Beleidsplan Openbare verlichting

Beleidsplan Openbare verlichting 2016 tot 2026 Identificatie Poststuknummer: 16.000910 Datum: 01-03-2016 Opdrachtgever: Gemeente Reimerswaal Auteurs: Michel van Waes, Lennart de Visser

Beleidsplan Openbare verlichting 2016 tot 2026 - Concept - Afdeling Gemeentewerken Gemeente Reimerswaal Oude plein 1 4416 AK Kruinngen Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 2

Voorwoord Voor u ligt het Beleidsplan Openbare Verlichting 2016 tot 2026. Dit plan beschrijft alle facetten over de omgang met de openbare verlichting voor de komende beleidsperiode. De gemeente Reimerswaal streeft naar een kwalitatief hoogwaardig en kostenbewuste openbare verlichting. Door de huidige ontwikkelingen op voornamelijk technisch gebied is het wenselijk een nieuwe visie te ontwikkelen die gericht is op toekomstige vernieuwing, renovaties en onderhoud. Hiermee verwachten we de kwaliteit van de verlichting op peil te houden en daar waar nodig te verbeteren. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 3

SAMENVATTING... 5 1. INLEIDING... 8 1.1. ACHTERGROND EN DOELSTELLINGEN... 8 2 BESTAANDE SITUATIE, ORGANISATIE EN BEHEER... 9 2.1. ORGANISATIE... 9 2.2. HUIDIGE AREAAL... 10 2.3. ENERGIEVERBRUIK... 12 2.4. STORINGEN EN SCHADES... 12 2.5. VERLICHTINGSNIVEAU... 12 2.6. BEHEER EN ONDERHOUD HUIDIG AREAAL... 13 3. KADERS, WET- EN REGELGEVING... 15 3.1. WET EN REGELGEVING... 15 3.2. TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN... 17 4. VISIE EN BELEID... 18 4.1. VISIE... 18 4.2. BELEIDSUITGANGSPUNTEN... 18 4.3. BELEIDSMAATREGELEN PERIODE 2016 TOT 2026... 19 5. FINANCIËLE MIDDELEN... 22 5.1. HUIDIGE FINANCIËLE MIDDELEN... 22 5.2. INVESTERINGSOPGAVE 2016 TOT 2026... 24 5.3. JAARLIJKSE BEHEER- EN ONDERHOUDSKOSTEN... 25 5.4. CONCLUSIE FINANCIËN... 26 6. BIJLAGEN... 28 BIJLAGE 1. STANDAARDISATIE MATERIALEN... 29 BIJLAGE 2. INVESTERINGSSCHEMA... 33 Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 4

Samenvatting Onderstaande samenvatting geeft alle facetten uit het beleidsplan openbare verlichting 2016 tot 2026 weer. Verlichting is van grote invloed op het gebruik van de openbare ruimte. Het beïnvloedt hoe mensen de openbare ruimte ervaren. Goede verlichting draagt bij aan het waarborgen van sociale- en verkeersveiligheid en draagt bij aan de leefbaarheid. Huidige situatie In Reimerswaal staan 4236 lichtmasten, voornamelijk van staal. In Reimerswaal staan ca. 479 lichtmasten die de levensduur van 40 jaar bereikt hebben. Er wordt komende beleidsperiode een economische levensduur van 40 jaar gehanteerd. Na het verstrijken van de 40 jaar worden de lichtmasten vervangen. In de periode tot 2026 gaat het om het vervangen van ca. 1076 lichtmasten. Uit het areaalbestand openbare verlichting blijkt dat 1566 armaturen de economische levensduur van 20 jaar bereikt hebben. Komende beleidsperiode komen daar 1435 armaturen bij, dat betekent dat er komende beleidsperiode 3077 armaturen vervangen worden. Dat is 71% van het areaal. Beheer en onderhoud Onder het beheer vallen organisatorische werkzaamheden die samenhangen met de aanleg en instandhouding van de verlichtingsinstallatie. Het kunnen beschikken over de juiste en up-to-date gegevens over de installatie van de openbare verlichting is een eerste vereiste voor verantwoord beheer. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een beheerprogramma waaruit onder andere vervangings- en onderhoudsplanningen worden gemaakt en storingen worden afgehandeld. Vanuit het beheer wordt preventief onderhoud uitgevoerd wat diverse werkzaamheden bevat zoals onder andere lampvervanging (remplace) en periodiek schouwen van de hele verlichtingsinstallatie. Daarnaast wordt het dagelijkse correctief onderhoud uitgevoerd, dit betreft o.a. het verhelpen van storingen en het oplossen van schadegevallen. Het is zaak de onderhoudswerkzaamheden strikt uit te voeren om de levensduur van de installatie te waarborgen. Ontwikkelingen Afgelopen jaren hebben er verschillende ontwikkelingen plaatsgevonden. Deze ontwikkelingen op technisch en maatschappelijk vlak hebben een belangrijke invloed hoe in Nederland wordt omgegaan met de openbare verlichting. Zo is de Richtlijn Openbare Verlichting 2011 uitgekomen waarin het uitgangspunt niet verlichten tenzij een belangrijke rol speelt. Verder is het Energieakkoord 2013 gesloten, waarin alle overheden doelstellingen m.b.t. energiebesparing en energiezuinige verlichting hebben afgesproken. Verder heeft ledverlichting zijn intrede gedaan in de openbare verlichting. Visie en beleidsuitgangspunten Duurzaam, bewust, doelmatig en kwalitatief goede verlichting zijn de belangrijkste thema s in dit beleidsplan. Er wordt bij elke situatie gekeken of openbare verlichting echt noodzakelijk is om de veiligheid van de inwoners van Reimerswaal te waarborgen. In principe wordt er geen verlichting aangebracht, behalve als dit vereist is voor de sociale- en/of verkeersveiligheid. In het kader van kwaliteit wordt komende beleidsperiode prioriteit gegeven aan het op orde brengen van het areaal dat de economische levensduur bereikt heeft. Daarbij wordt achterstallig onderhoud weggewerkt. Dit betekent dat alle lichtmasten ouder dan 40 jaar en alle armaturen ouder dan 20 jaar vervangen worden. In het kader van duurzame en energiezuinige verlichting wordt bij vervanging en Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 5

uitbreiding van lichtpunten gebruik gemaakt van de meest energie-efficiënte wijze van verlichten. Dit is onder andere door toepassing van led en/of dimmen. Beleidsmaatregelen De wijze waarop invulling wordt gegeven aan de visie en de gestelde beleidsdoelen is uitgewerkt in concrete beleidsmaatregelen; beleidsmaatregel beschrijving doel 1. Achterstallig onderhoud wegwerken Alle masten van 40 jaar en ouder en alle armaturen ouder dan 20 jaar vervangen. Kwalitatief en veilige openbare ruimte. Duurzaamheid en kostenreductie. Reduceren van storingen. 2. Toepassen ledverlichting Bij vervanging en nieuwbouw ledverlichting toepassen. Energiebesparing en reductie onderhoudskosten. 3. Wit licht toepassen Bij vervanging en nieuwbouw een witte lichtkleur (4000K) toepassen. 4. Lichtniveau ROVL Bij vervanging en nieuwbouw het ROVL- 2011 toepassen. 5. Materiaalgebruik lichtmasten 6. Standaardisatie van materialen Stalen lichtmasten toepassen. Toepassing van standaard materialen. Bevordering van verkeers- en sociale veiligheid. Herkenbaarheid openbare ruimte. Energiebesparing en sociale- en verkeersveiligheid. Lichthinder tegengaan. Duurzaam veilig en kwalitatief goede openbare verlichting waarborgen. Herkenbaar straatbeeld, veiligheid borgen en efficiency behalen. 7. Materiaalkeuze per gebiedstype 8. Lichtvervuiling tegengaan 9. Instalatieverantwoordelijkheid Materiaalkeuze wordt afgestemd op de inrichting van het gebied- en wegtype. Armaturen toepassen die licht zo goed mogelijk richten. Onderzoek doelmatige manier van instalatieverantwoordelijkheid. Herkenbaar straatbeeld, veiligheid borgen en efficiency behalen. Lichtvervuiling tegengaan en lichthinder beperken. Veiligheid werken aan installaties waarborgen. 10. Duurzaam inkopen Zo veel als mogelijk conformeren aan 100% duurzaam inkopen. Voldoen aan duurzaamheidsdoelstellingen. 11. Gebiedsgerichte uitvoering 12. Voortzetten samenwerking VZG Werkzaamheden in openbare ruimte combineren: zoals rioleringswerk, bestrating, groenrenovatie en verlichting. De samenwerking met de VZG handhaven. Efficiency en voorkomen van hinder. Efficiënt inkopen, gezamenlijk beheren en kennis delen. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 6

Financiën De huidige kosten voor netwerkbeheer, beheer en onderhoud en energiekosten bedragen voor de openbare verlichting in de gemeente Reimerswaal jaarlijks 190.601,00. Voor het vervangen van lichtpunten die hun economische levensduur hebben bereikt is een investeringsbudget van 112.500,00 beschikbaar. Op basis van de gestelde beleidsdoelen is voor de beleidsperiode van 2016 tot 2026 een jaarlijkse investering van 214.200,00 benodigd. Binnen de beleidsperiode worden besparingen behaald door reductie van onderhoudskosten en energieverbuik. Dit betreft ten opzichte van de huidige situatie een totale besparing van 197.771,00 over de komende beleidsperiode. Daarbinnen bedraagt de totale besparing op energiekosten een bedrag van 106.650,00. De procentuele besparingen op energiekosten lopen daarbij op tot ca. 27% in 2025 en wordt er voldaan aan de energiedoelstellingen. Door de afschrijvingstermijn af te stemmen op de technische levensduur van zowel de lichtmasten als armaturen is voor de kapitaallasten die gemoeid zijn met de genoemde investeringen in de begrotingsperiode 2016-2020 dekking te vinden binnen het product 210.01 Straatverlichting. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 7

1. Inleiding Openbare verlichting heeft een belangrijke functie. Wanneer de duisternis valt, gaat de verlichting aan om de verkeersveiligheid en sociale veiligheid in de openbare ruimte te waarborgen. De gemeente draagt als wegbeheerder de verantwoordelijkheid voor de openbare ruimte en heeft hier zorgplicht voor. Als er persoonlijk letsel of materiële schade ontstaat als gevolg van een gebrek aan de openbare weg is de gemeente hiervoor aansprakelijk. Middels voorliggend beleidsplan voor de periode 2016 tot 2026 worden de beleidspunten vastgesteld op het gebied van openbare verlichting. Openbare verlichting lijkt vanzelfsprekend. We missen het pas wanneer het donker is op plekken waarvan we verwachten dat ze verlicht zijn. Het valt op wanneer de verlichting koud en fel is, daar waar we verwachten dat deze bijdraagt aan een prettige beleving van een straat of plein. Het stoort wanneer masten en armaturen er qua vormgeving en onderhoud onaantrekkelijk uitzien, terwijl de openbare ruimte wel goed verzorgd is. Openbare verlichting levert een grote bijdrage aan de veiligheid van voetgangers, fietsers en het gemotoriseerd verkeer en vergroot de verkeersveiligheid. Naast bovengenoemde functies van openbare verlichting, is er ook een nadelig gevolg. Verlichting gebruikt namelijk veel energie en Nederland is één van de meest verlichte landen van Europa. Een herkenbare scheiding van dag en nacht is van groot belang voor het nachtelijk leven. Met het verlichten van de openbare ruimte treden bij overmatig gebruik neveneffecten op. Lichthinder en donkerte zijn daarom onderwerpen die steeds actueler worden en vaker het onderwerp zijn van onderzoek. 1.1. Achtergrond en doelstellingen In het areaal van de gemeente Reimerswaal is te zien dat de helft van de armaturen en een kwart van de masten toe is aan vervanging. Daarnaast bestaat het areaal uit een deel niet energiezuinige conventionele lampen. Recente technologische en maatschappelijke ontwikkelingen op gebied van openbare verlichting zijn belangrijke argumenten voor een nieuw beleidsplan. Ledverlichting is bijvoorbeeld een volwaardig vervanger voor conventionele verlichting geworden. Op maatschappelijk gebied zijn er ook veranderingen. Zo is er meer aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing. Het doel van het beleidsplan is het vertalen van ambities en recente maatschappelijke en technologische ontwikkelingen naar een beleid dat past bij de wensen en visie van de gemeente. Het beleidsplan is een document waarin gestructureerd en onderbouwd keuzes zijn vastgelegd voor een doelgerichte aanpak voor de periode van 2016 tot 2026. De concrete beleidsdoelen zijn terug te vinden in hoofdstuk 4 Visie en beleid. Om in lijn te blijven met maatschappelijke en technologische ontwikkelingen op gebied van openbare verlichting wordt dit plan na 4 jaar geëvalueerd. Indien hiertoe noodzaak toe bestaat kan het beleidsplan op dat moment tussentijds worden geactualiseerd. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 8

2 Bestaande situatie, organisatie en beheer GEMEENTE REIMERSWAAL Dit hoofdstuk geeft inzicht in de huidige situatie van de openbare verlichting in Reimerswaal. De huidige situatie is het vertrekpunt om de gewenste situatie en bijbehorende doelstellingen en maatregelen op te stellen. 2.1. Organisatie Momenteel wordt de openbare verlichting binnen de afdeling Gemeentewerken beheerd door 0,4 fte. De focus ligt daarbij op adequaat verhelpen van storingen en schades door de onderhoudspartij en de werkvoorbereiding van, en toezicht op, vervangingsprojecten. 2.1.1 Vereniging Zeeuwse Gemeenten De Vereniging Zeeuwse Gemeenten (VZG) regelt het gezamenlijk inkopen van diensten met betrekking tot de openbare verlichting tot stand gekomen. Deze diensten zijn: - Beheersysteem; - Onderhoudsbedrijf; Binnen de VZG is gelegenheid voor kennisoverdracht onderling en het gezamenlijk uitdragen van een visie openbare verlichting over heel Zeeland. Energiebesparing, materiaalbeheer en inkoopvoordeel op materialen zijn belangrijke onderwerpen op de agenda. Vanaf oktober 2015 is een groot deel van het beheer van de openbare verlichting in handen van de VZG in de vorm van een eigen ambtelijk bureau, genaamd het OV bureau. De kosten voor de inzet van dit bureau worden binnen de VZG verrekend naar rato van het aantal lichtmasten. Dit bureau is gevormd om een kwalitatieve procesverbetering door te voeren. 2.1.2 Contracten openbare verlichting De organisatie en uitvoering van de openbare verlichting is in de volgende contracten vastgelegd: VZG contract: - Contractmanagement van beheer en onderhoud aan de openbare verlichtingsinstallatie; - Verbinding tussen bestuurders en de beheerders; - OV bureau; uitvoeren van het administratief beheer van de openbare verlichtingsdatabase, directie voeren en administratief toezicht op het onderhoudscontract en maken van planningen in opdracht van de beheerders van de afzonderlijke gemeenten. Onderhoudscontract: - Verhelpen van storingen en schades aan de openbare verlichtingsinstallatie; - Uitvoeren preventief onderhoud aan de openbare verlichtingsinstallatie; - Uitvoeren vervangingsprojecten. Databeheersysteem: - Beschikbaar houden van de database openbare verlichting in een beschermde omgeving; - Instandhouden van de website OV storingen Zeeland, voor het melden van storingen aan de openbare verlichting door burgers. Netwerkbeheerder: - Verhelpen van storingen aan de ondergrondse infrastructuur; - Schakelen en toegang verlenen tot het ondergrondse netwerk. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 9

Het onderhoudscontract wordt medio 2016 opnieuw aanbesteed in VZG verband waarbij marktpartijen de mogelijkheid krijgen hierop in te schrijven. Naast de contracten met betrekking tot de openbare verlichting zijn er raakvlakken met andere beleidsvelden. Bij de uitvoering van grootschalige vervangingsprojecten wordt veelal de integratie gezocht met interne beleidsvelden, zoals Wegen, Groen en/of Riolering. 2.2. Huidige areaal Het huidige areaal (peildatum 1 januari 2015) bestaat uit lichtmasten, armaturen en lampen, welke zijn onderverdeeld in functioneel, functioneel decoratief en decoratieve typen. De openbare verlichting is hierdoor voor verschillende wegcategorieën toepasbaar. Lichtmasten: 4236 stuks Armaturen: 4246 stuks Lampen: 4339 stuks Het verschil tussen het aantal lichtmasten, armaturen en lampen is te verklaren doordat er masten zijn met dubbele armaturen en er armaturen zijn die meerdere lampen bevatten. Binnen deze hoeveelheden lichtmasten en armaturen bestaat een ruime diversiteit aan verschillende materialen. 2.2.1 Lichtmasten Lichtmasten bestaan in Nederland hoofdzakelijk uit staal en aluminium. In de gemeente Reimerswaal staan voornamelijk stalen geverfde-, stalen gepoedercoate- en stalen thermisch verzinkte lichtmasten. Stalen lichtmasten zijn minder gevoelig voor vandalisme en lichte aanrijdingen en goedkoper in aanschaf dan aluminium lichtmasten. Lichtmasten hebben doorgaans een levensduur van 40 jaar. Figuur 1 toont het installatiejaar aan van het huidig areaal aan lichtmasten in Reimerswaal. Daaruit blijkt dat ca 479 lichtmasten de economische levensduur van 40 jaar bereikt (masten voor 1976) hebben en in theorie aan vervanging toe zijn. In de komende 10 jaar zullen 597 lichtmasten ouder worden dan 40 jaar (masten van 1976 tot en met 1985), dit betekent dat in totaal 25% van de lichtmasten de economische levensduur heeft bereikt. Figuur 1. Hoeveelheden lichtmasten per installatiejaar Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 10

2.2.2 Armaturen en lampen Armaturen in de openbare verlichting hebben twee functies. Enerzijds sturen zij het licht dat de lichtbron in de armatuur genereert en anderzijds beschermen zij de lichtbron en overige onderdelen tegen invloeden van buitenaf zoals stof en vocht. Armaturen en hun lichtbronnen verschillen op gebied van licht-technische eigenschappen zoals vermogen, lichtopbrengst en lichtkleur. In het algemeen worden de verouderde lamptypen zoals SOX en HPLN uitgefaseerd. Vanaf 2015 zijn hoge druk kwiklampen (HPLN) zelfs verboden in de Europese Unie en mogen daarom niet meer geproduceerd en verkocht worden. SOX lampen worden vanaf 2020 niet meer geproduceerd. Tabel 1 geeft het percentage inefficiënte lampen binnen het huidig gemeenteareaal aan. Lampsoort Aantal % t.o.v. areaal T26 18W 424 9,77% T26 58W 2 0,05% T32-R 40W 97 2,24% TL-S 20W 484 11,15% HPL-N 80W 10 2,42% HPL-N 50W 105 0,23% SOX 55W 368 8,48% SOX 90W 22 0,51% SOX 35W 15 0,35% Totaal 1527 35,20% Tabel 1. Inefficiënte lampen Uit bovenstaande tabel blijkt dat het areaal voor ruim 35% uit inefficiënte lampen bestaat. Circa 9% van het areaal bestaat uit lage druk natriumlampen (SOX). Deze lampen zijn duur in onderhoud, geven veel strooilicht en hebben een oranje lichtkleur waardoor kleurherkenning niet mogelijk is. Uit figuur 2 op de volgende pagina blijk dat ca. 1566 armaturen ouder zijn dan 20 jaar (voor 1996). In de komende 10 jaar zullen er 1435 armaturen ouder worden dan 20 jaar (van 1996 tot en met 2005). Dit betekent dat binnen nu en tien jaar 3001 armaturen, dat is 71% van het areaal de economische levensduur hebben bereikt. Reden van dit hoge aantal is dat in het verleden armaturen in de praktijk niet werden vervangen omdat de technische levensduur vele malen hoger leek te zijn dan de economische levensduur. Echter hebben nieuwe beheerinzichten aangetoond dat het niet vervangen van het armatuur aan het eind van zijn economische levensduur hoge onderhoudskosten met zich meebrengen door meer storingen en lampuitval. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 11

Figuur 2. Hoeveelheden armaturen per installatiejaar 2.3. Energieverbruik Het totale elektriciteitsverbruik van de gemeente Reimerswaal kan worden ingedeeld in verschillende clusters. Het cluster Openbare verlichting is aanzienlijk. Uit berekeningen van de verbruikcijfers uit 2008 en 2014 blijkt dat het aandeel openbare verlichting ruim 40% bedraagt van het totale elektriciteitsverbruik. In 2014 bedroeg het verbruik binnen de openbare verlichting ongeveer 738.000 kwh. Het totale verbruik van alle gemeentelijke aansluitingen bedroeg toen ongeveer 1.750.000 kwh. Middels verduurzaming van de OV kan een aanzienlijke besparing op het totaalverbruik worden behaald. 2.4. Storingen en schades Er zijn gemiddeld 223 storingen op jaarbasis. Dit is 9,5% van het totale areaal. Het landelijk gemiddelde bedraagt 6%. De gemeente heeft dus nog een efficiëntieslag te maken om het percentage naar beneden te brengen. De oorzaak van het bovengemiddelde storingspercentage is het achterstallig uitwisselen van verouderde armaturen. Het aantal schades veroorzaakt door schade en/of vandalisme is gemiddeld 15 per jaar. 2.5. Verlichtingsniveau In kader van dit beleidsplan heeft er een toetsing plaats gevonden door middel van lichtberekeningen, waarbij het huidige verlichtingsniveau op een drietal gebieden (doorgaande weg, industrieterrein en een woonstraat) in de gemeente is berekend. Deze berekeningen hebben aangetoond dat het huidige verlichtingsniveau soms lager is dan de kaders aangegeven in de richtlijn ROVL 2011. In de praktijk blijkt dit echter niet storend te zijn voor het straatbeeld en geen afbreuk te doen aan de sociale en verkeersveiligheid. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 12

2.6. Beheer en onderhoud huidig areaal 2.6.1 Gegevensbeheer Het kunnen beschikken over de juiste gegevens over een installatie van de openbare verlichting is een eerste vereiste voor verantwoord beheer. Om te weten hoe oud de installatie is, uit welke onderdelen deze bestaat, wanneer delen vervangen dienen te worden of waar deze objecten zich bevinden, moeten deze gegevens goed bijgehouden worden in een database. Het gaat om gegevens over masten, plaatsingsdatum, armaturen, voorschakelapparaten en lampen (type en brandtijden). Er wordt hiervoor gebruik gemaakt van een VZG breed databeheersysteem. 2.6.2 Groot en dagelijks onderhoud Preventief onderhouden van de installatie is van belang. Hierbij maakt de gemeente gebruik van nieuwe energiezuinige technieken. Er wordt gewerkt met de projectenplanning voor het vervangen van masten en armaturen die het einde van de levensduur hebben bereikt. Bij vervanging van masten wordt zo veel mogelijk gecombineerd met andere civiele werkzaamheden. Voor masten en armaturen wordt de technische levensduur aangehouden van respectievelijk 40 en 20 jaar. Na deze periode neemt de kans op falen van componenten sterk toe, wat uiteindelijk kan leiden tot onveilige situaties. De lichtdoorlaatbaarheid van armaturen neemt af in de tijd, waardoor er onvoldoende licht aanwezig is. Daarnaast kunnen onveilige situaties ontstaan als masten omvallen of onderdelen van armaturen afbreken. Ieder jaar vinden er schouwrondes plaats en is er groepsvervanging (remplaceren) van afgeschreven lampen, waardoor de kans op lampuitval drastisch wordt teruggedrongen. Tijdens de remplace worden de masten systematisch geïnspecteerd en beoordeeld en indien nodig aangemerkt om te worden geschilderd. Er zijn ook activiteiten die dagelijks uitgevoerd worden om de installatie optimaal te laten functioneren en in bedrijf te houden, het zo genaamde correctief onderhoud. Hieronder vallen klachtenbehandeling, storingsherstel, reinigen, richten van masten en armaturen en op kleine schaal aanpassen en/of uitbreiden van de installatie evenals incidentele vervangingen. Alles is erop gericht de storingen te minimaliseren. Materialen die door de onderhoudspartij vakkundig worden gedemonteerd en als zo danig vrijkomen van de installatie, worden opgeslagen op het steunpunt van de aannemer. Vandaar worden deze materialen afgevoerd naar een erkend verwerker en worden deze gerecycled. 2.6.3 Aanrijschade en vandalisme Wanneer een lichtmast is aangereden ontstaan er mogelijk gevaarlijke situaties. Masten liggen op de weg of elektrische onderdelen van de mast zijn aan te raken. Bovengrondse schades (zoals aanrijdingen bij nacht of als gevolg van stormschade) kunnen direct telefonisch worden gemeld bij de onderhoudspartij. Deze heeft een 24-uurs service en gaat direct ter plaatse om het één en ander veilig te stellen. In overleg met de beheerder wordt bepaald wanneer het definitieve herstel plaats vindt. Wanneer er schade door aanrijding is, wordt de schade verhaald op de dader (of zijn/haar verzekeraar) en het Waarborgfonds. Calamiteiten ondergronds kunnen direct telefonisch worden gemeld bij het Netwerkbedrijf. Ook deze heeft een 24-uurs service en gaat direct ter plaatse om het één en ander veilig te stellen. In overleg met de beheerder, wordt dan bepaald wanneer het definitieve herstel plaats vindt. Soms is er schade door vandalisme, bijvoorbeeld veroorzaakt door vuurwerk. Dergelijke schade wordt niet vergoed door het Waarborgfonds en de dader is vaak niet te achterhalen. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 13

2.6.4 Afhandelen storingen via meldpunt Om storingen en schades in de openbare ruimte snel en adequaat af te handelen heeft de gemeente voor haar inwoners een meldpunt. Op de website www.ovstoringzeeland.nl van het beheersysteem kunnen de burgers de opmerkingen over defecte openbare verlichting kenbaar maken. Het is van belang dat bij een melding het nummer van de betreffende lichtmast wordt doorgegeven. Deze meldingen komen binnen bij de beheerder en onderhoudspartij die verantwoordelijk is voor het bovengrondse deel en worden dagelijks verwerkt. Binnen 5 werkdagen dient de onderhoudspartij ter plaatse te zijn geweest om de storing op te lossen. Indien mogelijk wordt de storing direct verholpen. In het geval specifieke materialen benodigd zijn voor reparatie en deze niet voorradig zijn, worden deze materialen besteld. Dit heeft tot gevolg dat het enige tijd kan duren voordat de storing hersteld is. Hierover wordt de melder via een e-mailbericht in kennis gesteld. Ook wordt er een sticker op de mast geplakt dat de storing bekend is. In het geval er geconstateerd wordt dat er sprake is van een ondergrondse storing, meld de onderhoudspartij dit bij de netwerkbeheerder. In verband met wet- en regelgeving mag de onderhoudspartij geen werkzaamheden verrichten aan het netwerk. De netwerkbeheerder onderneemt dan actie om de storing te verhelpen. Ook dit heeft tot gevolg dat het enige tijd kan duren voordat de storing wordt opgelost met als gevolg dat de lichtmast enkele nachten niet brandt. Ook in dit geval gaat er een bericht via de e-mail naar de melder dat het een netwerkstoring betreft. Zodra de storing verholpen is, volgt er een digitale gereed melding aan de melder en beheerder. Een andere mogelijkheid is om storingen te melden via de gemeentelijke website of sinds kort via WhatsApp. De meldingen die via deze weg binnenkomen worden door het callcenter of de beheerder doorgegeven via de website ovvstoringzeeland.nl aan de onderhoudspartij. Specifieke meldingen die via de website binnen komen over bijvoorbeeld te weinig of te veel licht in een bepaald gebied, wijk of straat worden in een SIM melding geplaatst en behandeld door de beheerder van de openbare verlichting. 2.6.5 Voorlichting en communicatie Communicatie over projecten of onderhoud aan openbare verlichting tussen de gemeente en haar burgers verloopt via een aantal manieren: - Voor het melden van storingen en gebreken aan de openbare verlichting kunnen burgers terecht via www.ovstoringzeeland.nl - Bij storingen wordt er gecommuniceerd via de website www.ovstoringzeeland.nl, indien nodig/gewenst wordt er door de beheerder binnen de gemeente contact opgenomen met de melder en wordt deze telefonisch geïnformeerd over de afhandeling van de ontvangen melding. - Bij voorlichting over vervangingsprojecten worden de betreffende burgers op voorhand geïnformeerd middels een informatieavond, brief of telefonisch. In specifieke gevallen wordt bij individuele vragen ter plaatse een afspraak gemaakt. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 14

3. Kaders, wet- en regelgeving Met de huidige situatie in beeld kan er gekeken worden naar de gewenste situatie en hoe deze bereikt moet worden. Daarbij moet rekening worden gehouden met de kaders en regelgeving. Daarnaast dient ingespeeld te worden op de recente technologische ontwikkelingen. De afgelopen jaren zijn de ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting snel gegaan. Deze hebben veel invloed op de wijze hoe in Nederland wordt omgegaan met de openbare verlichting. Een en ander wordt in dit hoofdstuk nader toegelicht. 3.1. Wet en regelgeving 3.1.1. Burgerlijk wetboek In het Burgerlijk Wetboek zijn meerdere artikelen van toepassing op het aansprakelijkheidsvraagstuk van de gemeente als wegbeheerder. Er wordt onderscheid gemaakt in kwalitatieve of risicoaansprakelijkheid (6:174 BW) en het plegen van een onrechtmatige daad (6:162 BW). Op grond van artikel 6:174 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) rust de risicoaansprakelijkheid voor schade die wordt veroorzaakt door gebrekkige openbare wegen bij het overheidslichaam dat er voor moet zorgen dat de weg in goede staat verkeert. Deze risicoaansprakelijkheid geldt ook voor de weglichamen (o.a. de constructieve ondergrond) en de weguitrusting (bijvoorbeeld openbare verlichting). Voor aansprakelijkheid is vereist dat de weg niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen en dat dit een gevaar oplevert voor personen of zaken, welk gevaar zich verwezenlijkt. Het verlichten van de openbare ruimte is niet wettelijk vastgelegd, maar het ontbreken daarvan kan wel worden aangemerkt als onrechtmatige daad. De rechter kan kijken naar het gevoerde beleid en de manier waarop dit in het beleidsplan is verankerd. Verkeersveiligheid, de beschikbaarheid van geldelijke middelen en het al dan niet uitvoeren van onderhoud zijn aspecten die hierin meegewogen worden. Om de aansprakelijkheid te verminderen, kan de gemeente een aantal zaken organiseren: - Periodiek en systematisch uitvoeren van inspecties en onderhoud; - Een systeem van rationeel beheer volgen (meerjaren vervangingsplan, beleidsplan); - Goed werkende klachtmanagementsystemen hebben; - Snel handelen bij het verhelpen van schades en storingen. Daarnaast is de volgende wet- en regelgeving van toepassing op de openbare verlichting: - Elektriciteitswet (1996); - Nederlandse Praktijk Richtlijn kwaliteitscriteria voor openbare verlichting NPR13201-1 (2002); - Richtlijn Openbare Verlichting (2011) - Politiekeurmerk Veilig Wonen; - Arbeidsomstandighedenwet; - NEN 3140 Bedrijfsvoering van elektrische installaties. 3.1.2 Het Energieakkoord In het Energieakkoord (convenant tussen overheden en het bedrijfsleven) van 23 september 2013 zijn een aantal landelijke doelstellingen benoemd voor 2030. Voor openbare verlichting (OVL) en verkeersregelinstallaties (VRI) zijn afgeleide doelstellingen vastgesteld: Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 15

- 20% energiebesparing bij OVL en VRI in 2020 ten opzichte van 2013; - 30% energiebesparing bij OVL en VRI in 2030 ten opzichte van 2013; - 40% van de OVL is voorzien van slim energiemanagement in 2020; - 40% van de OVL is energiezuinig in 2020. GEMEENTE REIMERSWAAL Bovenstaande doelstellingen zijn bepaald voor heel Nederland en iedere gebruiker van openbare verlichting of verkeersregelinstallaties dient hier aan bij te dragen. Voor Reimerswaal betekent dit dat er naast de al ingeslagen weg, verdere stappen dienen te worden gezet in het realiseren van deze doelstellingen. Deze verdere stappen brengen budgettaire consequenties met zich mee, welke verderop in dit plan inzichtelijk gemaakt worden. Enkele van deze zijn toepassen van ledverlichting of vanaf bepaalde tijden dimmen van verlichting. 3.1.3 Richtlijn Openbare verlichting 2011 De richtlijn Openbare verlichting 2011 is opgesteld door de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en is tot stand gekomen op verzoek van Taskforce Verlichting. De ROVL 2011 is de vervanger van de, in 2001 uitgebrachte, NPR 13.201-1. Een aanpassing van de bestaande richtlijn was noodzakelijk, omdat er in de oude weinig ruimte was voor innovatie en energiebesparing. In de nieuwe richtlijn staat nog steeds de kwaliteit van verlichting voorop, maar is er meer ruimte en mogelijkheid voor innovatie en energiebesparing. 3.1.4 Duurzaam inkopen De overheden hebben duidelijke doelen gesteld. Het Rijk koopt vanaf 2010 al duurzaam in. De gemeenten streven naar 100% duurzaam inkopen. Dit betekent dat de inkopen voldoen aan de eisen die op dat moment voor de desbetreffende productgroepen zijn opgesteld. Enkele onderwerpen die daarbij spelen zijn: - Streef naar energiebesparing - Voorkom onnodig branden van verlichting - Pas energiezuinige verlichting toe - Streef naar hergebruik van vrijgekomen materialen 3.1.5 Installatieverantwoordelijkheid De gemeente draagt (juridische) verantwoordelijkheid voor al haar elektrische installaties, openbare verlichtingsinstallaties vallen hier ook onder. De verantwoordelijkheid geldt uiteraard alleen zodra een gemeente zelf eigenaar is van de openbare verlichting. In de gemeente Reimerswaal is dit het geval. Het bouwbesluit en NEN normen 3140:2011 en NEN 2010, geven normen om de veiligheid van elektrische installatie (NEN 1010) en het veilig kunnen werken aan elektrische installaties (Arbowet en NEN 3140) te waarborgen. De wet verplicht niet deze normen toe te passen, maar de normen te beschrijven in een werkwijze waarmee aan de wet kan worden voldaan. Wanneer de gemeente tekort schiet kan zij aansprakelijk worden gesteld, bijvoorbeeld bij een lichtmast die onderspanning staat. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 16

3.2. Technologische ontwikkelingen De afgelopen jaren zijn de ontwikkelingen op gebied van de openbare verlichting hard gegaan. Zo heeft de ledverlichting zijn intrede gedaan, zijn er verschillende systemen ontwikkeld om de verlichting te dimmen en/of te schakelen op ieder gewenst tijdstip en bestaat de mogelijkheid om verlichtingsinstallaties op afstand te bedienen en bijvoorbeeld storingen automatisch terugkoppeling te laten geven. 3.2.1 Ledverlichting Led staat voor Light Emitting Diode. Een led gaat zeer lang mee, ca 20 jaar (80.000 branduur) in vergelijking met conventionele lampen, gemiddeld 4 jaar (16.000 branduur). Ledverlichting wordt daarom steeds vaker toegepast in de openbare verlichting. Dankzij de energie-efficiënte lichtbronnen en de zeer geringe onderhoudskosten is ledverlichting een volwaardig alternatief geworden. 3.2.2 Lichtmanagement Lichtmanagement is het toepassen van verschillende technieken, waaronder dimmen en schakelen, om de verlichting per gebied, wijk, straat of zelfs per mast af te stemmen op de gewenste lichtbehoefte. Hierdoor is op kosten en energie te besparen en de CO2-uitstoot en lichtvervuiling te reduceren. Wel wordt de kanttekening gemaakt dat de mogelijkheden hierin per netbeheerder verschillend zijn. 3.2.3 Dimmen Als het gebruik van een gebied verandert gedurende de donkere uren, kun je minder of juist meer licht laten branden. Dit is te bereiken door middel van dimmen van de installatie, waarbij de uitgestraalde hoeveelheid licht afneemt naarmate het rustiger is in het betreffende gebied en toeneemt wanneer dit nodig is (bijvoorbeeld bij onveiligheid) Statisch en dynamisch dimmen zijn de belangrijkste hedendaagse methoden om het licht te managen/afstemmen op de behoeften. Indien er gedimd wordt is binnen de VZG een standaard dimregime vastgesteld. Boven vermogens van 12W wordt het dimprofiel 3A toegepast. Dit betekent tussen 22.00 uur en middernacht, en tussen 5.00 uur en 6.00 uur dimmen naar 70 % en tussen middernacht en 5.00 uur dimmen naar 50 %. Figuur 3. Dimprofiel 3A 3.2.4 Schakelen van verlichting De openbare verlichting wordt in de meeste gevallen geschakeld door een regionaal toonfrequentsignaal (TF-signaal) afkomstig van de netbeheerder. Dit signaal zorgt ervoor dat in de regio de verlichting op tijd wordt ingeschakeld en op tijd wordt uitgeschakeld. In de schakelkasten zijn apparaten ingebouwd die het toonfrequent-signaal kunnen ontvangen en de verlichting kunnen schakelen. In Reimerswaal wordt de openbare verlichting geschakeld door de netbeheerder. Deze inen uitschakeltijden zijn op regionaal niveau vastgesteld. Indien afzonderlijke gemeenten van deze tijden willen afwijken, dient men afzonderlijk per lichtpunt een lichtmanagementsysteem te installeren. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 17

4. Visie en beleid Op basis van de huidige situatie en de kaders, wet- en regelgeving zijn in dit hoofdstuk de ambities en beleidspunten voor de periode 2016 tot 2026 verwoord. 4.1. Visie Gemeente Reimerswaal wil haar openbare ruimte duurzaam, bewust en doelmatig verlichten. Daarom wordt bij elke situatie gekeken of openbare verlichting écht noodzakelijk is om de veiligheid van de inwoners te waarborgen. In principe wordt geen verlichting aangebracht, behalve wanneer dit vereist is voor de sociale- en/of verkeersveiligheid. Daarnaast heeft gemeente Reimerswaal als doelstelling om op gebied van openbare verlichting in 2020 de maximaal haalbare energiebesparing te realiseren ten opzichte van 2013, en daarmee te voldoen aan de doelstelling van het landelijke Energieakkoord 2013. Door technische innovaties en maatschappelijke ontwikkelingen zijn nieuwe keuzes ontstaan op het gebied van openbare verlichting. De trends naar meer duurzaamheid en donker waar het kan en licht waar het moet, zijn speerpunten waar in het nieuwe beleidsplan aandacht aan wordt gegeven. In het kader van duurzaamheid worden de criteria lichtspreiding en energiebesparing meegenomen als criteria voor de aanschaf of vervanging van verlichting, zowel bij nieuwe openbare ruimte alsmede vervangingsprojecten. 4.2. Beleidsuitgangspunten Het doel voor de komende beleidsperiode is om tegen aanvaardbare kosten, een kwalitatief goede en energiezuinige openbare verlichtingsinstallatie te realiseren, en in stand te houden. Daarbij dienen de meest gangbare en duurzaamste oplossingen gekozen te worden. De volgende punten zijn daarbij van belang: - Duurzame en energiezuinige verlichting - Doelmatig en kwalitatief goede verlichting De paragrafen hieronder geven toelichting op bovenstaande uitgangspunten. 4.2.1 Duurzame en energiezuinige verlichting De gemeente verlicht alleen waar dat functioneel vereist is, hiermee wordt bespaard op energie, beheer en onderhoud. Daarnaast is het doel om op een zo energie-efficiënt mogelijke wijze te verlichten. Kortom gebruik maken van de nieuwste stand der techniek. Bij vervanging en nieuwbouw wordt in principe overal ledverlichting toegepast. Uitzonderlijk kan er nog conventionele verlichting terug geplaatst worden, bijvoorbeeld bij schadegevallen, of ter voorkoming van een verstoord straatbeeld. De meeste energiebesparing valt te behalen door de verlichting (deels) uit te schakelen. Omwille van sociale- en verkeersveiligheid is dit echter ongewenst. Het dimmen van de verlichting op tijden waarop de openbare ruimte niet of nauwelijks gebruikt wordt is daarom een zeer effectieve en veilige manier om energie te besparen. Er kan ca 40% energie bespaard worden wanneer het lichtniveau met 50% wordt gedimd. De gemeente past in de komende beleidsperiode, daar waar armaturen vervangen worden, dimmers toe op armaturen met een vermogen vanaf 12W of meer. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 18

De gemeente is voornemens materialen zo duurzaam mogelijk in te kopen. Door duurzame materialen en armaturen toe te passen wordt bespaard op beheer en onderhoudskosten. 4.2.2 Doelmatige en kwalitatief goede openbare verlichting Per gebied wordt gekeken naar de functie van de openbare ruimte en hoe de openbare verlichting daar moet functioneren. Met doelmatig verlichten wordt dan ook bedoeld dat de toegepaste openbare verlichting de juiste ondersteuning biedt aan het gebruik van de specifieke openbare ruimte. Wanneer op een zodanige manier verlicht wordt, met inachtneming van de minimale eisen, bespaart Reimerswaal op energieverbruik. Tegelijk wordt daarmee voorkomen dat er overmatig wordt verlicht. De gemeente Reimerswaal verlicht niet, tenzij dit vereist is voor de sociale- en/of verkeersveiligheid. Ruimtelijke kwaliteit speelt hierin ook mee. Wanneer de gemeente constateert dat verlichting niet essentieel is voor de sociale- en verkeersveiligheid wordt de openbare verlichting uitgeschakeld of weggehaald, dit in combinatie met civiele werkzaamheden. Bestaande verlichting wordt niet actief verwijderd. De gemeente is juridisch verantwoordelijk voor, en eigenaar van, de bovengrondse verlichtingsinstallatie. Ze heeft bovendien als wegbeheerder de zorgplicht om te waarborgen dat de openbare verlichting aan alle veiligheidseisen voldoet. Het is daarom van belang dat het verlichtingsareaal van goede kwaliteit is. Het areaal in Reimerswaal is deels verouderd. De komende beleidsperiode wordt daarom prioriteit gegeven aan het op orde brengen van het verlichtingsareaal dat de economische levensduur bereikt heeft, om zodoende de kwaliteit en daarmee de veiligheid in Reimerswaal te waarborgen. 4.3. Beleidsmaatregelen periode 2016 tot 2026 Deze paragraaf beschrijft hoe de gemeente concrete invulling geeft aan de visie en de gestelde beleidsdoelen op het gebied van openbare verlichting voor de periode 2016 tot 2026: 1. Achterstallig onderhoud wegwerken Om de openbare verlichting in een kwalitatief goede staat te houden dienen verlichtingsobjecten na het verstrijken van de technische levensduur vervangen te worden. In de komende beleidsperiode worden dan ook alle lichtmasten vervangen die de leeftijd van 40 jaar bereikt hebben of in de beleidsperiode zullen bereiken. Voor armaturen geld datzelfde principe met uitzondering van de leeftijd, de armaturen worden vervangen bij de leeftijd van 20 jaar. 2. Toepassen van ledverlichting De recente ontwikkelingen op technologisch gebied, in combinatie met prijsdalingen, hebben ertoe geleid dat ledverlichting nu volledig is toe te passen binnen de openbare verlichting. Naast het feit dat ledverlichting energiebesparing oplevert is ook het licht beter te sturen en gemakkelijker te dimmen dan conventionele lichtbronnen. Strooilicht en lichthinder worden daarmee ook gereduceerd. Daarnaast kent ledverlichting een langere levensduur en minder storingen dan conventionele verlichting, waardoor onderhoudskosten sterk afnemen. Reimerswaal installeert daarom ledverlichting bij alle nieuwe lichtpunten en bij vervanging van bestaande lichtpunten. Tenzij er bijvoorbeeld door aanrijding een enkele armatuur vervangen moet worden. 3. Witte lichtkleur toepassen Gemeente Reimerswaal wenst geen verlichting meer toe te passen met oranje lichtkleur. Kleurherkenning is minder bij conventionele verlichting met oranje lichtkleur en de lampen zijn relatief duur. Er zijn nog oranje kleurige lampen (SOX) in Reimerswaal, voornamelijk op de Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 19

gebiedsontsluitingswegen en bedrijventerreinen. Deze lampen wil de gemeente in de nieuwe beleidsperiode dan ook vervangen omdat deze in 2020 niet meer verkrijgbaar zijn. Voor de komende beleidsperiode plaatst de gemeente witte verlichting met een lichtkleur rond 4000 K. Verlichting met een witte lichtkleur draagt positief bij aan kleurherkenning en gezichtsherkenning op straat en daarmee aan de sociale veiligheid. Daarnaast zijn deze lampen energie-efficiënt, waarmee op energieverbruik wordt bespaard. 4. Lichtniveau bij vervanging en nieuwbouw openbare verlichtingsinstallaties Gemeente Reimerswaal hanteert bij het ontwerp als richtlijn voor het lichtniveau voor nieuwe openbare verlichting de ROVL-2011 waarden (met een goede gelijkmatigheid). Bij vervanging wordt er zo veel als mogelijk geconformeerd aan de ROVL-2011. Huidige situaties die afwijken van de ROVL -2011 en geen direct aanwijsbare problemen opleveren wat betreft lichtspreiding blijven gehandhaafd. In nieuwe situaties wordt vanaf 12W vermogens het dimprofiel 3A toegepast. 5. Materiaalgebruik van lichtmasten In Reimerswaal bestaat het grootste deel van de lichtmasten uit staal. In de komende beleidsperiode zullen in nieuwe situaties en bij vervangingsprojecten stalen lichtmasten worden toegepast. Afhankelijk van de verschillende situaties zal er gekozen worden voor gecoate stalen masten, grijs (RAL 7030), zwart (RAL 9005) of thermisch verzinkt. 6. Standaardisatie van materialen In verband met kwaliteit, optimalisatie beheer en onderhoud, vormgeving, straatbeeld, veiligheid en herkenbaarheid wordt naar standaardisatie en eenheid van materialen toegewerkt. Bij vervangingen van een enkele schademast of masten die in slechte staat zijn past de gemeente materialen toe die al aanwezig zijn op de betreffende locaties. Zo houdt de gemeente het straatbeeld gelijk. Bij renovatieprojecten wordt er per locatie gekeken welke standaard materialen er nieuw geplaatst worden. Een wijk mag zich wel van een andere wijk onderscheiden, maar de gemeente zal bewaken dat per wijk in de toekomst hetzelfde materiaal wordt geplaatst. Hiermee wordt een rommelig straatbeeld voorkomen. Dit principe geldt zowel voor masten als voor armaturen. (Zie bijlage 1. Standaardisatie materialen). 7. Materiaalkeuze per gebiedstype Er zijn gebieden te onderscheiden waar de openbare ruimte met verschillende functies wordt gebruikt. De diverse gebiedstypen en wegen vereisen een eigen specifieke openbare verlichting. Het is belangrijk het soort verlichting en materiaalkeuze af te stemmen op de functie en het gebruik per gebiedstype en de weg. Door de keuze van mast en armatuur te koppelen aan de verschillende gebiedstypen zoals woonwijken, centrumgebieden, industrieterreinen en dergelijke wordt meer eenheid in uitstraling, beheer en onderhoud verkregen. Zo dient een woonwijk anders verlicht te worden als een industrieterrein en stelt een weg met een 30 kilometerinrichting andere eisen aan verlichting dan een weg waar de snelheid 60 kilometer per uur is. 8. Lichtvervuiling tegengaan Binnen de doelen van duurzaam, doelmatig en kwalitatief goede openbare verlichting wil Reimerswaal lichtvervuiling tegengaan. Door middel van het toepassen van armaturen die licht beter richten wordt strooilicht gereduceerd. Hinder voor flora en fauna wordt daardoor beperkt en donkerte blijft beter behouden. Het toepassen van armaturen met ledverlichting draagt bij aan het realiseren van dit beleidsuitgangspunt, omdat het licht in deze armaturen beter te sturen en te bundelen is. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 20

9. Onderzoek installatieverantwoordelijkheid Bij installatieverantwoordelijkheid (IV-schap) speelt meer dan alleen openbare verlichting. De gemeente onderzoekt in de beleidsperiode de mogelijkheden om op een doelmatige wijze het IVschap te regelen. Onderzocht wordt of dit te combineren is met andere elektrische toepassingen in de openbare ruimte. De gemeentesecretaris is momenteel installatieverantwoordelijke (automatisch aangewezen in geval geen specifieke installatieverantwoordelijke is benoemd). 10. Duurzaam inkopen van openbare verlichtingsareaal Rijksoverheid, provincies en gemeenten hebben afspraken gemaakt over de doelstellingen voor duurzaam inkopen. De gemeente zal het mogelijke doen om zich te conformeren aan deze afspraken. 11. Gebiedsgerichte uitvoering Gebiedsgerichte uitvoering wil zeggen dat bestaande renovatieplannen op het gebied van riolering, wegen, groen, de verkeerssituatie, nutsvoorzieningen en openbare verlichting tegelijk worden aangepakt. Doordat (alle) civiele werkzaamheden gecombineerd worden, hoeft de straat maar één keer opengebroken te worden. Zo wordt efficiënt omgegaan met geld en wordt hinder en overlast tot een minimum beperkt. Daarnaast wordt vervanging van armaturen ook wijksgewijs aangepakt. 12. Voortzetten samenwerking VZG Binnen deze vereniging is het gezamenlijk inkopen van diensten met betrekking tot de openbare verlichting tot stand gekomen. De gemeente wil komende beleidsperiode dit samenwerkingsverband handhaven. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 21

5. Financiële middelen Dit hoofdstuk verschaft inzicht in het huidige budget en de benodigde budgetten bij de gestelde beleidsdoelen voor de openbare verlichting in Reimerswaal voor de periode 2016 tot 2026. Hier worden de toekomstige investeringen en kosten voor beheer, onderhoud en energieverbruik voor de gestelde beleidsdoelen beschreven. Deze bedragen worden afgezet in jaren van de beleidsperiode. De berekende bedragen zijn exclusief BTW. Prijsschommelingen van materialen en energiebelastingen zijn niet meegenomen. 5.1. Huidige financiële middelen In de onderstaande tabellen wordt het huidige begrotingsoverzicht van de gemeente Reimerswaal uiteengezet met betrekking tot het in stand houden van de openbare verlichtingsinstallatie. De afgelopen beleidsperiode is binnen deze financiële mogelijkheden gewerkt. Het basisonderhoud (tabel 2), onderverdeeld in de kostensoorten Abonnement lichtmasten en Reparaties/vernielingen/uitbreidingen, staat voor preventief en correctief onderhoud. Onderdeel van het basisonderhoud is groepsgewijs vervangen van lampen (remplace), schouwen (lampcontrole), afhandelen storingen, herstellen van schades, schilderen van masten en het administratief beheren van het areaal. Kostensoort Omschrijving Budget Regulier budget 210.01 Straatverlichting Basisonderhoud 43430206 Abonnement Lichtmasten 82.101 43432013 Reparaties/vernielingen/uitbreiding 43.500 Tabel 2. Huidig budget voor beheer en onderhoud. Totaal basisonderhoud 125.601 Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 22

De energiekosten (tabel 3). Deze kosten bestaan uit de vaste netwerk- en transportkosten van de aansluitingen en de levering van elektriciteit. Kostensoort Omschrijving Budget Regulier budget 210.01 Straatverlichting Huidig budget Energiekosten 43100101 Energie leveringskosten 65.000 Totaal Energiekosten 65.000 Tabel 3. Huidig budget energiekosten Als laatste worden de investeringen weergegeven (tabel 4). Deze staan voor het jaarlijks regulier vervangen van lichtmasten en armaturen op projectbasis. Vanuit de investeringen worden de masten en armaturen vervangen die het einde van hun technische levensduur hebben bereikt. Vanuit de investeringen worden ook bedragen gereserveerd voor verbeteren van de installatie. Kostensoort Omschrijving Budget Investeringen 210.01 Straatverlichting Projectmatige vervanging/renovaties Vervangen lichtmasten 112.500 Tabel 4. Huidig investeringsbudget Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 23

5.2. Investeringsopgave 2016 tot 2026 Op basis van de gestelde beleidsdoelen is de financiële doorrekening gemaakt voor de beleidsperiode van 2016 tot 2026. Op de eerste plaats staat het wegwerken van afgeschreven masten en armaturen centraal. Op basis van het areaal, de leeftijd van materialen en tarieven met betrekking tot de kosten voor het aanschaffen en vervangen van deze materialen is berekend welke investeringen er jaarlijks benodigd zijn om het betreffende areaal projectmatig te vervangen (tabel 5). Omdat jaarlijks een aantal lichtmasten wordt vervangen dienen er ook af-, en her-aansluitkosten aan de netbeheerder betaald te worden. Investeringen beleidsplan 2016-2026 Afschrijvingstermijn Jaarlijks krediet 2016-2026 Vervangen masten 40 jaar 74.244,00 Ondergronds aan- en afsluiten 40 jaar 27.438,00 Vervangen armaturen 20 jaar 112.538,00 Totaal 214.220,00 Tabel 5. Benodigd jaarlijks budgetoverzicht 40-20 jaar, investering 2016 tot 2026 In deze investeringsopgave is uitgegaan van het regulier vervangen en wegwerken van het achterstallig onderhoud (oude armaturen en masten) verdeeld over de komende beleidsperiode. Voorheen werd een afschrijvingstermijn van 25 jaar gehanteerd voor zowel het vervangen van masten en armaturen. Met het databeheersysteem is het op basis van de up-to-date database mogelijk om zowel de projectmatige vervangingen van lichtmasten als armaturen inzichtelijk te maken. Voor de nieuwe beleidsperiode is de afschrijvingstermijn van lichtmasten en armaturen gelijk getrokken met de technische levensduur. Voor de masten wordt de technische levensduur van 40 jaar gehanteerd. Voor de armaturen wordt een technische levensduur van 20 jaar aangehouden. Dit betekent dat op de helft van de levensduur van een lichtmast een armatuur wordt uitgewisseld. De investeringskosten ten behoeve van nieuwe uitbreidingslocaties zijn niet meegenomen in bovenstaand overzicht. De investeringen hiervoor worden opgenomen in de projectkosten van de diverse locaties, deze kosten komen ten laste van de exploitatie. Beleidsplan openbare verlichting Gemeente Reimerswaal 2016 tot 2026 24