De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland

De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland Lettele Hertoets Utrecht, december 2016 1 Inspectie Jeugdzorg

Motto Naar zichtbare kwaliteit in de jeugdhulp! Missie De Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie Veiligheid en Justitie voeren het landelijk toezicht in het kader van de Jeugdwet uit. Als waren zij één inspectie zien zij in het kader van de Jeugdwet toe op de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein. Daarnaast zien zij toe op de naleving van de wetgeving. Het landelijk toezicht jeugd stimuleert met haar toezicht de voorzieningen tot goede en veilige verzorging, opvoeding en behandeling van kinderen in de jeugdhulp en in de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de ondersteuning van ouders en verzorgers van die kinderen. Het landelijk toezicht jeugd draagt er aan bij dat de samenleving er op kan vertrouwen dat kinderen en ouders op tijd en op maat de hulp en zorg krijgen van de instellingen en de professionals. Het onafhankelijke oordeel van het landelijk toezicht jeugd over de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering is relevant voor de professional, de instelling en de overheid en helpt bij het verbeteren van die kwaliteit. De foto op de voorkant betreft geen personen in de jeugdhulp en is uitsluitend ter illustratie. 2 Inspectie Jeugdzorg

De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland Lettele Hertoets

Samenvatting De Inspectie Jeugdzorg houdt toezicht op de Jeugdwet en de Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt toezicht op Jeugdwet en de Wet langdurige zorg (Wlz). In dat kader hebben de inspecties in oktober 2016 een hertoets uitgevoerd bij Mentraining Salland in Lettele. In juni 2016 toetsten de inspecties de kwaliteit van de jeugdhulp 1 bij Mentraining Salland naar aanleiding van een signaal van de gemeente Deventer. Het eindoordeel van de inspecties luidde dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van Mentraining Salland onvoldoende was. De inspecties constateerden urgente risico s met betrekking tot de veiligheid in het algemeen en de medicatieveiligheid in het bijzonder. De inspecties zijn van oordeel dat de kwaliteit van Mentraining Salland op alle getoetste criteria van de toetsingskaders Verantwoorde hulp voor jeugd (VHJ) en Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag voldoende dient te zijn. Bij de hertoets hebben de inspecties de zeven criteria van het toetsingskader VHJ getoetst die bij het toezicht in juni 2016 onvoldoende waren. De inspecties hebben bij deze hertoets de stand van zaken van het verbetertraject betrokken dat Mentraining Salland heeft ingezet naar aanleiding van de uitkomsten van het toezicht in juni 2016. Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van Mentraining Salland voldoende is. De inspecties constateren ook dat er nog een verbeterpunt is. Mentraining Salland dient concrete maatregelen te treffen voor de nog openstaande tekortkoming. Van belang is dat Mentraining Salland het reeds ingezette verbetertraject naar aanleiding van het toezicht in juni 2016 voortzet. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland in augustus 2017 een externe audit laat uitvoeren, door een onafhankelijk bureau, op de door de inspecties getoetste criteria in juni 2016 en daarover rapporteert aan de inspecties. De inspecties verwachten deze rapportage vóór 1 oktober 2017 te ontvangen. 1 Onder jeugdhulp verstaan de inspecties in dit geval ook de hulp die aan de jongvolwassenen wordt geboden in het kader van de wlz.

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 Mentraining Salland... 4 Toezicht juni 2016... 5 Hertoets oktober 2016... 5 Toetsingskader... 6 2 Bevindingen hertoets... 7 2.1 Uitvoering hulpverlening... 7 2.2 Veiligheid... 8 2.3 Leefklimaat... 10 2.4 Cliëntenpositie... 11 2.5 Organisatie... 11 2.6 Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag... 13 3 Eindoordeel en vervolg... 14 Bijlage 1a - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd... 15 Bijlage 1b Toetsingskader Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag... 19 Bijlage 2 Verantwoording... 21

1 Inleiding De Inspectie Jeugdzorg houdt toezicht op de Jeugdwet en de Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt toezicht op Jeugdwet en de Wet langdurige zorg (Wlz). In dat kader hebben de inspecties in oktober 2016 een hertoets uitgevoerd bij Mentraining Salland in Lettele. De inspecties hebben de criteria van het toetsingskader Verantwoorde hulp voor jeugd getoetst die tijdens het toezicht in juni 2016 onvoldoende waren. Mentraining Salland Mentraining Salland is een leer- en zorgboerderij die kinderen en jongvolwassenen van zes jaar tot 25 jaar met gedragsstoornissen en/of psychische problemen begeleidt in hun persoonlijke ontwikkeling en groei. Deelnemers kunnen bij Mentraining Salland op de boerderij aan het werk in het kader van arbeidstoeleiding. Daarnaast biedt Mentraining Salland dagbesteding en verblijf. De nadruk bij de begeleiding ligt op wat iemand kan en interesseert. Het stimuleren van eigenwaarde en eigen verantwoordelijkheid en loslaten waar dat kan zijn belangrijke elementen in de missie van Mentraining Salland. De boer en boerin, beiden zonder zorgachtergrond, zijn mede-eigenaar en werken op de boerderij. Naast een familielid zijn in oktober 2016 vier medewerkers in dienst die cliënten (verder deelnemers) begeleiden. Eén daarvan is tevens stagiaire in verband met een HBOopleiding die zij volgt. Tijdens de hertoets in oktober 2016 krijgen vijftien deelnemers begeleiding van Mentraining Salland, van wie een deel alleen dagbesteding ontvangt en een deel bij Mentraining verblijft (zie onderstaande tabel). De jongste deelnemer is negen jaar en de oudste 27. Cliëntpopulatie Wet maatschappelijke ondersteuning Wet langdurige zorg Jeugdwet Onder 18 2 deelnemers met jaar verblijf (Persoonsgebonden budget) 9 deelnemers met dagbesteding (Zorg in Natura) Boven 18 2 deelnemers met 2 deelnemers met jaar verblijf verblijf (Persoonsgebonden (Persoonsgebonden budget) budget) Totaal 2 2 11 Totaal 11 4 4 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Toezicht juni 2016 In juni 2016 toetsten de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg de kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland. Het betrof toezicht naar aanleiding van een signaal van de gemeente Deventer (gemeentelijke toezichthouder voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) over de kwaliteit van de geboden zorg aan kinderen en jongvolwassenen. De inspecties verwachten van Mentraining Salland dat de kwaliteit van de jeugdhulp op alle criteria van de toetsingskaders Verantwoorde hulp voor jeugd (VHJ) en Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag voldoende is. Bij het toezicht in juni 2016 bleek dit bij slechts vier van de elf getoetste criteria het geval. De inspecties hebben Mentraining Salland verzocht verbetermaatregelen door te voeren op de andere zeven criteria uit het toetsingskader VHJ. Gezien de geconstateerde risico s voor jeugdigen diende Mentraining Salland vóór 2 augustus 2016 verbetermaatregelen te treffen die ertoe zouden leiden dat: de fysieke leefomgeving van goede kwaliteit is (criterium 3.1); professionals de veiligheidsrisico s voor kinderen en jongvolwassenen beperken (criterium 2.2); de instelling ervoor zorgt dat kinderen en jongvolwassenen op veilige wijze medicatie ontvangen (criterium 2.4). Mentraining Salland diende vóór 20 oktober 2016 verbetermaatregelen te treffen die ertoe zouden leiden dat: professionals passende hulp bieden (criterium 1.1); professionals goed zicht houden op de veiligheid van kinderen en jongvolwassenen (criterium 2.1); de instelling gekwalificeerde professionals inzet (criterium 5.2); de instelling wat betreft de Meldcode Kindermishandeling en Verklaringen Omtrent het Gedrag handelt conform de wet om haar doelen te bereiken (criterium 5.3). Mentraining Salland heeft de inspecties tussentijds en op 20 oktober 2016 schriftelijk geïnformeerd over de stand van zaken betreffende implementatie van bovenstaande verbetermaatregelen. In augustus 2016 hebben de inspecties een onaangekondigd toezichtbezoek afgelegd en gekeken naar de voortgang in de uitvoering van de verbetermaatregelen. Hertoets oktober 2016 In oktober 2016 hebben de inspecties een aangekondigde hertoets uitgevoerd bij Mentraining Salland. De toezichtactiviteiten zijn beschreven in bijlage 2. De inspecties hebben de criteria getoetst die tijdens het toezicht in juni 2016 van onvoldoende kwaliteit waren. 5 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Toetsingskader De hertoets is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd aangezien de verbeterpunten dit toetsingskader betroffen. Het volledige toetsingskader bestaat uit vijf thema s waarvan in de hertoets criteria van de thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat en organisatie opnieuw zijn getoetst. De volledige toetsingskaders Verantwoorde Hulp voor Jeugd en Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn opgenomen in bijlage 1. De vetgedrukte criteria zijn in oktober 2016 getoetst bij Mentraining Salland. 6 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

2 Bevindingen hertoets In dit hoofdstuk volgt per thema een toelichting op de criteria die tijdens het toezicht in juni 2016 door de inspecties als onvoldoende zijn beoordeeld. Het gaat om criteria binnen de thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat en organisatie. Elke paragraaf bevat de verwachting van de inspecties en een tabel met de oordelen van de inspecties over elk criterium. In deze tabel staan zowel de oordelen op basis van het toezicht in juni 2016 als de oordelen op basis van de hertoets. V O voldoende onvoldoende O V gewijzigd in voldoende voor vaststellen rapport niet opnieuw getoetst De criteria die in juni 2016 voldoende werden bevonden lichten de inspecties niet nader toe. De volledige toetsingskaders zijn opgenomen in bijlage 1. 2.1 Uitvoering hulpverlening De inspecties verwachten dat kinderen en jongvolwassenen die jeugdhulp krijgen, de hulp krijgen die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. Oordeel 1. Uitvoering hulpverlening Toezicht juni 2016 Hertoets okt. 2016 1.1 Professionals bieden passende hulp. O V Onderbouwing Ad 1.1 Professionals bieden passende hulp Tijdens het toezicht in juni 2016 beoordeelden de inspecties dit criterium als onvoldoende omdat niet zichtbaar was of de geboden hulp aansloot bij de relevante ontwikkelgebieden en de problematiek van de deelnemers. De plannen voor deelnemers die wonen bij Mentraining Salland bevatten geen beschrijving van de problematiek. Van een gedragsdeskundige inbreng was geen sprake. Voor de deelnemers die deelnamen aan de dagactiviteiten stelde Mentraining Salland geen plannen op. Er werd op deze manier niet zichtbaar rekening gehouden met de problematiek van deze deelnemers. 7 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Tijdens de hertoets in oktober 2016 constateren de inspecties dat een extern ingehuurde orthopedagoog twee ondersteuningsplannen voor de minderjarige deelnemers met verblijf heeft gemaakt. De gekozen hulp is hierin onderbouwd. Op basis van deze opzet zijn de ondersteuningsplannen van de andere deelnemers opgesteld, voor zowel de deelnemers met verblijf als de deelnemers die meedoen aan de dagactiviteiten. Naast een ondersteuningsplan hebben alle deelnemers een begeleidingsplan, waarin de doelen vanuit het perspectief van de deelnemer zijn vertaald naar de dagelijkse praktijk. 2.2 Veiligheid De inspecties verwachten dat kinderen en jongvolwassenen die jeugdhulp krijgen, worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. Oordeel 2. Veiligheid Toezicht juni 2016 Hertoets okt. 2016 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen en jongvolwassenen. O V 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen en jongvolwassenen. O O 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen en jongvolwassenen op een veilige wijze medicatie ontvangen. O V Onderbouwing Ad 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen en jongvolwassenen Tijdens het toezicht in juni 2016 constateerden de inspecties dat de medewerkers van Mentraining Salland de veiligheid van de kinderen en jongvolwassenen niet systematisch inschatten. Een beoordeling van de veiligheid en van mogelijke veiligheidsrisico s (zoals of er sprake is geweest van geweld of van betrokkenheid bij seksueel grensoverschrijdend gedrag) bij de intake, zoals de boerin vertelde uit te voeren, werd door de inspecties niet aangetroffen. Mentraining Salland betrok geen gedragswetenschapper bij het inschatten van de veiligheid van kinderen en jongvolwassenen. Tijdens de hertoets in oktober 2016 constateren de inspecties dat voor alle deelnemers van Mentraining Salland, voor zowel verblijf als dagbesteding, een gestandaardiseerd risicotaxatie instrument is gebruikt om veiligheidsrisico s in te schatten. Het gehanteerde instrument ervaren de medewerkers niet als gebruiksvriendelijk en daarom stapt Mentraining Salland over op een ander instrument. 8 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Na het toezicht in juni 2016 heeft Mentraining Salland zich laten bijstaan door een extern ingehuurde orthopedagoog voor het opstellen van twee ondersteuningsplannen waarin het item veiligheid is verwerkt en het trainen van medewerkers op dit onderdeel. In oktober 2016 hebben de eigenaren van Mentraining besloten per direct voor een aantal uur per maand gebruik te gaan maken van een extern ingehuurde orthopedagoog. Met name voor wat betreft het inschatten van veiligheidsrisico s en het planmatig werken. Ad 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen en jongvolwassenen Aangezien in juni 2016 van een systematische inschatting van de veiligheid en veiligheidrisico s van deelnemers geen sprake was, kon niet vastgesteld worden of veiligheidsrisico s gedurende de inzet van Mentraining Salland waren verminderd. Bovendien werden kwetsbare kinderen en jongvolwassenen met regelmaat geconfronteerd met externaliserend probleemgedrag van medebewoners. Hoewel de inspecties bij de hertoets constateren dat Mentraining Salland vooruitgang heeft geboekt op dit criterium oordelen de inspecties dat Mentraining Salland nog niet voldoet aan de verwachtingen. De inspecties constateren dat de uitkomsten van het risicotaxatie instrument los staan van het ondersteuningsplan, het begeleidingsplan en vervolgens het handelen in de praktijk. Het werken met verschillende documenten die weinig samenhang kennen belemmert het inzetten van hulp gericht op alle relevante veiligheidsrisico s. Bovendien maakt dit het bewaken van gemaakte afspraken over het beperken van veiligheidsrisico s erg gecompliceerd. Mentraining Salland pakt dit verbeterpunt op met een extern ingehuuurde orthopedagoog. Positief is dat deelnemers die dit nodig hebben één op één begeleiding krijgen waardoor de andere deelnemers minder worden geconfronteerd met externaliserend probleemgedrag. Daarnaast is een duidelijke scheiding aangebracht tussen wonen en dagbesteding door nieuwe medewerkers specifiek voor wonen of dagbesteding aan te nemen. Ad 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen en jongvolwassenen op een veilige wijze medicatie ontvangen Tijdens het toezicht in juni 2016 deelde een medewerker die hierin niet bekwaam was de medicatie van deelnemers uit. Er was onvoldoende zicht op wie welke medicatie innam. Medicatieoverzichten van de apotheek ontbraken grotendeels. Het wel aanwezige medicatieoverzicht bleek niet actueel. Daarnaast waren er verschillende notities gemaakt op de medicatielijst en werd de medicatie niet op een eenduidige manier aangeleverd. Tijdens de hertoets constateren de inspecties dat alleen de boerin en een vaste medewerker die in november 2015 een cursus Toediening van geneesmiddelen hebben gevolgd de medicatie uitdelen. Medicatie wordt op een eenduidige manier aangeleverd vanuit de apotheek in op-naamgestelde individuele dossierverpakkingen. Voor alle deelnemers is er een actuele aftekenlijst van de apotheek aanwezig en wanneer de medicatie is uitgedeeld aan de deelnemers wordt deze afgetekend op de aftekenlijst. Met uitzondering van een enkel medicijn staat op alle geopende vloeibare medicatie de datum van opening zowel op de verpakking als op het medicijn zelf. 9 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Oude medicatie die niet meer wordt gebruikt wordt centraal verzameld op een afgesloten plek en teruggegeven aan de apotheek. 2.3 Leefklimaat De inspecties verwachten dat kinderen en jongvolwassenen in de residentiële jeugdhulp, verblijven in een aandachtvolle omgeving. Oordeel 3. Leefklimaat Toezicht juni 2016 Hertoets okt. 2016 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. O V 3.3 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. V Onderbouwing Ad 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit Tijdens het toezicht in juni 2016 was de fysieke veiligheid voor de deelnemers onvoldoende. Kapotte zaken werden alleen hersteld wanneer zij niet meer functioneerden. Het terrein en een aantal verblijfruimtes maakten een rommelige, niet overzichtelijke indruk. Tijdens de hertoets constateren de inspecties dat de leefomgeving bij Mentraining Salland schoon, passend en veilig is. Alle kapotte zaken van juni 2016 zijn hersteld of vervangen. De verblijfruimtes zijn opgeruimd en alle medewerkers zijn inmiddels op de hoogte van het ontruimingsplan. 10 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

2.4 Cliëntenpositie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, kinderen, jongvolwassenen en hun ouders voldoende mogelijkheden bieden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. Oordeel 4. Cliëntenpositie Toezicht juni 2016 Hertoets okt. 2016 4.1 De instelling geeft kinderen, jongvolwassenen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen V 2.5 Organisatie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, voorzien in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. Oordeel 5. Organisatie Toezicht juni 2016 Hertoets okt. 2016 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in. O V 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. O V Onderbouwing Ad 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in De inspecties constateren in juni 2016 dat de boer en de boerin, beide eigenaar van en werkzaam op de zorgboerderij, geen zorgachtergrond hebben. Mentraining Salland zette in juni 2016 deels aantoonbaar geschoolde medewerkers in. De deskundigheid sloot echter onvoldoende aan bij de zware hulpvraag/problematiek van de deelnemers. Mentraining Salland beschikte niet over een hbo-geschoolde medewerker (met een SKJ registratie) of een gedragsdeskundige voor het opstellen/ evalueren van zorgplannen en het vormgeven van de juiste begeleiding. Slechts eenmaal in de twee maanden vond een werkoverleg plaats met de medewerkers en dit gebeurde niet volgens een bepaalde structuur. 11 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Tijdens de hertoets constateren de inspecties dat Mentraining Salland heeft geïnvesteerd in het inzetten van gekwalificeerde professionals. Na het toezicht in juni 2016 heeft Mentraining Salland een extern ingehuurde orthopedagoog ingezet voor het opstellen van ondersteuningsplannen en het trainen van drie medewerkers. Per oktober 2016 zet Mentraining Salland een extern ingehuurde orthopedagoog in voor een aantal uur per maand voor het inschatten van veiligheidsrisico s en het planmatig werken. Mentraining Salland heeft tijdens de hertoets vijf medewerkers in dienst die structureel deelnemers begeleiden. Eén medewerker is in augustus 2016 gestart en hbo geschoold (cultureel kunstzinnige vormgeving). In januari 2017 start een tweede hbo geschoolde medewerker met een relevante opleidingsachtergrond. Medewerkers van Mentraining Salland zijn aangemeld voor de SKJ registratie en de extern ingehuurde orthpedagoog is NVO en SKJ geregistreerd. Verder vindt inmiddels wekelijks een werkoverleg plaats. Mentraining Salland is in gesprek met een extern organisatie adviesbureau om binnen de organisatie meer structuur aan te brengen in beleid, overleg en dossiervoering. Ad 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken Tijdens het toezicht in juni 2016 constateerden de inspecties dat niet alle Verklaringen Omtrent het Gedrag (hierna: VOG) voldeden aan de wettelijke vereisten. Ze waren niet afgegeven voor de juiste functie, afgegeven voor een andere werkgever dan Mentraining Salland en/of de VOG s waren ouder dan drie maanden op het moment van indiensttreding. De meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling was in juni 2016 onderdeel van het beleid van Mentraining Salland maar was nog niet volledig geïmplementeerd. In oktober 2016 constateren de inspecties dat voor alle medewerkers een voor de functie relevante en actuele VOG aanwezig is. Eén medewerker was al gestart met werken terwijl de VOG nog niet binnen was. De VOG volgde twee weken later. Dit is een aandachtspunt bij de start van een nieuwe medewerker. Binnen het team is de meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling besproken. Om deze meldcode in de praktijk goed toe te passen gaan medewerkers een training volgen in het signaleren van geweld. 12 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

2.6 Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag De inspecties verwachten dat professionals adequaat handelen bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. Oordeel Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag Toezicht juni 2016 Hertoets okt.2016 3.1 3.2 Bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag hanteert de instelling een vastgestelde werkwijze. Professionals treden direct actief en vasthoudend op bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. V V 13 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

3 Eindoordeel en vervolg Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van Mentraining Salland voldoende is. Naast de punten waarop Mentraining Salland voldoet aan de verwachtingen van de inspecties, constateren de inspecties dat er nog een verbeterpunt is. De inspecties verwachten dat de kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland op alle getoetste criteria voldoende is. Dit is in oktober 2016 bij tien van de elf criteria het geval. Mentraining Salland dient concrete maatregelen te treffen voor de nog openstaande tekortkoming. Van belang is dat Mentraining Salland het reeds ingezette verbetertraject naar aanleiding van het toezicht in juni 2016 voortzet. Daarnaast is van belang dat Mentraning Salland doorgevoerde verbeteringen borgt en structureel zorgt voor samenhang tussen wat op papier staat (in beleid en cliëntdossiers) en hoe in de praktijk gehandeld wordt. Mentraining Salland heeft aangegeven hiertoe ondersteuning te krijgen van zowel een inhoudelijk deskundige als een organisatiedeskundige. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland in augustus 2017 een externe audit laat uitvoeren, door een onafhankelijk bureau, op de door de inspecties getoetste criteria in juni 2016 en daarover rapporteert aan de inspecties. De inspecties verwachten deze rapportage vóór 1 oktober 2017 te ontvangen. 14 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Bijlage 1a - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd 1. UITVOERING HULPVERLENING Kinderen krijgen de hulp die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. 1.1 Professionals bieden passende hulp. Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelgebieden en de problematiek van de kinderen. Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van kinderen, hun ouders en hun netwerk. Professionals zorgen ervoor dat kinderen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.2 Professionals bieden hulp van goede kwaliteit. Professionals werken volgens professionele standaarden. Professionals zetten de hulp tijdig in. Professionals nemen kernbeslissingen in multidisciplinair verband. Professionals zorgen voor continuïteit van de hulp. 1.3 Professionals betrekken kinderen en ouders bij de hulp. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met kinderen en hun ouders is opgesteld. Professionals bieden kinderen en hun ouders duidelijkheid over de inhoud en uitvoering van de hulp. Professionals bejegenen kinderen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. 1.4 Professionals stemmen af met de bij de kinderen en hun ouders betrokken instanties. Professionals stemmen het plan af met de plannen van de overige betrokken instanties. Professionals evalueren regelmatig het resultaat van de geboden hulp met de overige betrokken instanties. Professionals zorgen voor een tijdige en volledige overdracht naar de overige betrokken instanties. 15 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

2. VEILIGHEID Kinderen worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen. Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van kinderen. Professionals schatten de veiligheid van kinderen in aan de hand van een gestandaardiseerd risicotaxatie instrument. Professionals beoordelen de veiligheid in multidisciplinair verband. 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. Professionals stellen vast of de veiligheidsrisico s zijn verminderd. 2.3 Professionals zorgen ervoor dat acuut onveilige situaties voor kinderen worden opgeheven. Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Professionals bepalen multidisciplinair hoe bij acute onveiligheid van kinderen te handelen. Professionals zijn toegerust om met acuut onveilige situaties voor kinderen om te kunnen gaan. 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen. De instelling organiseert het omgaan met medicatie. Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. Professionals bewaren medicijnen verantwoord. 3. LEEFKLIMAAT Kinderen verblijven in een aandachtvolle omgeving. 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. Kinderen zijn tevreden over de fysieke leefomgeving. De leefomgeving is schoon, passend en veilig. Kinderen hebben invloed op de inrichting van de fysieke leefomgeving. 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen. Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de kinderen. Kinderen kennen de dagelijkse routine en de regels binnen de instelling. Kinderen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 3.3 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. Kinderen vertrouwen de professionals. Professionals hebben tijd en aandacht voor de kinderen. Professionals belonen positief gedrag van kinderen. Professionals tonen voorbeeldgedrag. 16 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

4. CLIËNTENPOSITIE Kinderen en hun ouders krijgen voldoende mogelijkheden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. 4.1 De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. De instelling onderneemt actie indien kinderen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de aan hen geboden hulp. Kinderen en/of hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Kinderen en/of hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. 4.2 De instelling draagt zorg voor de behartiging van gemeenschappelijke belangen van kinderen en hun ouders. De instelling beschikt over een representatieve cliëntenraad. De instelling draagt er zorg voor dat de cliëntenraad naar behoren kan functioneren. De instelling gebruikt de adviezen van de cliëntenraad. De instelling informeert kinderen en hun ouders actief over de cliëntenraad en de wijze waarop de medezeggenschap binnen de instelling is georganiseerd. 4.3 De instelling gaat zorgvuldig om met de gegevens van kinderen en hun ouders. De instelling waarborgt de privacy van kinderen en hun ouders. De instelling zorgt voor waarheidsgetrouwe verslaglegging. De instelling reageert adequaat op een inzage-, afschrift-, of wijzigingsverzoek van kinderen en/of hun ouders. 17 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

5. ORGANISATIE De instelling voorziet in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. 5.1 De instelling voert systematisch kwaliteitsmanagement uit. De instelling heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt. De instelling verzamelt systematisch informatie over de kwaliteit van de hulp. De instelling brengt op basis van de verzamelde informatie veranderingen aan om de kwaliteit van de hulp te verbeteren. 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in. De instelling zorgt voor een verantwoorde werktoedeling. De instelling zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De instelling biedt medewerkers de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De instelling heeft richtlijnen en procedures vastgesteld voor het handelen van de professionals. 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. De instelling beschikt over actuele VOG s van medewerkers die contact hebben met kinderen of hun ouders. De instelling handelt volgens een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De instelling past vrijheidsbeperkende maatregelen toe conform de wettelijke kaders. De instelling hanteert de wettelijke bewaartermijn voor dossiers. 5.4 De instelling zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp. De instelling heeft samenwerkingsafspraken met haar ketenpartners vastgelegd. De instelling stelt haar professionals in staat samen te werken met ketenpartners. 5.5 De instelling werkt volgens de Governancecode. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die intern toezicht houdt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die het externe toezicht regelt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die aan belanghebbenden verantwoording aflegt. 18 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Bijlage 1b Toetsingskader Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag Thema 1 Aandacht besteden aan een gezonde seksuele ontwikkeling. 1. Professionals besteden structureel aandacht aan een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen. 1.1 Professionals bespreken systematisch het onderwerp omgangsvormen, relaties, intimiteit en seksualiteit met (pleeg)kinderen en hun (pleeg)ouders. 1.2 Professionals bespreken onderling het onderwerp omgaan met seksualiteit en dilemma s die zij hierbij ervaren. 1.3 De seksuele ontwikkeling van (pleeg)kinderen is een vast onderdeel van het plan 2 en de evaluatie van het plan. Thema 2 Handelen bij risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag. 2. Professionals handelen adequaat bij risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag. 2.1 Professionals zijn alert op risicovolle situaties voor kinderen, zowel op de groep als in het (pleeg)gezin. 2.2 Professionals schatten de risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag van (pleeg)kinderen systematisch in aan de hand van een gestandaardiseerd risicotaxatieinstrument. 2.3 Professionals bespreken geconstateerde risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag multidisciplinair. 2.4 Professionals nemen afdoende maatregelen om geconstateerde risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag op te heffen of te beperken. Thema 3 Handelen bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. 3. Professionals handelen adequaat bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. 3.1 Bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag hanteren professionals een vastgestelde werkwijze, zoals de Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling en/of een protocol Seksueel misbruik. 3.2 Professionals treden direct actief en vasthoudend op bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag om de (mogelijk) onveilige situatie voor het (pleeg)kind op te heffen. 3.3 Professionals zorgen ervoor dat gerichte hulp wordt ingezet voor (pleeg)kinderen die slachtoffer, getuige of pleger zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. 2 Onder het plan worden alle vormen van individuele plannen bedoeld, zoals hulpverleningsplan, begeleidingsplan, behandelplan, plan van aanpak. 19 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Thema 4 Randvoorwaarden om een gezonde seksuele ontwikkeling te bevorderen en kinderen te beschermen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. 4. De instelling voorziet in de randvoorwaarden om een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen te bevorderen en hen te beschermen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. 4.1 De instelling heeft beleid, een methodiek, richtlijnen en procedures om een gezonde seksuele ontwikkeling van (pleeg)kinderen te bevorderen en hen te beschermen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. 4.2 De instelling schoolt professionals structureel (bij) in het bevorderen van een gezonde seksuele ontwikkeling en het beschermen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. 4.3 De instelling besteedt structureel aandacht aan het bevorderen van een gezonde seksuele ontwikkeling en het beschermen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. 4.4 De instelling is alert op mogelijke risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag door medewerkers. 4.5 De instelling beschikt over geldige Verklaringen Omtrent Gedrag van haar medewerkers en Verklaringen van Geen Bezwaar van pleegouders. 4.6 De instelling screent het (aspirant) pleeggezin op risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag volgens een vastgestelde werkwijze. 4.7 De instelling evalueert incidenten m.b.t. seksueel grensoverschrijdend gedrag en voert waar nodig verbeteringen door om dergelijke incidenten te voorkomen. 20 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Bijlage 2 Verantwoording De hertoets bestond uit de volgende onderdelen: 1. Observaties van leefruimten en het terrein. 2. Interviews met: de eigenaars; medewerkers; cliënten. 3. Controle van alle relevante personeelsdossiers op de aanwezigheid van de Verklaring Omtrent het Gedrag van medewerkers. 4. Inzage in alle cliëntdossiers. 5. Analyse van ter plekke aangetroffen en nagestuurd beleid. Naast deze toezichtactiviteiten is telefonisch gesproken met ouders van cliënten en met de extern ingehuurde orthopedagoog. 21 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

22 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Wat is het landelijk toezicht jeugd? Het landelijk toezicht jeugd bestaat uit de Inspectie Jeugdzorg (IJZ), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Inspectie Veiligheid en Justitie (IVenJ). Wat zegt de wet over het landelijk toezicht jeugd? De Jeugdwet geeft de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen de volgende taken: onderzoek doen naar de kwaliteit in algemene zin van de jeugdhulp, de gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering, de certificerende instelling, het adviespunt huiselijk geweld en kindermishandeling, de Raad voor de Kinderbescherming en de justitiële jeugdinrichtingen; toezicht houden op de naleving van de kwaliteitseisen die in de wet staan; voorstellen doen voor verbetering. Het toezicht gebeurt uit eigener beweging of op verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en/of de minister van Veiligheid en Justitie. Het landelijk toezicht houdt bij de vervulling van haar taak rekening met de behoeften van gemeenten. Wat is toezicht? Toezicht houden betekent dat de inspecties informatie verzamelen over de kwaliteit van de instellingen die onder de Jeugdwet vallen, zich een onafhankelijk oordeel vormen en zo nodig ingrijpen. Daarbij kijken zij of het beleid voor deze instellingen in de praktijk goed werkt. De rapporten zijn in principe openbaar. De openbaar gemaakte rapporten staan op de website van de inspecties. Wat wil het landelijk toezicht jeugd bereiken? Het landelijk toezicht jeugd wil met haar onderzoeken bijdragen aan: het behouden en bevorderen van de kwaliteit van de jeugdhulp en de instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein; het versterken van de positie van jeugdigen en hun ouders of verzorgers (de cliënten); de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het beleid. Waarop houdt zij toezicht? Er zijn vijf verschillende wetten en regelingen met toezichttaken en bevoegdheden voor de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen: Jeugdwet; Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen; Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie; Wet Centraal Orgaan opvang Asielzoekers; Subsidieregeling opvang kinderen van ouders met een trekkend/varend bestaan. Op grond van die wetten en al dan niet in samenwerking met andere inspecties wordt er toezicht gehouden op de volgende organisaties: de jeugdhulpaanbieders (jeugdzorg, jeugd-ggz en jeugd-lvb); de certificerende instelling voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; de instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; Veilig Thuis: het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling; de justitiële jeugdinrichtingen; de vergunninghouders voor interlandelijke adoptie; de opvangvoorzieningen voor (alleenstaande) minderjarige vreemdelingen; de Raad voor de Kinderbescherming; Halt; de schippersinternaten. 23 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

Inspectie Jeugdzorg Postbus 483 3500 AL Utrecht 088-3700230 www.inspectiejeugdzorg.nl 24 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg