LOEF Technische Analyse in samenwerking met beurskoersen voorspellen of beurskoersen beheersen? Maarsbergen, 16 februari 2012
Programma Technische Analyse
De technisch analist in de rol van beursgids / voorspeller
De rol van de technisch analist volgens een definitie van TA Technical Analysis is the study of market action, primarily through the use of charts, for the purpose of forecasting future price trends Bron: Technical Analysis of the Futures Markets (1986) John J. Murphy New York Institute of Finance
De 3 basisprincipes van de technische analyse
Geschiedenis van de klassieke technische analyse
Alle informatie zit in de beurskoers verdisconteerd The Market is the final arbiter of any investment decision. Never fight the tape! (citaat Martin Zweig) If you spend more then 13 minutes analyzing economic and market forecasts, you ve wasted 10 minutes (citaat Peter Lynch)
1973 boek A Random Walk Down Wall Street
Een bikini-/fotomodel wordt in mei 2005 vastgoed makelaar
Koersen bewegen in trends totdat de coverstory verschijnt
Als iedereen heeft gekocht blijven er geen kopers meer over!
Een trend is intact totdat deze breekt (= signaal verandering)
Het koopmoment breekt aan als iedereen heeft verkocht
De geschiedenis herhaalt zich
Koopmoment = Als de beurs er niet meer in gelooft
De cyclus van optimisme en pessimisme op de beurs
De cyclus van uw buurman
De cyclus van een CEO van s wereld s grootste asset manager
Larry Fink: Met de bank??? Onmiddellijk kopen, haast u!
BARRON s 11 februari 2012: Onmiddellijk kopen, haast u!
De cyclus bij uw buurvrouw
De cyclus van alle buurmannen/vrouwen bij elkaar
De Kondratieff cyclus in de Dow Jones Index
Een cyclus in de Dow Jones Index vanaf 1890
De Elliott Wave structuur = 5 golven omhoog, 3 omlaag
Een Elliott Wave structuur in de Dow Jones Index
Een Elliott Wave correctiefase in de Dow Jones Index
Een ABC-correctie tussen 2000 en 2009 gevolgd door X
Een mogelijke Elliott Wave structuur in ontwikkeling
De Elliott Wave correcties zijn het lastigst om te voorspellen
De Kondratieff winter begon rond de eeuwwisseling
Een Elliott Wave analyse tijdens de economische winter
Beurskoersen bewegen in trends & cycli
De technisch analist bestudeert patronen van handelsgedrag
LOEF voorspelling in december 2009: 2004 is gids voor 2010
Voorspelling 2004 = 2010 uitgekomen, dus 2005 = 2011?
De cyclus voorspelde optimisme voor 2011 (zie ook 2005)
Maar het voorspelde optimisme begin 2011 bleek te euforisch!
30 september 2011: LOEF voorspelt AEX 123 in 2012
Terugblik cyclus van begin mei 2007 t/m eind april 2008
De omslag in 2011 volgt hetzelfde koersgedrag als in 2008 2011 wordt het jaar van het aandeel. De AEX kan naar 400 Nee, ik wacht met uitstappen Bij de volgende hausse stappen we uit Waarom daalt de beurs? Middelen bijkopen Waarom moeten wij boeten voor de problemen in Griekenland? Rot beurs, gaat toch weer dalen Hallo, met de bank? Alles verkopen, nu! Zie je wel!
Paniekmomenten periode januari 2008 t/m maart 2008
Paniekmomenten periode augustus t/m september 2011
De cyclus geldt ook voor De Jager, Lagarde en het hele IMF 12 april 2011 Het Financieele Dagblad: IMF ziet geen grote risico s voor economie September 2011: Christine Lagarde van het IMF: Iedereen loopt gevaar Jan Kees de Jager: Er is zelfs een zware storm op komst
Een curieuze grafiek uit 1902 met schokkende voorspellingen
Een primitieve Business Cycle Prediction Chart uit 1902
Periods When to Make Money door George Tritch (1872)
I know of no way of judgment of the future but by the past
De Benner-Fibonacci Cycle (BCA 1967 & Frost/Prechter 1978)
2011 in The Benner-Fibonacci Cycle
Hirsch Stock Trader s Almanac voorspelling voor 2011 en later
Terugblik Technische Analyse 4 januari 2010
Eind 2003 = Gids voor eind 2009
24 augustus 2010: angst voor een mogelijke dubbele dip
Citaat 4 januari 2010: Kopen wanneer iedereen verkoopt
31 augustus 2010: Kleine beleggers verkopen massaal
AEX-index beweegt vrijwel synchroon aan 2004 (FD 28/8/10)
Voorspelling voor de AEX voor 2010
De uitkomst van de koersvoorspelling op 18 maart 2011
Een (A)-(B)-(C) beweging
LOEF 24 mei 2011: Geen positie is ook een positie
LOEF 24 mei 2011: Geen positie is ook een positie
Hoe nu verder? Zie deel 2
Deel 2 niet voorspellen, maar de richting signaleren
De meest gestelde vraag aan de technisch analist
Mijn meest eerlijke antwoord
Technische Analyse = een studie om te beheersen Technical Analysis is the science of recording, usually in graphic form, the actual history of trading in a certain stock or in the averages and then deducing that pictured history the probable future trend Bron: Technical Analysis of Stock Trends (1948) Edwards & Magee
Technische Analyse = een studie om te beheersen The amateurs in most fields ask for forecasts, while professionals simply manage information and make decisions bases on probabilities Bron: Trading for a Living (1993) Dr. Alexander Elder (psychiater / beleggingscoach)
2005 = 2011 dus optimisme begin dit jaar was te voorspellen
Wat voorspellen de experts
Aanbevelingen begin 2011 en de resultaten in % W/V 30 sept DJ Stoxx 600 Health Care 1.3 S&P 500 Consumer Staples Sector 1.0 S&P 500 Health Care Sector 0.8 DJ Stoxx 600 Food & Beverage -5.1 RJ CRB Commodity index -9.2 MSCI USD WORLD INDEX -11.7 MSCI World Euro -13.3 DJ Stoxx 600 Insurance -18.3 S&P 500 Insurance Group -18.8 SUIKER -20.6 AEX -21.0 GRAAN -23.3 S&P 500 Financials Sector -25.9 DJ Stoxx 600 Banks -31.9
Wat is nu het grote probleem?
Het probleem van voorspellen is niet nieuw zie 20-11-2006
Trefkans op koerswinst blijkt tijdens bullmarkt slechts 22%
Voorspellen is tijd verspillen (het bewijs van LOEF in 2011) Voorspelde TOP-5 2011 visie % resultaat % DJ Stoxx 600 Basic Resources (!) 49-30 DJ Stoxx 600 Industrial (!) 33-16 DJ Stoxx 600 Construction & Materials 31-19.6 DJ Stoxx 600 Financial Services 31-21.9 DJ Stoxx 600 Insurance 30-13.7 aandelen Europa (DJ Stoxx 600) 23-11.3 aandelen Japan (Nikkei-225) -17.3 aandelen Asia Pacific (ishares) -15.4 aandelen Emerging Markets (ishares) -20 aandelen V.S. (S&P 500 index) 0 Edele metalen (goud) 10.3 Grondstoffen (CRB) -10.6 Voorspelde FLOP-5 2011 visie% resultaat% DJ Stoxx 600 Telecom -2-6.2 DJ Stoxx 600 Retail 8-7.1 DJ Stoxx 600 Media 12-10.6 DJ Stoxx 600 Automobiles & Parts 19-24.1 DJ Stoxx 600 Banks 21-32.5 Staatsobligaties (bund future) 11 EUR/USD -3.2
Waarom NIET voorspellen? Zie resultaten 1991 t/m 2008
De conclusie van LOEF Want de technische analyse constateert FOCUS daarom op de BEURSKOERS! Want 1) alle informatie zit al in de beurskoers 2) beurskoersen bewegen in trends 3) de geschiedenis neigt zich te herhalen (= cyclus)
Op de financiële markten is verandering de enige zekerheid! Heraklitus (540 BC 480 BC) Verandering is de enige constante Charles Darwin The Origin of Species (1859) In de strijd om te overleven wint niet de slimste of de sterkste, maar degene die zich het beste weet aan te passen aan de verandering in zijn omgeving
Wat u ook doet focus op de richting van de beurskoersen
VRAAG: wanneer ging het vorig jaar mis in de AEX-index?
Slechts drie richtingen mogelijk signaleer de veranderingen!
LOEF 24 mei 2011: geen positie is ook een positie
De positieve beursvisie voor de AEX op 24 mei 2011 aangepast Als de chart een indicatie geeft van de mogelijkheid van een trendwijziging of een uitbraak, dan signaleren wij dat (Hans Wertheim Salomson) Citaat FEM 1987 n.a.v. beurscrash
Het verleden is een gids, maar ook niet meer dan dat
Subjectieve technische analyse 20 juni 2011: koersdoel 256
De opdracht trendwijzigingen objectief signaleren
Koersgemiddelden geven ons voortschrijdend inzicht
De directional movement (DMI) voor de kracht van de trend
Beleggen bij koers > 20 MA en 20MA > 120 MA (exit < MA120)
Combinatie van long & short o.b.v beurskoers en 20/120 MA s
Zijn er alternatieven? alles is relatief 7,5 NL p 2023 in 2011
Wekelijkse monitoring o.b.v. het relatieve sterkte concept
Subjectieve technische analyse 20 juni 2011: koersdoel 256 ASSET 7,5 NL AEX ptn resultaat ptn resultaat 31-12-2010 141.35 354.57 25-3-2011 138.13 364.65 trend dalend 3.22-2.28% stijgend 10.1 2.84% 25-3-2011 138.13 364.65 28-10-2011 147.3 316.99 trend stijgend 9.17 6.64% dalend -47.7-13.07% 28-10-2011 147.3 316.19 11-1-2012 149.24 311.65 trend 1.94 1.32% -4.54-1.44%
De LOEF methode = Beleggen met de wind in de zeilen I can t change the direction of the wind, but I can adjust my sails to reach my destination
De methode LOEF Logisch filosofie volgens een rationeel denkproces
De methode LOEF Logisch filosofie volgens een rationeel denkproces Objectief gebaseerd op feiten (geen voorspellingen)
De methode LOEF Logisch filosofie volgens een rationeel denkproces Objectief gebaseerd op feiten (geen voorspellingen) Eenvoudig simpel te volgen (wat iedereen begrijpt)
De methode LOEF Logisch filosofie volgens een rationeel denkproces Objectief gebaseerd op feiten (geen voorspellingen) Eenvoudig simpel te volgen (wat iedereen begrijpt) Functioneel taak = weten wanneer u wat moet doen
De methode LOEF = Een antwoord op wat en wanneer Logisch filosofie volgens een rationeel denkproces Objectief gebaseerd op feiten (geen voorspellingen) Eenvoudig simpel te volgen (wat iedereen begrijpt) Functioneel taak = weten wanneer u wat moet doen LOEF = antwoord op timing en bepalen keuze
Beleggers willen koerswinst / vermogensgroei!
Logisch = Respecteer de richting van de trend (= wind )
Objectief = criteria formuleren om de richting te bepalen
Eenvoudig = zodat alle ogen zien waar het goed (mis) gaat
Functioneel = Wanneer moet u Wat doen? (= beslisproces)
Functioneel = Kopen op zwakte tijdens de stijgende trend
Functioneel = Verkopen op sterkte tijdens de dalende trend
Backtest vanaf 1999: hit -ratio 86% bij 73 beleggingswaarden
Welke regio? de 30-jaar s US T-Bond of liever de Bundfuture?
Welke sector? DJ Stoxx 600 Food & Bev. tov Stoxx 600 index
Welk aandeel? Danone tov DJ Stoxx 600 Food & Bev.index
Voorbeeld TA = kansen & risico s beheersen
Randstad vanaf 2011 t/m 16-2-2011 klassieke chartreading
Kwantitatieve analyse (intraday update 16 februari 2012)
Dagelijkse focus op absolute trends en relatieve sterkte (16/2) LOEF 'Timing, Trends & Tactics' trend beurs W/V W/V RS TA RS H RS H advies P&L Gesloten posities KT LT koers 5 D 20 D KV K V entry % Canadian Natural Resources Ltd - + 37.91-5.6% -1.0% - 11 1 39.61-4.3% Deutsche Bank + + 34.00-1.7% 16.7% + V 19 26 29.76 14.2% RWE + + 31.80 0.1% 14.6% + V 10 15 29.38 8.2% DJ STOXX 600 Financial Services + + 234.44-2.1% 8.5% + V 27 46 215.6 8.7% DJ STOXX 600 Insurance + + 151.88-3.1% 8.4% - 23 V 0 137.92 10.1% Delta Lloyd + + 14.43-0.8% 7.1% - 22 V 0 13.09 10.2% Allianz + + 87.75-2.1% 9.3% - 24 V 0 77.05 13.9% INTESA SANPAOLO + + 1.51-4.3% 17.2% - 20 V 0 1.3 15.8% Dockwise + + 14.51 3.5% 35.7% + V 17 31 12.08 20.1% Open posities Deutsche Boerse + + 50.60 2.9% 18.8% + 25 53 43.22 17.1% DJ STOXX Health Care + + 442.05 1.6% -0.3% + 3 26 440.89 0.3% SAP + + 48.51 1.1% 10.2% + 29 58 43.55 11.4% TKH Group NV - + 17.66-2.6% 3.7% - 20 V 0 17.23 2.5% Vivendi + + 16.29-0.3% 1.3% + 12 51 16.36-0.4% LOEF TA ADVIEZEN vanaf 10-1-2012 9.1% AEX 10 januari 321.48 315.5 1.9%
DISCLAIMER Illustratie: Hein de Kort
CONTACTGEGEVENS Edward Loef CFTe (Certified Financial Technician) LOEF Technische Analyse B.V. Martinus Nijhoffsingel 2 3454 LG De Meern Telefoon: +31 (0) 651 365 476 E-mail: mail@edwardloef.com loeftabv@gmail.com website: www.edwardloef.com
COLOFON & DISCLAIMER COLOFON Deze publicatie is opgesteld en uitgebracht door Loef Technische Analyse B.V. (hierna: LTA). Edward R. Loef is bestuurder van LTA en hij is een onafhankelijke analist. Edward Loef en/of LTA heeft geen posities in deze publicatie genoemde beleggingswaarden of instrumenten. DISCLAIMER LOEF TECHNISCHE ANALYSE B.V. (hierna: LTA) LTA levert onafhankelijke beleggingsresearch gebaseerd op methodieken die bekend staan als technische analyse. LTA of een aan haar gelieerde onderneming of persoon kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of shortpositie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door LTA betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan LTA niet instaan. LTA geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. LTA aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om effecten of andere waardepapieren te kopen of te verkopen, noch als een uitnodiging of aansporing tot het doen van enige investering. De informatie in dit rapport is generiek van aard en houdt geen rekening met de specifieke (beleggings-)doelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de informatie uit dit rapport dan ook niet aanmerken als een (persoonlijk) advies. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. LTA verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van (gedeelten van) dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaart geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen. Het intellectueel eigendom (inclusief het auteursrecht) van deze publicatie berust bij LTA. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals hierin vermeld staan.
Legenda kleuren in de grafiek Donkergroen Lichtgroen Rood Oranje Blauw Paars Geel Zwart Rode lijn Blauwe lijn Groene lijn Zwarte lijn Paarse lijn - stijgende trend (long of positief of bullish) - technische correctie binnen stijgende trend (correctiefase) - dalende trend (short of negatief of bearish) - technisch koersherstel binnen dalende trend (herstelfase) - sterk opwaarts momentum - sterk neerwaarts momentum - overdrijvingsfase (= hoog risico trendomslag) - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend - 120 daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - MACD afgeleid van de paarse RS-lijn - 9 daags exponentieel gemiddelde van de MACD - relatieve sterkte (RS) ten opzichte van een nader toegelichte benchmark