Praktijkonderzoek als methodiek voor schoolontwikkeling Cyrilla van der Donk & Bas van Lanen SOK-congres De leraar en kwaliteitszorg 27 november 2015 Definitie van Praktijkonderzoek in de school is onderzoek dat wordt uitgevoerd door leraren en lerarenin-opleiding, waarbij op systematische wijze in interactie met de omgeving antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen onderwijspraktijk en gericht zijn op verbetering van deze praktijk. 1
Praktijkonderzoek gepositioneerd Fundamenteel onderzoek Theorievorming en theorietoetsing Kennis is generaliseerbaar Toegepast onderzoek Toepassing van kennis om generieke problemen op te lossen Kennis is probleemgebonden Praktijkonderzoek Begrijpen en verbeteren van de eigen praktijk Kennis is contextgebonden De praktijk als uitgangspunt Praktijkproblemen Gedeeld eigenaarschap Participatief Individuele en collectieve ontwikkeling Draagvlak en implementatie 2
Verschillende perspectieven Praktijk Probleemanalyse Theorie Een systematische werkwijze 3
Praktijkonderzoek en kwaliteitszorg Bepalen van kwaliteit Hoe willen we bezig zijn? Inzicht in de gewenste situatie Bewaken van kwaliteit Hoe zijn we bezig? Inzicht in de feitelijke situatie Verhogen van kwaliteit Hoe kunnen we verbeteren? Discrepanties opheffen Bepalen van kwaliteit Burgerschapsvorming Contextrijk onderwijs Leerklimaat in de klas Hoe willen we bezig zijn? Inzicht in de gewenste situatie Engels in het basisonderwijs Leerlingsturing Meerbegaafdheid De gezonde school Praktijkvoorbeelden Definiërend 4
Bewaken van kwaliteit Doeltaal is voertaal Remedial lesmateriaal De nieuwe lesmethode Toetsing Hoe zijn we bezig? Inzicht in de feitelijke situatie Rekenvaardigheden Ouderbetrokkenheid Leerlingenzorg Determinatie Praktijkvoorbeelden Beschrijvend, evaluerend, vergelijkend en/of verklarend Verhogen van kwaliteit Hoe kunnen we verbeteren? Discrepanties opheffen Activeren van voorkennis Beroepsgericht lesmateriaal Jeugdliteratuur Interne differentiatie Leesbevordering Pestpreventie Doorlopende leerlijnen De onderzoekende leraar Praktijkvoorbeelden Ontwerponderzoek 5
Praktijkproblemen in de eigen school Definiërend Beschrijvend Evaluerend Bepalen van kwaliteit Hoe willen we bezig zijn? Inzicht in de gewenste situatie Bewaken van kwaliteit Hoe zijn we bezig? Inzicht in de feitelijke situatie Verhogen van kwaliteit Hoe kunnen we verbeteren? Discrepanties opheffen Vergelijkend Verklarend Ontwerponderzoek Afsluiting Voor (aankomende) leraren en schoolleiders: Praktijkonderzoek in de school info@.com www..com Nieuw voor leerlingen in het secundair onderwijs: Onderzoekend leren - Een stappenplan voor onderzoeksopdrachten www.onderzoekendleren.com 6