Hoofdstuk I: Inzake de toepasselijke wetgeving:

Transcriptie

1 Hoofdstuk I: Inzake de toepasselijke wetgeving: Afdeling I: De oorspronkelijke wet van 5 juli 1998 en de diverse wetswijzigingen: Bij wet van 5 juli werd een titel IV toegevoegd aan het Gerechtelijk Wetboek. De relevante wetsartikelen zijn de artikelen 1675/2 tot en met 1675/19 van het Gerechtelijk Wetboek. 1) Het toepassingsgebied van de wet: artikel 1675/2 Ger.W.: De toegang tot de procedure is beperkt tot: - de natuurlijke persoon die geen koopman is in de zin van art. 1 Wetboek van Koophandel, - die niet in staat is om op duurzame wijze zijn opeisbare of nog te vervallen schulden te betalen, - voor zover hij niet kennelijk zijn onvermogen heeft bewerkstelligd. De persoon die aan deze voorwaarden van toelaatbaarheid voldoet kan bij de arbeidsrechtbank van zijn woonplaats een verzoekschrift collectieve schuldenregeling indienen. De verzoeker kan hiervoor een beroep doen op een pro Deo advocaat. 2 Wet van 5 juli 1998, BS 31 juli 1998, 24613, err., BS 18 september 1998, en wet van 5 juli 1998, tot wijziging van de artikelen 628 en 1395 van het Gerechtelijk Wetboek, BS 31 juli 1998, 24623, en KB van 18 december 1998, BS 31 december 1998, en KB van 9 december 1998, BS 1 januari 1999, en KB 22 april 1999, BS 19 mei 1999, en wet van 29 mei 2000, BS 9 augustus 2000, en KB van 31 mei 2001, BS 20 juni 2001, en wet van 19 april 2002, BS 7 juni 2002, en KB van 9 augustus 2002, BS 6 september 2002, en wet van 16 juli 2004, BS 27 juli 2004, en wet van 13 december 2005, BS 21 december 2005, en wet van 27 december 2006, BS 28 december 2006, en wet van 3 juni 2007, BS 21 juni 2007, en wet van 23 december 2009, BS 30 december 2009, en wet van 29 december 2010, BS 31 december 2010, en wet van 6 april 2010, BS 23 april 2010, err. BS 29 april 2010, en KB van 7 december 2010, BS 17 december 2010, en wet van 15 februari 2012, BS 1 maart 2012, en wet van 26 maart 2012, BS 13 april 2012, err. BS 25 juni 2012, 209. larcier 13

2 openingsrede bij de balie te KORTRIJK a. De natuurlijke persoon die geen koopman is in de zin van art. 1 Wetboek van Koophandel: Rechtspersonen zijn uitgesloten, enkel natuurlijke personen komen in aanmerking 3. Handelaars komen ook niet in aanmerking, voor hen bestaat de faillissementsprocedure. Het bestaan van verschillende procedures voor handelaars en niet-handelaars schendt het gelijkheidsbeginsel niet 4. Mits een wachttermijn van 6 maanden na het stopzetten van hun activiteiten of na sluiting van het faillissement kunnen voormalige handelaars wel een verzoekschrift collectieve schuldenregeling indienen. b. De natuurlijke persoon die niet in staat is om op duurzame wijze zijn opeisbare of nog te vervallen schulden te betalen: De verzoeker dient zich in een toestand van overmatige schuldenlast te bevinden waardoor hij niet meer in staat is om op duurzame wijze zijn opeisbare en/of nog te vervallen schulden te betalen 5. Het gaat niet over een tijdelijke onmogelijkheid om zijn schulden te betalen. 3 B. Wylleman en E. Van Acker, Praktische gids voor schuldbemiddelaars, Mechelen, Kluwer, 2006, 461; Parl. St. Kamer, , 1073/1-1074/1, Grondwettelijk Hof 13 december 2000, BS 8 maart 2001, 7431 en JLMB 2001, 144: De wetgever heeft een procedure voorzien die specifiek is voor de gefailleerde handelaar en een andere procedure die specifiek is voor de andere schuldenaars die hun schulden niet kunnen betalen. 5 Hof van Cassatie, (1 e k), AR C F, 9 september 2005, Afwijzing van het verzoek tot collectieve schuldenregeling omdat bij gebrek aan precieze en recente informatie niet vaststaat dat eiser wel degelijk verkeert in een zodanige toestand dat een haast volledige kwijtschelding van zijn schulden nodig is om zijn financiële toestand te herstellen en hem in staat te stellen een menswaardig leven te leiden; Hof van Cassatie, (1 e k), AR C F, 15 januari 2010, JLMB 2010, afl. 34, 1595 en Soc.Kron. 2011, afl. 4, 210: De rechter mag bij zijn beoordeling rekening houden met het bestaan van onroerende activa en beslissen dat het te groot aantal schulden geen blijvend kenmerk vertoont, als de schuldenaar door het onroerend goed te verkopen al zijn schulden kan aanzuiveren en hemzelf en zijn gezin een menswaardig leven kan waarborgen. 14 larcier

3 Het gaat over duurzame en structurele betalingsmoeilijkheden 6. De verzoeker dient niet noodzakelijk met een veelvoud van schuldeisers geconfronteerd te worden. De wetgever stelt dit niet als voorwaarde 7. Het is perfect mogelijk dat de verzoeker slechts 1 grote schuld heeft 8. Alle schulden van de verzoeker komen in aanmerking. c. De natuurlijke persoon, voor zover hij niet kennelijk zijn onvermogen heeft bewerkstelligd: De verzoeker mag niet kennelijk zijn onvermogen bewerkstelligd hebben. Men mag niet met opzet zijn inkomsten doen verminderen of schulden doen toenemen 9. De rechtbank zal hier dienen na te gaan of de verzoeker met bedrieglijk opzet of te kwader trouw zelf aan de oorzaak ligt van zijn overmatige schuldenlast. Men beschouwt de procedure immers als een soort van gunst en deze kan enkel worden toegestaan aan verzoekers die daartoe waardig worden geacht. De persoon die werd herroepen op grond van het artikel 1675/15, 1, eerste lid, 1 en 3 tot 5, kan gedurende een periode van vijf jaar te rekenen vanaf de datum van het vonnis van herroeping geen verzoekschrift tot het verkrijgen van een collectieve schuldenregeling indienen. 6 Hof van beroep Gent nr. 2005/70, 14 maart 2006, Jaarboek Kredietrecht, 2006, 231: De verzoeker bevindt zich niet in de toestand van structurele overmatige schuldenlast, wanneer de waarde van zijn onroerend vermogen het bedrag van zijn schuldenlast ruim overschrijdt, wanneer hij zich niet bereid toont de verkoop ervan te overwegen en niet echt werk zoekt door te antwoorden op werkaanbiedingen die niet met zijn profiel overeenstemmen. 7 Hof van Cassatie, (1 e k), AR C N, 16 maart 2000, RW , 1297 en Juristenkrant 2000, afl. 9, 4: De wet stelt niet als voorwaarde dat de betalingsmoeilijkheden zouden bestaan ten aanzien van een veelvoud van schuldeisers. Het aantal schulden is evenmin relevant. 8 Gent 20 oktober 1999, AJT , 261 en Hof van Cassatie, AR C F, 21 juni 2007, JLMB 2008, afl. 2, 81 en Soc.Kron. 2009, afl. 9, 493: Het verzoek is ontoelaatbaar indien de verzoeker zich met opzet onvermogend heeft gemaakt. larcier 15

4 openingsrede bij de balie te KORTRIJK 2) Het doel van de procedure collectieve schuldenregeling: artikel 1675/3 Ger.W.: De procedure heeft als doel 10 : - de financiële toestand van de verzoeker te herstellen, door middel van een minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregeling, in de mate van het mogelijke zijn schulden te betalen, - tegelijk te waarborgen dat de verzoeker en zijn gezin lopende de procedure een menswaardig leven kunnen leiden. Dit alles gebeurt onder toezicht van de rechter. (artikel 1675/3 Ger.W.) De verzoeker moet in staat worden gesteld om een nieuwe start te maken. De verzoeker moet zijn oude schulden van het verleden afbetalen, dit met het oog op een toekomstige financiële gezondmaking en wederinschakeling in het economische en sociale leven. Anderzijds moet de verzoeker tijdens de procedure ook een menswaardig bestaan kunnen leiden. Men wil de verzoeker helpen uit zijn uitzichtloze financiële situatie, maar men dient tegelijkertijd ook de schuldeisers, die normaliter betaling mochten verwachten. De wetgever heeft ook het algemeen belang voor ogen, want door de collectieve schuldenregeling zou ook de sociale kost verminderen van de overmatige schuldenlast 11. 3) De inleiding van de procedure: eenzijdig verzoekschrift: artikel 1675/4 Ger.W.: De procedure wordt ingeleid door neerlegging van 2 exemplaren van een eenzijdig verzoekschrift, waarin verplichtend een aantal vermeldingen dienen te worden opgenomen. (art. 1675/4 2 Ger.W.) 10 E. Dirix en P. Taelman, Collectieve schuldenregeling in de praktijk, Antwerpen, Intersentia Rechtswetenschappen, 1999, Memorie van Toelichting, Gedr. St. Kamer, zitting , nr. 1073/1-1074/1, larcier

5 Er dient aan de rechtbank een volledig overzicht van de familiale en financiële situatie van de verzoeker bezorgd te worden, voorzien van alle nodige bewijsstukken. Indien de rechtbank bijkomende informatie nodig heeft krijgt men de mogelijkheid om het verzoekschrift aan te vullen: men ontvangt dan een schrijven van de rechtbank waarin expliciet gemeld wordt welke informatie nog dient bezorgd te worden, alsook een uiterste datum tegen dewelke men deze dient te bezorgen. (artikel 1675/4 3 Ger. W.) Zolang geen uitspraak werd gedaan inzake de toelaatbaarheid van de vordering tot het bekomen van de collectieve schuldenregeling, zijn de procedures tot het verkrijgen van uitstel van betaling, bedoeld in artikel 1334, en die tot het verkrijgen van betalingsfaciliteiten, bedoeld in artikel 1337bis en in artikel 59 1, tweede lid, van de wet van 4 augustus 1992 op het hypothecair krediet, waarin de verzoeker betrokken is, geschorst. (artikel 1675/5 Ger.W.) 4) De exclusieve bevoegdheid van de Arbeidsrechtbank: artikel 578, 14 Ger.W.: De oorspronkelijke wet van 5 juli 1998 werd grondig herzien door de 2 wetten van 13 december De bevoegdheid werd met ingang van 1 september 2007 overgeheveld van de beslagrechter naar de arbeidsrechtbank. De wetgever was van oordeel dat door de collectieve schuldenregeling toe te vertrouwen aan de arbeidsrechtsgerechten, nog meer rekening kon worden gehouden met de sociale dimensie van de problematiek van de schuldenoverlast 13. De bevoegdheid van de arbeidsgerechten is dan ook een uitsluitende bevoegdheid. (artikel 578,14 Ger. W.) Wet van 13 december 2005 houdende bepalingen betreffende de termijnen, het verzoekschrift op tegenspraak en de procedure van collectieve schuldenregeling, BS 21 december 2005 en wet van 13 december 2005 tot wijziging van de artikelen 81, 104, 569, 578, 580, 583 en 1395 van het gerechtelijk wetboek, BS 21 december A. Vareman, De collectieve schuldenregeling naar de arbeidsrechtbank, RW , afl. 33, M. Castermans, Gerechtelijk Privaatrecht, Gent, Story Publishers, 2009, 763. larcier 17