30 november 2012 Onderzoeksverslag Inkomensgrenzen Wmo, ANBO DIR1211629 n.barendsen@anbo.nl Ondanks verbod: gemeenten hanteren inkomensgrenzen voor vervoer en ondersteuning Een grote meerderheid van de Nederlandse gemeenten hanteert nog altijd inkomensgrenzen voor Wmo-voorzieningen, ondanks een verbod daarop. Dat meldt ANBO, de grootste belangenorganisatie voor senioren, na eigen onderzoek onder vijftig gemeenten. 45 van de 63 onderzochte gemeenten hanteerden grenzen tussen de 120 en 150 procent van het sociaal minimum, om mensen uit te sluiten van bijvoorbeeld vervoersvoorzieningen. De Centrale Raad van Beroep oordeelde begin dit jaar dat gemeenten geen inkomensbeleid mogen voeren en geen inkomensgrenzen mogen hanteren om te beoordelen of inwoners recht hebben op Wmovoorzieningen. Toenmalig staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van Volksgezondheid deed in september een oproep aan gemeenten om het beleid onmiddellijk aan te passen. Eerder onderzoek Stichting de Ombudsman Stichting de Ombudsman onderzocht in 2012 415 gemeentelijke Wmo-en en constateerde dat ruim 75 procent daarvan inkomensgrenzen hanteerde, waarboven de gemeente bepaalde voorzieningen niet meer verstrekt. De staatssecretaris sommeerde de gemeenten daarom om hun inkomensgrenzen te laten vallen, en de gemeentelijke Wmo- zó aan te passen dat burgers nimmer onthouden worden van hulpmiddelen, vervoersvoorzieningen of andere ondersteuning, enkel op basis van hun inkomen. Maatregelen ANBO-directeur Liane den Haan: De gemeenten krijgen de komende jaren alleen maar meer taken denk aan de decentralisatie van de AWBZ en verregaande beleidsvrijheid. Het feit dat de gemeenten bij de Wmo de landelijke kaders aan hun laars lappen, maakt dat ik vrees voor de toekomst. Gemeenten moeten zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Door inkomensgrenzen te stellen worden mensen bij voorbaat uitgesloten van hulp en ondersteuning. Dat is terecht ontoelaatbaar. ANBO dringt erop aan dat huidig staatssecretaris Van Rijn zijn maatregelen neemt, en de gemeenten dwingt zich aan de wet te houden.
Onderzoek ANBO deed een willekeurige steekproef onder 63 gemeenten verspreid over het hele land en constateerde dat de meeste gemeenten met een inkomensgrens in de geen publicatie of een toelichting op de website hebben geplaatst over het verbod van inkomensgrenzen. Voor burgers echter een zeer moeilijke opgave: ANBO moest naar de meeste vermeldingen goed zoeken, omdat deze verstopt zaten in beleidsdocumenten. De staatssecretaris stelde dat gemeenten uiterlijk 1 november 2012 duidelijkheid moesten geven dat de inkomensgrenzen niet worden toegepast, op straffe van bestuursrechtelijke maatregelen, zoals het vernietigen van de gemeentelijke. Volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) vermelden de meeste gemeenten de inkomensgrenzen wel in hun, maar worden ze in de praktijk niet gehandhaafd. ANBO vindt het kwalijk dat gemeenten hun eigen voorwaarden stellen voor Wmo-voorzieningen. Deze voorzieningen zijn in het leven geroepen om mensen in staat te stellen te participeren en bijvoorbeeld langer thuis te laten wonen. De Wmo of Wet Maatschappelijke Ondersteuning voorziet onder andere in vervoersvoorzieningen, huishoudelijke hulp en hulpmiddelen. Gebruikers betalen wel een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Opvallende details: * De gemeente Hollands Kroon vermeldt zelfs in de 2013 een inkomensgrens. ** De gemeente Leek heeft de inkomensgrens opgenomen in de, maar in diezelfde een wijzigingsbesluit gepubliceerd. Derhalve telt de gemeente Leek niet mee in de telling van gemeenten die zich niet aan de regels houden. *** De site van de gemeente Nijmegen produceert 149 beleidsstukken op de zoekterm inkomensgrens Wmo. Het is derhalve onmogelijk te bepalen of Nijmegen het verbod heeft gepubliceerd. **** De programmabegroting van Sittard-Geleen rept van het verbod, maar slechts als risico voor het sluiten van de begroting. ***** Vlagtwedde publiceert de beleidswijziging (het laten vervallen van de inkomensgrens in 2011) nog altijd op de website. ****** Woerden heeft zijn inkomensgrens ingetrokken. Dit is niet (vindbaar) gepubliceerd op de website. ******* Zelfs de van de gemeente Zeist is niet vindbaar via de zoekfunctie van de website. In slechts enkele gemeenten, zoals Emmen, Doetinchem, Goes en Maastricht, wordt het verbod van de inkomensgrens expliciet genoemd. Onderzoeksmethode: Via http://decentrale.regelgeving.overheid.nl (zoekwoord in Google: maatschappelijke ondersteuning gemeente XXX ) zijn de en per gemeente opgezocht. Steeds is de meest recente beoordeeld. Via de websites van de betreffende gemeenten is gezocht naar de publicatie of melding van het verbod op inkomensgrenzen.
Overzicht Gemeente Alkmaar J N Almere N N Alphen aan de Rijn N J Amstelveen J N Amsterdam N N Apeldoorn J N Arnhem J N Assen J N Barneveld J N Beemster J N Breda J J Brummen J N Buren J N Coevorden J N Dalfsen N N Delft J N Den Haag J N Doetichem J J Edam-Volendam N J Emmen J J Epe N N Geldermalsen N N Goes N J Gouda J N
Gemeente Groningen J N Haarlem J N Haren J N Hilversum J N Hof van Twente J N Hollands Kroon J* N Holten J N Landsmeer J N Leek J** N Leeuwarden J N Lelystad J N Maastricht J J Middelburg N N Midden Drenthe J N Moerdijk J N Naarden J N Nijmegen N?*** Ommen J N Purmerend J N Utrecht J N Renswoude J N Rijnwaarden J N Roosendaal N N Rotterdam N N
Gemeente Sittard-Geleen J N**** Sluis J N Tilburg J N Twenterand J N Vlagtwedde N J***** Vlissingen N J Wageningen J N Weert J N Woerden N****** N Wormerland N N Zaanstad J N Zeist?******* N Zijpe J N Zutphen J N Zwolle J N