de familie Luypaert van Bornem tot Meuzegem Auteursrechten 2008 Herbewerking 09.04.2016 Deze uitgave is een familiale uitgave met een beperkte oplage, niet bestemd voor commerciële doeleinden. Enkel de naamverwante familieleden, de naaste kennissen en de betrokken medewerkers hebben een exemplaar verworven. Alle afdrukken en kopieën hieruit, deels of volledig, zijn verboden voor verdere publicatie. Alle gebruikte en aangereikte bronnen vind U achteraan in bijlage. Alle gescande documenten zijn bewerkt en gemarkeerd. Er mogen in geen geval afbeeldingen noch teksten in de media geplaatst worden. Auteur Willem de Ridder
Inleiding. Naar aanleiding van de 80-ste verjaardag van onze Va Louis Luypaert, wou ik toch iets speciaal uit de mouw schudden. Onze Va was niet meer zo mobiel (heupproblemen) om zich gemakkelijk te verplaatsen. Ik wou hem beslist nog eens laten kennis maken met zijn geboortedorp Merchtem. Tja... als Va niet meer naar Merchtem kon komen... dan zou Merchtem wel bij Va komen, niet? Tijdens het maken van een powerpoint-sessie van oude en nieuwe dorpfoto s en een videofilm van Merchtem rolden intussen de eerste familieconstructies van Merchtem van de persen ; een initiatief van de Heemkring Soetendaele, (Pol Feytens en Hedwig Vertonghen) Zo kwam ik via genealogische opzoekingen in Opwijk terecht. Bij navraag in de bibliotheek en de Heemkring Opwijk-Mazenzele, viel mijn oog toevallig op de uitgave van L. Lindemans Oude Opwijkse Geslachten waarin de familie Luypaert ruim aan bod kwam. Via de Opwijkse brongegevens kwam ik in Bornem terecht. Het verhaal gaat verder... de heemkring... de bib...het rijksarchief... het parochiewezen van Brabant... de abdij van Aflfigem... schepenbrieven, staten van goed, lotingen en delingen, weeskamer, goedenissen, transporten... enz. Zo vergaarde ik een voldoende informatie om deze kleine uitgave te stofferen. Veel leesgenot! Willem de Ridder 01.10.2008
De Germanen (= Franken) Voordat de Germanen, een kleine 3000 jaar geleden, zich kwamen vestigen in het huidige Brabant en aan de oevers van de Scaldis, waren deze plaatsen reeds bewoond. De oudste voorwerpen van menselijke makelij zijn gevonden in de Breeven : twee schrapers (afgeslagen vuurstenen) behorend tot het Mousterrien-type van ± 35.000 vc. Het hele verhaal rond de Germanen die de status Franci (lees = VRIJ) hadden, kan je best online lezen op http://mosenghem.skynetblogs.be/ Een minderheid van deze Franken bewerkte ook de zanderige gronden aan de oever van de Rhenus (lees = Schelde). We herkennen de Franken aan hun landbouwstructuur, driedelige velden, en aan de toponymie van hun kouters, velden, dorpen en namen : Borno-heim (= Bornem), Lupo-inga-heim (=Luipegem), Midi-inga-heim (= Miedegem), Dorno-inga-heim (= Doregem), Cano-inga-heim (= Canegem), Hinckheim (= Hingene) Cool-heim (= Coolhem) De Romeinen. Ook van de Romeinse aanwezigheid zijn via de archeologie heel wat artefacten boven gehaald. Romeins puin op de Luipegemse kouter, Romeinse dakpannen in de funderingen van het Landhuis, dakpannen met gaten die gebruikt werden om de visnetten te verzwaren bij zware Scheldestromingen.
Vooral Luipegem, een gehucht van Bornem, moet een continue bewoningsgeschiedenis gekend hebben, aangezien er tal van archeologische voorwerpen gevonden werden op een en dezelfde site, van prehistorische silex, naar Romeinse scherven en Frankisch aardewerk. Veel van die Romeinse randfragmenten zijn verwerkt in een ronde donjon die ooit het middengedeelte van het Kasteel van Bornem sierde. Het betreft hier een toren van 6 m doorsnede, met muren van 1 m dikte. Deze verdedigingstoren maakte ooit deel uit van de eerste burcht van Bornem. Laatste getuige hiervan : een ets uit 1641 van Sanderus Flandria Illustrata Rood vernist aardewerk 150 nc Een lappenschaal uit 550 vc Pompejaans aardewerk 100 vc In de schelde, tussen Bornem en Temse, zijn bij werkuitvoeringen van een sas en indijkingen van de oever, ook enkele merkwaardige vondsten boven gekomen. Een helm, een bronzen beeld van Jupiter Fulger, een hamer, een votief altaar, alle ingrediënten voor een Romeinse godenverering. I.O.M. jovi optimo maximo, IMBRIUS VERATTIUS imbrius verattus, U.S.L.M. votum solvit, libens merito...de Imbrioot Verattius, richtte dit altaar op om Jupiter, de beste en opperste God te eren, waardoor hij zijn gelofte gaarne en met rede inloste... Was dit heiligdom ooit gevestigd in Bornem? Of was het met de scheldestroming kilometers ver meegevoerd? Een muntschat op de kouter van Hincken bestaande uit 45 zilveren Romeinse gedenkpenningen.