Jaarverslag 2011 Maak ons overbodig Steun de plannen van het Zuiden en maak ons overbodig.be 1
De missie van Broederlijk Delen Broederlijk Delen is een niet-gouvernementele organisatie gespecialiseerd in ontwikkelingssamenwerking. Vanuit een christelijke inspiratie nemen we autonoom initiatieven om wereldwijd armoede, onrecht en discriminatie te bestrijden en rechtvaardige politieke, sociale en economische structuren tot stand te brengen. In Vlaanderen profileren we ons als een open vrijwilligersbeweging die het brede publiek sensibiliseert rond noord-zuidthema s en met fondsenwervende acties oproept tot concrete solidariteit. Onze financiële middelen zijn in de eerste plaats bestemd voor het Zuiden, waar we initiatieven ondersteunen die groepen mensen ter plaatse zelf opstarten in hun strijd tegen armoede en onrecht. Dat is onze typische manier van werken: we zetten zelf geen projecten op, maar ondersteunen de eigen plannen van de plaatselijke bevolking. Zo zijn de projecten het best gedragen en bieden ze de beste garantie op blijvende verandering. We geven niet alleen financiële steun, maar zorgen er ook voor dat mensen hun plannen mogen uitvoeren, door acties te voeren tegen internationale politieke oorzaken van armoede. Ook stimuleren we uitwisseling van ervaringen, zowel tussen Noord en Zuid als tussen partnerorganisaties onderling. In 2011 ondersteunden we 190 partnerorganisaties in twintig landen van het Zuiden. Voorwoord Verklaring duurzaamheid Colofon Hoofdredactie Karel Ceule Tekstcorrectie Marieke Bastiaens Redactie Karel Ceule, Jo Dalemans, Lieve Herijgers, Hilde Demoor, Willy Dries, Elsie Gilis, Suzy Serneels Foto s Adalah, Barnum, Chris Cobbaut, Thomas Craenen, Jan Debonnet, Thomas De Boever, Elsie Gilis, Kristof Ghyselinck, Ivan Put, Wim Schalenbourg, Suzy Serneels, Gert Steenssens/EsperanzaProxima, Xander Stockmans, Lut Vandamme, Sara Van den Eynde, Liesbet Van Huffelen, Frank Vermeulen, Markee, Fotoarchief Broederlijk Delen Grafische vormgeving Liesbet Van Huffelen Drukwerk Impressa Verantwoordelijke uitgever Lieve Herijgers, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel Wettelijk depotnummer D/2012/5.556/1 inhoudstafel Broederlijk Delen streeft naar duurzame ontwikkeling en rechtvaardigheid in het Zuiden. Toch staan we niet altijd stil bij de impact van onze activiteiten op sociaal, ecologisch en maatschappelijk vlak. Daarom hebben we beslist om vanaf 2010 onze jaarverslagen conform het modulaire rapporteringssysteem GRI (Global Reporting Initiative) te maken. Daardoor rapporteren we sinds toen ook over milieu, werkomstandigheden en maatschappelijke verwezenlijkingen. Omdat het nog maar het tweede jaar is dat we zo werken, streven we niveau C (het startniveau) na. Maar het mag natuurlijk niet enkel bij meten en communiceren blijven. Op termijn willen we een beleid dat verbetering nastreeft. Ook is het onze bedoeling om een EFQM-certificaat te halen, een kwaliteitscertificaat gebaseerd op negen aandachtsgebieden, met duurzaamheid van de organisatie als transversaal element. Lieve Herijgers, directeur Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel, lieve.herijgers@broederlijkdelen.be, tel. 02 213 04 42 De missie van Broederlijk Delen 2 Voorwoord 3 2011 in beeld 4 Broederlijk Delen herstructureert 18 Organogram 19 Partnerorganisaties en 20 coöperanten in 2011 Algemene info GRI 22 Sociale indicatoren 24 Milieu-indicatoren 27 2011 in cijfers 29 Hoeveel investeert Broederlijk Delen in elk continent? 35 Toelichting projecten 2011 36 GRI-tabel 37 Verslag van de Commissaris 38 Adressen 40 In 2011 vierde Broederlijk Delen zijn vijftigste verjaardag. We mochten dus terugblikken op vijftig jaar strijd tegen armoede en onrecht. We stonden vooral stil bij de essentie van ons werk: solidair zijn met de mensen uit het Zuiden en samen met hen bouwen aan een rechtvaardigere wereld. Met de uitdagende campagne Maak ons overbodig! spoorden we onze vrijwilligers en het brede publiek aan om na te denken over efficiënte ontwikkelingssamenwerking. Door de eigen initiatieven van de plaatselijke bevolking te steunen, maakt Broederlijk Delen de mensen zelfredzaam en zichzelf op termijn overbodig. Om daarna weer andere groepen mensen te steunen en onszelf alweer overbodig te maken, tot we helemaal nergens meer nodig zijn. Dat is spijtig genoeg nog lang niet aan de orde, maar bij ons werk in het Zuiden streven we deze droom wel na. De Haguruka-groepen in Burundi illustreerden onze filosofie. Kleine boeren kozen ervoor om hun afhankelijkheid van voedselhulp op te geven en met onze steun hun akkers opnieuw te gaan bewerken. Met succes. Ze verbouwen nu hun eigen voedsel en hebben binnenkort onze hulp niet meer nodig. In het kader van ons jubileum stonden enkele feestelijke activiteiten op het programma. Een tentoonstelling met KADOC-KULeuven gaf een overzicht van alle campagneaffiches sinds onze oprichting in 1961. Daarnaast organiseerden we een debat over ontwikkelingssamenwerking in Leuven en op 30 april nodigden we onze vrijwilligers en sympathisanten uit voor een verjaardagsfeest in Antwerpen, want samen met hen werken we aan de realisatie van de doelstellingen van Broederlijk Delen. Dank aan alle mensen die op een of andere manier meewerken met Broederlijk Delen. Zij zijn niet overbodig, maar broodnodig. In 2011 brak de financieel-economische crisis in alle hevigheid opnieuw uit. Ook wij waren daarvoor niet immuun. Omwille van een tekort dat structureel dreigde te worden, moesten we een noodzakelijke herstructurering doorvoeren. In dit jaarverslag brengen wij je het verhaal van 2011 met teksten, maar vooral met veel beelden. Dit is het tweede jaarverslag van Broederlijk Delen volgens het Global Reporting Initiative (GRI). Wij wensen je veel leesplezier en hopen dat je samen met ons wil meebouwen aan een rechtvaardigere wereld. Want daarvoor doen we het. Thérèse Coens, voorzitter Lieve Herijgers, directeur 2 3
2011 in beeld Haguruka! Sta op! 2011 in beeld Vijftig jaar geleden Tot we overbodig zijn... Burundi stond centraal in de campagne 2011. We lieten zien hoe mensen er hun inkomens verhogen door geiten te kweken en de teelt van gewassen als koffie, bananen en maniok te verbeteren. Daardoor kunnen ze nu drie maaltijden per dag eten in plaats van één, en kunnen hun kinderen naar school. Thomas De Boever Ambassadrice verkoopt uit Feest in Antwerpen 2011 was een bijzonder jaar voor Broederlijk Delen: we vierden onze vijftigste verjaardag. In 1961 werd de organisatie opgericht naar aanleiding van een hongersnood in Congo. Sindsdien is er veel veranderd aan onze werking, maar het doel bleef hetzelfde: armoede en onrecht de wereld uit helpen. Met de campagne Maak ons overbodig! maakten we duidelijk hoe wij ontwikkelingswerk zien. We steunen de eigen initiatieven van groepen mensen in het Zuiden tot zij alleen verder kunnen. Eens niet meer nodig, richten we ons op andere groepen mensen. En wie weet worden we zo ooit... helemaal overbodig. We lanceerden de campagne met een ludieke persactie. We ensceneerden een totale uitverkoop van ons kantoormateriaal op de rommelmarkt van het Brusselse Vossenplein, wegens niet meer nodig. Maaike Cafmeyer, onze eerste ambassadrice, werkte de hele campagne lang mee waar nodig, vrijwillig en erg geëngageerd. Ivan Put 4 Onze vijftigste verjaardag was de ideale gelegenheid om onze vele vrijwilligers en sympathisanten eens extra in de bloemetjes te zetten. Schitterend weer, prachtige muziek, spetterende activiteiten en enthousiaste deelnemers. Dat waren de ingrediënten van de vrijwilligersdag op 30 april. Liesbet Van Huffelen 5
2011 in beeld 2011 in beeld Communicatiebureau Markee Basisscholen staan op en doen mee Wie biedt het meest? Haguruka! (= STA OP in een taal uit Burundi) STA OP én DOE MEE! Campagne 2011 - Affiche vrij van zegel - V.U. Pol De Greve, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel - Gedrukt op Offset FSC-papier. In het kader van sociaal engagement heeft communicatiebureau Markee van 2007 tot 2011 gratis gewerkt voor Broederlijk Delen. Het ontwierp de campagneconcepten, schreef de tv-spots en adviseerde ons op het vlak van communicatie. We bedanken Markee van harte voor de fijne samenwerking. Markee Haguruka! was een kreet die tijdens de campagne luid weerklonk in de basisscholen. Sta op én doe mee bleef niet in dovemansoren. Honderden scholen zetten hun beste beentje voor, vertelden het verhaal van Honnête en Gisèle en steunden de projecten in Burundi. Thomas De Boever Hoe word ik Haguruka-boer? Meer dan vijftig bekende Vlamingen boden vrijwillig aan om één of andere ervaring te delen met de hoogste bieder op onze online veiling. Zo organiseerde mediafiguur Julien Vrebos een wandeling door Brussel. In totaal bracht de veiling 20.953 euro op. Toppers waren Deel de werkvloer met Roos met 1.151 euro en Deel je moedergeluk met Lieve Blancquaert met 956 euro. Elsie Gilis In de pers Secundaire scholen prikken wakker Op ons verjaardagsfeest in Antwerpen verplaatsten 167 jongeren zich in de huid van een koffieboer tijdens een megastadsspel. Met allerlei groepsopdrachten, zoals geitenspelen of een levende kickertafel, bewezen ze dat ze voldoende talent hadden om Haguruka-boer te worden. Jan Debonnet 6 Om tijdens de campagne een zo ruim mogelijk publiek te bereiken, moeten we in de pers komen. Daarom organiseerden we een reis naar Burundi met journalisten van Klasse, Het Nieuwsblad, de VRT en Radio 1. Ook verscheen de bijlage Broederlijk Delen, 50 jaar ontwikkelingssamenwerking in De Standaard en zagen zo n 1.112.290 mensen onze tv-spot. Ivan Put 21 Zuidprikgroepen op secundaire scholen prikten Vlaanderen wakker met creatieve acties. Zo organiseerde de school Barnum een Afrikaanse voetbalmatch tegen bekende Vlamingen onder luid gejoel van 700 supporters. Haar leerlingen waren dan ook de terechte winnaars van de wedstrijd Zuidprik 2011. Barnum 7
2011 in beeld 2011 in beeld Getuigen maken kennis met Vlaanderen Jouw steun telt, bedankt! 2011 Peru door andere ogen 25.484 schenkers Tien medewerkers van Burundese partnerorganisaties kwamen gedurende drie weken naar Vlaanderen. Ze verbleven in gastgemeenschappen en maakten kennis met onze cultuur en manier van leven. Daarnaast vertelden ze de Vlamingen over hun verbeten strijd voor betere landbouw in Burundi. Liesbet Van Huffelen In 2011 kon Broederlijk Delen weer massaal rekenen op jouw steun. Maar liefst 25.484 mensen schonken een gift aan onze organisatie. Groot of klein, elk bedrag was welkom. Jammer genoeg waren onze schenkers minder talrijk dan het jaar voordien. Het aantal daalde met 12%. Verdraaid gekrompen? You oil? Koffie drinken met een stripfiguur In de kerstvakantie trokken zestien jongeren uit vier scholen op inleefreis naar Peru. Ze leerden er het dagelijkse leven van de Peruanen kennen. Ook zagen ze, in het kader van de campagne 2012, welke vernietigende impact mijnbouw er heeft op mens en natuur. Chris Cobbaut Neen, we hebben Verdraaid in 2011 niet op 90 gewassen zodat hij gekrompen is. Wel besloten we na een grondige evaluatie dat het tijdschrift ook wat kleiner kon. Een besparing van papier en van geld dat we nu ergens anders kunnen inzetten. 8 Van 4 tot 9 juli kampeerden 148 jongeren op de Hoge Rielen te Lichtaart. Ze maakten er kennis met de campagne 2012 over de mijnbouwproblematiek in Latijns- Amerika. Stevige debatten, geschifte activiteiten en een heuse carnaval zorgden voor een onvergetelijke week. Stripfiguur Nero zette zijn schouders onder de Koffiestop. Op 1.905 plaatsen organiseerden mensen deze actie, goed voor een opbrengst van 257.075 euro. De geestelijke vader van Nero, Marc Sleen, was present op de Koffiestops aan het Nerocafé in Hoeilaart en in zijn eigen Marc Sleen Museum. Ivan Put 9
2011 in beeld Dwars door de hitte 2011 in beeld Steun van bedrijven Dwars door de regen Broederlijk Delen op Seniorennet Dertig sportievelingen doorkruisten Burkina Faso op de mountainbike bij tropische temperaturen. Ze zamelden samen 67.822 euro in voor onze partnerorganisaties in Burkina Faso. Een fantastisch resultaat! Frank Vermeulen Dwars door Brussel Via de Collibri Foundation for Education ontvingen we van Colruyt Group bijna 70.000 euro. Sinds 2011 werkt Broederlijk Delen ook samen met VDK Spaarbank als partner van de Wereldspaarrekening, en met Triodos Bank. Voor elke spaarder die er een rekening opende, ontvingen we een bijdrage. Steun van steden en gemeenten 48 mensen doorkruisten ons land op de fiets met Dwars door België. Ook Kristien Maes van Ketnet en wielergrootheid Edwig Van Hooydonck waren van de partij. Ondanks het slechte weer was de ambiance fantastisch, en ook de opbrengst mocht er zijn: 49.568 euro. Ivan Put Onze tweede campagne rond legaten en testamenten op Seniorennet, een website voor actieve vijftigplussers, is zeer goed verlopen. 305 bezoekers vroegen onze informatiebrochure over testamenten en legaten aan. Dat is ruim driemaal meer dan de aanvragen die we normaal jaarlijks ontvangen. 10 Traditiegetrouw nam Broederlijk Delen deel aan de 20 km door Brussel. We vormden een team met de hippe stadszender FM Brussel, die zorgde voor livemuziek bij de warming up en de cooling down. Elke deelnemer engageerde zich om minimaal 100 euro in te zamelen, met als resultaat 16.144 euro. Sara Van den Eynde Vele steden en gemeenten in Vlaanderen steunen onze werking. Om onze vrijwilligers in de gemeenten administratief bij te staan bij het indienen van subsidieaanvragen, hebben we bij Broederlijk Delen nationaal een vaste vrijwilliger. Jan de Bruijn zorgt voor de noodzakelijke feedback en de dankbrieven. 11
2011 in beeld 2011 in beeld (On)zin van verkiezingen in Congo Protesten in het Midden-Oosten Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen organiseerden samen met MO*magazine en Bana Leuven het paneldebat (On)zin van verkiezingen in Congo. De avond werd afgesloten met een oproep van een Congolese vrouwenactiviste om de weg naar democratisering te blijven steunen, ook na de verkiezingen. Burundese boer timmert aan toekomst Investeer in duurzame landbouw Bolivia, één jaar later In het kader van de Arabische protesten brachten we de situaties in Libië, Egypte en Syrië in de media en probeerden we de mensen erover te sensibiliseren. In maart publiceerden we er een dossier over en brachten we een standpunt uit over de militaire interventie in Libië. Xander Stockmans 12 We grepen meerdere gelegenheden aan om investeringen in duurzame landbouw te eisen, zoals de G20 landbouwtop of de jaarlijkse vergadering van het Comité voor Voedselzekerheid van de FAO. Samen met ons internationaal lobbynetwerk Cidse vroegen we ook meer aandacht voor te sterk fluctuerende voedselprijzen. Thomas De Boever Met de campagne 2010 Nomineer Samuel voor de Nobelprijs voor Duurzame Ontwikkeling brachten we de negatieve impact van de klimaatopwarming in beeld. Dankzij jouw steun hebben Samuel en zijn dorpsgenoten nu een waterbassin om hun vele akkers te irrigeren, en werken ze aan een toegangsweg naar het dorp. De Burundese Haguruka-boeren van de campagne 2011 bouwen verder aan hun toekomst. Deze boer heeft net een kleinschalig timmerbedrijfje opgestart. Dankzij de spaaractiviteiten van zijn Haguruka-groep, begeleid door onze partnerorganisatie ADISCO, verkreeg hij voldoende startkapitaal. Wim Schalenbourg 13
2011 in beeld Duurzame landbouw in Peru 2011 in beeld Wereld Sociaal Forum in Dakar Steunpunten in Afrika komen samen Broederlijk Delen nodigde zeven partnerorganisaties uit om deel te nemen aan het Wereld Sociaal Forum in Dakar, Senegal. Samen met andere organisaties riepen ze op om een einde te maken aan landgrab, dat er vooral in Afrika voor zorgt dat grote groepen familiale landbouwers hun toegang tot grond verliezen. Jo Dalemans Een Quechuagemeenschap in Omacha (Cusco), bewerkt een akker volgens de oude tradities. Gesteund door onze partnerorganisatie Cedep Ayllu bestrijden de inheemsen erosie en verhogen ze hun weerbaarheid tegen droogte, klimaatverandering en snelle uitbreiding van mijnbouw. Thomas Craenen Protesteren tegen mijnbouw Partnerorganisaties leren van elkaar In december kwamen onze steunpunten uit Afrika samen in Senegal. Hier luisteren ze naar Mariam, die uitlegt hoe ze met een kleine lening nieuwe activiteiten kon starten en haar inkomen kon verhogen. Met de informatie die ze krijgen, kunnen de steunpunten aan de slag in hun eigen regio. Suzy Serneels Leren koken tegen de honger In Colombia werkte onze partnerorganisatie CENSAT Agua Viva mee aan de mobilisatie van meer dan 30.000 mensen tegen een gepland Canadees mijnbouwproject dat een groot risico inhield voor het ecosysteem en de waterbronnen van 2 miljoen inwoners. Resultaat: het Colombiaanse Ministerie van Milieu trok de vergunning in. Gert Steenssens/EsperanzaProxima.net 14 Op 24 en 25 november organiseerde Broederlijk Delen samen met het netwerk van ngo s Agri-Pro Focus een forum in Fort Portal, Oeganda. Banken, microfinancieringsinstellingen en spaar- en kredietcoöperaties discussieerden met boeren over de dienstverlening voor landbouwkredieten in de Rwenzori-regio. Lut Vandamme Door ongezond eten en landbouwproblemen lijdt een groot deel van de Nicaraguaanse bevolking aan ernstige ondervoeding. Daarom leren onze partnerorganisaties vrouwen zelf groenten en fruit kweken en bieden ze hen kookworkshops aan, waardoor ze meer variatie kunnen brengen in hun menu. 15
2011 in beeld 2011 in beeld Een eigen transportbedrijfje Eerste prijs voor innovatie INADES begeleidt coöperaties Onze partnerorganisatie PASUD helpt boeren in de Oegandese Langoregio om spaar- en kredietgroepjes op te richten. De man op de foto toont trots de fietstaxi die hij kocht met een kleine lening van de groep. Dankzij dit vervoermiddel verdient hij een aardig centje bij. Suzy Serneels De vrouwen van een onderzoeksgroep van onze partnerorganisatie Diobass in Burkina Faso tonen trots hun certificaat Eerste prijs voor innovatie voor een middel tegen parasieten bij kippen op basis van kruiden. Het middel werd door de universiteit op effectiviteit getest en goed bevonden. Suzy Serneels Recht op land en water Organische groenteteelt Onze partnerorganisatie INADES Formation Burundi begeleidt koffie- en theeproducenten, en imkers die zich verenigen in coöperaties. De organisatie helpt beginnende honingbedrijfjes om de productie en de kwaliteit van hun honing te verbeteren en hun product gezamenlijk te verkopen. Wim Schalenbourg De bedoeïenen vormen een sterk gediscrimineerde minderheid in Israël. Hun dorpen moeten plaats ruimen voor grote projecten. Maar onze partnerorganisatie ADALAH verdedigt hun rechten. In 2011 herriep het Hooggerechtshof de orders tot afbraak van alle 51 huizen in het dorp Alsira. Een belangrijk precedent! Adalah 16 Dankzij de begeleiding van onze nieuwe partnerorganisatie Agrécol konden de boeren van het Senegalese dorp Talègne overschakelen op organische groenteteelt. Met succes. De biologische uien brengen veel meer op omdat ze langer bewaren, en ook de rode pepertjes liggen prima in de markt. Suzy Serneels 17
Broederlijk Delen herstructureert Organogram 2011 Kristof Ghyselinck Algemene Vergadering Raad van Bestuur Commissie Educatie Directeur Commissie Partnerwerking Directiesecretariaat Cel Politiek Personeelsdienst Coördinatie Komyuniti Dienst Campagne en Educatie Dienst Logistiek en Financies Dienst Communicatie en Fondsenwerving Dienst Partnerwerking Regionale diensten Antwerpen Gent Hasselt Mechelen/Brussel Roeselare Broederlijk Delen heeft twee hoofddoelstellingen. Enerzijds ondersteunen we de eigen initiatieven van groepen mensen in het Zuiden in hun strijd tegen armoede en onrecht. Politiek lobbywerk hoort daar ook bij. Daarmee proberen we scheefgegroeide financiële en politieke structuren recht te trekken, zodat de mensen in het Zuiden hun strijd niet alleen kunnen, maar ook mogen leveren. Anderzijds bouwen we aan een brede solidariteitsbeweging in Vlaanderen. Financieel gezond blijven Tot 2008 stegen onze inkomsten. Sindsdien begonnen we minder giften en schenkingen te ontvangen. Tegelijk waren de uitgaven voor het Zuiden en onze personeelskosten toegenomen. Omdat we een financieel gezonde organisatie waren, hadden we de nodige buffers om de daling op te vangen. Alleen boden zij onvoldoende soelaas in moeilijke tijden van financiële crisis. Daarom begonnen we in 2011 met een herstructurering. Geen kwantiteit maar kwaliteit Door te herstructureren wilden we het huidige financiële tekort opvangen, structurele tekorten vermijden en nieuwe investeringen voor de toekomst mogelijk maken. Alleen zo garanderen we een dynamische organisatie, ook nog in de volgende jaren. De ondersteuning van onze partnerorganisaties in het Zuiden werd teruggebracht tot iets onder het niveau van 2009. De werkingskosten voor onze sensibilisatie- en lobbyacties bevroren we op het niveau van 2011. Ook de personeelskost werd verlaagd. In totaal gaat het om een structurele besparing van ongeveer 1,7 miljoen euro. Nieuw organogram De herstructurering betekende een nieuw organogram. Daarbij keken we hoe we efficiënter kunnen werken en welke functies we minimaal nodig hebben om onze twee hoofddoelstellingen te realiseren. Sommige bestaande functies verdwenen, maar er kwamen er ook nieuwe bij. We wilden onder andere meer inzetten op fondsenwerving en communicatie, personeels- en kwaliteitsbeleid. Enkele mensen kregen een nieuwe functie binnen de organisatie. Andere moesten jammer genoeg afvloeien. Ze kregen daarbij extra begeleiding en een pakket sociale maatregelen. De herstructurering werd voorbereid in 2011. De concrete werking startte in 2012. We zijn ervan overtuigd dat ze de werking van Broederlijk Delen op termijn zal verstevigen en de solidariteitsbeweging in een veranderende wereld een nieuw elan zal geven. Organogram 2012 Door de herstructurering voorbereid in 2011, is vanaf 1 januari 2012 een nieuw organogram in werking getreden. Dit is de hoofdindeling. Een meer gedetailleerde versie zal opgenomen worden in het jaarverslag 2012. Dienst Internationale Programma s Algemene Vergadering Raad van Bestuur Directeur Dienst Beleid van Algemene Zaken Adviescommissies Dienst Noord Regionale diensten Antwerpen Gent Hasselt Mechelen/Brussel Roeselare 18 19
Partnerorganisaties en coöperant en in 2011 België Guatemala Honduras Nicaragua Colombia Ecuador Peru Bolivia Haïti Senegal Burkina Faso Kameroen Congo DR India Palestina/Israël Oeganda Rwanda Burundi Cambodja Filippijnen STILLE OCEAAN ATLANTISCHE OCEAAN INDISCHE OCEAAN Zuid-Afrika Partnerorganisaties Coöperanten Steunpunten Partnerorganisaties Coöperanten Steunpunten Partnerorganisaties Coöperanten Steunpunten Partnerorganisaties Coöperanten Steunpunten Latijns-Amerika 101 15 6 Afrika 59 15 5 Azië 21-1 Intercontinentaal 9 - - Bolivia 18 3 1 Colombia 19 1 1 Ecuador 3 - - Guatemala 11 2 1 Haïti 17 5 1 Honduras 3 - - Nicaragua 8 2 1 Peru 17-1 Inter-Amerikaans 5 2 - Burkina Faso 7 2 1 Burundi 6 2 1 Congo DR 11 3 1 Kameroen 3 2 - Oeganda 12 2 1 Rwanda 4 2 - Senegal 10 1 1 Zuid-Afrika 4 1 - Inter-Afrikaans 2 - - Cambodja 5 - - Filippijnen 2 - - India 4-1 Palestina/Israël 10 - - Totaal aantal coöperanten: 41 (30 + 11 steunpunten) Totaal aantal partnerorganisaties: 190 * Het steunpunt in India is een lokale medewerker. 20 21
Algemene info GRI 1. Visie en strategie 1.1. Verklaring duurzaamheid: zie pg. 2. 2. Organisatieprofiel 2.1. tot en met 2.8. Zie GRI-tabel op pg. 37. 2.9. Significante veranderingen tijdens verslagronde Einde mei vond een directeurswissel plaats. Lieve Herijgers was enkele maanden directeur ad interim, maar op 28 september bevestigde de Raad van Bestuur haar aanstelling als directeur. Op 26 november verkoos de Algemene Vergadering ook een nieuwe voorzitter, ad interim. Daarnaast waren er enkele significante veranderingen aan de inrichting van onze gebouwen. Zo werden de kantoren van de diensten Politiek, Communicatie en Fondsenwerving volledig gerenoveerd. Bijzondere aandacht ging daarbij naar akoestiek, energie en duurzaamheid. 2.10. Onderscheidingen tijdens verslagronde Er zijn geen onderscheidingen voor 2011. 3. Verslagparameters 3.1. Verslagperiode Dit jaarverslag betreft de periode van 1/01/2011 tot 31/12/2011. 3.2. Datum meest recente verslag Het vorige jaarverslag werd gepubliceerd in juni 2011. 3.3. Periodiciteit verslaggeving Broederlijk Delen publiceert elk jaar een jaarverslag in de maand juni. 3.4. Contactpunt Lieve Herijgers, directeur: zie pg. 2. 3.5. Proces voor bepaling inhoud verslag De afdeling Communicatie bezorgt het directieteam een voorstel van de inhoud. Net als in 2010 hanteren we het GRI-kader. 3.6. Afbakening verslag Het milieurapport beperkt zich tot Broederlijk Delen nationaal en zijn werknemers. Het maatschappelijk rapport betreft alle medewerkers van Broederlijk Delen. 3.7. Specifieke beperkingen in de reikwijdte van het verslag De lokale verplaatsingen van de werknemers en coöperanten in het Zuiden werden niet opgenomen, wel hun internationale verplaatsingen. 3.8. Basis die vergelijkbaarheid beïnvloedt Doordat we voor de tweede keer met het GRI werken, kunnen we vergelijken met vorig jaar. 3.9. Berekeningsgrondlagen Voor de berekening van onze nationale CO 2 -uitstoot hebben we gebruik gemaakt van de ECOLIFE-module die in opdracht van de Bond Beter Leefmilieu (BBL) werd ontwikkeld. Voor de berekening van de CO 2 -emissie voor vluchten is de methode van CompenCO2 gebruikt, die strengere criteria hanteert dan meer commerciële methodes. 3.10. Gevolgen van eventuele herformulering Niet van toepassing. 3.11. Significante veranderingen Geen significante verandering t.o.v. vorige verslagperiode qua meetmethoden. 3.12. Overzichtstabel GRI-overzichtstabel met overzicht van de behandelde indicatoren: pg. 37. 4. Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1. Bestuursstructuur Broederlijk Delen is een vzw met als hoogste gezag de Algemene Vergadering (AV). Ze bestaat uit: a) personen voorgedragen door de Raad van Bestuur (RvB) op voorstel van instanties als de bisschoppen, de pastorale raden en verschillende gefedereerde organisaties; b) personen voorgedragen door de regionale werkgroepen en de RvB. Zij zijn aangesteld voor een termijn van vier jaar, volgens de bepalingen van het huishoudelijk reglement. De AV kiest de leden van de RvB, bepaalt onder andere de algemene politiek van de vereniging, keurt de jaarrekeningen en de begroting goed en geeft kwijting aan de bestuurders voor het gevoerde beleid. Ze komt tweemaal per jaar samen. De RvB komt maandelijks samen, behalve in de zomermaanden. Hij neemt in uitvoering van artikel 22 van de statuten de nodige initiatieven om de beleidslijnen van de organisatie te bepalen. Hij is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid, het financieel beleid en het beleid op vlak van communicatie, educatie, partnerwerking, fondsenwerving en politiek werk. Dit gebeurt in een goede samenwerking met de bestaande beleidscommissies, respectievelijk de commissie Educatie en de commissie Partnerwerking, die door de AV zijn benoemd en die aangevuld worden met enkele bestuurders. Het beleid dat door de RvB, de commissies en de AV is uitgetekend, wordt door het directieteam en de staf geïmplementeerd. De voorzitter zit zowel de AV als de RvB voor. Het Vademecum legt de visie en de werkprocedures voor alle medewerkers vast. 4.2. Rol van de voorzitter De voorzitter van de vzw is een onafhankelijke en onbezoldigde vrijwilliger die geen mandaat heeft binnen de operationele werking van de organisatie. Hij heeft een mandaat van vier jaar dat één keer hernieuwbaar is (zie organogram pg. 19). 4.3. Aantal onafhankelijken en/of niet-leidinggevenden Voor de AV zijn 94 mandaten beschikbaar (75 ingevuld in 2011), van wie tien ook werknemer van Broederlijk Delen zijn, en van wie vijf een leidinggevende rol vervullen. In de RvB zetelen maximum negen leden (7 in 2011). Ze zijn allen onafhankelijk en onbezoldigd. Geen van hen heeft een leidinggevende functie binnen de organisatie. 4.4. Aanbevelingsmogelijkheden/ medezeggenschap De medewerkers van Broederlijk Delen hebben medezeggenschap via: - de diensthoofden en de directeur - de dienstvergaderingen - de personeelsdienst - de vertegenwoordigers van de diensten in de AV - de jaarlijkse personeelsvergaderingen - de syndicale delegatie en het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) 4.14. Overzicht relevante belanghebbenden De institutionele en medefinanciers (zie lijst pg. 36), de organisaties die gratis kennis en expertise leveren, onze schenkers, onze vrijwilligers, onze medewerkers en onze partnerorganisaties in het Zuiden. 4.15. Inventarisatie/selectie belanghebbenden Het proces om te bepalen welke groepen belanghebbenden wij selecteren (zie 4.14.), werd in het directieteam vastgelegd (communicatie- en fondsenwervingsplan) en bekrachtigd door de RvB. 5. Maatschappelijke prestatie-indicator Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen. Zie pg. 12, 14, 15 en 17. Een greep uit de opiniestukken die verschenen in de pers en op websites: - 19.01.2011 > Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen veroordelen herziening Congolese kieswet. - 11.02.2011 > Wie wordt de dupe van het Europese grondstoffenbeleid? - 23.03.2011 > Kanttekeningen bij de militaire interventie in Libië. - 09.04.2011 > Wat nu met het Goldstone-rapport? - 20.05.2011 > Speech Obama is bittere pil voor Israël. - 07.06.2011 > België moet Ecuador helpen om olie in de grond te laten. - 23.06.2011 > G20 actieplan gaat niet over de oorzaken van honger. - 12.07.2011 > Een jaar later: Chebeya is dood, zijn ideeën leven! - 15.10.2011 > 44 miljoen meer hongerige magen door stijgende voedselprijzen! 22 23
Sociale indicatoren LA1 Personeelsbestand (situatie op 31/12/2011) Nationaal Secretariaat in Brussel Directeur: Lieve Herijgers. Directieteam: Lieve Herijgers, Raf Stassen. Personeelsdienst: Lilia Campos Mesquita, Els Van Achter, Anne Pauwels, Elsie Gilis. Cel Politiek: Deborah Casalin, Jo Dalemans, Brigitte Herremans, Nadia Nsayi. Dienst Educatie: Kathleen Haesen, Anje Snauwaert, Peter Ketelers, Karel Malfliet, Terri Grootjans, Lieve Herijgers, Jan Wijnants. Dienst Communicatie & Fondsenwerving: Leen Mertens, Marieke Bastiaens, Marc Vertommen, Silvia Schouppe, Liesbet Van Huffelen, Sara Van den Eynde, Gert-Jan Bakx, Veerle Borremans, Karel Ceule, Maaike Spanhove. Dienst Logistiek & Financiën: Greet De Wulf, Samson Ifemah, Willy Dries, Annemie De Schrijver, Karel Duchesne, Henrieta José, Geert Perdieus, Isabel Quispe Ramos, Marc Snellings, Chris Vandergoten, Vincent De Keersmaeker, Hilde Demoor, Justin Madugba, Barry Oumar, Shalini Pannekoek, Stefan Wynen, Nicole Kabeya Muadi, Stefanie Lammens. Dienst Partnerwerking: Rhoddy Petit, Greet Schaumans, Willy Dries, Mia Lootens, Mieke Berghmans, Heleen Dewanckele, Linda D Halluin, Frank Van Wielendaele, Els Lauriks, Patricia Verbauwhede, Thomas Craenen, Carine Dewilde, Eline Ghysels, Wim Schalenbourg, Suzy Serneels, Raf Stassen, Dirk Willems. Algemene diensten: Lieve De Smet, Jef Demolder. Regionale secretariaten Antwerpen: Karen Janssen, Joke Janssens. Hasselt: Anita Jame, Myriam Philippens, Hugo Keunen. Gent: Carine Fock, Frank Lavens, Sari Stoops. Roeselare: Mieke Casteleyn, André Devos. Mechelen: Marijn Loozen, Katrien Spruyt. Steunpunten in het Zuiden Stefaan Calmeyn (Burundi), Ralph Hoetmer (Peru), Arianne Idzenga (Burkina Faso), Frans Kenis (Oeganda), Suzanne Kruyt (Bolivia), Gerrit Matton (Haïti), Emmanuel Raison (Colombia), Parfait Saka (Congo), Katelijne Suetens (Senegal), Gert Vanhecken (Nicaragua), Eva Vanneste (Guatemala). Personeelsbezetting Op 31 december 2011 waren 26 voltijdse en 46 deeltijdse medewerkers ingeschreven in het personeelsregister in België, wat een voltijds equivalent (VTE) betekende van 58,6. Gemiddeld stelde Broederlijk Delen in 2011 29,1 voltijdse en 46,1 deeltijdse medewerkers tewerk, of 61,3 VTE. Dit is een significante daling in vergelijking met de tewerkstellingscijfers van 2010 (35 voltijdse en 47 deeltijdse medewerkers op 31/12/2010 of gemiddeld 33,9 voltijdse en 46,5 deeltijdse medewerkers). Ze is vooral te verklaren doordat een aantal vacatures niet werden ingevuld in 2011 en door de herstructurering beslist werd om tijdelijk geen vacatures uit te schrijven. 100 80 60 40 20 0 j.2007 j.2008 j.2009 j.2010 j.2011 gemiddeld deeltijds gemiddeld voltijds gemiddeld aantal In het Zuiden werden daarbovenop 12 steunpunten en 29 coöperanten tewerkgesteld. Ook dit laatste cijfer is een daling tegenover 2010. Daarnaast deed Broederlijk Delen systematisch een beroep op vrijwilligers. Naast de regionale vrijwilligers waren er 13 vrijwilligers actief op het nationaal secretariaat. 4 personen gingen met een vrijwilligersstatuut naar het Zuiden. Selectie en aanwerving In 2011 werden 16 vacatures uitgeschreven: - 5 vacatures in Vlaanderen, waarvan 3 voor het nationaal secretariaat en 2 voor de regionale diensten. - 6 vacatures voor coöperanten. - 3 vacatures voor steunpunten. - 2 vacatures voor vrijwilligers, waarvan 1 voor het Zuiden. 2 vacatures voor coöperanten werden niet ingevuld. Ook de vrijwilliger voor het nationaal secretariaat werd niet gevonden. Het is moeilijk om kandidaten aan te trekken voor bepaalde regio s in het Zuiden. Voor de nationale vacatures verloopt het invullen van deeltijdse vacatures vaak moeizaam, zeker als het tewerkstellingspercentage te laag is. LA2 Personeelsverloop Eind 2011 werden in het kader van de herstructurering 8 contracten beëindigd. Bij drie contracten ging het om een ontslag met het oog op brugpensioen. Daarnaast werden in de loop van het jaar nog 29 contracten stopgezet, waarvan 14 nationaal en 15 in het Zuiden. Van de 15 in het Zuiden kwamen 2 coöperanten vervroegd terug en werd de samenwerking met 1 steunpunt met een contract van onbepaalde duur stopgezet. De overige 12 waren tijdelijke contracten met coöperanten, die afliepen. Bij de 14 contracten in België waren 4 contracten van bepaalde duur die eindigden en 1 detacheringsopdracht die werd stopgezet. Omwille van de herstructurering bekeken we telkens of we meteen een vacature uitschreven, of dat we dat uitstelden tot een later tijdstip. Bij de contracten van onbepaalde duur ging 1 persoon op brugpensioen en dienden 8 mensen hun ontslag in, waarvan 1 tijdens de proefperiode. Tijdens de zomer werden 3 jobstudenten ingeschakeld in de organisatie. Zij worden hier voor de volledigheid vermeld, maar werden verder niet opgenomen in de cijfers. LA7 Werkverlet Verzuim Afwezigheden wegens ziekte worden precies bijgehouden voor de nationale medewerkers, maar niet altijd even nauwlettend voor de medewerkers in het Zuiden. De cijfers hebben bijgevolg enkel betrekking op de medewerkers in België. In 2011 werden in totaal 93.095 uren gepresteerd en werden 2.178 ziekte-uren geregistreerd, ofwel 2,34%. Eén werknemer was 51 dagen in ziekteverlof wegens een operatie. Indien we deze uit het totaal halen, komen we aan 24 25
Milieu-indicatoren 1.796 uren (of 1,93% kortstondig ziekteverzuim). Ten opzichte van 2010 (1,39%) is dit een stijging, maar dat jaar lag het verzuimcijfer opvallend laag. In België lag het gemiddelde kortstondige ziekteverzuim op 2,44%. Er waren 2 arbeidsongevallen, beide onderweg van of naar het werk. 1 ongeval leidde tot afwezigheid. Verlof en andere afwezigheden In 2011 werden 822,5 dagen wettelijke vakantie en 68 dagen onbetaald verlof genomen, en 197,5 dagen moederschaps- of geboorteverlof. Net als voorgaande jaren is de belangrijkste reden voor afwezigheid het volledige of gedeeltelijke tijdskrediet. Hiervoor werden 779 dagen opgenomen, in totaal 6.361,30 uren. LA9 Afspraken over arbeidsomstandigheden vastgelegd met vakbonden CPBW Volgende thema s werden behandeld binnen het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk: - verlenging cao brugpensioen 58+. - afsluiten bedrijfs-cao in het kader van herstructurering. - herinrichting bureaus dienst Communicatie en Fondsenwerving. - aankoop nieuwe beeldschermen. - bedrijfsbezoeken Mechelen en Antwerpen. - voorbereiding sociale verkiezingen 2012. - voorbereiding enquête psychosociale aspecten op de werkvloer. LA13 Samenstelling naar geslacht en leeftijdscategorie Genderevenwicht Als we alle werknemers en coöperanten optellen, werkten er in 2011 133 verschillende personen voor Broederlijk Delen, waaronder 73 vrouwen en 60 mannen. Als we de medewerkers in België en het Zuiden opsplitsen zien we, net als voorgaande jaren, een groot verschil tussen beide groepen. Terwijl in België 54 van de 87 werknemers vrouwelijk zijn (62%), zijn er dat in het Zuiden slechts 19 van de 46 (of 41%). De salarisgelijkheid tussen mannen en vrouwen is 100%. Medewerkers in eenzelfde functie ontvangen hetzelfde loon en dezelfde voordelen. Tussen voltijdse en deeltijdse medewerkers maken we evenmin een onderscheid. Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd van de medewerkers was 41,48 jaar: 39,26 jaar bij de vrouwelijke en 43,71 jaar bij de mannelijke collega s. Dit gemiddelde was quasi gelijk voor het personeel nationaal en in het Zuiden. In bijgevoegd kader geven we de verdeling per leeftijdscategorie en geslacht weer. 25 20 15 10 5 vrouwen mannen Zorg dragen voor het milieu Broederlijk Delen heeft als doel duurzame ontwikkeling in het Zuiden tot stand te brengen. Ook de strijd tegen klimaatverandering hoort daarbij. We realiseren dit met politiek werk en sensibiliseringsacties in het Noorden, en door partnerorganisaties te ondersteunen in het Zuiden. Daarnaast willen we zelf onze verantwoordelijkheid nemen en streven we ernaar om onze ecologische voetafdruk te verkleinen. In het Zuiden klagen we immers milieuvervuiling aan, net als de vernietigende gevolgen ervan voor mens en natuur. Het is dan ook logisch dat we zelf de uitdaging aangaan: practice what you preach. Daarom is het belangrijk dat we stilstaan bij de impact van onze eigen activiteiten. Werken we op een duurzame manier? Hebben we genoeg aandacht voor milieu? In dit deel van het jaarverslag rapporteren we voor het tweede opeenvolgende jaar over een aantal indicatoren van onze ecologische voetafdruk, als onderdeel van de GRI-rapportering (zie pg. 2). De komende jaren zullen we over onderstaande indicatoren blijven rapporteren, zodat verbeteringen (of verslechteringen) meetbaar worden. Deze rapportering volgt een opgelegd schema met een aantal gekozen indicatoren dat in de toekomst nog uitgebreid kan worden. EN1 Totale hoeveelheid gebruikte materialen in gewicht of volume 2010 2011 Verbruik van toners 27 kg 19 kg Verbruik van papier (intern) 2.474 kg 1.280 kg Verbruik van papier voor drukwerk (extern) 28.669 kg 27.312,20 kg 90% van ons papier voor intern gebruik is recyclagepapier. De rest is chloorvrij (ECF). Al het printwerk gebeurt standaard dubbelzijdig. Voor extern drukwerk vragen we steeds offertes bij drukkerijen met aandacht voor ecologie en duurzaamheid. Alle drukwerk wordt uitgevoerd op FSC-papier. EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron 2010 2011 Verbruik stookolie 18.981 liter 13.672 liter Verbruik gas 334,37 m 3 (3444,01 kwh) 332,18 m 3 (3421,45 kwh) We trachten het energieverbruik van onze organisatie terug te dringen met structurele maatregelen. Zeker bij verbouwingen houden we er rekening mee (dubbel glas, isolatie, efficiënte verlichting,...). Daarnaast sensibiliseren we onze medewerkers over het thema. EN4 Indirect energieverbruik door primaire energiebron 2010 2011 Elektriciteit 84.948 kwh 85.533 kwh 0 20-29j. 30-39j. 40-49j. 50-59j. 60+ We vervangen onze oude computerschermen door zuinigere flatscreens. We installeren efficiënte verlichtingssystemen. Enkel in de serverruimte is er noodgedwongen airconditioning. EN8 Totale wateronttrekking per bron 2010 2011 Totaal waterverbruik 628,69 m³ 1.069,5 m³ Al onze WC s hebben spaarknoppen. De vaat gebeurt met een vaatwasmachine. Toch hebben we in 2011 een aanzienlijk hoger verbruik dan in 2010. We zoeken uit wat hier de oorzaak van is. 26 27
EN16 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen 1 2010 kg CO 2 2011 kg CO 2 Gas 3.444,01 kwh 747,35 3.421,45 kwh 742,45 Elektriciteit 84.948 kwh 64.050,79 85.533 kwh 64.491,88 Stookolie 18.981 liter 55.709,24 13.672 liter 40.127,32 2011 in cijfers EN17 Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen 2 2010 kg CO 2 2011 kg CO 2 Nationale verplaatsingen Woon-werkverkeer: - openbaar vervoer 90.796,79 83.813,60 - fiets 502,06 609,54 - auto 20.986,73 17.289,90 Dienstverkeer: - openbaar vervoer 5.352,88 3.074,35 - auto 12.305,25 19.251,95 Internationaal dienstverkeer - vliegtuig 641.300,00 647.262,60 EN29 Milieugevolgen van het vervoer van personeelsleden 2010 2011 Nationale verplaatsingen Woon-werkverkeer: - openbaar vervoer 961.538 km 887.586 km - fiets 35.897,5 km 43.582 km - auto 71.145 km 58.613 km Dienstverkeer: - openbaar vervoer 56.687 km 32.557 km - auto 41.714,8 km 65.264 km Internationaal dienstverkeer - vliegtuig 1.959.569 km 1.910.333 km Medewerkers krijgen een fietsvergoeding die hoger ligt dan het wettelijk vastgestelde minimum. We hebben een derdebetalersregeling voor openbaar vervoer. Daardoor pendelen bijna al onze medewerkers dagelijks met het openbaar vervoer naar kantoor. Voor verplaatsingen in Brussel hebben we een aantal bedrijfsfietsen ter beschikking. Door de aard van onze activiteiten in Vlaanderen, met regionale werkingen, zijn autoverplaatsingen in veel gevallen niet te vermijden (locaties niet altijd bereikbaar met openbaar vervoer, vergaderingen s avonds,...). Gelet op onze hoofddoelstelling, duurzame ontwikkeling in het Zuiden realiseren, zijn ook intercontinentale vliegtuigreizen onontbeerlijk. Toch denken we hierover na en zoeken we uit hoe we hier efficiënter mee kunnen omgaan. Een beleid hierover wordt ontwikkeld. Beleid Door onze prestaties op milieugebied systematisch te meten kunnen we de effecten van onze ecologische inspanningen op een betrouwbare manier opvolgen en eventueel bijsturen. Uiteraard is het niet voldoende om milieuprestaties alleen maar te meten. Om er ook een beleid aan te koppelen, hebben we in onze organisatie de werkgroep Groen Beleid opgericht. Deze werkgroep kende een kleine onderbreking in zijn werking in 2011, maar wordt heropgestart in 2012. 28 1 de omrekening van EN3 + EN4 (in aantal ton CO 2 ). 2 de omrekening van EN29 (in aantal ton CO 2 ). 29
31.12.2011 31.12.2010 31.12.2011 31.12.2010 Balans activa VASTE ACTIVA 1.783.004 1.782.097 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Software 55.009 9.536 MATERIËLE VASTE ACTIVA 1.029.240 1.083.796 Terreinen en gebouwen in volle eigendom 792.731 852.501 Overige terreinen en gebouwen 113.783 110.843 Overig vast actief in volle eigendom 122.726 120.452 financiële VASTE ACTIVA 698.755 688.765 Deelneming in Oikocredit.be 344.150 340.550 Aandelen vnl. Oikocredit.nl 354.605 348.215 Balans passiva EIGEN VERMOGEN 3.540.349 5.165.407 FONDSEN VAN DE VERENIGING 1.159.013 1.159.013 HERWAARDERINGSMEERWAARDEN 29.387 29.387 BESTEMDE FONDSEN 2.351.949 3.977.007 Sociaal voorzieningsfonds 993.245 993.245 Partnerwerking 540.000 540.000 Investeringsfonds 250.000 250.000 Fonds financiële stabiliteit 453.613 1.366.315 Werkingsfonds strategisch plan 0 686.266 Overige bestemde fondsen 115.091 141.181 OVERGEDRAGEN RESULTAAT 0 0 VLOTTENDE ACTIVA 7.392.106 8.058.288 VOrderingen + 1 jaar 54.591 81.768 VOORRADEN 16.545 7.314 VORDERINGEN MAXIMUM 1 JAAR 418.971 633.626 Handelsvorderingen 254.429 243.900 Te ontvangen subsidies 73.001 129.375 Voorschotten, overige vorderingen 91.541 260.351 VOORZIENINGEN 1.669.367 763.817 VOORZIENINGEN VOOR RISICO S EN KOSTEN Pensioenen 148.270 158.350 Voorziening voor herstructurering 925.000 0 Overige risico s 224.467 224.467 VOORZIENINGEN VOOR SCHENKINGEN MET TERUGNAMERECHT 371.630 381.000 GELDBELEGGINGEN 5.961.148 6.526.178 LIQUIDE MIDDELEN 446.329 410.784 OVERLOPENDE REKENINGEN 494.522 398.618 TOTAAL activa 9.175.110 9.840.385 SCHULDEN 3.965.394 3.911.161 SCHULDEN OP MEER DAN 1 JAAR 0 0 SCHULDEN OP TEN HOOGSTE 1 JAAR 3.865.318 3.842.200 Handelsschulden 263.972 326.916 Bezoldigingen en sociale lasten 281.832 312.064 Rekening-courant Welzijnszorg 72.920 79.233 Schulden vanuit partnerwerking: Projecten partnerorganisaties, nog uit te betalen 1.206.951 1.624.260 Verbintenissen t.o.v. partnerorganisaties 76.761 91.018 Verbintenissen eigen bijdrage subsidiedossiers 1.216.712 1.155.385 Te veel ontvangen subsidies, schuld t.o.v. overheden 734.311 248.896 Overige schulden 11.859 4.428 OVERLOPENDE REKENINGEN 100.076 68.961 TOTAAL passiva 9.175.110 9.840.385 30 31
2011 2010 Inkomsten 2011 2010 FONDSENWERVING 40,8% 41,6% Persoonlijke giften, schenkingen en legaten 4.509.169 4.980.435 Collectes 1.040.374 1.227.249 Provincies, gemeenten 239.638 234.002 Legaten 108.637 233.420 Fondsenwervingsmodellen 15.590 22.011 Totaal 5.913.408 6.697.117 PARTNERWERKING 42,4% 43,2% Terugnemingen eigen projecten 24.830 26.264 Consortium HAITI LAVI 12-12 0 578.545 Subsidies: DGD-projecten - Belgisch Overlevingsfonds 560.830 322.203 DGD-programma partnerfinanciering 3.117.974 3.059.236 DGD-programma partnerdialoog 140.239 171.858 DGD-programma personele samenwerking 1.423.975 1.740.599 EC-projecten 182.746 355.974 Subsidies DGD en EC voor evaluatie- en beheerskosten 681.908 699.987 Dienstverlening, regularisaties 18.042 6.029 Totaal 6.150.544 6.960.695 Uitgaven PARTNERWERKING 66,3% 73,2% Eigen projecten - algemeen 2.934.683 4.511.142 Belgisch Overlevingsfonds 638.990 352.136 DGD-programma - partnerfinanciering 3.897.467 3.826.264 DGD-programma - partnerdialoog 175.299 214.823 DGD-programma - personele samenwerking 1.613.867 1.977.780 EC-projecten 215.509 530.447 Vooziening eigen bijdrage jaar +1 61.328 43.224 Dienstverlening en regularisaties 2.181 5.358 Voorzieningen voor risico s -6.570 95.000 Evaluatie- en werkingskosten 298.540 262.799 Personeelskosten 849.191 971.274 Totaal 10.680.485 12.790.247 EDUCATIE 8,9% 8,7% Campagne: aanmaak publicaties en materialen, diverse 159.197 189.587 Campagne: activiteiten en politieke actie 36.782 9.739 Exposures, uitwisseling en nieuwe vormen van inzet 95.801 73.978 Jongerenwerking 40.649 40.540 Ondersteuning werking regionale diensten 204.733 216.114 Algemene werkingskosten, evaluatie programma 89.680 119.727 Personeelskosten (inclusief 5 regionale diensten) 805.049 868.430 Totaal 1.431.891 1.518.115 EDUCATIE 8,3% 7,2% Subsidies DGD-programma 770.245 718.766 Subsidies overige 93.715 91.936 Verkoop campagnepublicaties en -materialen 185.063 217.692 Activiteiten, exposures, vorming en dienstverlening 151.553 126.470 Totaal 1.200.576 1.154.864 COMMUNICATIE 2,6% 2,4% Campagne: affiches, pers en media 101.693 81.119 Communicatiemiddelen en -beleid 69.966 68.087 Algemene werkingskosten, evaluatie programma 40.719 41.877 Personeelskosten 214.641 217.916 Totaal 427.019 408.999 POLITIEK WERK EN COMMUNICATIE 2,4% 2,3% Subsidies DGD-programma 303.825 271.054 Tussenkomst derden studiewerk 3.503 93.054 Promotie-activiteiten en verkoop materialen 34.716 10.324 Totaal 342.044 374.432 ALGEMENE ORGANISATIE 6,1% 5,7% Recuperatie algemene werkings- en personeelskosten 656.300 693.011 Financiële opbrengsten 235.901 223.512 Totaal 892.201 916.523 TOTAAL VAN DE inkomsten 14.498.773 16.103.631 NEGATIEF RESULTAAT 1.625.057 1.364.649 TOTAAL 16.123.830 17.468.280 POLITIEK WERK 2,2% 2,5% Politiek studiewerk, initiatieven, missies, conferenties, publicaties 11.050 12.772 Samenwerkingsverbanden 60.755 143.741 Algemene werkingskosten, evaluatie programma 48.954 69.895 Personeelskosten 227.744 215.407 Totaal 348.503 441.815 FONDSENWERVING 4,3% 4,5% Campagnematerialen en inserts 138.814 165.061 Publicaties en mailings 146.220 186.469 Algemene werkingskosten 62.856 68.167 Personeelskosten 345.816 367.119 Totaal 693.706 786.816 ALGEMEEN BEHEER, FINANCIES, LOGISTIEK 9,7% 8,7% Algemene werkingskosten 305.255 267.978 Personeelskosten 1.262.671 1.254.310 Totaal 1.567.926 1.522.288 6% UITZONDERLIJKE HERSTRUCTURERINGSKOST 974.300 0 TOTAAL VAN DE UITGAVEN 16.123.830 17.468.280 32 TOTAAL 16.123.830 17.468.280 33
De cijfers 2011 Educatie Algemene organisatie 8,3% 6,2% Politiek en communicatie 2,4 34 Financieel was 2011 voor Broederlijk Delen een beslissend jaar. Om op termijn financieel gezond te blijven moesten we voldoende groei in de inkomsten realiseren. Maar ondanks alle inspanningen van onze vele vrijwilligers en het personeel daalden de inkomsten aanzienlijk. Bijsturen De voorbije drie jaren werden met verlies afgesloten. Dit was gedeeltelijk de toepassing van een bewuste strategie. De reserves opgebouwd in de jaren 2002 tot en met 2007 lieten ons toe negatief te begroten en extra middelen te gebruiken om onze doelstellingen te realiseren en onze werking te vernieuwen. Het daarvoor aangelegde strategische werkingsfonds is nu helemaal benut. Een begroting in evenwicht voor 2012 was dus een noodzaak. De nodige groei in de inkomsten om het niveau aan uitgaven van de voorbije jaren te blijven verantwoorden, kwam er niet. Integendeel, de giften stagneerden en bereikten in 2011 zelfs het laagste niveau van de voorbije tien jaar. De subsidies namen toe, maar die verschaffen niet altijd zekerheid. Om het hoofd te bieden aan deze financiële moeilijkheden, begonnen we in 2011 met een proces van besparen en herstructureren (zie ook pg.18). De balans Het balanstotaal is 9.175.110,46 euro. Het eigen vermogen daalt van 5.165.406 euro eind 2010 naar 3.540.349 euro eind 2011, ten gevolge van het verlies dat werd teruggenomen uit de bestemde fondsen. Als Amerika Eigen middelen 1.611.354 euro Medefinanciering 1.837.662 euro Totaal 3.449.016 euro Aantal projecten 101 Afrika Eigen middelen 1.353.073 euro Medefinanciering 1.692.987 euro Totaal 3.046.060 euro Aantal projecten 59 Azië Eigen middelen 684.883 euro Medefinanciering 165.531 euro Totaal 850.414 euro Aantal projecten 21 risicomarge voor uitzonderlijke gebeurtenissen willen we minstens 25% van onze uitgaven van het volgende jaar kunnen financieren met dit eigen vermogen. Eind 2011 was dat 23,9%. Dankzij de bijsturing van onze uitgaven voor 2012 bleven we dus dicht bij onze norm. Onze geldbeleggingen bleven voorlopig hoog omdat de kosten gepaard met de herstructurering grotendeels begin 2012 betaald werden, en omdat we ook nog heel wat schulden hadden. De resultatenrekening We sloten 2011 af met een negatief resultaat van -1.625.057,44 euro. Een belangrijk element hierbij was de herstructureringskost van 974.000 euro die we eenmalig moesten dragen. Onze uitgaven bedroegen 16.123.830 euro. Een daling tegenover 2010 met 1,3 miljoen euro. In 2010 gaven we 1 miljoen euro extra uit als steun aan onze partners in Haïti, naar aanleiding van de aardbeving. 80% van onze uitgaven gingen naar onze doelstellingen, 14% naar algemene werking en fondsenwerving en 6% naar de herstructurering. De inkomsten bedroegen 14.498.773 euro, een daling met 1,6 miljoen euro. 54% daarvan waren overheidsinkomsten. Die daalden licht, vooral omdat we minder coöperanten uitzonden. 39% waren giften van onze schenkers. Het is hier dat we een belangrijke daling kennen, maar 5,7 miljoen euro blijft een belangrijk bedrag van vrijwillige bijdragen vanuit onze achterban. Een meer gedetailleerd verslag over de cijfers kan je verkrijgen op aanvraag bij Hilde Demoor, hilde.demoor@broederlijkdelen.be. Hoeveel investeert Broederlijk Delen in elk continent? Internationaal Eigen middelen 132.500 euro Medefinanciering nihil Totaal 132.500 euro Aantal projecten 9 Totaal Eigen middelen 3.781.811 euro Medefinanciering 3.696.180 euro Totaal 7.477.992 euro Aantal projecten 190 Een gedetailleerd overzicht van alle partnerorganisaties vind je op www.broederlijkdelen.be/waarwerkenwe Fondsenwerving 40, 8% - 5.913.408 euro 9,7% Algemeen beheer Totaal inkomsten 14.498.773 euro Educatie jaar 2011 Herstructurering 8,9% 6% jaar 2011 Fondsenwerving 4,3 Totaal uitgaven 16.123.830 euro 42,4% - 6.150.544 euro 66,3% - 10.680.485 euro Partnerwerking Politiek werk en communicatie 2,2 Partnerwerking 35