Twentse Arbeidsmarktmonitor September 2016 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 1
Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink (Regio Twente), E. van de Wiel en H. Seker (Kennispunt Twente) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), I. Huiskes (Regio Twente) Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: S. v.d. Steen (Regio Twente, programmamanager Economie) P. Welman (voorzitter Portefeuillehouders overleg Arbeidsmarkt en wethouder Economie en Werk van de gemeente Enschede) Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 2
PERSBERICHT 28 september 2016 Werkloosheid in Twente daalt, economie bloeit op De Twentse economie bloeit. De meeste arbeidsmarktindicatoren zijn positief. De terugloop van aantal banen lijkt gestopt. Het aantal geregistreerde vacatures, als indicator van de totale vacature markt, blijft groeien. De werkloosheid daalt. Het aantal geregistreerde werkzoekenden, als indicatie van beschikbaar werkaanbod, neemt af. Ook het aantal verstrekte werkloosheidsuitkeringen (WW) daalt. Zowel geregistreerde werkzoekenden als werkloosheidsuitkeringen dalen ook nog eens sneller dan gemiddeld in Nederland. Het aantal gemeentelijke bijstandsuitkeringen (WWB) neemt, in overeenstemming met de landelijke ontwikkeling, licht toe. Deze indicator reageert altijd vertraagd op economie en arbeidsmarkt. Patrick Welman wethouder gemeenten Enschede, voorzitter bestuurscommissie Agenda van Twente : Eerdere gunstige arbeidsmarkt prognoses kunnen we nu ook met cijfers onderbouwen. Het aantal vacatures neemt toe, en meer mensen vinden werk. Dat is heel positief voor de arbeidsmarkt in Twente!. Ik hoop dat door de positieve berichten meer mensen zich laten informeren over hun kans op werk, en over vergroten van hun marktwaarde. Ik heb er vertrouwen in dat werkgevers ook mensen die wat langer uit het werkproces zijn, een kans op werk bieden! Aantal vacatures blijft hoog Het aantal geregistreerde vacatures in het tweede kwartaal van 2016 is ten opzichte van dezelfde periode in 2015 gegroeid, maar gedaald ten opzichte van het eerste kwartaal. Het eerste kwartaal laat doorgaans een hoger aantal vacatures zien. In het tweede kwartaal 2016 stonden ruim 3.500 vacatures open. Dit is 16 procent meer dan een jaar eerder. De groei verschilt naar beroep en beroepsgroepen. Zo groeit het aantal vacatures voor zorg- en welzijn beroepen (+ 360) en transport en logistiek beroepen (+250) met ca. 50 procent. Twentse werkloosheid daalt naar 6,6 procent Landelijk is het werkloosheidspercentage in het tweede kwartaal gedaald naar 6,3 procent. In lijn hiermee kan de daling het Twentse werkloosheidspercentage vertaald worden van gemiddeld 7,2 procent in 2015, naar 6,6 procent in het tweede kwartaal 2016. Naar schatting telt Twente daarmee eind juni zo n 21.250 werklozen. Een afname van 1.750 personen ten opzichte van medio vorig jaar. In maart 2017 worden nieuwe officiële CBS werkloosheidscijfers voor Twente en de Twentse gemeenten over 2016 bekend. Aantal geregistreerde niet-werkende werkzoekenden (NWW) in Twente blijft dalen In het tweede kwartaal is het aantal NWW-ers in Twente met 3,6 procent afgenomen. Zo n 37.700 personen stonden eind juni 2016 als niet werkend werkzoekende geregistreerd. In juli 2016 is dit aantal verder afgenomen (-1,4 procent) tot ruim 37.150. Ook in Nederland als geheel daalt het aantal NWW-ers, maar over het eerste half jaar van 2016 gerekend daalt het aantal NWW-ers in Twente sterker (Nl: -7,6 procent, Tw: -8,8 procent). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 3
Sterke daling aantal WW-uitkeringen Over het tweede kwartaal is het aantal WW-uitkeringen in Twente met 9,5 procent afgenomen. Landelijk was deze afname 6,8 procent. Ook in de maand juli neemt het aantal uitkeringen verder af (-2,2 procent). Eind juli 2016 telt Twente daarmee ruim 17.000 personen met een WW-uitkeringen. In Nederland daalt het aantal personen met WW-uitkeringen in de eerste zeven maanden met 3,2 procent. In Twente was er een afname van 5,1 procent. Er is overigens geen directe relatie tussen werkloosheid en uitkeringen (zie pagina 7 van de Twentse Arbeidsmonitor 2016/3). WWB uitkeringen nemen licht toe In het tweede kwartaal van 2016 is het aantal Twentse WWB-uitkeringen met 0,8 procent gestegen naar 14.900 huishoudens met een WWB uitkering. In juli 2016 is het aantal uitkeringen licht gedaald met 20 ( -0,2 procent). Vanaf begin dit jaar is het aantal WWB-uitkeringen met 2,5 procent gestegen. Deze stijging is in lijn met de landelijke ontwikkeling. Stijging van het aantal WWB-uitkeringen is een gevolgd van de na-ijleffecten van de crisis. Een verwachte sterke stijging als gevolg van extra instroom uit bijvoorbeeld vluchtelingen, is uitgebleven. Paradox in de industrie: dalende werkgelegenheid, maar blijvende vraag naar werknemers In deze arbeidsmarktmonitor is een special opgenomen over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de Twentse industrie. De werkgelegenheid ontwikkelt zich onevenredig over de onderscheidde branches. Veel branches verliezen in de periode 2007 2015 werkgelegenheid, maar de Twentse HTSM-industrie doet het relatief (veel) beter dan de Nederlandse HTSM. Ondanks een dalende werkgelegenheid blijft de vraag naar geschoolde werknemers in de industrie groot. De Arbeidsmarktmonitor Twente wordt gemaakt in opdracht van het Twentse Portefeuillehoudersoverleg Arbeidsmarkt. NOOT VOOR DE REDACTIE niet bestemd voor publicatie: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met team Communicatie van Regio Twente, telefoon 053 487 6715 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 4
DE GROEIENDE LANDELIJKE ECONOMIE WERKT OOK POSITIEF UIT OP TWENTE De economie blijft zich positief ontwikkelen In het tweede kwartaal van 2016 zijn ondernemers positief, de omzet in de meeste sectoren groeit gestaag, de werkgelegenheid neemt toe, het aantal faillissementen is in acht jaar niet zo laag geweest en de Nederlandse economie groeide tweemaal zo hard als in de gehele Eurozone. Ondernemers zijn optimistisch De CBS-index van het ondernemersvertrouwen laat een positief beeld zien. Met name de groothandel en - de voor Twente belangrijke - bouwsector zijn het meest optimistisch over de economische ontwikkeling in de komende maanden. Vooral uitzendbanen en uitzendvacatures nemen toe Het aantal geregistreerde vacatures nam landelijk in het tweede kwartaal met 5.000 toe. Het aantal banen is in het tweede kwartaal van 2016 landelijk met 38 duizend toegenomen. Vooral het aantal banen bij uitzendbureaus nam sterk toe. Bijna vier op de vijf nieuw ontstane banen is een uitzendbaan. Het aantal uitzenduren nam in het tweede kwartaal ten opzichte van het eerste kwartaal met 2,9 procent toe. Consumentvertrouwen en -bestedingen nemen licht toe Het vertrouwen van de consument heeft zich na een daling in het eerste kwartaal hersteld. Consumenten hebben in juni 0,8 procent meer uitgegeven dan in juni 2015. Er werd vooral meer uitgegeven aan duurzame goederen en diensten. Wel staat de koopbereidheid als onderdeel van het consumentenvertrouwen onder druk. Werkloosheid blijft dalen Het landelijk werkloosheidspercentage in Nederland is van januari tot juli 2016 gedaald van 6,5 procent naar 6,0 procent. Weer minder geregistreerde werkzoekenden Het aantal geregistreerde werkzoekenden (NWW) in Nederland is met 45.000 gedaald (- 4,7 procent). Eind juni telt Nederland zo n 925.000 werkzoekenden. Werkzoekenden hoeven overigens niet werkloos te zijn. Zo vindt bijvoorbeeld geen automatische uitschrijving plaats als een baan gevonden is. Daarnaast staan veel werklozen niet als werkzoekend geregistreerd. Aantal WWB-uitkeringen licht gestegen, maar WW-uitkeringen gedaald Het aantal bijstandsuitkering is met één procent gestegen. Eind juni 2016 telde Nederland 399.000 WWB-uitkeringen. Daarentegen is het aantal WW-uitkeringen met 7 procent gedaald tot ruim 431.500. Nog steeds een ruime arbeidsmarkt Het aantal openstaande vacatures is in het tweede kwartaal toegenomen tot bijna 153.000. Een toename van 12,5 procent. De arbeidsmarkt is daarmee in het tweede kwartaal van 2016 wat krapper geworden. Het aantal werkzoekenden is naar verhouding echter nog groot. Ondanks deze stijging van het aantal vacatures is de arbeidsmarkt daarmee als geheel nog steeds te duiden als ruim. Op het niveau van specifieke beroepen is er meer krapte zichtbaar. Digitale Twentse Arbeidsmarktmonitor De Twentse arbeidsmarktmonitor wordt ook in een digitale versie gepresenteerd: Links naar de digitale tool staan op: www.kennispunttwente.nl en www.twenteindex.nl Op beide sites staat een knop Twentse Arbeidsmarktmonitor. Deze digitale tool biedt de meest recente gegevens in één oogopslag. Daaronder staan icoontjes met de onderwerpen. In de tabbladen erachter kan de gebruiker eigen selecties maken, o.a. per gemeente en voor verschillende leeftijdsgroepen. Ook grafisch zijn deze selecties weer te geven. De arbeidsmarktcijfers in de tool worden ververst aan het eind van iedere maand. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 5
WERKLOOSHEID IN TWENTE Raming Twentse werkloosheidspercentage Het CBS berekent éénmaal per jaar het werkloosheidspercentage voor regio s en gemeenten. Het gaat hierbij om een jaarlijks gemiddeld werkloosheidspercentage. Voor de regio en de Twentse gemeenten zijn deze CBS-cijfers voor de jaren 2003 tot en met 2015 weergegeven op de pagina Arbeidsaanbod en werkloosheid van de digitale versie van de Twentse Arbeidsmarktmonitor. Om in de behoefte van een Twents kwartaalwerkloosheidspercentage te voorzien maakt Kennispunt Twente in samenwerking met de Regio Twente een driemaandelijkse raming van de Twentse werkloosheid. Hiervoor maken wij gebruikt van de meest recente gegevens in de ontwikkeling van werkzoekenden, arbeidsplaatsen, aantal WW en WWB uitkeringen, beroepsbevolking en vacatures. Daarnaast wordt de berichtgeving over de ontwikkeling van de regionale economie gebruikt. Twentse werkloosheid daalt In 2015 was het gemiddelde werkloosheidspercentage in Twente 7,2 procent. In het eerste kwartaal 2016 is het werkloosheidspercentage geraamd op 7,0 procent. In de lijn met de landelijke ontwikkeling daalt de Twentse werkloosheid in het tweede kwartaal naar gemiddeld 6,6 procent. Twente telt daarmee zo n 21.250 personen in de werkloze beroepsbevolking. Een afname van 1.750 personen ten opzichte van medio vorig jaar. Werkloosheidspercentage per kwartaal Nederland en Twente, 2015-2016 Kwartaal Jaargemiddelde 3 Nederland 1 Twente 2 Nederland Twente 2015 6,9% 7,2% 1 ste kwartaal 7,1% 7,4% 2 de kwartaal 6,9% 7,2% 3 de kwartaal 6,8% 7,0% 4 de kwartaal 6,7% 6,9% 2016 1 ste kwartaal 6,5% 7,0% 2 de kwartaal 6,3% 6,6% 1 driemaandelijks gemiddelde CBS, berekening Kennispunt Twente 2 berekening Kennispunt Twente en Regio Twente 3 CBS, 2016 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 6
Werkloosheidspercentage Het werkloosheidspercentage is gedefinieerd als de werkloze beroepsbevolking als percentage van de totale (werkzame en werkloze) beroepsbevolking. Werkloze beroepsbevolking Personen zonder betaald werk, die recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn. Deze definitie heeft betrekking op personen die in Nederland wonen ( ). Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur. CBS, 2016 Geen directe relatie tussen werkloosheid en uitkering Er is geen direct relatie tussen werkloosheid en uitkering. Een werkloze kan een uitkering ontvangen, maar dat hoeft niet. Omgekeerd kan een uitkeringsgerechtigde (in deeltijd) werkzaam zijn. Werkloos en (geregistreerd) werkzoekend dekken evenmin dezelfde lading. Veel deeltijd werkers (niet werkloos!) zijn op zoek naar ander werk (dus werkzoekend). Omgekeerd is een deel van de personen zonder werk, die geregistreerd staan als werkzoekend, om allerlei redenen niet actief op zoek naar werk en daarmee niet werkloos conform de CBS definitie. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 7
GEREGISTREEERDE NIET WERKENDE-WERKZOEKENDEN Geregistreerde niet-werkendewerkzoekenden Een indicator voor het arbeidsaanbod is het aantal geregistreerde niet-werkendewerkzoekenden (NWW) bij het UWV. Voordeel van dit cijfer is de maandelijkse telling en de registratie van veel beroeps- en persoonskenmerken. Nadeel is de verplichte inschrijving bij WW- en veelal WWB-uitkering en niet verplichte uitschrijving bij het vinden van betaald werk Op grond van actuele en gedifferentieerde cijfers over arbeidsmarktaanbod zijn NWW data als indicator naast werkloosheid in de arbeidsmarktmonitor opgenomen. Daling aantal NWW-ers in alle Twentse gemeenten De daling van het aantal NWW-ers doet zich voor in alle Twentse gemeenten. De verschillen zijn echter wel groot. In het tweede kwartaal daalde het aantal NWW-ers van 2,7 procent (Haaksbergen) tot 15,4 procent (Tubbergen). In absolute zin laten Enschede en Hengelo een vijfmaal zo grote uitstroom zien ten opzichte van het eerste kwartaal (Enschede, - 255, Hengelo, -156). In de bijlagen is een overzicht opgenomen met alle gemeentelijke cijfers. Aantal NWW ers in Twente blijft dalen In het tweede kwartaal is het aantal NWW-ers in Twente met 3,6 procent afgenomen. Zo n 37.700 personen stonden eind juni 2016 als niet werkend werkzoekende geregistreerd. In juli 2016 is dit aantal verder afgenomen (-1,4 procent) tot ruim 37.150. Ook in Nederland als geheel daalt het aantal NWW-ers, maar over het eerste half jaar van 2016 gerekend daalt het aantal NWW-ers in Twente sterker (Nl: -7,6 procent, Tw: -8,8 procent). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 8
Aantal jongere werkzoekende blijft dalen De ingezette daling van het aantal geregistreerd werkzoekende jongeren zet door. In het tweede kwartaal hadden 18,7 procent minder jongeren een NWW-registratie (-279 jongeren). Sterkere daling jongeren werkzoekenden ten opzichte van Nederland De werkzoekenden groep tot 27 jaar daalt in 2016 in Twente sneller dan in Nederland. (-29,3 procent versus -25,7 procent). Registratieduur van werkzoekende jongeren is beperkt Het bestand aan werkzoekende jongeren is een zeer fluctuerend bestand. De registratie is vrijwel altijd gekoppeld aan de verplichting vanuit een (kort lopende) uitkering. Veel jongeren staan minder dan drie maanden geregistreerd en hebben ook tijdens deze periode soms (uitzend)werk en soms geen werk. Niet geregistreerd zijn en korte registratieperioden bemoeilijken de benadering van jongeren voor duurzame arbeidstoeleidingstrajecten, daar waar als startpunt een bestandsselectie genomen wordt. Meer succesvol lijkt een vulling van trajecten daar waar als aangrijpingspunt de momenten genomen worden, waar jongeren persoonlijk van advies- en informatie voorzien op al dan niet georganiseerde momenten. Veel jongeren werkloos, maar niet geregistreerd als werkzoekend Vooral in de deelleeftijdsgroep 15-23 jaar geeft het CBS hoge werkloosheidspercentages af van werkloze jongen (10 12 procent). Dit strookt niet met de lage aantallen registraties van werkzoekenden bij UWV. Geconcludeerd kan worden dat veel jongeren zonder werk wel actief werk zoeken, maar geen noodzaak (uitkering) of heil zien in een registratie als werkzoekend bij UWV/werkplein. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 9
Vacatures Sterke groei vacatures in eerste helft 2016 Het aantal bij UWV geregistreerde vacatures is in het eerste kwartaal van 2016 is ten opzichte van dezelfde periode in 2015 gegroeid. In het eerste kwartaal 2016 stonden ruim 4.300 vacatures open. Dit is 37 procent meer dan een jaar eerder. In het tweede kwartaal neemt het aantal vacatures licht af maar is nog altijd 16 procent hoger dan een jaar eerder. Het eerste kwartaal laat doorgaans een hoger aantal vacatures zien. naar beroep en beroepsgroepen. Zo groeit het aantal vacatures voor zorg- en welzijn beroepen (+ 360) en transport en logistiek beroepen (+250) met ca. 50 procent. In absolute termen bevinden zijn de meeste vacatures in de Bedrijfs-economische en administratieve beroepen, Commerciële beroepen en Technische beroepen. Deze categorieën tellen in het tweede kwartaal elk circa 650 Twentse vacatures. De groei is niet voor alle beroepsgroepen gelijk (zie bovenstaande figuur). De groei verschilt Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 10
Typering Arbeidsmarkt 3e kwartaal 2015 4e kwartaal 2015 1e kwartaal 2016 2e kwartaal 2016 Agrarische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Bedrijfseconomische en administratieve beroepen zeer ruim zeer ruim ruim ruim Commerciële beroepen ruim ruim ruim ruim Creatieve en taalkundige beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim ruim Dienstverlenende beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim ruim Ict beroepen zeer krap zeer krap zeer krap zeer krap Managers ruim ruim ruim ruim Openbaar bestuur, veiligheid en juridische beroepen zeer ruim ruim ruim zeer ruim Pedagogische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim ruim Technische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Transport en logistiek beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim ruim Zorg en welzijn beroepen zeer ruim zeer ruim ruim ruim Spanning op arbeidsmarkt neemt licht toe Door een stijging van het aantal vacatures en een daling van het aantal werkzoekenden neemt de spanning op de arbeidsmarkt toe. Hoewel de arbeidsmarkt als geheel nog erg ruim is, zijn er beroepsgroepen waar de verhouding tussen vacatures en werkzoekenden als krap wordt aangemerkt. Arbeidsmarkt ICT nog altijd zeer krap Naar beroepsgroep bekeken is de regionale arbeidsmarkttypering niet sterk veranderd. De arbeidsmarkt voor ICT-beroepen blijft zeer krap. De arbeidsmarkt voor Creatieve en taalkundige, Dienstverlenende, Pedagogische en Transport en logistiek beroepen wordt krapper. Deze zijn in het tweede kwartaal ruim in plaats van zeer ruim. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 11
Uitkeringen Daling aantal WW-uitkeringen In het tweede kwartaal neemt het aantal WWuitkeringen met 9,5 procent af, landelijk is deze afname 6,8 procent. In juli neemt het aantal uitkeringen verder af (-2,2 procent). Eind juli 2016 telt Twente ruim 17.000 WW-uitkeringen. In Nederland daalt het aantal WW-uitkeringen in de eerste zeven maanden met 3,2 procent, in Twente met 5,1 procent. Alle Twentse gemeenten minder WWuitkeringen De ontwikkeling van het WW-cijfer verschilt per Twentse gemeente, maar alle gemeenten laten een daling van het aantal WWuitkeringen zien (zie de bijlage). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 12
WW onder jongeren daalt sterk In de eerste helft van 2016 is er een forse daling van het aantal WW-uitkeringen onder jongeren te zien (26,4 procent). Landelijk is dit 18,6 procent. Daarmee daalt het aantal WWuitkeringen onder deze groep bijna 1 1/2 maal zo snel als landelijk. Ruim 400 Twentse jongeren verloren het recht op een WWkeuring. Grote verschillen binnen Twentse gemeenten De ontwikkeling van het WW-cijfer verschilt per Twentse gemeente. Haaksbergen laat als enige gemeente een kleine toename van het aantal WW-uitkeringen onder jongeren zien (+7 jongeren). Voor alle andere gemeenten daalt het aantal WW-uitkeringen onder jongeren. In de drie steden is deze daling beperkt en in de overige gemeenten veel sterker. Zo daalt het aantal WW-keuringen onder jongeren in Dinkelland, Rijssen-Holten, Tubbergen en Wierden tussen de 40 procent en 52 procent. Digitale Twentse Arbeidsmarktmonitor De digitale tool biedt de meest recente gegevens van de Twentse en Nederlandse arbeidsmarkt, ook van WW uitkeringen. Onder het icoontje Lopende WW uitkeringen kunnen eigen selecties maken worden. Zo kan het verloop in de tijd van het aantal uitkeringen grafisch in beeld gebracht worden. Ook kunnen gemeenten met elkaar vergeleken worden. Links naar de digitale tool staan op: www.kennispunttwente.nl en www.twenteindex.nl Op beide sites staat een knop Twentse Arbeidsmarktmonitor Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 13
Aantal WWB-uitkeringen groeit gestaag In het tweede kwartaal van 2016 is het aantal Twentse WWB-uitkeringen met 1 procent gestegen (+100 WWB-uitkeringen), in juli 2016 is het aantal uitkeringen weer licht gedaald (- 20, -0,2 procent). Vanaf begin dit jaar is het aantal WWB-uitkeringen met 2,5 procent gestegen. Deze stijging is in lijn met de landelijke ontwikkeling. De ontwikkeling verschilt per leeftijdsgroep. De jongste leeftijdsgroep laat in het tweede kwartaal een stijging van 2,7 procent zien. In totaal hebben eind juni 2016 1.693 jongeren een WWB uitkering. De genoemde stijging van het aantal jongeren met een WWB uitkering vlakt wel af. Ontwikkeling per gemeente In bijna alle gemeenten is het aantal uitkeringen in het tweede kwartaal van 2016 licht gestegen. Alleen Twenterand kende een daling (-11, 1 procent). De afgelopen maand zien we een diffuser beeld. Het gaat echter om enkele jongeren (zie bijlagen). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 14
Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 15
Special: ONTWIKKELING WERKGELEGENHEID TWENTSE MAAKINDUSTRIE 2007 2015 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 16
In deze aflevering van de monitor is een analyse opgenomen van de werkgelegenheidsontwikkeling in de Twentse maakindustrie. Hoe heeft de werkgelegenheid zich in deze - voor Twentse belangrijke - economische activiteit in de afgelopen jaren ontwikkeld? Is het herstel na de crisis ingezet? Welke branches doen het goed, welke blijven achter in ontwikkeling? Hieronder staat een deel van het rapport De ontwikkeling van de Twentse industrie 2007 2015, toegevoegde waarde en werkzame personen. In deze voorpublicatie ligt de nadruk op de ontwikkeling van het aantal werkzame personen in de verschillende branches van de maakindustrie. De industrie is van grote waarde voor de Nederlandse en Twentse economie. In Nederland is bijna elf procent van de werkgelegenheid te vinden in de industrie, in Twente is dat ruim vijftien procent. De industrie levert 60 procent van de Nederlandse export. Door uitbesteding aan andere sectoren is de industrie een aanjager van de Nederlandse bestedingen en herstel van de Nederlandse economie. De groei van de product ligt met uitzondering van de laatste crisisjaren - tussen de één tot vier procent per jaar, tevens kent de industrie in vergelijking met andere sectoren een bovengemiddelde groei van de arbeidsproductiviteit. De Nederlandse industrie bevindt zich midden in een transitie waarbij enerzijds de vraag naar kleine productseries maatwerk in plaats van massa - toeneemt en het belangrijk is om snel kunnen reageren op specifieke klantwensen. Anderzijds zijn product- en procesinnovatie zoals verdere mechanisering, robotisering en informatisering noodzakelijk om de concurrentie het hoofd te bieden. In deze rapportage staat de ontwikkeling van de verschillende Twentse industriebranches centraal. De topsector high tech systems en materials (HTSM) bestaat uit (delen van) deze branches. Gezien het belang van de HTSM voor Twente wordt ook de ontwikkeling van deze sector geschetst. De Twente maakindustrie naar branche In onderstaande tabel zijn de onderscheidde branches weergegeven naar het totaal aantal werkzame personen in 2015. De werkgelegenheid in de Twentse maakindustrie is geconcentreerd in een zestal branches: elektrisch & optisch, meubels en overig, metaal, voeding/genotsmiddelen, machinebouw en rubber & kunststof. Deze branches nemen meer dat 80 procent van de totale Twentse werkgelegenheid in de maakindustrie voor hun rekening. In totaal werken in 2015 41.200 personen in de Twentse maakindustrie. De elektrische/optische industrie is de grootste industriebranche in Twente, gevolgd door de metaal, voedings- en genotmiddelen industrie en de machinebouw. Tabel 1: Totaal aantal werkzame personen naar branche, 2015 Branche Aantal Aandeel Voeding/genot 4.760 11,6% Textiel 1.460 3,5% Leer/schoenen 100 0,2% Hout e.d. 1.260 3,1% Papier/grafisch 1.710 4,2% Aardolie/steenkool 40 0,1% Chemie 1.940 4,7% Rubber/Kunststof 3.330 8,1% Glas/aardewerk e.d. 1.160 2,8% Metaal 6.180 15,0% Machines 3.480 8,4% Electrisch/optisch 8.600 20,9% Transportmiddelen 540 1,3% Meubel en overig 6.640 16,1% Totaal 41.200 Bron: Biro, 2016 Ontwikkeling Twentse maakindustrie ten opzichte van 2007 en Nederland De ontwikkeling van het aantal werkzame personen in de maakindustrie in de periode 2007 2015 is weergegeven in een aantal zogenoemde bolfiguren. Door deze representatie is het mogelijk om drie aspecten in één figuur weer Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 17
te geven. Hoe deze grafieken te lezen is kernachtig weergegeven in onderstaand overzicht. De figuren laten zoals gezegd drie aspecten van de ontwikkeling van de Twentse industriebranches zien: - De omvang van de branches in 2015, Hoe groter de bol, hoe meer werkzame personen; - De ontwikkeling van het aantal werkzame personen 2007 2015. Links van de verticale as betekent een daling en rechts een stijging van het aantal werkzame personen. - De relatieve ontwikkeling ten opzichte van de Nederlandse industriebranche. Boven de horizontale as betekent een groei/mindere krimp dan in Nederland, onder de as betekent minder groei/sterkere krimp dan in Nederland. Figuur 1: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2007-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 In figuur 1 zijn alle industriebranches met uitzondering van leer/schoenen, glas/aardewerk e.d. en transportmiddelen weergegeven. Deze branches laten een (sterk) positieve ontwikkeling zien en worden in een tweede figuur weergegeven. De aardolie/steenkoolindustrie kent percentueel de grootste groei (+105 procent), maar is in absolute aantallen een mini branche. In Twente werken slechts ongeveer 40 personen in deze branche (2015) en is daarom niet weergegeven in de figuren. De figuur laat zien dat alle weergegeven branches te maken hebben met een krimpende werkgelegenheid. Alle bollen liggen links van de verticale as. Deze krimp is echter niet voor elke branche even groot. De textiel, hout en papier/grafisch laten de relatief sterkste daling zien. Ten opzichte van Nederland is de ontwikkeling ook divers. Alle branches boven de horizontale as ontwikkelen zich beter of krimpen minder dan de gehele Nederlandse branche. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 18
Machines, elektrisch/optisch en ook de metaal zijn relatief succesvoller dan de gehele Nederlandse branches. Papier/grafisch krimpt weliswaar sterk, maar minder sterk dan de gehele Nederlandse papier/grafische industrie. Dalende werkgelegenheid, maar blijvende vraag naar geschoolde werknemers De Twentse industrie verliest gestaag werkgelegenheid. Dit Is niet alleen een Twentse ontwikkeling, ook in Nederland en West-Europa neemt de industriële werkgelegenheid af door verdere vervanging van mens door machine en robot. Er lijkt een paradox te ontstaan: ondanks de daling van de werkgelegenheid blijft een vraag naar - met name hoger geschoolde- personeel in de industrie. De Monitor Technische Arbeidsmarkt constateert dat ondanks de krimpende werkgelegenheid er in technische bedrijven een grote behoefte blijft aan nieuw personeel. Zittend personeel stapt over naar andere banen bij andere werkgevers, stopt met werken vanwege opleiding of zorgtaken, wordt arbeidsongeschikt of gaat met pensioen. Een deel van die behoefte wordt vervuld door baanwisselaars afkomstig uit andere bedrijven. Het overige deel moet worden vervuld met nieuwe instroom op de arbeidsmarkt, zoals schoolverlaters en herintreders. Tegenover deze toenemende vraag naar personeel in de technische sectoren staat een minder sterke toename van het aanbod van personeel. Door vergrijzing is de uitstroom van oudere arbeidskrachten groter dan de instroom van jongeren. Verwacht wordt dat de komende jaren de instroom (met name schoolverlaters) in technische beroepen beduidend lager ligt dan de netto wervingsbehoefte. Vooral de instroom in hogere en wetenschappelijke technische beroepen zal lager zijn dan de netto wervingsbehoefte. Hierdoor neemt de schaarste op de arbeidsmarkt voor deze specifieke beroepsgroep toe. Het aantal werkzame personen in de Twentse maakindustrie is in de periode 2007 2015 met 6.730 afgenomen (- 13 procent). De meubel en overige industrie kent de grootste afname van werkzame personen, bijna 2.000. Ook de metaal, textiel en machinebouw kennen een sterke afname van werkgelegenheid in absolute zin. De textiel en houtverwerking verliest ongeveer een derde van de werkgelegenheid. Figuur 2: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2007-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Voor de perioden 2007 2013 en 2013 2015 zijn soortgelijke figuren opgenomen als figuren 4 t/m 6 verder in deze rapportage. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 19
Tabel 2: Ontwikkeling van het aantal werkzame personen in de Twentse industrie 2007-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Ontwikkeling 2007-2015 Branche in Twente tov NL Aantal 2015 Voeding/genot -10,4% -8,7% -550 Textiel -34,9% -14,2% -780 Leer/schoenen 38,6% 59,0% 30 Hout e.d. -32,8% -3,0% -610 Papier/grafisch -27,8% 7,9% -660 Aardolie/steenkool 105,3% 115,5% 20 Chemie -11,5% -0,7% -250 Rubber/Kunststof -13,6% -6,9% -520 Glas/aardewerk e.d. 28,4% 54,6% 260 Metaal -11,9% 0,1% -830 Machines -18,5% 8,4% -790 Electrisch/optisch -2,3% 8,2% -200 Transportmiddelen 31,6% 38,6% 130 Meubel en overig -22,9% -14,3% -1.980 Totaal -13,1% -6.730 In figuur 2 zijn de branches weergegeven dit een groei van werkgelegenheid hebben gekend in de periode 2007 2015. De groei die de glas/aardewerk-, transportmiddelen- en leer/schoenenindustrie laten zien is indrukwekkend (tussen 28 procent en 38 procent). En in vergelijking met de gehele Nederlandse branches zelfs zeer indrukwekkend (+38 procent - +59 procent). De grootte van de bol laat echter zien dat het hier om kleine industriebranches gaat. Het aantal ontstane banen is daardoor ook beperkt. In totaal gaat het om 410 werkzame personen extra voor deze drie branches. Industrie of maakindustrie Steeds vaker wordt in plaats van industrie ook wel gesproken van maakindustrie. Het lijkt dubbelop, immers de industrie vervaardigt (=maakt) producten. Maar zijn beide termen equivalent, zijn ze onderling uitwisselbaar? Het is niet altijd meteen duidelijk wat precies onder de term maakindustrie wordt verstaan. Zo maakt ING bank bijvoorbeeld onderscheid tussen onder meer de maakindustrie, de foodindustrie en chemie en de Rabobank gebruikt het als een bijna pseudoniem van de HTSM. In wetenschappelijk en overheidsonderzoek wordt de maakindustrie gedefinieerd als de gehele sector industrie (zoals door het CBS gedefinieerd) exclusief de afdeling reparatie en installatie van machines en apparaten. Dat klinkt logisch, installeren of repareren is sec genomen niet het vervaardigen van goederen. De maakindustrie is daarmee een meer zuivere duiding van de industrie als sector die fysieke producten maakt. In deze studie van de ontwikkeling van de Twentse economie is de afdeling reparatie en installatie van machines en apparaten ook buiten beschouwing gelaten. We kunnen in dit rapport dan ook spreken van maakindustrie in plaats van industrie. De reparatie en installatie van machines en apparaten is overigens wel een kleine maar sterk groeiende bedrijvigheid. In de onderzochte periode is het aantal werkzame personen in Twente maar liefst met meer dan 1.000 procent gestegen. In absolute aantallen bedraagt de groei 470 personen. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 20
De werkgelegenheid in de Twentse HTSM ontwikkelt zich sterker dan in Nederland als geheel. Beide bollen liggen boven de x-as (zie figuur 3). Wel kent de HTSM-industrie een daling van de werkgelegenheid (-5,6 procent). Daarentegen ontwikkelt zich de HTSM dienstverlening zeer positief (+37,8 procent). De werkgelegenheid groeit in de periode 2007 2015 met bijna 40 procent. Ook ten opzichte van de gehele Nederlandse branche zien we een sterk positieve ontwikkeling (+25 procent). Ontwikkeling Twentse maakindustrie nader bekeken Hoe heeft de Twentse industrie zich ontwikkeld in de crisis? Is een (voorzichtig) herstel reeds zichtbaar? Gaat het herstel sneller of langzamer dan in Nederland als geheel. Om deze vragen te beantwoorden is de ontwikkeling van de Twentse industrie bekeken voor de periode 2007 2013 en 2013-2015. In tabel 3 is de ontwikkeling in beide periode weergeven. Hierbij is zowel de ontwikkeling van het aantal werkzame personen in Nederland als Twente weergegeven. Als een Twentse industriebranche zich beter of minder slecht ontwikkelt dan in Nederland als geheel is het percentage in vet weergegeven. De gehele industriesector verliest in de periode 2007 2015 meer dan dertien procent van de werkgelegenheid. De Twentse industrie verliest daarmee relatief meer werkgelegenheid dan de Nederlandse sector in het geheel (- 11 procent). Van een herstel in de periode 2013 2015 is (nog) geen sprake. Zoals in Nederland als Twente verliest de industrie werkgelegenheid. De HTSM laat een ander beeld zien. De HTSM-industrie verliest weliswaar werkgelegenheid maar substantieel minder dan Nederland als geheel (NL: -11,5 procent, Tw: -5,6 procent). De werkgelegenheid in de Twentse HTSM-industrie neemt in de crisisjaren slechts met 4,2 procent af (NL: -10,1 procent). In de periode 2013 2015 volgt de Twentse HTSM-industrie veel meer de Nederlandse trend. Maar ook nu daalt de werkgelegenheid minder dan in Nederland als geheel. De economische crisis betekende niet voor alle branches in daling van het aantal werkzame personen. Tussen 2007 en 2013 neemt de werkgelegenheid toe in de branches transportmiddelen, leer/schoenen en glas/aardewerk. De transportmiddelen en leerindustrie laten ook in de periode 2013 2015 een positieve ontwikkeling zien (glas/aardewerk daalt licht). Zoals reeds eerder opgemerkt betreft het naar werkgelegenheid kleine branches. De elektrische en optische apparatenbranche laat in de crisis een stijging van de werkgelegenheid van ruim zes procent zien, daarna zien we een scherpe daling (-7,9 procent) Hierdoor is de ontwikkeling over de gehele periode negatief. De papier-, karton- en grafische industrie en de machine- en apparatenindustrie laten voor beide periode een mindere daling van de werkgelegenheid zien ten opzichte van Nederland. De basismetaal- en metaalproductenindustrie en de houtindustrie verliezen tijdens de crisis relatief meer werkgelegenheid dan in Nederland als geheel, maar in de periode 2013 2015 vertraagd het banenverlies en daalt de werkgelegenheid minder dan in Nederland. Alle overige branches laten in beide periode een sterkere daling van de werkgelegenheid zien dan in Nederland als geheel. Wat zijn werkzame personen? Werkzame personen zijn personen die betaalde activiteiten verricht op of vanuit een vestiging: meewerkende eigenaar (directie, bedrijfshoofd), meewerkend gezinslid, zelfstandige beroepsbeoefenaar en/of werknemer. Uitzendkrachten zijn werknemers en worden meegeteld in het totaal aantal werkzame personen bij de vestiging waar zij werken. Dit in tegenstelling tot het UWV. Deze registreert de persoon bij (de vestiging van) het uitzendbureau. Indien een bedrijf of instelling uit meerdere vestigingen bestaat worden de werkzame personen toegedeeld aan de vestiging waar deze (het grootste deel van de werktijd) actief zijn. In dit rapport wordt omwille van de leesbaarheid ook gesproken over banen en werkgelegenheid. In alle gevallen wordt daarmee werkzame personen zoals hierboven gedefinieerd bedoeld. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 21
Figuur 3: Ontwikkeling van de Twentse HTSM 2007-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Tabel 3: Ontwikkeling werkzame personen industrie Nederland en Twente, 2007-2015 2007-2013 2013-2015 2007-2015 NL Twente NL Twente NL Twente Voedings- en genotmiddelenindustrie -1,3% -4,6% -0,4% -6,1% -1,7% -10,4% Textiel- en textielproductenindustrie -21,5% -34,0% 1,1% -1,2% -20,6% -34,9% Leer-, lederwaren- en schoenindustrie -18,9% 11,4% -1,8% 24,4% -20,4% 38,6% Hout-,kurk-,rietwarenind (ex meubels) -24,6% -33,6% -6,8% 1,1% -29,8% -32,8% Papier-, karton- en grafische ind. -28,5% -22,7% -10,0% -6,6% -35,6% -27,8% Chemische industrie -10,3% -10,9% -0,5% -0,6% -10,8% -11,5% Rubber- en kunststofverwerkende ind. -6,5% -17,9% -0,2% 5,2% -6,7% -13,6% Glas-, aardewerk-, cement-, kalkind. -19,4% 29,5% -8,5% -0,9% -26,2% 28,4% Basismetaal- en metaalproductenind. -11,3% -15,0% -0,7% 3,7% -12,0% -11,9% Machine- en apparatenindustrie -21,1% -16,6% -7,4% -2,3% -26,9% -18,5% Elektrische en optische apparatenind. -8,9% 6,1% -1,7% -7,9% -10,5% -2,3% Transportmiddelenindustrie -5,5% 25,2% -1,6% 5,1% -7,0% 31,6% Meubel- en overige industrie -6,3% -18,7% -2,5% -5,3% -8,6% -22,9% Totaal -9,5% -11,4% -1,5% -1,9% -10,9% -13,1% HTSM Industrie -10,1% -4,2% -1,6% -1,4% -11,5% -5,6% HTSM dienstverlening 11,1% 29,5% 1,8% 6,4% 13,1% 37,8% Bron: Lisa 2016, Biro 2016 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 22
Twente is sterkere HTSM regio geworden De crisisjaren en de periode daarna hebben een onevenwichtige werkgelegenheidsontwikkeling laten zien. De werkgelegenheid in zowel de Nederlandse als de Twentse industrie is gedaald. In de kleine branches transportmiddelen, leer/schoenen en glas/aardewerk is de werkgelegenheid (sterk) toegenomen. Deze branches vertegenwoordigen slechts een kleine vijf procent van de industriële werkgelegenheid in Twente. De HTSMindustrie is dominanter in de Twentse industrie geworden. In 2007 bevond 44 procent van de werkgelegenheid zich in de HTSM-industrie, in 2015 is dat 48 procent. Ook ten opzichte van Nederland is Twente naar werkgelegenheid gerekend een dominantere HTSM-regio geworden. Zeker als hierbij niet alleen de HTSM- Industrie maar ook de HTSM-dienstverlening betrokken wordt. Deze dienstverlening is de afgelopen jaren ondanks de crisis sterk gegroeid, zowel in absolute zin als in vergelijking met de gehele Nederlandse HTSMsector. Werkgelegenheidsontwikkeling in Twente naar branche en gemeente 2007-2015 In het vierde kwartaal verschijnt op de website van de Twentse Arbeidsmonitor de mogelijkheid bovenstaande bolfiguren zelf samen te stellen naar sector, branche of afdeling èn naar Twente gemeente. Hiermee kan de ontwikkeling van economische activiteiten inzichtelijk worden gemaakt. Welke branches doen het goed in een gemeente of de regio en welke minder? Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 23
Figuur 4a: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2007-2013 en ten opzichte van Nederland 2007 Figuur 4b: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2013-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 24
Figuur 5a: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2007-2013 en ten opzichte van Nederland 2007 Figuur 5b: Ontwikkeling van de Twentse maakindustrie 2013-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 25
Figuur 6a: Ontwikkeling van de Twentse HTSM 2007-2013 en ten opzichte van Nederland 2007 Figuur 6b: Ontwikkeling van de Twentse HTSM 2013-2015 en ten opzichte van Nederland 2007 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 26
Index bijlage: Informatieve Links Ontwikkeling geregistreerde Werkloosheid (NWW) per gemeente, gedifferentieerd naar jongeren en ouderen Ontwikkeling lopende uitkeringen WW, WWB per gemeente met een verbijzondering naar jongeren en ouderen Informatie over hulp aan startende ondernemingen Definities - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Informatieve links ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage cijfers op gemeentelijk niveau en definities Sites met actuele regionale en landelijke arbeidsmarktontwikkelingen en arbeidsmarktinformatie: Twente Index zie: http://www.twenteindex.nl/ UWV (o.a. sectorpublicaties) zie: https://www.werk.nl/werk_nl/arbeidsmarktinformatie/home Kansrijke beroepen zie: https://www.werk.nl/werk_nl/arbeidsmarktinformatie/sector-beroep/beroep/kansrijk UWV Regio in beeld 2015 zie: https://www.werk.nl/xpsitem/wdo_013019 ING zie: https://www.ing.nl/zakelijk/kennis-over-de-economie/uw-regio/index.html Provincie Overijssel zie: http://www.overijssel.nl/thema's/economie/feiten-cijfers/ (klik door op arbeidsmarkt-delen) SBB zie: http://www.kansopwerk.nl/basiscijfers-jeugd-2015.html Sites met Informatie over arbeidsmarktregelgeving: Stichting v.d. arbeid (o.a. Sectorplannen) zie: http://www.stvda.nl/nl/thema/arbeidsmarkt.aspx Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 27
ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage: cijfers op gemeentelijk niveau Beroepsbevolking en Werkloosheid in Nederland, Twente en Twentse gemeenten Beroepsbevolking Werkloosheidspercentage (x 1000) (in procenten) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nederland 8713 8714 8846 8913 8874 8907 Nederland 5,0 5,0 5,8 7,3 7,4 6,9 Twente 320 321 321 327 323 325 Twente 5,4 5,2 5,9 7,6 7,6 7,2 Almelo 36 36 36 36 35 36 Almelo 6,3 6,1 7,1 9,1 9,9 9,9 Borne 11 11 11 12 11 12 Borne 4,4 4,1 4,8 5,8 6,3 6,2 Dinkelland 13 13 14 14 14 14 Dinkelland 3,8 3,7 4,0 5,2 5,3 5,0 Enschede 81 81 81 83 82 82 Enschede 7,3 7,2 7,7 10,0 9,4 8,5 Haaksbergen 13 12 13 13 13 13 Haaksbergen 4,5 4,3 4,9 6,2 6,2 5,3 Hellendoorn 19 19 19 19 19 19 Hellendoorn 4,3 4,0 4,7 6,0 6,5 5,9 Hengelo 42 42 42 43 42 42 Hengelo 5,2 5,1 6,3 7,6 7,8 8,1 Hof van Twente 18 18 18 18 18 18 Hof van Twente 4,0 3,8 4,7 6,0 6,1 5,5 Losser 12 11 11 12 11 11 Losser 4,7 4,6 5,1 6,6 7,0 6,8 Oldenzaal 17 17 17 17 17 17 Oldenzaal 5,0 4,9 5,1 6,6 6,7 6,1 Rijssen-Holten 19 19 19 19 19 19 Rijssen-Holten 4,0 3,8 4,8 6,2 6,1 5,5 Tubbergen 11 11 11 11 11 11 Tubbergen 3,8 3,6 4,3 5,9 6,1 5,0 Twenterand 17 17 17 18 17 18 Twenterand 4,3 3,9 4,7 6,7 6,5 5,5 Wierden 12 13 13 13 13 13 Wierden 4,1 4,0 4,5 5,9 5,8 5,5 Bron: CBS, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 28
Geregistreerde Niet-Werkende-Werkzoekende (NWW) UWV registraties: TOTAAL NWW (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling jun'16-jul'16 apr'16-jun'16 jan'16-jun'16 jul'15-jul'16 jul'15 aug'15 sep'15 okt'15 nov'15 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 37.505 37.788 38.773 39.629 40.609 41.337 41.232 39.778 39.126 39.164 39.558 37.698 37.166-532 -1,4% -1.428-3,6% -3.639-8,8% -339-0,9% ALMELO 6.537 6.545 6.644 6.723 6.875 7.060 7.031 6.910 6.769 6.780 6.720 6.439 6.376-63 -1,0% -330-4,9% -621-8,8% -161-2,5% BORNE 1.000 999 1028 1054 1074 1.082 1.087 1030 1025 1005 1000 940 921-19 -2,0% -85-8,3% -142-13,1% -79-7,9% DINKELLAND 778 759 782 815 849 903 928 906 880 876 868 824 792-32 -3,9% -56-6,4% -79-8,7% 14 1,8% ENSCHEDE 13.031 13.248 13.593 13.911 14.118 14.002 13.968 13.494 13.184 13.266 13.736 13.308 13.193-115 -0,9% 124 0,9% -694-5,0% 162 1,2% HAAKSBERGEN 895 901 926 955 985 1.048 1.062 1066 1096 1126 1178 1087 1058-29 -2,7% -9-0,8% 39 3,7% 163 18,2% HELLENDOORN 1.571 1573 1622 1667 1739 1.794 1.773 1.723 1.695 1.680 1.639 1.523 1.501-22 -1,4% -172-10,1% -271-15,1% -70-4,5% HENGELO 5.054 5.155 5.332 5.429 5.609 5.691 5.608 5.216 5.226 5.241 5.322 4.993 4.868-125 -2,5% -233-4,5% -698-12,3% -186-3,7% HOF VAN TWENTE 1.400 1420 1463 1511 1554 1.587 1.574 1.441 1.435 1.425 1.427 1.366 1.347-19 -1,4% -69-4,8% -221-13,9% -53-3,8% LOSSER 1.188 1189 1220 1253 1274 1.308 1.309 1269 1246 1256 1249 1207 1190-17 -1,4% -39-3,1% -101-7,7% 2 0,2% OLDENZAAL 1.569 1.570 1.589 1.622 1.673 1.709 1.676 1.617 1.604 1.604 1.620 1.545 1.515-30 -1,9% -59-3,7% -164-9,6% -54-3,4% RIJSSEN-HOLTEN 1.338 1318 1354 1405 1465 1.544 1.546 1.509 1.464 1.441 1.406 1.285 1.263-22 -1,7% -179-12,2% -259-16,8% -75-5,6% TUBBERGEN 728 711 736 765 804 845 875 857 831 820 795 761 743-18 -2,4% -70-8,4% -84-9,9% 15 2,1% TWENTERAND 1.563 1552 1602 1630 1689 1.828 1.836 1.801 1.748 1.723 1.686 1.560 1.545-15 -1,0% -188-10,8% -268-14,7% -18-1,2% WIERDEN 853 848 882 889 901 936 959 939 923 921 912 860 854-6 -0,7% -63-6,8% -76-8,1% 1 0,1% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 29
Geregistreerde werkzoekenden (ouderen 50-plus): NWW 50-75 jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling jun'16-jul'16 apr'16-jun'16 jan'16-jun'16 jul'15-jul'16 jul'15 aug'15 sep'15 okt'15 nov'15 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 14.952 15.035 15.317 15.598 15.882 16.095 16.105 15.631 15.464 15.600 16.016 15.669 15.604-65 -0,4% 205 1,3% -426-2,6% 652 4,4% ALMELO 2.521 2.527 2.557 2.573 2.593 2.634 2.631 2.604 2.601 2.626 2.625 2.587 2.601 14 0,5% -14-0,5% -47-1,8% 80 3,2% BORNE 438 440 448 459 467 466 472 464 466 463 472 456 450-6 -1,3% -10-2,1% -10-2,1% 12 2,7% DINKELLAND 410 400 403 419 437 467 470 459 442 447 450 438 432-6 -1,4% -4-0,9% -29-6,2% 22 5,4% ENSCHEDE 4.675 4.717 4.801 4.887 4.945 4.869 4.884 4.638 4.494 4.556 4.851 4.803 4.796-7 -0,1% 309 6,9% -66-1,4% 121 2,6% HAAKSBERGEN 419 425 433 452 461 488 505 506 518 535 569 545 541-4 -0,7% 27 5,2% 57 11,7% 122 29,1% HELLENDOORN 785 783 803 819 832 846 847 826 822 823 823 784 780-4 -0,5% -38-4,6% -62-7,3% -5-0,6% HENGELO 1.900 1.945 1.997 2.030 2.079 2.114 2.096 2.005 2.014 2.030 2.085 2.036 2.008-28 -1,4% 22 1,1% -78-3,7% 108 5,7% HOF VAN TWENTE 626 632 645 663 678 702 709 675 676 674 674 658 646-12 -1,8% -18-2,7% -44-6,3% 20 3,2% LOSSER 532 535 547 552 559 573 571 557 547 556 564 555 558 3 0,5% 8 1,5% -18-3,1% 26 4,9% OLDENZAAL 721 716 732 733 761 767 750 743 747 761 777 756 753-3 -0,4% 9 1,2% -11-1,4% 32 4,4% RIJSSEN-HOLTEN 543 525 527 542 557 593 588 592 577 576 575 555 548-7 -1,3% -22-3,8% -38-6,4% 5 0,9% TUBBERGEN 344 344 356 369 387 404 408 405 403 401 387 378 378 0 0,0% -25-6,2% -26-6,4% 34 9,9% TWENTERAND 609 610 618 641 663 696 693 682 683 679 679 644 641-3 -0,5% -39-5,7% -52-7,5% 32 5,3% WIERDEN 429 436 450 459 463 476 481 475 474 473 485 474 472-2 -0,4% 0 0,0% -2-0,4% 43 10,0% Geregistreerde werkzoekenden (jongeren < 27 jaar): NWW 15-27 jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling jun'16-jul'16 apr'16-jun'16 jan'16-jun'16 jul'15-jul'16 jul'15 aug'15 sep'15 okt'15 nov'15 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 14.305 14.219 14.233 14.269 14.386 14.495 14.537 14.672 14.800 14.847 14.877 14.918 14.895-23 -0,2% 118 0,8% 423 2,9% 590 4,1% ALMELO 2.527 2.530 2.513 2.518 2.542 2.548 2.579 2.601 2.642 2.638 2.640 2.634 2.626-8 -0,3% -8-0,3% 86 3,4% 99 3,9% BORNE 259 263 265 262 260 263 265 275 275 278 277 279 282 3 1,1% 4 1,5% 16 6,1% 23 8,9% DINKELLAND 164 164 167 167 169 171 169 168 174 169 171 168 171 3 1,8% -6-3,4% -3-1,8% 7 4,3% ENSCHEDE 6.270 6.202 6.255 6.276 6.329 6.375 6.348 6.378 6.409 6.443 6.452 6.484 6.463-21 -0,3% 75 1,2% 109 1,7% 193 3,1% HAAKSBERGEN 318 323 328 337 336 341 352 359 357 359 354 353 353 0 0,0% -4-1,1% 12 3,5% 35 11,0% HELLENDOORN 375 372 380 379 387 394 393 400 405 412 415 414 415 1 0,2% 9 2,2% 20 5,1% 40 10,7% HENGELO 2.196 2.188 2.155 2.153 2.145 2.148 2.159 2.192 2.206 2.219 2.227 2.241 2.224-17 -0,8% 35 1,6% 93 4,3% 28 1,3% HOF VAN TWENTE 357 359 352 356 359 361 365 366 372 368 362 365 375 10 2,7% -7-1,9% 4 1,1% 18 5,0% LOSSER 352 338 329 324 330 338 342 344 348 346 347 357 352-5 -1,4% 9 2,6% 19 5,6% 0 0,0% OLDENZAAL 507 507 507 513 512 514 510 509 513 518 519 519 522 3 0,6% 6 1,2% 5 1,0% 15 3,0% RIJSSEN-HOLTEN 281 285 285 284 290 299 299 307 312 315 319 323 324 1 0,3% 11 3,5% 24 8,0% 43 15,3% TUBBERGEN 109 107 111 108 106 109 114 113 114 113 115 114 116 2 1,8% 0 0,0% 5 4,6% 7 6,4% TWENTERAND 423 415 416 423 445 454 462 481 491 489 486 482 490 8 1,7% -9-1,8% 28 6,2% 67 15,8% WIERDEN 167 166 170 169 176 180 180 179 182 180 193 185 182-3 -1,6% 3 1,6% 5 2,8% 15 9,0% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Uitkeringen WW: Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 30
WW (Werkloosheidswet < 65 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling jun'16-jul'16 apr'16-jun'16 jan'16-jun'16 jul'15-jul'16 jul'15 aug'15 sep'15 okt'15 nov'15 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 16.974 16.893 16.797 16.834 16.995 18.045 19.069 19.384 19.338 18.816 18.144 17.507 17.129-378 -2,2% -1.831-9,5% -538-3,0% 155 0,9% ALMELO 2.206 2.235 2.185 2.171 2.228 2.394 2.465 2.474 2.472 2.417 2.332 2.298 2.237-61 -2,7% -174-7,0% -96-4,0% 31 1,4% BORNE 626 609 614 620 623 621 652 662 663 638 608 602 589-13 -2,2% -61-9,2% -19-3,1% -37-5,9% DINKELLAND 529 528 525 523 528 611 675 686 679 660 629 593 566-27 -4,6% -86-12,7% -18-2,9% 37 7,0% ENSCHEDE 4.280 4.242 4.211 4.228 4.260 4.438 4.633 4.781 4.807 4.639 4.516 4.384 4.331-53 -1,2% -423-8,8% -54-1,2% 51 1,2% HAAKSBERGEN 619 627 621 630 649 683 714 727 737 716 702 697 651-46 -6,6% -40-5,4% 14 2,0% 32 5,2% HELLENDOORN 1.016 1.006 1.004 1.001 998 1059 1124 1134 1135 1096 1054 997 978-19 -1,9% -138-12,2% -62-5,9% -38-3,7% HENGELO 2.452 2.454 2.482 2.508 2.544 2.632 2.763 2.802 2.791 2.756 2.666 2.600 2.544-56 -2,2% -191-6,8% -32-1,2% 92 3,8% HOF VAN TWENTE 921 934 922 942 948 974 1031 1049 1022 995 959 936 897-39 -4,2% -86-8,4% -38-3,9% -24-2,6% LOSSER 597 594 602 608 611 677 699 701 696 681 653 629 605-24 -3,8% -67-9,6% -48-7,1% 8 1,3% OLDENZAAL 857 861 858 862 873 899 921 923 915 905 891 861 856-5 -0,6% -54-5,9% -38-4,2% -1-0,1% RIJSSEN-HOLTEN 779 762 756 758 766 847 951 965 960 928 890 819 809-10 -1,2% -141-14,7% -28-3,3% 30 3,9% TUBBERGEN 509 502 491 492 499 545 602 612 620 599 560 507 485-22 -4,3% -113-18,2% -38-7,0% -24-4,7% TWENTERAND 1.001 963 963 944 942 1090 1197 1201 1176 1126 1052 990 987-3 -0,3% -186-15,8% -100-9,2% -14-1,4% WIERDEN 582 576 563 547 526 575 642 667 665 660 632 594 594 0 0,0% -71-10,7% 19 3,3% 12 2,1% WW (Werkloosheidswet < 27 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling jun'16-jul'16 apr'16-jun'16 jan'16-jun'16 jul'15-jul'16 jul'15 aug'15 sep'15 okt'15 nov'15 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 1.101 1.161 1.173 1.218 1.212 1.377 1.551 1.672 1.642 1.494 1.344 1.215 1.142-73 -6,0% -427-26,0% -162-11,8% 41 3,7% ALMELO 155 156 149 165 175 216 220 231 219 200 181 173 171-2 -1,2% -46-21,0% -43-19,9% 16 10,3% BORNE 33 38 37 40 43 43 42 45 42 41 29 27 25-2 -7,4% -15-35,7% -16-37,2% -8-24,2% DINKELLAND 24 29 31 30 30 40 57 61 58 43 38 33 27-6 -18,2% -25-43,1% -7-17,5% 3 12,5% ENSCHEDE 323 324 341 341 334 379 406 471 483 445 414 383 368-15 -3,9% -100-20,7% 4 1,1% 45 13,9% HAAKSBERGEN 27 27 31 29 27 26 32 40 45 46 45 45 39-6 -13,3% 0 0,0% 19 73,1% 12 44,4% HELLENDOORN 48 63 61 67 65 74 79 97 92 85 83 76 66-10 -13,2% -16-17,4% 2 2,7% 18 37,5% HENGELO 142 154 154 167 176 181 207 212 202 178 168 166 161-5 -3,0% -36-17,8% -15-8,3% 19 13,4% HOF VAN TWENTE 49 67 62 64 60 57 72 70 71 67 62 54 47-7 -13,0% -17-23,9% -3-5,3% -2-4,1% LOSSER 29 30 36 39 44 55 54 63 56 51 46 40 39-1 -2,5% -16-28,6% -15-27,3% 10 34,5% OLDENZAAL 50 41 49 52 56 55 61 63 63 50 47 44 47 3 6,8% -19-30,2% -11-20,0% -3-6,0% RIJSSEN-HOLTEN 64 77 73 77 75 88 102 99 98 93 79 61 52-9 -14,8% -37-37,8% -27-30,7% -12-18,8% TUBBERGEN 33 33 34 37 32 32 41 39 36 35 26 18 15-3 -16,7% -18-50,0% -14-43,8% -18-54,5% TWENTERAND 85 86 85 80 73 98 128 124 124 108 86 70 59-11 -15,7% -54-43,5% -28-28,6% -26-30,6% WIERDEN 39 36 30 30 22 33 50 57 53 52 40 25 26 1 4,0% -28-52,8% -8-24,2% -13-33,3% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-3 31