbij komt een hbo werk- en denkniveau goed van pas. Daarna is 2 à 3 jaar nodig om een allround medisch technicus te worden. De bestaande, vaak theoretische opleidingen in de medische technologie, anatomie en fysiologie en de vaak servicegerichte trainingen bij de leveranciers moeten mogelijk worden uitgebreid met andere kennis- en vaardigheden op het gebied van regievoering. Daarmee kan de medisch technicus 3.0 de regierol gaan innemen. Meer dan vroeger geldt dat de medisch technicus echter ook moet beschikken over uitstekende sociale en communicatieve vaardigheden. Ook in dit vak wordt transparantie steeds belangrijker. Wat dat betreft past ook de veranderende rol van de VZI hier heel goed in. Die wil meer naar buiten treden en werkt hard aan beroepserkenning. Alleen door dit vak volop te promoten kun je genoeg nieuwe mensen aantrekken. Want wat je niet kent, dat kies je niet. NAAM: MICHAËL LANSBERGEN LEEFTIJD: 40 FUNCTIE: MANAGER / KLINISCH FYSICUS EN MEDISCH STAF BESTUURDER ZGT (TWENTE), ASSOCIATE LECTOR ORGA NISATIEONTWIKKELING EN DIRECTEUR / COMMUNICATIE TRAINER MEDICTA BV LID VZI SINDS: 1998 In de wereld van de medische technologie zie je een groot tekort aan nieuwe instroom, net als in alle andere technische beroepen. Maar in dit vakgebied is het tekort extra lastig doordat de medisch technici behoorlijk vergrijzen; ruim 40% van de VZIleden is de leeftijdsgrens van 50 jaar inmiddels voorbij. Er zijn inschattingen dat er over een jaar of tien jaarlijks tweehonderd nieuwe medisch technici nodig zijn. De nieuwe aanwas ligt nu op hooguit vijftig per jaar.
VERENIGING VAN ZIEKENHUIS INSTRUMENTATIETECHNICI VZI POSTBUS 68 3500 AB UTRECHT T. 030-2300935 INFO@VZI.NL WWW.VZI.NL www.vzi.nl Technologie, onze zorg