Beknopte inleiding tot de faillissementsregels meester Jan Mertens en het Tussenstapteam 1 Deze vorming wordt u kosteloos aangeboden door 2 ABC van het faillissement 1
Inhoudstafel 1. omkadering van de problematiek 2. wegen naar faillissement 3. overzicht van de procedure 4. gevolgen voor de gefailleerde 3 1. Omkadering probleem Definitie Oorzaken Vennootschap eenmanszaak Faillissement vs collectieve schuldenregeling Macro-economische gevolgen 4 ABC van het faillissement 2
1.1. Definitie Principe 5 ABC van het faillissement 3
1.3. Vennootschap - eenmanszaak Eenmanszaak : 100% persoonlijk aansprakelijk VOF, GVC : eerst het vennootschappelijk vermogen, dan het persoonlijk BVBA, NV, ComVA : beperkt tot de inbreng Volstorten inbreng, aanzuiveren RC Persoonlijke borgen Sommige schulden : fiscaal, lonen, SZZ 7 1.4. Faillissement en CSR Faillissement Is niet mogelijk voor een vrij beroep Laat na afsluiting soms restschulden over Collectieve schuldenregeling 6md gn. handel, wel inkomen Zelf aanvragen Gedeeltelijke afbetaling Bescherming Leefgeld Bevrijding 8 ABC van het faillissement 4
1.5. Nut van faillissement & CSR Faling stopt de groei van de schuld Slechte betalers zijn een economisch gevaar : Vertrouwen is nodig voor zakenverkeer besmetting Wie sociale of fiscale schuld niet betaalt, concurreert vals CSR is nuttig voor handelaren die restschulden overhouden nà faillissement of voor borgen 9 2. Wegen naar faillissement 1. Aangifte 2. Dagvaarding door schuldeiser 3. Dagvaarding door openbaar ministerie : detecteert solvabiliteitsproblemen Arrondissementen methode Kamers handelsonderzoek weten minstens : Vonnis met vaststaande vordering 2 kwartaal schuld RSZ, BTW, BV Intrekking registratie of erkenning Aannemer 10 ABC van het faillissement 5
2.3 & 2.4 aangifte Is verplicht binnen de maand na ophouden van betaling Bewijsstukken : Balans Boekhouding Staat van actief & passief Schuldenlijst Personeelsdata 11 2.5 Rechtsmiddelen Beroep of verzet binnen 15 dagen na betekening Steeds uitvoerbaar verklaard, curator werkt door Toestand bij faillietverklaring telt, latere evolutie niet 12 ABC van het faillissement 6
3. procedureoverzicht 3.1. Vonnis 3.2. Actoren Curator : vereffening-verdeling Rechter-commissaris : toezicht Rechtbank van koophandel : begin, toezicht, afsluiting Procureur des konings : strafrechtelijke opvolging 13 3.3 Curator - taak 1. Inventaris 2. Publicatie in BS, eventueel in kranten 3. Betekening aan gefailleerde 4. Aanschrijven schuldeisers 5. Nazien boekhouding 6. PV schuldvorderingen. 1 e binnen 2 md daarna om de 4 md, nog 4 x Aanvaard, betwist, twijfelgevallen 14 ABC van het faillissement 7
3.3 Curator - taak 7. Realiseren activa 8. Betwistingen oplossen 9. Verderzetten hangende procedures 10. Afwikkelen sociaal passief 11. Opstellen financiële verslagen 12. Eindafrekening : vergadering schuldeisers, Bij gebrek aan dividend : fiscaal attest, BTW recup. 15 3.4 Afsluiting van het faillissement Summiere rechtspleging Actief < kosten beheer + vereffening Verzoek curator, oproeping gefailleerde, uitspraak rechtbank Definitief Vereffening Actief - bevoorrechte schuld Boedelkost Voorrecht verhuurder Pandhouder Kosten behoud van de zaak Achterstallig loon wn, BTW, RSZ, enz 16 ABC van het faillissement 8
3.4 Afsluiting van het faillissement Vereffening Actief - bevoorrechte schuld - gewone schuld (chirographair) Na aftrek van kosten voor Beheer van de failliete boedel Uitkering tot levensonderhoud aan gefailleerde en zijn gezin Afrekeningvergadering : staat van kosten en ereloon curator. Goedkeuring = kwijting curator. Gefailleerde herkrijgt bezit van zijn vermogen Verschoonbaarheid = geen schuldvorderingen meer Rechter-commissaris geeft rechtbank Opinie van schuldeisers inzake verschoonbaarheid Verslag sluiting faillissement Curator en gefailleerde hebben spreekrecht bij de rechtbank 17 4. Gevolgen voor gefailleerde 1. verlies van beheer over bep. goederen 2. Niet tegenstelbare handelingen 3. Persoonlijke gevolgen 4. Verschoonbaarheid 5. Bevrijding van de borgen 6. Echtgenoten 7. Verzekering 8. Bescherming gezinswoonst 9. Strafrechterlijk 18 ABC van het faillissement 9
4.1 Verlies beheer goederen De curator neemt beheer en beschikking over actuele en toekomstige goederen over tijdens de faillissementsprocedure = tijdelijk! Gefailleerde blijft wel eigenaar handelingsbekwaam voor niet patrimoniale rechtshandelingen (huwen, morele schadevordering, ) Gefailleerde kan persoonlijk handelen, maar het financieel voordeel valt in de boedel Curator kan (toelating rechter-commissaris, betwisting via rechtbank) : Goederen voor persoonlijk gebruik teruggeven Levensonderhoud toekennen aan gefailleerde en gezin 19 4.1 Verlies beheer goederen Schuldeisers : enkel rechtsvordering van patrimoniale aard mogelijk of uitvoeren tav curator, zelfs indien ingesteld vóór faillissement Verbintenissen van de gefailleerde na faling slechts gevolg nà afsluiting faillissement Betaling door hem moet terugbetaald aan de curator Betaling aan hem is ongeldig, moet nogmaals betaald aan curator Goederen door hem verkocht of geschonken moeten terug naar de boedel 20 ABC van het faillissement 10
4.1 Welke goederen? Enkel persoonlijk faillissement Principe : alles vatbaar voor beslag door curator Uitzondering : Goederen : kleden, slapen, eten, hygiëne, studieboeken, beroep (max 2.500 ), verwarming Beroepsinkomsten & vervangingsinkomsten sociale zekerheid tot (ongelijke) beslaggrenzen 100% onvatbaar : Gezinsbijslag Tegemoetkoming mindervaliden & hulp van derden Terugbetaling ziektekosten IGO, leefloon, OCMWsteun (na onderzoek bestaansmiddelen) Vervangingsinkomen bij faillissement uit SZZ Asbestfonds 21 4.2 Niet tegenstelbare handelingen Principe : Datum staking betaling = faillissementsdatum Curator kan vragen die datum te vervroegen, max 6 maand ( =verdachte periode ) Bepaalde handelingen kunnen geannuleerd : Automatisch : verkoop à spotprijs of schenking Rest, 2 cumulatieve voorwaarden : Koper/verkrijger weet van probleem en schuldeisers benadeeld Méér dan 6 md achteruit kan, als : Koper/verkrijger met bedrieglijk opzet Schuldeisers benadeeld 22 ABC van het faillissement 11
4.3 Persoonlijke gevolgen Briefwisseling passeert via curator (gefailleerde mag opening bijwonen) Na 1 e PV verificatie schuldvordering kan gevraagd dit op te heffen Beschikbaar voor curator of rechter-commissaris Hoorbevoegdheid rechter-commissaris van gefailleerde, werknemers e.a. ivm onderzoek stukken en oorzaken Aanwezig bij vaststelling & afsluiting boeken en bescheiden Meldingsplicht adreswijziging 23 4.4 Verschoonbaarheid Principe : persoonlijk gefailleerde = aansprakelijk voor restschulden Uitzondering = verschoonbaarverklaring Enkel voor Natuurlijke persoon Kosteloze persoonlijke borgsteller Persoonlijk aansprakelijke echtgenote van gefailleerde Vermeld in vonnis sluiting faillissement Rechter-commissaris geeft rechtbank Opinie van schuldeisers inzake verschoonbaarheid Verslag sluiting faillissement Curator en gefailleerde hebben spreekrecht bij de rechtbank 24 ABC van het faillissement 12
4.4 Verschoonbaarheid (2) Soepele voorwaarde : goede trouw Verschoonbaarheid is de regel, weigeren is de uitzondering : Kan maar in gewichtige omstandigheden moet met bijzondere redenen omkleed Praktijk : weigering is zeldzaam. Gefailleerde kan verschoonbaarheid vragen aan rechtbank 6 md. nà vonnis faillietverklaring Ondanks verschoonbaarheid toch te betalen : Onderhoudschuld Herstel lichamelijke schade of dood 25 4.5 Bevrijding borgen Verklaring ter griffie : verbintenis in verhouding tot inkomen en patrimonium Verwittigd via B.S. en aangetekend schrijven Zakelijke borg = uitgesloten van bevrijding door verschoonbaarverklaring Kosteloze borg : geen financieel voordeel uit borg. Rechtspraak : vennoot haalt voordeel uit vennootschap, boekhouder ook 26 ABC van het faillissement 13
4.6 Echtgenoten Eigen vermogen van de gefailleerde en gemeenschappelijk vermogen mag aangewend door curator Eigen vermogen van de echtgenote niet Ontbinding huwelijksvermogen tijdens afhandeling faillissement : curator en echtgenoot kunnen contractuele voordelen niet inroepen Verschoonbaarheid bevrijdt echtgenoot 27 4.7. Faillissementsuitkering Voorwaarden : Zelfstandige in hoofdberoep gedurende 4 kwartalen Betaling bijdragen voorwaarde Geen beroepsactiviteit geen vervangingsinkomen, Praktisch : vanaf 17/8/8 is 1 dag werken of uitkering in maand A beletsel voor de faillissementsuitkering in maand A + 1 In België hoofdverblijfplaats Geen strafrechtelijke veroordeling Wat? 1) behoud van recht op gezondheidszorgen en gezinsbijslag gedurende maximaal 4 kwartalen als er geen sociale rechten via echtgeno(o)t(e) mogelijk zijn 2) Uitkering ( afhankelijk van de gezinssituatie ) gedurende 12 maanden : 964,55 of 1.258,13 Nota bene Werkloosheidsuitkering nakijken, 9 of 15 jaar teruggaan? Voorschot op uitkeringen (met subrogatie) Overweeg ook ziekte-uitkering of pensioen vzw Zenitor met steun van ESF de bouwt Vlaamse aan en je de toekomst Europese - Met overheid ESF - ESF investeert in je toekomst 28 ABC van het faillissement 14
4.8 Bescherming gezinswoonst Enkel zolang zelfstandige in hoofdberoep Voorafgaandelijke verklaring bij notaris, kan ingetrokken Curator kan bescherming niet intrekken, behalve ernstige fout. Stopzetting door faillissement : bescherming blijft Toestemming echtgenote (start en einde) Enkel voor beroepsschulden nà verklaring Niet voor faling door ernstige fout, strafrechtelijke veroordeling of belastingsschuld Details : Bedrijf in woonst : heel het pand beschermd indien beroepsmatig deel < 30% Echtscheiding : bescherming blijft Verkoop : bescherming blijft als herinvestering in woonst binnen 1 jaar Overlijden: bescherming valt weg 29 4.9 Strafrechterlijk Procureur des Konings waakt steeds over faillissement Misdrijf is o.a. : Gebrek aan aangifte binnen 1 md na staking betaling Negeren oproeping of inlichtingsvraag rechtercommissaris of curator Niet-melden adreswijziging Verduistering of verzwijging actief 30 ABC van het faillissement 15
Dank voor je aandacht 31 ABC van het faillissement 16