BRABANTS PARTICULIER G R O N D I G Editie Brabant winter 05/ 06 Introductie De winter heeft zijn eerste voorzichtige schreden in ons land gezet. Ons grondbezit toont zich in wintertooien en past zich aan aan een nieuw seizoen. De feestdagen en de daarmee verbonden hectiek staan weer voor de deur. 2005 was een veelbewogen jaar, een jaar waarin het Brabants Particulier Grondbezit echter veel progressie heeft gemaakt en hard heeft gewerkt aan haar naamsbekendheid. Binnenkort, nadat alle hectiek rondom de feestdagen weer achter de rug is, kan de aandacht weer volledig worden gericht op een duurzame instandhouding van het bezit en kunnen nieuwe wegen naar de toekomst worden uitgezet. Mogelijk biedt de ontwikkeling van nieuwe natuur u hierbij kansen. In de bij deze Grondig toegevoegde special treft u hier meer informatie over. Welke toekomst voor uw bezit is weggelegd, weet alleen U het beste. Toch is het goed om te weten dat er een organisatie is die u behulpzaam kan zijn bij het maken van de juiste keuzes. Ook in 2006 staat het Brabants Particulier Grondbezit u graag ter zijde! Namens het bestuur wens ik u en uw dierbaren een prettige Kerst en een zéér voorspoedig 2006 toe. J. Hak voorzitter
Gezamenlijke themabijeenkomst; Investeringsbudget Landelijk Gebied Op 12 december jl. organiseerden het Brabants en Limburgs Particulier Grondbezit in het Van der Valk Hotel te Eindhoven een gezamenlijke themabijeenkomst voor hun leden in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Het ILG beoogt eenvoud en flexibiliteit in de financiering van Rijksmiddelen voor vernieuwing van het landelijk gebied. Het thans nog beschikbare scala aan afzonderlijke subsidies vloeien in 2007 samen in één pot. Subsidieregels maken plaats voor zevenjarige afspraken tussen Rijk en provincie over besteding van het geld. De provincie heeft vervolgens de volledige zeggenschap over het beschikbare geld en voert de regie over de uitvoering door gemeenten waterschappen en andere organisaties. Afgesproken is dat de eerste convenantenronde op 1 januari 2007 in gaat. Of de door ILG beoogde eenvoud en flexibiliteit daadwerkelijk wordt bereikt en welke consequenties dit heeft voor particuliere grondeigenaren werd deze avond belicht door de heren J.J.J.H. Duijsings, projectleider Implementatie ILG van de provincie Limburg alsmede de heer L.A. Kaptein, stafmedewerker van de Federatie Particulier Grondbezit. Bestuursontwikkelingen Recentelijk heeft onze penningmeester de heer M. van Bouwdijk Bastiaanse te kennen gegeven dat hij, i.v.m. zijn drukke reguliere werkzaamheden, helaas genoodzaakt is om zijn bestuurlijke activiteiten voor het Brabants Particulier Grondbezit neer te leggen. Het bestuur verliest door zijn vertrek een gewaardeerd bestuurslid en een capabele penningmeester. Anderzijds kan het bestuur u meedelen dat zij de heer ir. W.H.J.M. (Wim) van Pelt van het landgoed Velder en in het dagelijks leven voorzitter van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV)) bereid heeft gevonden om deze taak over te nemen. Het bestuur heeft de heer Van Pelt gevraagd in ieder geval tot zijn daadwerkelijke voordracht in de eerstvolgende Algemene Ledenvergadering, de vergaderingen van het bestuur reeds bij te wonen om op deze wijze kennis en ervaring op te doen met de specifieke onderwerpen en actualiteiten van het Brabantse particuliere grondbezit. Voorts is het bestuur voornemens om de band tussen de jongerenorganisatie van de Federatie Particulier Grondbezit en het Brabants Particulier Grondbezit verder te versterken en wel door de Brabantse vertegenwoordiger/ster binnen het landelijke bestuur van de jongerenvereniging particulier grondbezit ook een mogelijkheid te geven om de vergaderingen van het Brabants Particulier Grondbezit bij te wonen. Eén en ander zal leiden tot wederzijdse synergie effecten in de vorm van het bieden van een platform voor het opdoen van bestuurlijke ervaring en anderzijds het kunnen profiteren van het kunnen beschikken over een extra paar handen bij de uitvoering de diverse activiteiten van het Brabants Particulier Grondbezit. Binnenkort zult u hier nader over worden geïnformeerd. Landgoedoverleg Op 9 november jl. stond de oude herenboerderij Groot Duijfhuis te Kasteren in het middelpunt van de belangstelling. Deze locatie leende zich voor een bijzondere ontmoetingen tussen de gedeputeerden Moons (natuur en landschap), Rüpp (ruimtelijke ontwikkeling), Baan (directeur Brabants Landschap) en Hak (voorzitter BPG). 2
Dit overleg is tot stand gekomen doordat de verschillende gesprekspartners wederzijds de behoeften voelden om in een informele setting op een meer reguliere basis overleg met elkaar te voeren omtrent nieuwe en bestaande landgoederen en de duurzame ontwikkeling van het Brabantse buitengebied. Voor wat betreft het onderwerp nieuwe landgoederen zijn thans 45 initiatieven bekend met een totale omvang van ruim 1.500 ha. Hiervan bevinden zich ca. 14 initiatieven daadwerkelijk in de bestemmingsplanprocedure. Tijdens het overleg is gezamenlijk geconstateerd dat het proces van idee tot concrete uitvoering lang en veelal onzeker is (gemiddelde doorlooptijd ca. 3 4 jaar). Dit wordt als probleem ervaren. Voorts is geconcludeerd dat als gevolg van deze lange doorlooptijd de categorie stoppende agrariërs tot op dit moment nog slechts beperkt van de regeling gebruik maakt. Voor wat betreft de problematiek op bestaande landgoederen (in casu: duurzame economische dragers) is het Brabants Particulier Grondbezit gevraagd om voor het volgend overleg (voorjaar 2006) een korte knelpuntennotitie op te stellen. Hiervoor is het noodzakelijk dat wij door U van informatie worden voorzien. Ervaart u derhalve op dit moment concreet problemen met de gemeente, waterschap, provincie of anderszins in relatie tot uw streven om uw bezit duurzaam (economisch) in stand te houden, dan vernemen wij uw problematiek graag! U kunt uw ervaringen doorgeven aan onze staffunctionaris de heer J. Nuissl bijvoorkeur via het mailadres: bpg@clootwijck.nl Convenant particuliere realisatie EHS Tijdens het op 9 november jl. gehouden overleg tussen de gedeputeerden Moons en Rüpp alsmede Baan en Hak op de herenboerderij Groot Duijfhuis te Kasteren heeft het Brabants Particulier Grondbezit eveneens gedeputeerde mw. Moons, conform het genomen besluit in haar ALV d.d. 10 juni jl., een concept convenant aangeboden waarbij het Brabants Particulier Grondbezit in samenwerking met de provincie Noord-Brabant een inspanningsverplichting wenst aan te gaan om in gezamenlijkheid de door minister Veerman gewenste particuliere realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur vorm te geven. Het betreft in Brabant een vóór 2018 door particulieren te realiseren oppervlakte van ca. 5.800 ha nieuwe natuur. Gedeputeerde Moons heeft het concept convenant dankbaar in ontvangst genomen en heeft het BPG geprezen voor haar actieve opstelling om bij te dragen aan de realisatie van nieuwe natuur. Op korte termijn zal zij met een inhoudelijke reactie komen. Particulier Natuurbeheer; een kansrijke onderneming Zoals u weet participeert het Brabants Particulier Grondbezit volop in het landelijke voorlichtingsproject Particulier Natuurbeheer; een kansrijke onderneming. Dit project dat wordt gefinancierd door het Ministerie van LNV wordt uitgevoerd door de Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied (SBNL), Federatie Particulier Grondbezit (FPG), Peterink & Partners, IPC Groene Ruimte en Alterra. In Brabant zijn evenals in de andere provincies reeds diverse bijeenkomsten, veldbezoeken en andere activiteiten georganiseerd. Het Brabants Particulier Grondbezit is bijzonder verheugd op de grote belangstelling die er onder particulieren in Brabant bestaat om deel te nemen aan deze informatiebijeenkomsten. Meer informatie over het project en de diverse informatiebijeenkomst kunt u vinden op de gezamenlijke website: www.particulierenatuur.nl. Hier kunt u zich tevens aanmelden voor de gratis Particulier Natuurbeheer Krant. Meer informatie over de mogelijkheden voor nieuwe natuurontwikkeling treft u voorts aan in de extra bijlage van deze Grondig. Kennisdag Zuid In het kader van het project Particulier Natuurbeheer; een kansrijke onderneming, organiseert het Brabants Particulier Grondbezit samen met haar partners op 22 maart 2006 een grootschalig opgezette Kennisdag voor de regio Zuid (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) met diverse leerzame workshops en lezingen gerelateerd aan het thema particulier natuurbeheer. Noteert u derhalve nu reeds de datum 22 maart 2006 in uw agenda. Locatie: proefboerderij Cranendonck te Soerendonk. Nadere informatie volgt via de Particulier Natuurbeheerkrant en de website www.particulierenatuur.nl 3
Subsidie landbouwgrond belastingvrij Beheerders die landbouwgrond hebben omgezet in natuur en hiervoor subsidie hebben ontvangen, hoeven hier geen inkomstenbelasting meer over te betalen. Met terugwerkende kracht geldt voor de jaren 2000 en 2001 een vrijstelling van 90%. Vanaf 2002 zal een volledige vrijstelling gelden, over de ontvangen subsidie hoeft dan geen inkomstenbelasting meer te worden betaald. Hier heeft de Europese Commissie mee ingestemd. De belastingvrijstelling staat in een uitvoeringsregeling van staatssecretaris Wijn van Financiën in overeenstemming met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Een belangrijk financieel instrument bij de omvorming van landbouwgrond naar natuur, is de Subsidieregeling natuurbeheer 2000, onderdeel functiewijziging. De subsidieregeling biedt financiële ondersteuning bij de ontwikkeling en instandhouding van bos- en natuurterreinen. Het onderdeel functiewijziging vergoedt de waardedaling als landbouwgrond permanent wordt omgezet naar natuur. De grond waarom het gaat moet in het (natuur)gebiedsplan van de provincie staan aangegeven als 'nieuwe natuur'. Project Landgoedversterkingsplannen Op maandag 5 september jl. heeft het Brabants Particulier Grondbezit een expertmeeting georganiseerd op het provinciehuis te Den Bosch. Doel van dit overleg was te komen tot concrete initiatieven ter realisatie van de in het project landgoedversterkingsplannen opgestelde projectvoorstellen. Hiertoe waren verschillende ambtenaren vanuit de disciplines: Reconstructie/revitalisering, Cultuurhistorie, Ruimtelijke Ordening, Natuur en Landschap en Water vertegenwoordigt. Vanuit dit brede overleg zijn op basis van door de provincie gehanteerde criteria een zestal landgoederen geselecteerd waarbij i.v.m. haalbaarheid en voorbeeldwerking concretisering van de project ideeen gezamenlijk wordt voorgestaan. Het Brabants Particulier Grondbezit heeft als gevolg van de uitkomsten van dit overleg i.s.m. de betreffende eigenaren reeds diverse besprekingen gevoerd met de voor projectrealisatie verantwoordelijke medewerkers (w.o. gebiedsmakelaars, streekmanagers en streekcoördinatoren) van de verschillende reconstructiegebieden. De eerste stappen naar concrete realisatie zijn aldus gezet; hoewel wij er ons terdege van zijn bewust dat de weg van idee naar concreet resultaat een vaak lange en helaas niet altijd zekere weg is. Kennis is daarbij vaak de sleutel van succes. Vandaar dat het Brabants Particulier Grondbezit de adviesbureaus Preadium te Den Bosch en Subsidiefocus eveneens te Den Bosch, bereid heeft gevonden voor deelnemers aan het project landgoedversterkingsplannen een zogenaamde no cure no pay constructie aan te bieden. Het betreffende adviesbureau van uw keuze werkt de projectideeën samen met u uit, schrijft het projectplan en verzorgt het gehele subsidietraject. Blijkt uw project achteraf niet subsidiabel te zijn dan brengt het adviesbureau u geen kosten in rekening. Wij denken hiermee voor veel leden een belangrijk obstakel te hebben weggenomen bij het doorlopen van het bureaucratische proces om van idee naar uitvoering te komen. Voor nadere informatie kunt u terecht bij onze staffunctionaris de heer J. Nuissl, tel. 0183 400 533, mail bpg@clootwijck.nl. Brabants Bureau voor Toerisme; het verleden belicht Het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT) stimuleert de ontwikkeling van toerisme en recreatie en levert een belangrijke bijdrage aan de provinciale promotie en productontwikkeling. 4
Cultuur gerelateerd toerisme kan, mits goed vormgegeven, een aanzienlijke financiële bijdrage leveren ter bekostiging van het culturele erfgoed. Op 6 oktober jl. heeft het Brabants Particulier Grondbezit een overleg met de heer Wetzels van het BBT gevoerd ter verkenning van mogelijke samenwerkingsvormen. Turfwinning West-Brabant In West-Brabant is vanaf de 13de eeuw op grote schaal en bedrijfsmatig turf gewonnen. Het gebied was daarmee voorloper in Nederland. Er zijn nog veel overblijfselen van dit rijke verleden aanwezig met name turfvaarten, turfhoofden en voormalige turfhavens. Maar ook veel Brabantse landgoederen danken hun bestaan aan de turfwinning. De historische en grootschalige turfwinning maakt echter geen deel uit van de toeristische en recreatieve beleving van West-Brabant. Het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT) heeft om deze reden, in samenwerking met de betrokken partijen, een regionaal ontwikkelingsplan rond turf geproduceerd. De achterliggende gedachte is dat het weer zichtbaar en tastbaar maken van relicten, die verwijzen naar de turfwinning in West-Brabant. De opzet is om hiermee een impuls te geven aan de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht en de profilering van dit gebied. Binnen het ontwikkelingsplan worden de huidige toeristischrecreatieve structuur van West-Brabant en de geschiedenis van de turfwinning in West-Brabant beschreven. Voorts betreft één van de pilot-projecten de ontwikkeling van landgoed De Moeren in de gemeente Zundert. De combinatie landgoed, landschap en turfwinning en hun onderlinge verbondenheid biedt voor de eigenaren van het landgoed De Moeren goede aanknopingspunten voor de ontwikkeling van nieuwe economische dragers. Mocht u eveneens geïnteresseerd zijn in het onderwerp cultuurtoerisme in combinatie met de mogelijke ontwikkelingen op het gebied van nieuwe economische dragers, neem dan vooral even contact op met onze staffunctionaris de heer J. Nuissl via telefoon 0183 400 533 dan wel bpg@clootwijck.nl. Jongeren te gast op landgoed Velder Op zondag 27 november jl. hield de jongerenvereniging Particulier Grondbezit haar jaarlijkse bijeenkomst. Ditmaal waren zij te gast op het landgoed Velder te Liempde. Ondanks het wat mindere weer was de stemming buitengewoon goed en hadden de ca. 39 aanwezigen de moeite genomen om de diverse sneeuwbuien te trotseren teneinde in een gezellige atmosfeer kennis en ervaring met elkaar te delen. Diverse sprekers w.o. de heren Van Pelt, Van Boeckel, Hak en Boy- Faase gaven allen vanuit hun eigen perspectief invulling aan het onderwerp: toekomst gericht landgoedbeheer. De in 1998 opgerichte Jongerenvereniging Particulier Grondbezit kent op dit moment ca. 100 leden en 150 geïnteresseerde jongeren. De enthousiaste organisatie is altijd op zoek naar nieuwe leden. Indien je nog geen lid bent en de leeftijd van 35 jaar nog niet bent overschreden dan zou men graag met je in contact komen. Een telefoontje of mailtje naar 030 693 45 56 of terry@grondbezit.nl wordt bijzonder op prijsgesteld. Brabantse regio-adviseurs; exclusieve dienstverlening aan leden van het BPG De Federatie Particulier Grondbezit biedt exclusief aan leden gratis voorlichting. Dit gebeurt enerzijds door haar stafleden en anderzijds door haar regio-adviseurs. Leden kunnen met eenvoudige, individuele vragen die meestal een regionale of lokale achtergrond hebben bij deze deskundigen terecht. In dit verband wordt gedacht aan vragen over: 5
- regionale en lokale grond- en pachtprijzen van productie- en leveringsrechten - overdracht van grond, gebruiksrechten en productie- en leveringsrechten - bestemmingsplan buitengebied, landinrichting, reconstructie en onteigening. Daarnaast kunnen vragen worden beantwoord op het gebied van taxaties voor verschillende doeleinden, subsidie agrarisch en particulier natuurbeheer en over de praktijk van de Pachtwet ten pachtnormen, de Natuurschoonwet, de Boswet, de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet. Regio-adviseurs zijn bereid u als lid gratis eenmalig op hun werkadres te ontvangen en te woord te staan. Hiervoor geldt maximaal één uur per lid per jaar. Uiteraard geldt dit eveneens voor telefonische consultatie. In Brabant kunt u contact opnemen met onderstaande regio-adviseurs: Ir. I.E.D.O. van Hoven Postbus 50, 4850 AB Ulvenhout Tel. 076-5602007 fax 076-560 22 42 info@landelijkgebied.nl ir. L.J.A.M. van Nierop, Bischop Rythoviusdreef 6a 5561 TD Riethoven Tel. 0497-535 400 fax 0497-535 100 leon.van.nierop@wxs.nl Colofon: Grondig is een uitgave van het Brabants Particulier Grondbezit Postbus 38 4286 ZG Almkerk bpg@clootwijck.nl 6
BIJLAGE Particulier Natuurbeheer; een kansrijke onderneming! In deze speciale bijlage van GRONDIG treft u nadere informatie aan over de subsidieregeling Natuurbeheer, onderdeel van het Programma Beheer en het mede door het Brabants Particulier Grondbezit uitgevoerde project Particulier Natuurbeheer; een kansrijke onderneming. Particulier natuurbeheer, een kansrijke onderneming Meer natuur in Nederland die wordt ontwikkeld en beheerd door particulieren. Dat is wat de overheid wil en ook stimuleert. Om dat te realiseren, is onder andere nodig dat (agrarische) grond wordt omgezet naar natuur. Om particulieren op weg te helpen, werkt De Federatie Particulier Grondbezit in 2005 en 2006 aan het project Particulier natuurbeheer, een kansrijke onderneming. Opdrachtgever is het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Partners van de Federatie Particulier Grondbezit zijn SBNL, Peterink & Partners, IPC Groene Ruimte en Alterra. Ga naar www.particulierenatuur.nl voor meer informatie. Particulier natuurbeheer Het natuurbeheer in Nederland wordt uitgevoerd door terreinbeherende organisaties en particulieren. De overheid wil het beheer van natuur door particulieren zoals landgoedeigenaren en agrariërs stimuleren. Daarvoor is het nodig dat (agrarische) grond wordt omgezet in grond met een natuurbestemming. De grond verandert daarmee van functie. Dit wordt vastgelegd in het bestemmingsplan. Ecologische Hoofdstructuur Particulier natuurbeheer is één van de manieren waarop de overheid de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) wil realiseren. De EHS bestaat uit een aaneengesloten netwerk van natuurgebieden, met als doel planten en dieren betere overlevingskansen te bieden. De EHS moet in 2018 gerealiseerd zijn. Subsidieregeling Natuurbeheer Een belangrijk financieel instrument bij de omvorming van landbouwgrond naar natuur, is de Subsidieregeling Natuurbeheer, onderdeel functiewijziging. De subsidieregeling biedt financiële ondersteuning bij de ontwikkeling en instandhouding van bos- en natuurterreinen. Het onderdeel functiewijziging vergoedt de waardedaling als landbouwgrond permanent wordt omgezet naar natuur. Eén van de voorwaarden om hiervoor in aanmerking te komen, is dat de aanvrager de grond in bezit heeft of dat de aanvrager een duurzaam gebruiksrecht heeft. Een andere belangrijke voorwaarde is dat de grond waarom het gaat in het (natuur)gebiedsplan van de provincie staat aangegeven als 'nieuwe natuur'. Kansen en mogelijkheden Particulier natuurbeheer kan verschillende kansen en mogelijkheden bieden. Bijvoorbeeld: - Het inpassen van natuurbeheer in de bedrijfsvoering. - Het creëren van randvoorwaarden voor andere functies, zoals agrotoerisme. - Ondersteuning bij de aankoop en inrichting van grond door 'nieuwe' landgoedeigenaren. - Mogelijkheid voor agrariërs om bedrijf af te bouwen en in de boerderij te blijven wonen. Functieverandering vraagt om een weloverwogen beslissing, want het gaat om een ingrijpende keuze voor de lange termijn. 7
Particulier Natuurbeheer iets voor u? Het Brabants Particulier Grondbezit heeft samen met haar partners welke participeren in het project: Particulier natuurbeheer; een kansrijke onderneming, de 10 meest gestelde vragen voor u op een rijtje gezet: 1. Waarom particulier natuurbeheer? Particulier natuurbeheer draagt op een effectieve en efficiënte manier bij aan de kwaliteit, vitaliteit en diversiteit van de natuur. Door de grote variëteit aan particuliere beheerders leidt het tot een afwisselende en hoogwaardige natuur die bijdraagt aan de leefbaarheid en vitaliteit van het platteland. 2. Wat houdt de subsidieregeling natuurbeheer in? Het Programma Beheer is een samenhangend pakket van maatregelen en subsidies voor het beheer van bossen, natuur en landschap in Nederland. Deze zijn vormgegeven in de 'subsidieregeling agrarisch natuurbeheer' en de 'subsidieregeling natuurbeheer 2000'. De subsidieregeling natuurbeheer is bedoeld voor gronden met een blijvende natuurbestemming. De subsidieregeling agrarisch natuurbeheer is bedoeld voor gronden waar landbouw de hoofdfunctie blijft. De subsidie waar het bij particulier natuurbeheer om draait, is de subsidieregeling natuurbeheer, onderdeel functieverandering. De subsidie voor functieverandering bestaat uit twee onderdelen: een compensatie voor de waardedaling van de grond: functieveranderingsubsidie; een vergoeding voor de inrichting of het beheer van de natuur: inrichtings- of beheersubsidie. Het Nationaal Groenfonds betaalt de compensatie voor de waardedaling van de grond in één keer uit. De hoogte van het bedrag wordt vastgesteld op basis van een taxatie door DLG (Dienst Landelijk Gebied). Voordat u de subsidieaanvraag indient, kunt u een indicatie krijgen van de hoogte van de waardedalingscompensatie. Het definitieve bedrag wordt, na goedkeuring van de aanvraag, vastgesteld op basis van het verschil tussen de huidige waarde van de grond als landbouwgrond en de restwaarde van de nieuwe natuur. Afhankelijk van het te realiseren natuurdoel in de toekomst, is die restwaarde vijftien procent of twintig procent van de getaxeerde waarde als landbouwgrond. Naast de functieveranderingsubsidie kunt u een bijdrage krijgen in de kosten van de inrichting of het beheer. Verplicht onderdeel is het vestigen van een kwalitatieve verplichting. Dat betekent dat u een notaris een verklaring laat opstellen waarin vastligt dat de grond voor eeuwig natuur blijft en waarin staat welk type natuur u verplicht bent te ontwikkelen. Vervolgens ondertekent u de verklaring. 3. Kom ik in aanmerking voor subsidie? Om in aanmerking te komen voor subsidie, is het noodzakelijk dat: u eigenaar bent van het terrein of hierop een duurzaam recht heeft (erfpacht gedurende de looptijd van de subsidie ofwel tenminste dertig jaar); het terrein in het provinciale natuurgebiedsplan is begrensd als nieuwe natuur waar particulier natuurbeheer mogelijk is. Als uw grond niet is begrensd, maar wel grenst aan bestaande natuur of aan nieuwe natuur of bijvoorbeeld in een Ecologische Verbindingszone ligt, is het de moeite waard om bij de provincie te informeren of het mogelijk is alsnog tot begrenzing over te gaan. 4. Welke concrete subsidiemogelijkheden (pakketten, vergoedingen) zijn er in mijn situatie mogelijk? Door een kaartje met de ligging van uw percelen in te kleuren en op te sturen aan het projectteam kunt u laten uitzoeken welke pakketten er in uw situatie mogelijk zijn. Dit is gratis en geheel vrijblijvend. Bel 0343 591593 of neem contact op met een provinciaal steunpunt van DLG. Wilt u weten welk pakket het beste bij u en uw situatie 8
past en wat de financiële consequenties daarvan zijn, dan kunt u het beste individueel advies vragen bij een deskundig adviseur. 9
5. Is functieverandering iets voor mij? Of de omvorming van landbouwgrond naar natuur iets voor u is, hangt af van uw persoonlijke situatie. Bent u agrariër of wilt u stoppen, bent u landgoedeigenaar of hoort u tot de categorie particulieren? Het beslisproces is complex. Het is essentieel voor zowel u als de overheid dat de juiste keuze wordt gemaakt. Informeer u terdege. Maak gebruik van de diverse voorlichtingsactiviteiten van het project 'Particulier natuurbeheer: kansrijke onderneming'. Meer informatie is te vinden in de 'Particulier Natuurbeheer Krant' op de website: www.particulierenatuur.nl. De krant kan ook worden aangevraagd via info@particulierenatuur.nl. 6. Wat zijn doelpakketten? Bij het ontwikkelen van nieuwe natuur, kunt u kiezen uit dertig doelpakketten. Doelpakketten zijn ontwikkeld door de overheid om een verband te kunnen aanbrengen tussen de subsidie die een eigenaar krijgt en de prestatie die hij daarvoor levert. Er zijn basispakketten voor 'eenvoudige' natuur en pluspakketten voor natuur die moeilijker te realiseren is. Voorbeelden van basispakketten zijn: bos, heide, moeras of plas en ven. Pluspakketten zijn er bijvoorbeeld voor trilveen, nat soortenrijk grasland en soortenrijke heide. Per doelpakket geldt meestal een minimumoppervlakte van 0,5 hectare. 7. Wat zijn voordelen van functieverandering? Enkele voordelen van functieverandering zijn: invulling kunnen geven aan uw betrokkenheid bij de natuur door uw woonomgeving aan te kleden, zonder dat u hiervoor grote financiële offers hoeft te doen; mogelijkheid om grond in eigen bezit te houden; mogelijkheid om natuurbeheer in te passen in uw bedrijfsvoering; creëren van randvoorwaarden voor andere functies, zoals agrotoerisme; mogelijkheid voor agrariërs om, in combinatie met de vorming van een landgoed volgens de Natuurschoonwet, het bedrijf af te bouwen en in de boerderij te blijven wonen zonder dat volgende generaties met een financiële molensteen worden opgezadeld. 8. Wat zijn nadelen van functieverandering? Enkele nadelen van functieverandering zijn: door omvorming naar natuur komt vermogen vrij dat voorheen vast zat in de grond. Dat zorgt voor meer liquide middelen, waar u een nieuwe, renderende bestemming voor moet hebben; de omzetting is definitief, het is dus niet mogelijk om de grond later weer te gaan gebruiken voor landbouw; het is onduidelijk hoe de overheid en de maatschappij over 20 of 30 jaar de natuur beschouwen. Als waardevol of juist als zinloze vorm van grondgebruik zoals onze voorouders begin 1900 nog dachten over 'woeste grond'? 9. Wat is de rol van provincies en gemeenten bij particulier natuurbeheer? De rijksoverheid heeft in 1995 de contouren van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) aangewezen. Daarna hebben de provincies de EHS-gronden tot in detail bepaald. Deze contouren zijn vastgelegd in streekplannen of provinciale omgevingsplannen. De gemeenten bepalen uiteindelijk aan de hand van het bestemmingsplan wat er wel en niet mag gebeuren binnen de grenzen van de EHS. Naast de begrenzing van (nieuwe) natuurgebieden, geven de provincies ook aan waar welke natuurdoelen moeten worden nagestreefd. In de zogeheten gebiedsplannen geven de provincies aan waar particulieren subsidie kunnen krijgen en voor welke natuurdoelen. 10
In sommige provincies is één gebiedsplan van toepassing waarin zowel de subsidiemogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer, (particulier) natuurbeheer als landschapsbeheer worden beschreven. Andere provincies hebben een splitsing gemaakt naar regio en/of naar type subsidie: een natuurgebiedsplan voor (particulier) natuurbeheer en een beheergebiedsplan voor agrarisch natuurbeheer en landschapsbeheer. 11
In de meeste gevallen heeft DLG (Dienst Landelijk Gebied) een rol gehad bij de aanlevering van informatie en het opstellen van gebiedsplannen. Sommige provincies stellen particulieren gelijk aan natuurbeschermingsorganisaties, andere provincies maken onderscheid in natuurdoelen. De eenvoudig te realiseren natuurdoelen mag meestal iedereen realiseren. Is er voor een bepaald gebied een moeilijk te realiseren natuurdoel gepland, dan is soms alleen verwerving ten behoeve van een natuurbeschermingsorganisatie mogelijk. 10. Wat zijn mogelijkheden van natuurontwikkeling in combinatie met een nieuw landgoed? Deze vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Er zijn mogelijkheden om de aanleg van een nieuw landgoed te combineren met natuurontwikkeling in het kader van de Subsidieregeling Natuurbeheer. De provincie bepaalt in hoge mate waar dat wel en niet kan. Elke provincie heeft eigen beleid hiervoor. Enkele hoofdlijnen hieruit zijn: er is een minimale hoeveelheid bos of natuur vereist (variërend van 5 ha in Zuid-Holland tot 25 ha in Groningen); voor dit nieuwe bos/natuur kan in de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland geen gebruik worden gemaakt van de subsidie functieverandering. In de andere provincies wel, mits het betreffende gebied is begrensd in het natuurgebiedsplan als nieuwe natuur waar particulier beheer mogelijk is; nieuwbouw in de EHS is vrijwel nergens toegestaan, dus is een nieuw landgoed alleen kansrijk als de bebouwing buiten de EHS komt te staan en de nieuwe natuur er binnen. Meer informatie? Mocht u na het lezen van deze bijlage nadere informatie wensen te ontvangen, dan kunt u contact opnemen met onderstaande instanties. Het LNV-Loket Van de website van het LNV-Loket kunnen brochures en aanvraagformulieren worden gedownload. Het LNV- Loket geeft ook telefonisch informatie, op werkdagen tussen 8.30 en 16.30 uur. Projectteam Wie op zoek is naar informatie over bijeenkomsten en activiteiten in de provincie kan contact opnemen met het projectteam 'Particulier natuurbeheer: kansrijke onderneming'. Provinciale informatiepunten Provinciale informatiepunten geven informatie over: Actuele informatie over pakketten en vergoedingen Programma Beheer: Subsidieregeling Natuurbeheer (SN) en Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (SAN). Informatie over gebiedsplannen en de mogelijkheden voor particulier natuurbeheer (SN) in uw provincie. Een indicatie van de bijdrage in verband met waardedaling bij omvorming landbouwgrond in natuur (functieverandering). Ondersteuning bij aanvragen voor subsidies voor inrichting en functieverandering, zoals vergunningverlening door gemeenten. Het vooraf bespreken van (concept-)inrichtingsplannen. Landelijke of provinciale informatiepunten: 12
Landelijk Informatiepunt Telefoon Website Het LNV-loket 0800-22 33 322 www.hetlnvloket.nl Projectteam Particulier natuurbeheer: kansrijke onderneming 0343 591 593 www.particulierenatuur.nl Provincie Informatiepunt Telefoon Contactpersoon Noord-Brabant Brabants Particulier Grondbezit 0183 400 533 Dhr. J. Nuissl Noord-Brabant DLG regio Zuid 013-59 50 595 Dhr. L. Gerritsen Noord-Brabant Provincie Noord-Brabant 073-681 2812 Dhr. E. van Moorsel 13