Beleids- en beheerplan Openbare verlichting

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 13 augustus 2012

2 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 13 augustus 2012

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 3 Inhoudsopgave 1. Aanleiding 05 2. Samenvatting 05 3. Doelstellingen 07 4. Beleidskaders 07 4.1 Verlichten: waar en wanneer 07 4.2 Verlichtingsklassen 08 4.3 Milieu 08 4.4 Verantwoord beheer en onderhoud 19 5. Status huidige verlichting 11 5.1 Achtergrond: openbare verlichting database 11 5.2 Installatie in aantallen en leeftijden 11 5.3 Te vervangen installatieonderdelen 11 5.4 Vervangingsprojecten 11 5.5 Effecten van de te nemen maatregelen 12 6. Exploitatiekosten 15 7. Conclusies en aanbevelingen 17 Bijlage A 19

4 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 5 1. Aanleiding Gelet op de nieuwe technieken, veranderde inzichten op het gebied van veiligheid, het verschijnen van de nieuwe Richtlijn Openbare Verlichting 2011 (hierna genoemd: ROVL-2011) en het daarop afstemmen van de benodigde budgetten, is het nodig om het huidige beleids- en beheerplan openbare verlichting uit 2008 te actualiseren. 2. Samenvatting De ROVL-2011 is opgesteld door de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). Vrijwel alle instanties in Nederland hanteren deze richtlijn van de NSVV als maatstaf. Deze richtlijn is een dynamisch hulpmiddel voor beheerders van openbare verlichting bij het realiseren van de juiste kwaliteit van openbare verlichting op de juiste plek. Een aanpassing van de richtlijn uit 2002 (de NPR13201-1) was ook noodzakelijk omdat in de oude situatie weinig ruimte was voor innovatie en energiebesparing. Beheerders zochten daarom steeds vaker hun eigen weg en lieten de richtlijn los. De nieuwe richtlijn biedt onder meer mogelijkheden voor innovatieve technieken op het gebied van dimmen en led verlichting. In dit plan wordt voorgesteld om de richtlijnen en uitgangspunten vermeld in de ROVL-2011 als maatstaf te hanteren. Masten en armaturen worden pas vervangen wanneer de levensduur voorbij is. Bij vervanging wordt, indien mogelijk, de laatste stand van lichttechniek toegepast. De gemeente beoogt (continu) een juiste balans te vinden tussen veiligheid, duurzaamheid en financiën. Het zoeken naar de juiste afstemming tussen deze drie facetten blijft altijd een aandachtspunt. Verouderde installatieonderdelen zijn erg energieonvriendelijk. Vervanging van de oude installatieonderdelen levert een energiebesparing op van circa 18%. Circa 1.494 masten en 2.918 armaturen zijn de komende 10 jaar aan vervanging toe. Voor het behalen van de minimale verlichtingsniveaus neemt het areaal naar schatting met 3% toe. Om de kwaliteit van de openbare verlichting te kunnen handhaven en de duurzaamheidmogelijkheden (o.a. energiebesparing van circa 18%) te behalen is naar schatting een minimale investering nodig van 234.535,- per jaar. Het huidig vervangingsbudget is gemiddeld 190.264,- per jaar. Per saldo zijn er echter geen extra middelen nodig. De hogere kapitaallasten kunnen opgevangen worden binnen de totale exploitatielasten, omdat door het vervangen van de verouderde verlichting de gemiddelde energie- en onderhoudskosten per lichtpunt dalen.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 7 3. Doelstellingen De belangrijkste doelstellingen zijn: 1. Het vastleggen van de beleidskaders; 2. Het verduurzamen van de openbare verlichting: Het reduceren van het energieverbruik en de CO₂-emissie Het terugdringen van lichthinder en lichtvervuiling; 3. Het vaststellen van het minimale benodigde vervangingsbudget voor het vervangen van verouderde en energie onzuinige verlichting 4. Beleidskaders 4.1 Verlichten: waar en wanneer De primaire functie van openbare verlichting is een bijdrage te leveren aan de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid op die plaatsen waar dat nodig is. Het maken van een keuze tot verlichten, dan wel beperkt of niet te verlichten, dan wel te besluiten tot een alternatieve maatregel (wegmarkering en bebakening) is een beleidsafweging. Deze keuze hangt nauw samen met aspecten als veiligheid, duurzaamheid, donkerte, etc. De ROVL-2011 geeft handreikingen voor het maken van een dergelijke beleidskeuze. Dit onderdeel is nieuw ten opzichte van de voorganger van deze richtlijn, de NPR13201-1, die standaard uitgaat van het verlichten van een situatie. Binnen de bebouwde kom wordt in Nederland over het algemeen verlicht. De functie van deze verlichting is een combinatie tussen diverse functies. In sommige gebieden overheerst de positieve werking van verlichting op de verkeersveiligheid, in andere gebieden meer op sociale en persoonlijke veiligheid. Ook beleving speelt een rol, centra kunnen bijvoorbeeld zo ontworpen worden dat s nachts een aangename omgeving ontstaat. Buiten de bebouwde kom wordt vaak niet verlicht. De duisternis is het uitgangspunt hoe de openbare ruimte gestalte krijgt. Verlichting plaatsen is een keuze waarbij de positieve functie van verlichting afgewogen moet worden tegen de negatieve aspecten. Sociale veiligheid is zelden gebaat bij verlichting buiten de bebouwde kom. Wil sociale veiligheid met verlichting vergroot worden dan moet er voldoende toezicht mogelijk zijn. Dat betekent dat er op een fiets- of wandelpad zoveel mensen aanwezig zijn dat dit mogelijk is. Dit is in het buitengebied zelden het geval. De gemeente hanteert de volgende algemene uitgangspunten bij het verlichten van de openbare ruimte: Binnen de bebouwde kom Worden (woon)straten, pleinen, winkelgebieden, industrieterreinen en doorgaande loop- en fietsroutes van verlichting voorzien; Worden verkeerswegen van verlichting voorzien indien de voertuigverlichting samen met wegmarkering en bebakening bij de toegestane snelheid niet toereikend is om een juiste inschatting te maken van de situatie;

8 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis Worden gemeentelijke voetpaden verlicht als zij dienen als openbaar toegangspad naar de voordeur; Worden parkeerterreinen die s avonds niet veel gebruikt worden niet verlicht of alleen van oriëntatieverlichting voorzien; Worden parken niet verlicht, tenzij zij onderdeel uitmaken van een doorgaande looproute; Worden fietspaden met in hoofdzaak een recreatieve functie, achterpaden, speelplaatsen, evenals alle overige paden niet verlicht; Worden grondspots en schijnwerpers alleen bij uitzondering toegepast. Buiten de bebouwde kom Wordt in het algemeen niet verlicht; Worden alleen locaties verlicht die een risico voor de verkeersveiligheid opleveren, doordat de voertuigverlichting samen met de wegmarkering en bebakening bij de toegestane snelheid niet toereikend is om een juiste inschatting te maken van de situatie; Kan, uit oogpunt van comfort, de aanwezige oriëntatieverlichting op locaties met een aaneengesloten woonbebouwing worden gehandhaafd; Vindt geen uitbreiding van verlichting plaats. 4.2 Verlichtingsklassen Als wordt besloten een gebied te verlichten is het van belang hiervoor een passende, bij de situatie en omstandigheden horende, verlichtingsklasse te kiezen. De ROVL-2011 adviseert per situatie en omstandigheid de gewenste verlichtingsklasse. Nieuwe verlichting Bij nieuw te realiseren verlichting (bijvoorbeeld nieuwe woonwijk) wordt de minimaal toegestane verlichtingsklasse volgens de ROVL-2011 aangehouden. Bestaande verlichting Bij bestaande situaties moet met meer aspecten rekening worden gehouden, zoals de kosten van aanpassing van de reeds aanwezige verlichting. De keuze van de oplossing en de wijze van realiseren moeten zorgvuldig worden afgewogen. Uitgangspunt is dat bij renovatie de bestaande lichtmastposities zoveel mogelijk worden gehandhaafd, tenzij dit leidt tot lichtniveaus die ver onder de maat zijn. In dat geval moeten de lichtmastposities worden herzien. Overigens wordt bij renovatie van oude verlichtingsinstallaties de verlichtingskwaliteit altijd verbeterd, omdat de nieuwe technieken van een hoger niveau zijn. 4.3 Milieu Energiebesparing In december 2007 is de landelijke Taskforce Verlichting ingesteld door het ministerie van VROM. Deze heeft als opdracht voorstellen en ideeën te formuleren waarmee energiezuinige openbare verlichting in Nederland gemeengoed kan worden en lichthinder wordt beperkt. De gemeente heeft de doelstelling om de openbare verlichting in de openbare ruimte te minimaliseren, zonder dat dit ten koste gaat van de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid. Hierbij wil de gemeente maximaal besparen op energieverbruik en donkerte waar mogelijk bevorderen. In het kader van energiebesparing kiest de gemeente voor: 1. Niet verlichten tenzij dit vanuit verkeersveiligheid en/of sociale veiligheid noodzakelijk is; 2. Indien besloten wordt om te verlichten, dan wordt hierbij de minimaal toegestane verlichtingsklasse volgens de ROVL-2011 aangehouden; 3. Het verwijderen van verlichting waar dit mogelijk is; 4. Het vervangen van openbare verlichting, waar mogelijk, door alternatieven zoals reflecterende markeringen (schrikhekken, belijning, kattenogen);

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 9 5. Energiezuinige lampen met lange levensduur; 6. Armaturen met een hoog lichttechnisch rendement; 7. Dimapparatuur. Dimmen In de gemeente worden lampen in de nachtelijke uren (vanaf 23.00 uur) vaak om en om gedoofd om energie en kosten te besparen. Dit geeft een vlekkerig lichtbeeld en voldoet daarom niet aan de richtlijn voor gelijkmatigheid. Door licht in de nachtelijke uren te dimmen wordt ook energie bespaard, terwijl de gelijkmatigheid gehandhaafd wordt. Lichtvervuiling en lichthinder Openbare verlichting wordt ook vaak regelmatig als onwenselijk ervaren. Met lichtvervuiling wordt bedoeld, verlichting die buiten het gebied valt, dan waar de verlichting voor bedoeld is. Bijvoorbeeld het licht dat door een armatuur naar boven wordt gestraald. Nederland is één van de meest lichtvervuilde gebieden ter wereld en deze vervuiling groeit met meer dan 5% per jaar. Hoewel over het algemeen de openbare verlichting volledig geaccepteerd en zeer gewaardeerd wordt, zal ook een openbare verlichtingsinstallatie zodanig moeten worden geplaatst en uitgevoerd, dat deze geen lichthinder veroorzaakt naar de omwonenden, weggebruikers, of naar anderen dan de doelgroep waar de installatie voor bedoeld is. De gemeente is terughoudend met het verlichten van buitengebieden. Indien energiebesparende, maar met name ook lichtbesparende alternatieven voor handen zijn worden deze waar mogelijk ingezet. Bij vervanging of vernieuwing van verlichtingsinstallaties gebruikt de gemeente lichthinder vrije armaturen (minimale tot geen uitstoot naar boven). 4.4 Verantwoord beheer en onderhoud De openbare verlichting dient adequaat onderhouden te worden om lampuitval tot een minimum te beperken en de (electro-) technische kwaliteit op een acceptabel niveau te houden. Één van de projecten van de Vereniging van Zeeuwse gemeenten (VZG) is de gezamenlijke aanbesteding van het beheer en onderhoud van de openbare verlichting. Beheer Goed beheer begint bij informatie over datgene wat beheerd moet worden. De gemeente heeft een geautomatiseerd beheersysteem van I-REAL waarin alle relevante informatie wordt opgeslagen. Zo kan op elk gewenst moment worden beschikt over de actuele beheerinformatie. Het beheersysteem van I-REAL is in 2011 door de VZG aangeschaft. Onderhoud Voor het onderhoud van de openbare verlichting wordt elke 4 jaar een bestek opgesteld en door de VZG Europees aanbesteed. Het onderhoud omvat in hoofdlijnen de volgende werkzaamheden: Intake meldingen Een platform (website) waarop de gemeente en de burgers storingen en schades kunnen melden. Preventief onderhoud Groepsremplace: het vervangen van lampen; Reinigen armatuurkap; Het schilderen van masten. Correctief onderhoud Het herstellen van (spoedeisende) storingen, schades aan openbare verlichtingsinstallaties en verlichte bebording als gevolg van o.a. ouderdom, aanrijdingen en/of vandalisme. Inspecties Het tijdens de uitvoering van de groepsremplace of op verzoek inspecteren van de installatie (OV-mast) op functionaliteit en kwaliteit.

10 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis Revisie Het aanreiken van veranderingen aan de installatie ten gevolge van preventief onderhoud, correctief onderhoud en werken. Werken Werken zijn onder te verdelen in kleine werken ( 5 lichtpunten) en grote werken (> 5 lichtpunten). Ondergronds netwerk Het voedende deel van de openbare verlichting, dus de voedingskabels en voedingskasten zijn niet in eigendom van de gemeente. Delta Netwerkbedrijf is eigenaar en dus verantwoordelijk voor een goede werking van het voedingsnet. Alle openbare verlichting wordt standaard aangesloten op het netwerk van Delta. In stand houden openbare verlichting Om niet al te grote veiligheidsrisico s te lopen is het nodig om openbare verlichting tijdig te vervangen. De technische levensduur van masten is ca. 40 jaar, van armaturen ca. 20 jaar. Met name bij de armaturen is het van belang niet veel langer te wachten met vervanging. Naast het feit dat de kwaliteit van het armatuur vanwege ouderdom sterk achteruitgaat, zorgen nieuwe moderne armaturen voor aanzienlijke besparingen op onderhoud en energie. Bij vervanging tracht de gemeente een uniform straatbeeld te creëren. Als het merendeel van de armaturen aan vervanging toe is, beoordeelt de gemeente of het verantwoord is de overige armaturen in de straat ook te vervangen om zo een uniform straatbeeld te creëren. Maatschappelijke aanvaardbaarheid Masten en armaturen worden pas vervangen wanneer de levensduur voorbij is. Bij vervanging wordt, indien mogelijk, de laatste stand van lichttechniek toegepast. De gemeente beoogt (continu) een juiste balans te vinden tussen veiligheid, duurzaamheid en financiën. Het zoeken naar de juiste afstemming tussen deze drie facetten blijft altijd een aandachtspunt. Kaderstelling landelijke wet- en regelgeving De hiervoor genoemde beleidsthema s hebben direct te maken met het in stand houden en verbeteren van de openbare verlichting in het kader van veiligheid en duurzaamheid. Daarnaast bestaat er wet- en regelgeving waaraan de gemeente als eigenaar van de openbare verlichting zich aan dient te conformeren. Dit heeft betrekking op de aansprakelijkheid (Burgerlijk Wetboek). Een nadere toelichting is te vinden in bijlage A.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 11 5. Status huidige verlichting 5.1 Achtergrond: openbare verlichting database De gemeente heeft de beschikking over administratieve en grafische gegevens van de openbare verlichting. Alle lichtpunten in de gemeente hebben een nummer. Dit nummer correspondeert met de nummers in de database en op de tekening. Van elk lichtpunt worden de typegegevens en de leeftijdgegevens geregistreerd. Dit biedt voldoende informatie om de beleids- en beheertaken adequaat uit te voeren. 5.2 Installatie in aantallen en leeftijden Onderstaande tabel geeft de openbare verlichting weer die in bezit is van de gemeente. bouwjaar aantal masten 1982 t/m 2011 4.596 masten 1972 t/m 1981 767 masten 1900 t/m 1971 837 TOTAAL 6.200 bouwjaar aantal armaturen 2002 t/m 2011 3.496 armaturen 1992 t/m 2001 593 armaturen 1900 t/m 1991 2.311 TOTAAL 6.400 Peildatum januari 2012 Peildatum januari 2012 5.3 Te vervangen installatieonderdelen De komende 10 jaar (2012 t/m 2021) dienen, op basis van de database, circa 1.494 masten en 2.918 armaturen vervangen te worden. Dit zijn de objecten die nu al te oud zijn, of die in de komende 10 jaar te oud worden. installatieomvang aantal te vervangen masten en armaturen aantal masten 6.200 1.494 aantal armaturen 6.400 2.918 Voor de daadwerkelijke renovatie wordt verder gekeken dan alleen de te oude objecten. Om een eenvormig straatbeeld te bereiken wordt ook gekeken naar de masten en armaturen die nog niet aan vervanging toe zijn. Daarnaast wordt gekeken of sommige renovaties beter uitgesteld kunnen worden, vanwege dezelfde reden. 5.4 Vervangingsprojecten De projecten zijn op straatniveau in kaart gebracht. In de volgende tabel zijn de aantallen per kern en de ingeschatte kosten opgenomen. kern armatuur 2013 t/m 2022 mast 2013 t/m 2022 Aardenburg 274 92.000 188 133.100 Biervliet 2 550 2 1.400 Breskens 593 204.925 277 208.350 Cadzand 242 70.825 204 133.800

12 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis kern armatuur 2012 t/m 2021 mast 2012 t/m 2021 Draaibrug 3 825 3 1.950 Eede 47 13.150 16 10.400 Groede 110 43.300 54 39.000 Hoofdplaat 46 12.875 18 12.100 IJzendijke 181 59.675 94 73.400 Nieuwvliet 155 42.625 22 14.500 Oostburg 693 264.525 352 251.750 Retranchement 95 31.075 33 24.650 Schoondijke 81 34.200 72 63.550 Sint Kruis 9 3.150 2 1.300 Sluis 365 136.150 141 105.650 Waterlandkerkje 16 5.850 10 9.200 Zuidzande 6 1.650 6 3.900 TOTAAL 2.918 1.017.350 1.494 1.088.000 Uitgangspunten functionele masten en armaturen Voor vervanging is de komende 10 jaar naar schatting een investering van minimaal 210.535,- per jaar nodig. In deze berekening is alleen rekening gehouden met het vervangen van de bestaande verlichting. Voor het behalen van de minimale verlichtingsniveaus neemt het areaal naar schatting met 3% toe. Het totale vervangingsbudget per jaar ziet er dan als volgt uit: vervanging verouderde verlichting 210.535 uitbreiding i.v.m. behalen minimale verlichtingniveaus 24.000 TOTAAL 234.535 5.5 Effecten van de te nemen maatregelen Het vervangen van de verouderde verlichting heeft een positief effect op de gemiddelde leeftijd van de installatie, de verlichtingskwaliteit, het energieverbruik en de CO₂-emissie. Vervanging op basis van leeftijd De databaseanalyse heeft uitgewezen dat circa 1.494 masten en 2.918 armaturen aan vervanging toe zijn. Vervanging van deze objecten resulteert in een installatie die er gemiddeld netter uitziet en minder gevoelig is voor storingen. Verlichtingskwaliteit gaat vooruit Het uitgangspunt is met name te oude installatiedelen te vervangen. In de afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest op het gebied van verlichting, zeker als er gekeken wordt naar lamptechniek en armatuuroptiek. Tegenwoordige armaturen scoren beter op het vlak van verlichtings- en energierendement, reductie van lichthinder en onderhoudskosten. Energieverbruik van de nieuwe situatie daalt Het vervangen van de verouderde verlichting door nieuwe verlichting zorgt er voor dat er flink op de energie wordt bespaard.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 13 Met behulp van rekentools van Agentschap NL is er berekend wat het besparingspotentieel is bij realisatie van de geplande vervangingen. Onderstaande tabel geeft de resultaten weer van deze berekening. 2011 2022 besparing aantal masten (stuks) 6.200 6.400-200 energieverbruik (kwh) 1.156.204 946.410 209.794 energieverbruik (%) 100% 82% 18% CO 2 uitstoot (kg) 508.730 416.420 92.309 Uitgangspunten: Renovatie van 1.494 masten en 2.918 armaturen; Areaaluitbreiding van 3%.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 15 6. Exploitatiekosten De huidige exploitatielasten 2012-2016 bedragen ((alle bedragen in ): Tabel 1 Omschrijving 2012 2013 2014 2015 Lasten: energie 148.837 156.279 164.093 171.659 vervanginglichtmasten (o.a. schade) 40.000 40.000 40.000 40.000 recognities e.d. 50 50 50 50 onderhoud lichtmasten 156.000 155.000 154.000 153.000 kapitaallasten 78.976 87.912 96.808 105.712 kostenplaats budgetcyclus 2.776 2.836 2.894 2.939 kostenplaats financiën 1.890 1.920 1.980 2.010 kostenplaats HOW-binnendienst 82.950 85.050 86.100 88.200 kostenplaats HOW-buitendienst 8.670 9.010 9.010 9.350 Totale lasten: 520.149 538.057 554.935 572.920 Baten: vergoeding toegebrachte schade 6.000 6.000 6.000 6.000 Totale baten: 6.000 6.000 6.000 6.000 Netto lasten: 514.149 532.057 548.935 566.920 In de lopende meerjarenbegroting 2012-2016 is voor investeringen opgenomen ( ): Tabel 2 Omschrijving 2012 2013 2014 2015 investering 185.764 187.622 189.496 193.286 kapitaallasten* 4.644 14.915 25.146 35.383 * de kapitaallasten zijn opgenomen in de raming kapitaallasten in de tabel geraamde exploitatiekosten 2012-2016. Op basis van het Beleids- en beheerplan 2012 dient er jaarlijks geïnvesteerd te worden: Tabel 3 Omschrijving 2012 2013 2014 2015 masten (inclusief uitbreiding) 126.200 126.200 126.200 126.200 armaturen (inclusief uitbreiding) 108.335 108.335 108.335 108.335 kapitaallasten: masten (afschrijving in 40 jaar) 3.155 10.100 16.950 23.700 armaturen (afschrijving 20 jaar) 5.420 14.005 22.425 30.680 TOTAAL 8.575 24.105 39.375 54.380

16 Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis Budgettaire consequenties Beleids- en beheerplan 2012: Tabel 4 ( = verschil kapitaallasten tabel 2 en tabel 3) Omschrijving 2012 2013 2014 2015 hogere kapitaallasten 3.931 9.190 14.229 18.997 Exploitatiekosten 2013-2022 Het nieuwe Beleids- en beheerplan mondt uit in hogere kapitaallasten (zie hiervoor tabel 4). Per saldo zijn er echter geen extra middelen nodig. De hogere kapitaallasten kunnen opgevangen worden binnen de totale exploitatielasten (tabel 1) omdat door het vervangen van de verouderde verlichting de gemiddelde energie- en onderhoudskosten per lichtpunt dalen.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 17 7. Conclusies en aanbevelingen Op basis van het voorgaande is een samenvatting van de samenhangende beleidskaders geformuleerd. 1. Verlichtingskwaliteit De toe te passen verlichtingskwaliteit wordt gebaseerd op de Richtlijn Openbare Verlichting 2011. 2. Energiebesparing De oude installatieonderdelen zijn erg energieonvriendelijk. Vervanging van de oude installatieonderdelen levert een energiebesparing op van circa 18%. Circa 1.494 masten en 2.918 armaturen zijn de komende 10 jaar aan vervanging toe. Voor het behalen van de minimale verlichtingsniveaus neemt het areaal naar schatting met 3% toe. 3. Kosten Om de kwaliteit van de openbare verlichting te kunnen handhaven en de duurzaamheidmogelijkheden (o.a. energiebesparing van circa 18%) te behalen is naar schatting een minimale investering nodig van 234.535,- per jaar. Het huidig vervangingsbudget is gemiddeld 190.264,- per jaar. Per saldo zijn er echter geen extra middelen nodig. De hogere kapitaallasten kunnen opgevangen worden binnen de totale exploitatielasten, omdat door het vervangen van de verouderde verlichting de gemiddelde energie- en onderhoudskosten per lichtpunt dalen.

Beleids- en beheerplan Openbare verlichting 2013-2022 gemeente Sluis 19 Bijlage A: Wet en regelgeving Aansprakelijkheid Nederland kent geen wet waarin staat dat de gemeente verplicht is haar openbare ruimte bij donker te verlichten. Wel kan de wegbeheerder op basis van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk worden gesteld voor geleden schade als de weg, inclusief de openbare verlichting, niet voldoet aan de eisen die men daar in de gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert. De schuldverantwoordelijkheid is bij de vaststelling van het nieuwe wetboek in 1992 omgezet in een risicoaansprakelijkheid. Dat wil zeggen dat de weggebruiker niet meer de schuld van de wegbeheerder maar slechts de gevaarlijke toestand van de weg (-uitrusting) en het daardoor intreden van het gevaar hoeft aan te tonen. Hierbij moet wel aangemerkt worden dat er slechts sprake is van een inspanningsverplichting, de openbare weg hoeft niet steeds in een perfecte staat te verkeren. De wegbeheerder is dan ook niet aansprakelijk in een situatie waarin de tijdsduur tussen het ontstaan van het gebrek en het verwezenlijken van het gevaar zo kort was dat het gevaar redelijkerwijs niet te voorkomen was. Bij een schadeclaim zal beoordeeld moeten worden of de openbare verlichting gebrekkig is. Het niet goed functioneren van verlichting is een gebrek als deze met name is bedoeld om een gevaarlijke of onoverzichtelijke verkeerssituatie aan te geven. De sociale veiligheid valt buiten deze wetgeving, waardoor de aansprakelijkheid enkel betrekking heeft op de verkeersveiligheidfunctie van de openbare verlichting. Aansprakelijkheid wordt in de gemeente beperkt door: Het periodiek en systematisch uitvoeren van inspecties en onderhoud; Een systeem van rationeel beheer (meerjaren vervangingsplan, beleidsplan); Een goed werkend klachtenmanagement; Snel handelen bij het verhelpen van schades en storingen. Richtlijn voor Openbare Verlichting (ROVL-2011) In 2011 is een nieuwe richtlijn voor de openbare verlichting (de ROVL-2011) verschenen. Deze richtlijn is een dynamisch hulpmiddel voor beheerders van openbare verlichting bij het realiseren van de juiste kwaliteit van openbare verlichting op de juiste plek. Het basis beleid is: niet verlichten tenzij. Een aanpassing van de richtlijn (de NPR13201-1) was ook noodzakelijk omdat in de oude situatie weinig ruimte was voor innovatie en energiebesparing. Beheerders zochten daarom steeds vaker hun eigen weg en lieten de richtlijnen los. De nieuwe richtlijn biedt onder meer mogelijkheden voor innovatieve technieken op het gebied van dimmen en led verlichting. Politiekeurmerk Veilig Wonen Het Politie Keurmerk Veilig Wonen richt zich op de gehele woonomgeving en heeft vooral tot doel de sociale veiligheid te verhogen. Er wordt een drietal certificaten onderscheiden: Certificaat Beveiligde Woning; Certificaat Veilig Complex; Certificaat Veilige Omgeving. Het laatste certificaat beschrijft de eisen ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte. Slechts een klein onderdeel uit de eisen van het politiekeurmerk heeft betrekking op de (openbare) verlichting. Het politiekeurmerk conformeert zich grotendeels aan de ROVL -2011, echter met de aanvulling dat achterpaden moeten zijn voorzien van (openbare) verlichting. Het politiekeurmerk wordt veelal toegepast in buurten/wijken die als onveilig te boek staan en waar de criminaliteit bovengemiddeld hoog is. Omdat deze situaties in de gemeente niet aan de orde zijn wordt bij het ontwerpen van de verlichting geen rekening gehouden met de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen.