Een progressieve Europese agenda in de 21 e eeuw als onderdeel van de vernieuwende buitenlandvisie van de PvdA Advies van de PES-congresdelegatie aan de Commissie Schrijver Bij deze sturen wij u de aanbevelingen van de door het PvdA congres (december 2010)gekozen leden van de PES-congresdelegatie 2011 2013. Wij zijn wij verheugd dat de PvdA zich opnieuw over een buitenlandvisie buigt. Internationale solidariteit is een fundament van de sociaaldemocratie. Wij pleiten voor een Europese toekomstvisie die ingaat op thema s die a. maatschappelijk relevant zijn, b. grenzen overschrijden en c. het hart van de sociaal democratie raken. Een toekomstvisie die bovendien een positief geluid laat horen in plaats van een onheilstijding. Een toekomstvisie die nieuwe generaties, zowel de winnaars als de verliezers van de globalisering, moet aanspreken. Wij vragen u om onze Europa-visie in een breder perspectief te begrijpen en die, waar toepasselijk, ook in andere delen van de resolutie te laten terugkomen. De PES congresdelegatie heeft voor de periode 2011 2013 haar prioriteiten in Europa bepaald: duurzaamheid, economie & werkgelegenheid, migratie, internationale solidariteit en democratisering & modernisering van de politiek. Graag doen we in dit stuk, aan de hand van deze prioriteiten, suggesties aan de Commissie Schrijver en we hopen dat u deze ter harte zult nemen bij het schrijven van de resolutie. Wij zijn graag bereid dit stuk nader toe te lichten en wensen u veel succes. De gekozen leden van de PES congresdelegatie Jolein Baidenmann, Janna Besamusca, Joris Jurriëns, Jan Hofsté, Kirsten Meijer, Gerard Oosterwijk Duurzaamheid Internationale solidariteit, ook vanuit verlicht Nederlands eigenbelang, hangt sterk samen met het thema duurzaamheid. Een slimme visie en politiek op het terrein van duurzaamheid staat aan de basis van een gezonde, veilige mondiale samenleving met gelukkige, welvarende mensen. Daarom voert de PvdA (weer) een ambitieuze internationale en Europese politiek op duurzaamheidsthema s: 1. Duurzame economie: We verhogen onze ambitie op het gebied van duurzame energietransitie door te streven naar 35% duurzame energie in Europa in 2025, een CO2 reductie van 30 % en door een extra investering in groene banen (omscholing) en technologie (zoals de Super Grid), waarmee de concurrentiepositie van en werkgelegenheid in Europa wordt versterkt. We streven naar het opnemen van milieu effecten in de prijs van producten. We maken werk van het exporteren van onze milieutechnologie. 2. Duurzame internationale samenwerking: Ondersteuning van ontwikkelingslanden bij adaptatie aan klimaatverandering, bij hun economische ontwikkeling door het mogelijk maken van duurzame handel, is belangrijk, onder andere door middel van het afschaffen 1
van Europese landbouwsubsidies. Een bijkomend effect is het tegengaan van migratie als gevolg van schaarste en klimaatverandering. Voor het Europese bedrijfsleven, dat een grote bijdrage kan leveren aan het vergroten van mondiale, duurzame economische ontwikkeling dient gestreefd te worden naar het creëren van wetgeving die aan alle spelers gelijke eisen stelt (een level playing field) op onderdelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen en internationaal ketenbeheer. 3. Zekerheid door vernieuwing: We zetten in op vernieuwing door Europees te investeren in technologieën ter vervanging van schaarse grondstoffen en dragen bij aan het ontwikkelen van nieuwe economische en financiële modellen en Europese strategieën voor meer energieonafhankelijkheid en voedselzekerheid. Er komen meer Europese regels voor duurzaam consumeren en produceren. Ook binnen de mededingingsregels dient gekeken te worden naar uitzonderingsmogelijkheden voor samenwerkingen om duurzame producten tegen een lagere prijs op de markt te brengen. Investering in duurzame innovaties dient een gunstig belastingtarief te krijgen. Economie en werkgelegenheid Europa is tot op heden een te conservatief en liberaal project: positieve aspecten als de Lissabon Strategie (nu Agenda 2020) en sociale wetgeving, worden overschaduwd door de budgetregels van het Stabiliteit en Groeipact en de markt gedreven competitie. Het is tijd om de voordelen van de internationale handel voor de Nederlandse economie meer voor het voetlicht te brengen en te kiezen voor een duidelijke invulling van een Sociaal Europa. Vanwege de toenemende vergrijzing verdienen minimumeisen met betrekking tot pensioenen extra aandacht. 1. Europese vrije interne markt: De EU is goed voor de Nederlandse economie en de PvdA moet dit beter uitdragen. Het is ook aan de PvdA om na te streven en helder over het voetlicht te brengen dat mogelijke verliezers in staat worden gesteld om mee te profiteren van de economische groei die de EU brengt. Verder is een cultuuromslag nodig, ondersteunt door stelselmaatregelen, die erop is gericht om de inwoners van Nederland weerbaar te maken, om het beste te halen uit de competitieve wereld van de 21ste eeuw. Dit kan door een focus op scholing, omscholing en positieve activatie (matching en werksubsidies). Ook dienen de kansen die een duurzame economie voor Europese werkgelegenheid biedt, gepakt te worden. De nieuwe economie, met haar flexibilisering van arbeid & organisatie, parttime werken, ZZPers en kleine MKBers, thuiswerken en de informatietechnologie, zien we als een positieve ontwikkeling. Daarbij is natuurlijk een sterk vangnet nodig voor hen die hierbij buiten de boot dreigen te vallen. 2. Sociaal model: Binnen de PvdA worden de woorden "sociaal Europa" te pas en te onpas gebruikt, zonder dat duidelijk is wat dit behelst. Er dient een duidelijke keuze gemaakt te worden voor Europese minimumstandaarden voor sociale voorzieningen. Europese integratie vergroot de competitie tussen de lidstaten op belastingniveau en sociale uitgaven. Europese coördinatie kan de competitieve afbraak van sociale voorzieningen ondervangen. Het vaststellen van minimum voorzieningen (zoals een Europees minimumloon of een basisinkomen) die zich aanpassen aan de omstandigheden van de lidstaat, kan een Europees sociaal model garanderen en beschermen. 2
3. Pensioenen: Het Nederlandse pensioenstelsel is niet één op één over te zetten naar andere lidstaten, omdat in er verschillende belonings- en pensioensystemen bestaan. Bij de invoering van de Euro is destijds door de verantwoordelijke Nederlandse politici bedongen en verzekerd dat dit niet ten koste mag gaan van het Nederlandse pensioenstelsel. Hieraan mag niet getornd worden, ook om het vertrouwen in Europa niet nog verder te doen dalen. De lidstaten kennen allen wel een vorm van staatspensioen. Op grond van het EU Groenboek en de EU strategie 2020 kan als eis kan worden gesteld dat het staatspensioen moet worden gekoppeld aan het geldende minimumloon voor volwassenen. Ook het meenemen naar en opbouwen van pensioenrechten over meerdere lidstaten is van belang. Dit vraagt om Europese regelgeving, die de pensioenrechten van mobiele en flexibele werknemers vastlegt. Migratie Migratie is een Europees vraagstuk is dat om Europese oplossingen vraagt. Zeker sinds de instabiliteit in de Arabische regio neemt de migratie uit deze landen naar Europa toe. Maar ook migratie als gevolg van klimaatverandering dient een punt van aandacht te zijn in de buitenlandvisie van de PvdA. Daarnaast heeft interregionale migratie grote gevolgen voor de lokale en globale economie. 1. Interne migratie: Vrij verkeer van werknemers heeft op de lange termijn een positief macro-economisch effect. Niettemin zijn er ook problemen. Zo hebben Nederlandse werknemers in een aantal sectoren te maken met concurrentie van vaak goedkopere arbeidskrachten uit Midden- en Oost Europa. Oplossingen liggen niet in het sluiten van de grenzen, maar bij betere wet- en regelgeving, en met name implementatie daarvan: Het land van bestemming principe moet leidend worden: werknemers en zelfstandigen die hier komen moeten onder Nederlandse wetgeving onder Nederlandse cao s werken en op lokaal niveau moet misbruik en ontduiking hard worden aangepakt. 2. Studentenmobiliteit: De uitwisselingsprogramma s van de EU voor scholieren, studenten, en binnenkort ook stagiairs en startende ondernemers bevorderen intercultureel bewustzijn, meertaligheid en het gevoel dat mogelijkheden ook buiten de landsgrenzen liggen. Dit is positief, zoals ook de grote populariteit van de programma s getuigt, en moet dan ook worden voortgezet en verbreed. De programma s moeten toegankelijker gemaakt worden voor jongeren met lagere opleidingsniveaus en ook voor studenten uit omringende landen die geen leden zijn van het Europees economisch gebied (EEA), met name voor studenten uit Wit-Rusland. 3. Migratie uit derde landen: Omdat de buitengrenzen van de EU steeds belangrijker zijn geworden is het wenselijk om te streven naar een gezamenlijk Europees immigratiebeleid, waarin met respect voor de migrant wordt omgegaan. Bij het uitwerken van de invulling van de Europese blue card moet gastvrijheid ter versterking van de economie vooropstaan, in plaats van uitsluiting. Ook moet voorkomen worden dat hierdoor verschillende groepen economische migranten voor de wet anders behandeld gaan worden, zoals onlangs dreigde te gebeurden door de in het Europees Parlement verworpen Single work and residence permit directive. Internationale solidariteit 3
De wereld is in verandering, geopolitieke macht verschuift. Landen die eerst nauwelijks aan de politieke, internationale tafel mochten meepraten, nemen steeds meer hun rechtmatige plaats op het wereldtoneel in. De Arabische Lente biedt kansen voor potentieel positieve veranderingen in een tot nu toe autoritair geregeerde regio. Toch leven nog vele mensen in armoede en in gebieden waar het leven niet makkelijk is, door menselijke of natuurlijke omstandigheden. De economische en financiële crisis heeft de ingrijpendste gevolgen voor kwetsbare mensen in de wereld. De klimaat- en voedselcrises raken velen. Daarom is juist nu het moment om internationale solidariteit hernieuwd uit te dragen als een belangrijke morele waarde, die bovendien ons eigenbelang dient. 1. Ontwikkelingssamenwerking: Belangrijk is de onverminderde steun voor effectieve programma s die bijdragen aan duurzame sociale en economische groei en het bereiken van de Millennium Development Goals in landen waar dat nodig is. De PvdA maakt zich sterk voor besteding van 0,7 procent van het Bruto Nationaal Product aan ontwikkelingssamenwerking in heel Europa. 2. Mondiale werknemersbelangen: De beste manier om een rechtvaardige verdeling van inkomen en groei te bereiken is fatsoenlijk werk voor alle werkende mensen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen moet de norm worden en in samenwerking met vakbonden zetten we wereldwijd in op de erkenning van vakbondsrechten en bestrijding van kinderarbeid. Concreet stellen we een Europese ban voor op producten die tot stand zijn gekomen door uitbuiting. 3. Mensenrechten en democratisering: Een eerlijke en duurzame ontwikkeling van een land is alleen mogelijk als alle maatschappelijke groepen invloed kunnen uitoefenen op besluitvormingsprocessen. Essentieel daarvoor zijn het bestaan van democratische structuren en een pluriforme samenleving waarin mensenrechten worden gerespecteerd. Op Europees niveau moeten de fondsen die mensenrechten en democratie steunen toegankelijker, flexibeler en meer vraag gestuurd worden. De Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid stelt zich politiek strategischer op en neemt het voortouw in het bevorderen van vrede en democratie wereldwijd, ook en juist als het grote economische mogendheden, zoals China, betreft. Democratisering en modernisering van de politiek In heel Europa hebben sociaal democraten te maken met een groeiend wantrouwen ten aanzien van de politiek. Het is cruciaal dat het vertrouwen wordt hersteld en de cultuur en organisatie van onze partijen wordt veranderd: democratischer, opener en dichter bij mensen. Maar ook de herkenbaarheid van en democratische controle op de Europese Unie moet vergroot worden. De invloed van de Europese Unie op het dagelijks leven is gegroeid, terwijl steeds meer mensen het gevoel hebben dat ze hier geen grip op hebben. Het is tijd voor politisering van de Europese politiek en meer betrokkenheid van de nationale politiek bij EU beleid. 1. Europees debat: De inwoners van Nederland moeten helderheid krijgen over hoe de nationale regeringen, parlementen en eigen volksvertegenwoordigers invloed uitoefenen op de hoofdlijnen van Europees beleid en welke visie zij daarin innemen. Daarbij moet het niet gaan over instituties, maar zoveel mogelijk over belangrijke thema s. De urgentie is zo groot dat de campagne voor Europa een permanent karakter zou moeten hebben. 4
Onderwijs is de sleutel tot het betrekken van nieuwe generaties. Daarom pleiten we voor gedegen aandacht voor de Europese Unie en de uitbreiding daarvan in het onderwijs. Er moeten betere en aantrekkelijkere lesmaterialen ter beschikking komen. 2. Meer democratie: De democratische controle op de EU moet versterkt worden. Activiteiten van een kabinet (met of zonder PvdA erin) in Europees verband moeten op de voet worden gevolgd en waar nodig gecorrigeerd of met verve worden uitgedragen door onze politici. We zijn voor verdere versterking van het Europees Parlement ten opzichte van Commissie en Raad en geven de Europese verkiezingen een duidelijker Europese dimensie door voor de Europese verkiezingen in 2013 met één topkandidaat te komen vanuit de Partij van Europese Socialisten (PES). Deze topkandidaat gaat de Europese campagne leiden en is kandidaat voorzitter voor de Europese Commissie. 3. Duidelijk gezicht: We moeten stoppen met de ja tenzij, nee mits verhalen over Europa en kiezen voor een eenduidige Europese boodschap waarin het begrip Sociaal Europa concrete invulling wordt gegeven met relevantie voor zowel de winnaars als de verliezers van de globalisering. Dit verhaal wordt uitgedragen door de hele partij, inclusief de partijtop en Tweede Kamerleden. Coryfeeën van de partij zullen regelmatig hun gezicht laten zien in Brussel en op Brusselse dossiers meewerken. Er wordt gestreefd naar meer publiciteit voor onze Europarlementariërs die niet alleen vakinhoudelijk, maar ook mediagenieke bekende en gezaghebbende Europese burgers zijn, met sterke wortels in de Nederlandse samenleving. 5