Een stagiair Stagiairs zijn er in vele soorten en maten. In deze folder leest u wat de mogelijkheden zijn, wat ze kosten én welke opbrengsten u van een stagiair mag verwachten. dát werkt verfrissend
Leren in de praktijk Een vak leren doen leerlingen niet alleen in de schoolbanken. Meemaken hoe het er in de praktijk aan toegaat is een onmisbaar element van een beroepsopleiding. Tijdens stages ervaren leerlingen hoe het is om de handen uit de mouwen te steken in een bedrijf en leren zij de fijne kneepjes van het vak. Als stagebedrijf ondersteunt u dus de opleiding van nieuwe Jongeren vakmensen. Dat is van belang voor de branche, maar zelf Stagiairs zijn jong en vaak onervaren. Alles is nieuw voor hebt u er ook wat aan. Stagiairs leveren een waardevolle hen. Vaak is het een eerste kennismaking met het beroep bijdrage aan uw bedrijf. Door het werk dat ze verzetten en én met het fenomeen werk. Dat betekent dat u ze, zeker de frisse blik waarmee ze naar uw zaak kijken: dat kan heel in het begin, stevig aan de hand moet nemen. Ze hebben verfrissend werken. Bovendien is het leuk om stagiairs te uw tijd en aandacht nodig. Naarmate ze verder komen en begeleiden en ze enthousiast te maken voor het beroep. U hoger zijn opgeleid, kunnen ze zelfstandiger aan de slag zíet ze groeien. Van een nieuweling die voor het eerst een en meer verantwoordelijkheid aan. Wat u een stagiair kunt bedrijf binnenstapt tot een zelfverzekerde (toekomstige) laten doen, hangt behalve van het opleidingsniveau ook af collega. van de soort stage. Deze folder beschrijft per opleiding de mogelijkheden. Investeren Stages maken onderdeel uit van de opleiding. Om te garanderen dat de leerling in goede handen is, mogen alleen erkende leerbedrijven leerlingen opleiden. Dit geldt in ieder geval voor vmbo-leerlingen en leerlingen die werkend leren in het mbo. Maar ook andere leerlingen, bijvoorbeeld in het hbo, zullen voor hun stage bij voorkeur zoeken naar een erkend leerbedrijf. Kenwerk, het kenniscentrum voor horeca, bakkerij, reizen en recreatie, verzorgt de erkenning van leerbedrijven. Uiteraard moet u bereid zijn tijd vrij te maken om stagiairs te coachen en zorgen voor een goede leeromgeving. Kenwerk ondersteunt - samen met Regionale Opleidingencentra (ROC s) - leerbedrijven bij een gedegen en professionele aanpak van de opleiding van leerlingen in de praktijk. Zo blijft u onder andere op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van opleiding en personeelsvoorziening. Verwachtingen Een stagiair komt bij u om te leren. U mag dan ook van de stagiair verwachten dat hij of zij zich volop inzet en gemotiveerd aan de slag gaat. Ook kunt u de leerling aanspreken op de afspraken die u hebt gemaakt, bijvoorbeeld over huisregels, werktijden en opdrachten die de stagiair moet uitvoeren. Een leerling functioneert in uw bedrijf en moet zich houden aan de regels die daar gelden. Tegelijkertijd kunt u een stagiair niet vergelijken met een volwaardige medewerker. U kunt minder zelfstandig optreden van een leerling verwachten. Ook zal die minder snel eigen initiatief nemen. Tijdens de stage coacht de leermeester/mentor/ praktijkbegeleider de leerling naar zelfstandigheid op zijn eigen niveau. Het is van belang vooraf te weten voor wat voor stage de leerling komt, zodat de verwachtingen van u en van de stagiair helder zijn. Stagevacatures Er zijn verschillende manieren om aan een leerling of stagiair te komen. U kunt bijvoorbeeld uw vacatures aanmelden bij de scholen in de buurt. Ook met opdrachten voor een hbo er kunt u het beste direct contact zoeken met een instelling die de opleiding verzorgt. Verder beschikt Kenwerk over een leerplaatsenbank, waar alle erkende leerbedrijven hun vacatures voor leerlingen Vergoedingen Naast de bestaande subsidieregelingen per sector kunt u op grond van de fiscale stimuleringsregeling Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie volksverzekeringen onderwijs, kort gezegd de WVA-onderwijs, gebruikmaken van een vermindering van de belastingen premieafdracht voor werknemers die scholing volgen. U hoeft dan minder loonheffing (loonbelasting en premie volksverzekeringen) af te dragen. Meer informatie over deze en aanvullende regelingen (subsidies en fiscaal) voor scholing van uw werknemers staat op: www.leren-werken.nl en www.belastingdienst.nl. Kijk voor specifieke info ook op: vmbo: www.vmbo.nl en www.jeugdwerkloosheid.nl mbo: www.mboraad.nl en www.jeugdwerkloosheid.nl hbo: www.hbo-raad.nl (mbo-werkend leren) kunnen plaatsen. Tot slot kunt u ook een vacature op internet zetten om een leerling te werven. Doorstroming Jongeren kunnen via diverse opleidingsroutes in het vak terechtkomen. Als leerbedrijf kunt u dan ook te maken krijgen met leerlingen van een zeer divers opleidingsniveau: van vmbo, mbo tot hbo. Daarnaast is er voor uitvallers in het vmbo en mbo de opleiding tot arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (AKA). Vmbo en AKA bereiden voor op een beroepsopleiding. De meeste leerlingen stromen dan ook door van vmbo/aka naar het mbo.
Vmbo Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) biedt een breed pakket aan opleidingen, van algemeen tot vakspecifiek beroepsonderwijs. Leerlingen krijgen veel verschillende vakken en oriënteren zich op hun interesses en capaciteiten. Op het vmbo kunnen leerlingen, afhankelijk van hun eigen mogelijkheden, verschillende programma s (leerwegen) volgen, variërend van overwegend theoretisch tot voornamelijk praktijkgericht. In de loop van de opleiding kiezen ze een beroepsrichting. De meeste vmbo ers stromen door naar het mbo. De vmbo-leerling Vmbo-leerlingen die op stage gaan zijn vaak relatief jong: tussen 13 en 17 jaar. Ze hebben nog weinig specifieke vakkennis of vaardigheden. Verwacht dus nog niet te veel van de stagiair. Een theoretisch verhaal van drie kwartier is aan deze leerlingen niet besteed. Geef korte stapsgewijze uitleg en laat ze zelf concreet aan de slag gaan. Ook is het handig als u de leerling regelmatig tussentijds feedback geeft. Stages Stages in het vmbo hebben een oriënterend karakter. Doel is dat de leerling kan proeven aan een bepaald beroep. Ook ervaart de leerling hoe het is om te werken. Er zijn drie soorten stages: de snuffelstage, de beroepsoriënterende stage en (bij sommige scholen) de leer-werkstage. Korte snuffelstage Meestal lopen leerlingen in het tweede jaar een korte stage, van een dag of twee, drie. In zo n snuffelstage maken ze kennis met een bepaalde sector. Dit helpt hen een beroepsrichting te kiezen. Beroepsoriënterende stage In het derde en/of vierde jaar lopen de leerlingen een langere stage van zo n zestig uur. Door te werken in een bedrijf, samen met collega s, krijgen ze een realistisch beeld van wat werken in een bepaald beroep inhoudt. Leer-werkstage Sommige scholen bieden leer-werktrajecten voor leerlingen die beter op de werkvloer leren dan in de schoolbanken. Deze leerlingen gaan een of meer dagen naar school en werken de overige dagen in een leerbedrijf. Op vmbo-leerlingen maakt een stage vaak diepe indruk. Het is immers hun eerste kennismaking met een beroep én de eerste keer dat ze zich moeten bewijzen in een werkomgeving. Werkzaamheden Laat vmbo-stagiairs meedraaien in uw bedrijf, zodat ze kunnen zien wat er zoal gebeurt. Onder begeleiding kunnen vmbo-stagiars waardevolle krachten zijn. U kunt hen eenvoudige routinematige klusjes toevertrouwen. Bijvoorbeeld: Voorbereidende werkzaamheden in de keuken: fruit en groenten snijden of borden opmaken met garnituur; Producten afmaken: nootjes en chocolaatjes op gebak leggen; Voorraden aanvullen; Licht schoonmaakwerk. Let op: in verband met veiligheid mogen jonge leerlingen niet zonder deskundige begeleiding met gevaarlijke apparatuur werken. Begeleiding Stagiairs krijgen zowel begeleiding vanuit school als in het bedrijf. Het is essentieel dat u een vaste begeleider aanwijst die de vmbo-stagiair aan de hand neemt. Deze vertelt de stagiair wat de huisregels zijn en, in overleg met de stagebegeleider, wat er precies van hem of haar wordt verwacht. Ook zorgt hij ervoor dat de stagiair steeds iets te doen heeft. De begeleider houdt in de gaten hoe het met de stagiair gaat, geeft regelmatig feedback en zorgt aan het eind voor een beoordeling. De stagebegeleider van de school moet ervoor zorgen dat de leerling is voorbereid op de stage. Ook is deze er om eventuele problemen te bespreken en op te lossen. Meer informatie Op de website van Kenwerk (www.kenwerk.nl) vindt u nadere informatie over vmbo-stagiairs. Onder meer een handleiding, met een checklist en tips waaraan u moet denken als u een stagiair aanneemt, een evaluatieformulier en een model stage-overeenkomst. Een overzicht van scholen met een horeca-, bakkerij-, reis- of recreatieopleiding vindt u op www.vsho.nl. Een overzicht van erkende leerbedrijven in het vmbo vindt u op www.kenwerk.nl.
Mbo Het praktijkgerichte onderwijs in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) verloopt via stages (stagiairs), of via werkend leren (leerlingen). Hoe dit wordt ingericht, verschilt per Regionaal Opleidingencentrum (ROC). Het opleidingsniveau van stagiairs en leerlingen is vergelijkbaar. Leerlingen zijn eerder praktisch ingesteld, terwijl stagiairs juist minder moeite hebben met leren. Twee soorten praktijkopleiden In het mbo onderscheiden we twee soorten opleiden in de praktijk: Stages Gedurende de dagopleiding lopen leerlingen een of meerdere keren stage. De stage is bedoeld om kennis te maken met werken in de praktijk én om relevante werkervaring op te doen. De stage kent ook een stageopdracht. Voor sommige stagiairs is dit de eerste kennismaking met werken in een echt bedrijf. Stages vinden plaats in erkende leerbedrijven. Deze leerbedrijven voldoen aan erkenningeisen. Zo moet er onder meer een leermeester (horeca), mentor (reizen) of praktijkbegeleider (bakkerij) aanwezig zijn die de stagiair coacht en beoordeelt. Werkend leren Deze leerlingen functioneren volledig mee in de beroepspraktijk van het erkend leerbedrijf. Ze werken en leren aan de hand van een opleidingsplan dat het leerbedrijf en de school vooraf samen vaststellen. Ook leerlingen worden door een leermeester, mentor of praktijkbegeleider gecoacht en beoordeeld. De mbo-leerling Mbo-leerlingen zijn tussen de 16 en 22 jaar. Afhankelijk van hun vooropleiding hebben ze nog geen of al enige praktijkervaring opgedaan. Ze hebben over het algemeen een gemiddeld ontwikkelingsniveau en zijn beroepsgericht. Veel mbo ers gaan na hun opleiding werken, een kleiner deel leert nog verder in het hbo. De mate van zelfstandigheid loopt zeer uiteen, maar met goede begeleiding groeien ze naar een hoger niveau. Stel uw eisen vooral in het begin niet te hoog! Werkzaamheden Afhankelijk van het type mbo er (leerling of stagiair) kunt u deze met voldoende begeleiding deels of volledig inzetten in het dagelijkse bedrijfsproces. Een goede leerling kan zelfs bedrijfsmatig interessant zijn, maar een garantie is dit natuurlijk nooit. Geef de leerling in het begin eenvoudige herhalingsopdrachten en bouw dit afhankelijk van het talent en de vorderingen in de loop van de opleiding verder uit. Begeleiding Zeker in het begin van de leerperiode biedt u structuur en intensieve begeleiding. Daarna ziet u al gauw hoe de leerling zichzelf ontwikkelt en of deze initiatiefrijk is. Tijdens de leerperiode houdt u regelmatig gesprekken, geeft u werkinstructies, feedback en beoordeelt u de stagiair of leerling. Ook onderhoudt u contact met de stagebegeleider van het ROC over de voortgang van de stage. Met de adviseur van Kenwerk bespreekt u de opleidingsmogelijkheden, de ontwikkeling van de leeromgeving en de beroepspraktijkvorming voor leerlingen in uw bedrijf. Let op: hoe goed de leerling ook is, u kunt hem nooit als zelfstandig medewerker beschouwen. Meer informatie Het (praktijk)onderwijs in het mbo vindt plaats op ROC s en in erkende leerbedrijven. ROC s werken samen onder de koepel MBO Raad (www.mboraad.nl). Voor stagiairs richt u zich rechtstreeks tot een ROC. Kenwerk vormt de spil tussen ROC s en erkende leerbedrijven in de sectoren horeca, bakkerij, reizen en recreatie. Kenwerk beheert verder het register van erkende leerbedrijven en de leerplaatsenbank voor mbo-leerlingen in deze sectoren. Zie www.kenwerk.nl.
Hbo Het hoger beroepsonderwijs (hbo) biedt brede en internationaal georiënteerde managementopleidingen. Het accent ligt niet op de uitvoerende taken (zoals bij het mbo), maar op de taken van een manager. Denk aan het aansturen van personeel, het organiseren van een evenement en het meedenken over marketing en sales. Soorten stages Binnen de hbo-opleidingen bestaan drie soorten stages: De oriënterende stage Deze duurt enkele dagen tot hoogstens enkele weken. De student loopt mee in het bedrijf om een indruk te krijgen van het werk. Veel productie moet u dan ook niet van de stagiair verwachten. Een stagevergoeding is niet gebruikelijk. De beroepsbegeleidende stage De stagiair werkt enkele maanden in uw bedrijf, om beroepsvaardigheden te oefenen in de praktijk. Vaak krijgen deze studenten wel een stagevergoeding, aangezien ze echt een bijdrage leveren in de zaak. In een overeenkomst staan de afspraken over wat de stagiair wil leren, welke taken de student uitvoert en volgens welk rooster. Ook beschrijft de overeenkomst welke begeleiding de stagiair krijgt van de school en het bedrijf. De afstudeerstage De student voert een praktijkopdracht uit om te laten zien dat hij het vak onder de knie heeft. Afspraken worden vastgelegd in een stage-overeenkomst. De student krijgt in principe een stagevergoeding. Enige begeleiding is uiteraard nodig, maar de student kan vrij zelfstandig aan de slag. Hoe de stages er precies uitzien verschilt per school en per opleiding. Sommige scholen maken bijvoorbeeld onderscheid tussen een praktijkstage en een managementstage. Ook zijn er bij sommige opleidingen duale trajecten mogelijk, waarbij de student vier dagen in de week werkt en een dag naar school gaat. De hbo er Een hbo-student die een stage zoekt is tussen de 17 en 23 jaar. Hbo ers worden opgeleid voor managementfuncties. Eigenschappen waarover deze studenten beschikken zijn: ondernemend, dienstverlenend, resultaatgericht, communicatief vaardig en enthousiast. Ook hebben ze een internationale instelling. Als stagiair kunnen ze redelijk zelfstandig aan de slag, zeker in een afstudeerstage. Verwachtingen U mag verwachten dat de stagiair enthousiast en gemotiveerd is en bereid de handen uit de mouwen te steken. Met de nieuwe inzichten die de stagiairs meebrengen door hun specifieke beroepsopleiding en achtergrond kunt u uw voordeel doen. U kunt een stagiair een onderzoeksopdracht of ander project zelfstandig laten uitvoeren. Bijvoorbeeld uitvoeren van een klanttevredenheidsonderzoek, opstellen van een marketing- of salesplan, onderzoek naar mogelijke verbeteringen van de interne en externe communicatie of onderzoek naar de haalbaarheid van een nieuw product. De stagiair levert een nuttige bijdrage aan het bedrijf, maar is geen volwaardige werknemer. Zo moet de student tijd en ruimte krijgen om opdrachten uit te voeren voor school. De stageopdracht die de stagiair vervult moet bovendien aansluiten bij de opleiding, zowel inhoudelijk als qua timing. Begeleiding De stagiair krijgt zowel begeleiding vanuit het bedrijf als van de school. In de stage-overeenkomst legt u vast wie welke begeleidingstaken op zich neemt. Kenwerk werkt aan een leerplaatsenbank voor het hbo. Meer informatie Werkgeversorganisaties MKB Nederland en VNO NCW en de hogescholen verenigd in de HBO-raad hebben afspraken gemaakt over stages in het hbo. Deze Stagecode hbo 2006 vindt u op de website www.hbo-raad.nl onder publicaties.
Kenwerk brug tussen onderwijs en bedrijfsleven Als Kenniscentrum Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven voor de sectoren horeca, bakkerij, reizen en recreatie vormen wij de brug tussen onderwijs en bedrijfsleven. Dit betekent dat wij oplossingen realiseren die bijdragen aan een goed functionerende arbeidmarkt op landelijk en regionaal niveau. Hierbij hebben we oog voor de verwachtingen van het bedrijfsleven en de ambities van het onderwijs en de overheid. Onze activiteiten zijn verankerd in onze wettelijke taak: een goede mbo-kwalificatiestructuur voor de sectoren horeca, bakkerij, reizen en recreatie, en voldoende kwalitatief goede leerbedrijven in deze sectoren. Ook spelen wij als kenniscentrum een rol in de aansluiting tussen vmbo, mbo en hbo. Bij de uitoefening van onze taak spelen wij in op actuele ontwikkelingen binnen het bedrijfsleven, het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Interessante adressen: VSHO & VMBO Platform HTV Secretariaat: Kagerdreef 166 2172 HP Sassenheim Telefoon: (0252) 231 571 E-mail: info@vsho.nl www.vsho.nl MBO Raad Postbus 196 3730 AD De Bilt Telefoon: (030) 221 98 11 Fax: (030) 220 25 06 E-mail: info@mboraad.nl www.mboraad.nl Postbus 611 2700 AP Zoetermeer Tel.: 079-360 14 00 Fax: 079-360 14 01 E-mail: info@kenwerk.nl www.kenwerk.nl HBO-raad Postbus 123 2501 CC Den Haag Telefoon: (070) 312 21 21 Fax: (070) 312 21 00 www.hbo-raad.nl