STICHTING NATIONAAL OUDERENFONDS BUNNIK JAARREKENING 2015

STICHTING NATIONAAL OUDERENFONDS BUNNIK JAARREKENING 2015 Bunnik, 29 april 2016 1

STICHTING NATIONAAL OUDERENFONDS BUNNIK JAARREKENING 2015 Inhoudsopgave blad Balans per 31 december 2015 3 Staat van baten en lasten over het boekjaar 2015 4 Kasstroomoverzicht 2015 5 Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling 6 Toelichtingen op de balans per 31 december 2015 9 Toelichtingen op de staat van baten en lasten 2015 14 Toelichtingen op de lastenverdeling 2015 21 2

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 31 december 2015 31 december 2014 VASTE ACTIVA immateriële vaste activa 187.429 261.748 materiële vaste activa 936.894 932.064 som der vaste activa 1.124.323 1.193.812 VLOTTENDE ACTIVA voorraden 5.000 5.000 vorderingen en overlopende activa 3.107.742 3.226.503 effecten 1.197.362 1.141.004 liquide middelen 726.247 382.572 som der vlottende activa 5.036.351 4.755.079 TOTAAL ACTIVA 6.160.673 5.948.891 KAPITAAL, RESERVES EN FONDSEN STICHTINGSKAPITAAL 45 45 RESERVES EN FONDSEN continuïteitsreserve 1.766.134 1.743.969 bestemmingsreserves 208.673 232.598 1.974.807 1.976.567 bestemmingsfondsen 494.492 489.682 2.469.299 2.466.249 2.469.344 2.466.294 VREEMD VERMOGEN langlopende schulden 66.000 66.000 kortlopende schulden 3.625.329 3.416.598 3.691.329 3.482.598 TOTAAL PASSIVA 6.160.673 5.948.891 3

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2015 werkelijk begroot werkelijk 2015 2015 2014 BATEN: uit eigen fondsenwerving 3.719.503 4.127.000 3.068.187 uit acties van derden 2.109.500 1.588.000 1.768.297 uit subsidies van overheden 613.372 775.000 509.989 uit beleggingen 28.480 70.000 111.217 som der baten: 6.470.855 6.560.000 5.457.690 LASTEN BESTEDINGEN: aan (reactieve) projectsubsidies 589.069 565.000 368.613 aan PremiePlanprojecten en kleine lokale projecten 482.781 508.000 576.547 aan pleitbezorging en communicatie 402.873 425.000 700.177 aan uitstapjes/evenementen 736.942 660.000 555.226 aan proactieve projecten en subsidieprojecten 2.878.674 2.957.000 2.330.402 som der bestedingen incl. uitvoeringskosten 5.090.339 5.115.000 4.530.966 LASTEN WERVING BATEN voor eigen fondsenwerving 594.652 515.000 548.117 voor baten uit acties van derden 205.992 260.000 328.454 voor verkrijging van subsidies van overheden 25.000 25.000 25.000 voor beleggingen 13.677 5.000 17.691 voor innovatie en onvoorzien 0 200.000 0 som der lasten werving baten 839.321 1.005.000 919.263 LASTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE 538.144 440.000 324.047 som der lasten 6.467.804 6.560.000 5.774.274 OVERSCHOT / TEKORT 3.051 0-316.584 BESTEMMING SALDO Afgeboekt van bestaande bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen: bestemming revitalisatie BpB vervanging bussen 0-80.000 besteding / dotatie fonds Ab Laane Fonds 4.810 25.910 Nieuwe bestemmingsreserves en mutaties in bestaande reserves: bestemmingsreserve financiering activa -23.925-22.449 bestemmingsreserve Ouderenombudsman 0-125.000 bestemmingsreserve uitstapjes/bpb 0-125.000 Mutatie in continuïteitsreserve 22.165 9.955 3.051-316.584 NB. De in december 2014 vastgestelde begroting is gewijzigd in 2015. Opgenomen zijn de bedragen van de gewijzigde begroting 4

KASSTROOMOVERZICHT (* 1.000) jaar 2015 jaar 2014 Saldo staat van baten en lasten 3-316 Afschrijving immateriële vaste activa 254 321 Afschrijving materiele vaste activa 322 337 Cashflow 579 342 mutatie voorraden 0 0 mutatie vorderingen 118-890 mutatie effecten -56 152 mutatie kortlopende schulden 207 425 som der vlottende activa 269-313 KASSSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 848 29 Investeringen in immateriële vaste activa -180-267 Investeringen in vaste activa -334-60 Desinvesteringen in vaste activa 8 31 KASSTROOM UIT INVESTERINGACTIVITEITEN -506-296 Mutatie langlopende schulden 0 0 KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN 0 0 Netto kasstroom 342-267 Beginstand liquide middelen 382 649 Eindstand liquide middelen 724 382 In 2015 werd minder geïnvesteerd in activa dan de som der afschrijvingen. De liquide middelen zijn voorts gegroeid door de daling van de vorderingen en stijging van de schulden. In de meeste gevallen is er een directe relatie tussen deze beide cijfers (voor wat betreft het PremiePlan en de projectsubsidies). Het volume van meerjarige projecten bleef ongeveer op peil. 5

ALGEMENE TOELICHTING EN GRONDSLAGEN ADRES STICHTING Het adres van de stichting is Regulierenring 2D in Bunnik. DOEL EN MISSIE De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. De stichting zet zich in voor kwetsbare ouderen in Nederland. Haar missie hierbij is: het helpen van ouderen in Nederland voor wie onvoldoende zorg en aandacht is vanuit de maatschappij en daarmee de kwaliteit van leven van deze groep bevorderen. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING EN RESULTAATBEPALING De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. Tenzij anders vermeld zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen c.q. nominale waarden. Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarin de prestatie plaatsvindt. Lasten die hun oorsprong hebben in het boekjaar worden in aanmerking genomen zodra deze voorzienbaar zijn. IMMATERIELE VASTE ACTIVA De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden voor loten VriendenLoterij berekend volgens een degressieve methode en voor overige immateriële vaste activa volgens de lineaire methode. MATERIELE VASTE ACTIVA De materiele vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. VOORRADEN De eigen verzameling Zomerzegels wordt gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere netto-opbrengst- waarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. 6

ALGEMENE TOELICHTING EN GRONDSLAGEN VORDERINGEN De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. EFFECTEN De ter beurze genoteerde aandelen en obligaties worden gewaardeerd op de beurswaarde per balansdatum, waarbij zowel ongerealiseerde als gerealiseerde waardeveranderingen direct in de staat van baten en lasten worden verantwoord. RESERVES EN FONDSEN De in het boekjaar gemaakte lasten waarvoor een bestemmingsreserve of -fonds is gevormd, worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Dotaties worden gedaan vanuit het resultaat. Beperkingen in de bestemming van bestemmingsreserves worden door het bestuur aangebracht. Beperkingen in de bestemming van bestemmingsfondsen worden door derden aangebracht. GRONDSLAGEN VAN HET KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. In de opstelling wordt de cashflow, die bestaat uit het resultaat vermeerderd met de afschrijvingslasten, afzonderlijk gepresenteerd. Transacties waarbij geen sprake is van directe in- en uitgaande kasstromen (zoals het aangaan van financial lease overeenkomsten) worden enerzijds onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten en anderzijds onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten gepresenteerd. Betalingen welke voortvloeien uit langlopende leningen worden voor het gedeelte dat betrekking heeft op de rente opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als kasstroom uit financieringsactiviteiten. 7

ALGEMENE TOELICHTING EN GRONDSLAGEN BATEN Baten uit eigen fondsenwerving zijn verantwoord voor het door het Fonds ontvangen bedrag, zonder dat de door het Nationaal Ouderenfonds gemaakte kosten in mindering zijn gebracht. Donaties en giften zijn verantwoord in het jaar waarin zij zijn ontvangen, met uitzondering van ontvangsten, die in het boekjaar zijn toegezegd En kunnen worden toegerekend aan een bepaalde actie in het boekjaar zelf. Giften van een zaak in natura worden gewaardeerd tegen de reële waarde in Nederland. Giften bestaande uit diensten worden in het algemeen niet financieel verantwoord, tenzij dit op geld waardeerbare diensten van bedrijven betreft. Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten uit acties van derden worden verantwoord voor het door het Fonds ontvangen bedrag. Verwerking vindt plaats in het jaar waarin de baten uit de actie van derden is ontvangen dan wel door die derde is toegezegd. Alle baten uit acties van derden zijn vrij besteedbaar. Subsidies van overheden worden ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde uitgaven komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan. Baten waarvoor een bijzondere bestemming is aangewezen, zijn afzonderlijk opgenomen met vermelding van de aard van de bestemming. LASTEN Bestedingen worden geheel toegerekend aan het jaar van toezegging. De kosten van de eigen organisatie worden toegerekend aan (1) de doelstelling, (2) de werving van baten en aan (3) kosten van beheer en administratie. Kosten van beheer en administratie zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. De totale kosten van de werkorganisatie worden verbijzonderd naar taakgebieden op grond van een door de jaren heen bestendige allocatiegedragslijn (tijdschrijven). 8

TOELICHTINGEN OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Vrienden- totaal INTELLECTUELE EIGENDOM Loterij overige 2015 boekwaarde per 1 januari 159.921 101.827 261.748 investeringen in het boekjaar 136.300 43.632 179.932 desinvesteringen in het boekjaar 0 0 0 afschrijving desinvesteringen in het boekjaar 0 0 0 afschrijvingen in het boekjaar -193.037-61.214-254.251 boekwaarde per 31 december 103.184 84.245 187.429 jaar 2015 jaar 2014 aanschafwaarde 1.085.539 905.607 cumulatieve afschrijving -898.110-643.859 boekwaarde per 31 december 187.429 261.748 De immateriële vaste activa hebben betrekking op de bedrijfsvoering. In 2015 is opnieuw geïnvesteerd in een drietal loten wervende acties met de VriendenLoterij. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de volgende geschatte economische levensduur: VriendenLoterij Overig 3 jaar 3-6 jaar MATERIËLE VASTE ACTIVA t.b.v. bedrijfsvoering: t.b.v. de doelstelling: ANDERE VASTE BEDRIJFSMIDDELEN inventaris hardware BpB-bussen, totaal enz. 2015 boekwaarde per 1 januari 80.343 19.136 832.586 932.064 investeringen in het boekjaar 7.000 7.452 319.593 334.044 desinvesteringen in het boekjaar 0-20.502-53.261-73.763 afschrijvingen desinvesteringen in het boekjaar 0 20.502 46.051 66.553 afschrijvingen in het boekjaar -26.126-11.131-284.747-322.004 boekwaarde per 31 december 61.217 15.456 860.221 936.894 jaar 2015 jaar 2014 aanschafwaarde 2.384.066 2.123.784 cumulatieve afschrijving -1.447.172-1.191.721 boekwaarde per 31 december 936.894 932.064 9

TOELICHTINGEN OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 De investeringen in de materiële vaste activa betreffen in hoofdzaak de aanschaf van een 13-tal BoodschappenPlusBussen. Ultimo 2015 bezat het Ouderenfonds 70 BoodschappenPlusBussen (35 Mercedes en 35 Citroen). Daarnaast doen nog 14 bussen, eigendom van Lokale Partners, mee aan de formule BoodschappenPlusBus. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de volgende geschatte economische levensduur: inventaris hardware vervoermiddelen 5 jaar 3 jaar 4-6 jaar (restwaarde grote bus 7.000, BpB bussen met personenlift 5.000) VORDERINGEN/OVERLOPENDE ACTIVA 31 december 2015 31 december 2014 debiteuren projectsubsidies 619.991 693.316 PremiePlanposten 100.433 130.734 debiteuren proactieve projecten / diensten 1.726.529 1.873.507 nog te ontvangen acties derden 519.553 410.635 nog te verrekenen BTW en BPM 45.816 37.736 vooruitbetaalde huur 22.656 22.470 diverse posten 72.765 58.106 overige vorderingen en overlopende activa 95.421 80.576 3.107.742 3.226.503 In de vorderingen zijn projectsubsidies met een looptijd langer dan 1 jaar begrepen. Het gaat hier over projecten, waarbij de vordering eerst kan worden opgevraagd bij de cofinanciers nadat de projecten zijn afgerekend. De post "nog te ontvangen acties derden" betreft de afrekening met de VriendenLoterij over het vierde kwartaal 2015. EFFECTEN 31 december 2015 31 december 2014 % % effectenportefeuille 1.180.980 98,6% 1.097.565 96,2% liquiditeiten beleggingsrekening 16.382 1,4% 43.439 3,8% 1.197.362 100,0% 1.141.005 100,0% De effectenportefeuille bestaat hoofdzakelijk uit obligaties (82%). In de portefeuille zijn daarnaast opgenomen aandelen met beperkt risico en actieve allocaties. Het bestuur streeft ernaar een mix te vinden, waarbij het rendement voldoende hoog is, maar de risico's van waardedaling minimaal. 10

TOELICHTINGEN OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 EFFECTEN totaal Het verloop van de effectenportefeuille gedurende het kalenderjaar is als volgt: boekwaarde per 1 januari 1.097.565 aankopen in het boekjaar 1.600.016 verkopen in het boekjaar -1.530.305 koersresultaten in het boekjaar 13.704 boekwaarde per 31 december 1.180.980 LIQUIDE MIDDELEN Als gevolg van een verstrekte bankgarantie staat van de liquide middelen een bedrag van 21.482 niet ter vrije beschikking van het Ouderenfonds. KAPITAAL, RESERVES EN FONDSEN Het totale eigen vermogen van het Nationaal Ouderenfonds bedraagt per 31 december 2015 rond 2,47 miljoen Hoofdlijnen voor het vermogensbeleid van het Fonds zijn: * een reservering van middelen is wenselijk voor de continuïteit van steun aan de doelstelling * vorming van reserves zonder specifieke bestemming is niet wenselijk * een reserve als bron van inkomsten is toegestaan als de opbrengst ervan noodzakelijk is voor de realisatie van de doelstelling op de langere termijn. CONTINUITEITSRESERVE stand per toevoeging onttrekking stand 1-jan boekjaar boekjaar 31-dec Het verloop in 2015 is als volgt: 1.743.969 22.165 0 1.766.134 De continuïteitsreserve wordt vanaf 1988 gevoed om de continuïteit te waarborgen ingeval van tijdelijke sterk terugvallende opbrengsten en om zeker te stellen dat het Ouderenfonds ook in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen. Het bestuur streeft naar een continuïteitsreserve op termijn van maximaal 1,5 maal de totale kosten van de werkorganisatie (inclusief kosten fondsenwerving). Indien de jaarrekening een overschot, na eventuele bestemming aan of uit bestemde fondsen en bestemde reserves, geeft zal dit overschot geheel worden toegevoegd aan de reserve nadat de activafondsen in evenwicht zijn met de investeringen. De continuïteitsreserve steeg met 22.165 en was per 31 december 2015 gelijk aan 0,7 maal de kosten van de werkorganisatie (inclusief kosten fondsenwerving). 11

TOELICHTINGEN OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 BESTEMMINGSRESERVES stand per toevoeging onttrekking stand 1-jan boekjaar boekjaar 31-dec Het verloop in 2015 is als volgt: reserve financiering activa 107.598 24.452-48.377 83.673 reserve projectsubsidies 125.000 0 0 125.000 232.598 24.452-48.377 208.673 Alle reserves zijn door het bestuur bepaald en kunnen ook door het bestuur worden opgeheven. Het bestuur heeft het noodzakelijk geacht een deel van de eigen middelen aan te wenden ten behoeve van activa bedrijfsvoering en activa ter realisering van de doelstelling. Voor dit doel wordt een reserve financiering activa aangehouden. Op deze bestemmingsreserve berust geen verplichting. Het betreft hier het voortzetten van een bestendige gedragslijn. Voor de vanaf 2009 aangeschafte BoodschappenPlusBussen wordt geen reservering aangehouden. Inmiddels is een aantal oudere bussen vervangen met een eigen bijdrage van de lokale partner. In 2015 werden 10 nieuwe bussen ingezet en werden 3 bussen overgenomen. Het bestuur acht het wenselijk om de voortgang en realisatie van de projectsubsidies voor 2016 te garanderen door het opnemen van een bestemmingsreserve. Voor de overige activiteiten is direct zicht op beschikbare middelen in 2016 zodat hiervoor geen bestemmingsreserve meer hoeft te worden opgenomen. BESTEMMINGSFONDSEN stand per toevoeging onttrekking stand 1-jan boekjaar boekjaar 31-dec Het verloop in 2015 is als volgt: Ab Laane Fonds 489.682 60.738-55.928 494.492 489.682 60.738-55.928 494.492 In 2011 heeft het bestuur van Stichting Ab Laane besloten om het beheer van een bedrag, groot 522.500 bij het Nationaal Ouderenfonds onder te brengen als "fonds op naam". Hiervan is in 2015 besteed 55.928 en is totaal toegevoegd een bedrag van 60.738 (som van rente van gemiddeld vermogen en aandeel in acties Vriendenloterij), zodat per ultimo 2015 een bedrag resteert van 494.492. LANGLOPENDE SCHULDEN 31 december 2015 31 december 2014 permanent voorschot projecten RCM 23.500 23.500 permanent voorschot projecten BSO 42.500 42.500 Totaal langlopende schulden: 66.000 66.000 Door RCM en BSO zijn (rentevrije) permanente voorschotten verstrekt om de tijd tussen de uitbetaling aan de projecthouder en de ontvangst van deze co-financiers van projecten te overbruggen. 12

TOELICHTINGEN OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 KORTLOPENDE SCHULDEN 31 december 2015 31 december 2014 aan projecten toegezegde projectsubsidies en PremiePlan 867.179 933.030 crediteuren diensten en projecten 895.707 567.798 leveranciers 221.971 135.746 nog niet gerealiseerde beschikkingen subsidie projecten 1.397.125 1.464.024 loonheffingen 112.324 93.530 salarissen, vakantiegeld, pensioenpremie 102.223 89.543 diverse crediteuren 28.800 132.926 overige kortlopende schulden 243.347 315.999 3.625.329 3.416.598 Onder de kortlopende schulden staan verplichtingen met een looptijd van minder dan 1 jaar verantwoord. Verplichtingen die betrekking hebben op jaren, gelegen na één jaar na balansdatum zijn verwerkt onder de langlopende schulden. De toename van de post "crediteuren diensten en projecten" hangt onder meer samen met verplichtingen inzake het project Oldstars en de nederlandse subsidieprojecten. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN GESTELDE ZEKERHEDEN Het kantoorpand van het Nationaal Ouderenfonds werd in 2012 gehuurd voor een periode van 6 jaar met stilzwijgende verlenging van telkens 5 jaar. De huurprijs wordt jaarlijks herzien op basis van het prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie. De huursom van het kantoorpand bedraagt 5.935 per maand exclusief servicekosten. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN Het Ouderenfonds heeft overeenkomsten gesloten met betrekking tot operational lease van de Boodschappen- PlusBussen in eigendom van het Fonds. De overeenkomsten hebben een resterende looptijd van 0-6 jaar en leiden tot jaarlijkse baten van circa 380.000. Het Ouderenfonds heeft met de VriendenLoterij een overeenkomst gesloten inzake uitkering van een jaarlijks uitsluitend door de VriendenLoterij te bepalen bedrag uit het vrij besteedbare deel van de reguliere trekkingen van de VriendenLoterij. De oude overeenkomst had een looptijd tot en met 31 december 2015. Voor de jaren 2016 tot en met 2020 is een nieuwe overeenkomst aangegaan. 13

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING donaties en giften 663.805 800.000 631.013 bijdragen t.b.v. reactieve projectsubsidies 379.789 375.000 269.254 bijdragen t.b.v. PremiePlanProjecten 437.232 450.000 524.311 bijdragen t.b.v. proactieve projecten 1.574.686 1.942.000 955.685 bijdragen t.b.v. pleitbezorging 0 0 85.215 bijdragen t.b.v. evenementen 537.092 460.000 495.030 nalatenschappen en legaten 126.900 100.000 107.679 Som van de baten uit eigen fondsenwerving 3.719.503 4.127.000 3.068.187 De totale baten van het Ouderenfonds zijn in 2015 gestegen ten opzichte van 2014 door hogere bijdragen van cofinanciers in Ouderenfondsprojecten en door hogere inkomsten Vriendenloterij. Ook de totale baten uit eigen fondsenwerving zijn hoger dan in 2014 en hoger dan begroot, voornamelijk door bijdragen tbv de Zilverlijn en de BoodschappenPlusBus en door hogere volumes voor Europese projecten. Het volume van de donaties en giften is gestegen in absolute zin en wel met rond 5%. Daar staan in 2015 wel veel hogere kosten tegenover. Nieuwe fondsenwervende acties zijn vooral ingezet op meerjarige wervingen (investeringen). Het totale volume van de bijdragen voor projectsubsidies is gestegen ten opzichte van 2014, mede door het alsnog kunnen besteden van de restantbudgetten van vorige jaren en van extra dotaties van partners. De bijdragen ten behoeve van premieplanprojecten (geldinzamelaars en fondsen) zijn, zoals verwacht, lager dan 2014, waarin (vooral aan het einde van het jaar) een groot aantal toekenningen plaatsvond. Voor proactieve projecten is in 2015, naar verwachting, aanmerkelijk meer geworven dan in 2014., vooral de BoodschappenPlusBus deed het goed. De bijdragen ten behoeve van de Ouderenombudsman bleven wederom achter. De bijdragen ten behoeve van het project Oldstars waren in 2014 reeds genomen. In 2015 is een aantal nieuwe, kleinere projecten beeindigd. Het project Zilverlijn is in 2015 gestart en zal na 2015 door lopen. De bestedingen van na 2015 zijn (als verplichting) reeds genomen in 2015. De bijdragen aan evenementen (stranduitjes, kerstdiners, kerstconcert enz.) zijn hoger dan 2014 en hoger dan geraamd. Het voornemen blijft om het volume van de evenementen te doen toenemen. Er wordt vooral gezocht naar uitbreiding met mooie waardevolle en betekenisvolle activiteiten. De bijdragen van derden voor kerstdiners bij Van der Valk en andere partners en voor het kerstconcert blijven stabiel. In 2015 is volop ingezet op uitstapjes (strand, circus, bezienswaardigheden, vakantieweken enz.) mede mogelijk gemaakt door talrijke bijdragen van fondsen en zakelijke markt. In 2015 zien we ook bij het Ouderenfonds de inkomsten uit legaten en nalatenschappen langzaam groeien. Het Ouderenfonds is voornemens zich vanaf 2016 actiever te gaan opstellen in het werven van nalatenschappen (voorlichting en communicatie). 14

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 BATEN UIT ACTIES VAN DERDEN VriendenLoterij vaste bijdrage 200.000 200.000 200.000 geoormerkte loten VriendenLoterij 1.909.500 1.388.000 1.568.297 overige acties van derden 0 0 0 Som van de baten uit acties van derden 2.109.500 1.588.000 1.768.297 Het betreft hier bruto-baten van acties met de VriendenLoterij. Alle baten zijn vrij besteedbaar. De vaste bijdrage betreft het 4de jaar van de lopende overeenkomst 2011-2015. De laatste vaste bijdrage (te ontvangen in maart 2016) uit de lopende overeenkomst t/m 2015 is (traditioneel) nog niet als inkomsten genomen. De inkomsten uit de geoormerkte bijdrage van de VriendenLoterij stijgen door enkele zeer succesvolle acties in 2015. Lage uitval en hogere lotprijzen hebben gezorgd voor stabilisering van de inkomsten uit oudere acties. In totaal werd van de VriendenLoterij een bedrag ontvangen van 2.451.500. Van de bijdrage aan het project Zilverlijn, groot 342.000 is 102.000 verantwoord bij "baten uit eigen fondsenwerving / bijdragen t.b.v. pro-actieve projecten". De overige 240.000 van deze bijdrage zal worden besteed en verantwoord in 2016 en 2017. BATEN UIT SUBSIDIES Subsidies Europese projecten 458.382 600.000 346.564 Subsidies Nederlandse projecten 154.990 175.000 163.425 Som van de baten uit subsidies 613.372 775.000 509.989 Dit betreft bijdragen die het Ouderenfonds verkrijgt van overheden, via organisaties die van overheden verkregen subsidies onder dezelfde voorwaarden toewijzen of verdelen, voor het uitvoeren van projecten voor ouderen. De inkomsten van subsidies voor deelname aan Europese projecten zijn hoger dan in 2014 in verband met de uitbreiding van het aantal projecten waaraan het Ouderenfonds deelneemt. Het Ouderenfonds neemt per 31 december 2015 deel aan de projecten Alfred, Sengor, ProMe, Iron Hand, Sengor, Social Care, EhcoButler en Hansa (Europees) en aan Verzoamelstee en Lang Leve Thuis (nationaal). Alle subsidies hebben betrekking op inzet en deelname aan deze projecten en dekken geen algemene kosten. BATEN UIT BELEGGINGEN dividend, couponrente en interest banken 14.775 30.000 32.133 gerealiseerde koersresultaten 14.190 10.000 4.965 niet gerealiseerde koersresultaten -486 30.000 74.119 Bruto beleggingsresultaat 28.480 70.000 111.217 Op de effectenportefeuille is een bruto rendement behaald van circa 2,4%. Het netto rendement bedroeg circa 1,4%. 15

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 BESTEED AAN REACTIEVE PROJECTSUBSIDIES besteed aan hulpverlening door middel van toekenning van subsidies aan projecten 543.927 500.000 328.108 af: vrijval in vorige boekjaren toegekende subsidies -15.828 0-20.924 kosten van de werkorganisatie 60.970 65.000 61.430 Totaal besteed aan de doelstelling 589.069 565.000 368.613 Voor een toelichting op de verschillen t.o.v. 2014 en de begroting 2015 zie ook bij baten. Een deel van het totale budget van de Giften Commissie is besteed aan proactieve projecten zoals uitbreiding van de BoodschappenPlusBus, Thuis- Administratie en het 10 Stratenplan. Ook het Ab Laane budget 2015 is geheel besteed. BESTEED AAN PREMIEPLANPROJECTEN besteed aan hulpverlening door middel van toekenning van subsidies aan PremiePlanprojecten 440.201 468.000 540.707 kosten van de werkorganisatie 42.580 40.000 35.840 Totaal besteed aan de doelstelling 482.781 508.000 576.547 Voor een toelichting op de verschillen t.o.v. 2014 en de begroting 2015 zie ook bij baten. BESTEED AAN PLEITBEZORGING en COMMUNICATIE besteed aan pleitbezorging en communicatie 196.558 200.000 402.759 kosten van de werkorganisatie 206.315 225.000 297.418 Totaal besteed aan de doelstelling 402.873 425.000 700.177 In 2015 is aanmerkelijk minder besteed aan pleitbezorging en minder dan was begroot. De daling ten opzichte van 2014 is onder meer het gevolg van het op een andere wijze participeren in TV producties. NB. De kosten van "marketing" 2014 zijn alsnog 50/50 toegerekend aan kosten eigen fondsenwerving en besteding aan pleitbezorging en communicatie. BESTEED AAN EVENEMENTEN activiteiten gedurende het gehele jaar (incl. kerst) 471.307 445.000 401.466 kosten van de werkorganisatie 265.635 215.000 153.760 Totaal besteed aan de doelstelling 736.942 660.000 555.226 Het evenementenbureau is in 2015 volgens verwachting gegroeid. 2015 was opnieuw een jaar van verder zoeken naar nieuwe vormen, initiatieven en mogelijkheden, met name voor ouderen met beperkte financiële middelen. Het financiële volume van de kerstactiviteiten was vergelijkbaar met die in 2014 en met de begroting 2015. 16

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 BESTEED AAN PRO-ACTIEVE EN SUBSIDIEPROJECTEN besteed middels uitgaven aan derden 1.879.949 1.886.000 1.310.651 kosten van de werkorganisatie 998.725 1.071.000 1.019.751 Totaal besteed aan de doelstelling 2.878.674 2.957.000 2.330.402 Voor een toelichting op de verschillen t.o.v. 2014 en begroting 2015 zie ook bij baten. Er is in 2015 in mindere mate ingezet op de ontwikkeling van nieuwe projecten. Het nieuwe project Zilverlijn heeft veel aandacht gevraagd en dat zal ook in 2016 het geval zijn. De deelname aan meerdere Europese projecten werd in 2015 voortgezet en uitgebouwd. De budgetten zijn gespreid tot en met 2018. Daarnaast is deelgenomen aan meerdere meerjarige nationale subsidieprojecten. De bestedingen aan de Ouderenombudsman zijn gestabiliseerd. In 2015 is vooral ingezet op een verdergaande digitalisering en verzameling van lokale data (gemeenten). De overige bestedingen betreffen een veelvoud van vooral kleinere betekenisvolle projecten. Te noemen zijn: de Nationale Ouderendag, het Gouden Dagen Programma, Onzichtbare Ouderen, Breien tegen eenzaamheid enz. BESTEDINGSPERCENTAGES werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 besteed aan de doelstelling 5.090.339 5.115.000 4.530.966 totale baten 6.470.855 6.560.000 5.457.690 totale lasten 6.467.804 6.560.000 5.774.274 Bestedingen in % van de totale baten 78,7% 78,0% 83,0% Bestedingen in % van de totale lasten 78,7% 78,0% 78,5% De bestedingen stegen in absolute zin en met name door de deelname aan Europese en nationale subsidieprojecten, door de uitvoering van het nieuwe project Zilverlijn en door verdere uitbreiding van de BoodschappenPlusBus. LASTEN EIGEN FONDSENWERVING lasten derden t.b.v. fondsenwerving 282.004 270.000 281.339 kosten werkorganisatie voor eigen fondsenwerving 312.648 245.000 266.777 Totale lasten eigen fondsenwerving 594.652 515.000 548.116 In 2015 is opnieuw meer (aandacht) besteed aan fondsenwerving particulier en zakelijke markt. Verder is vooral geinvesteerd in vormen van fondsenwerving, die vooral op langere termijn tot structurele inkomsten leiden, zoals machtiginggevers. 17

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 LASTEN VOOR WERVING DEELNEMERS LOTERIJEN lasten derden t.b.v. acties van derden 193.037 260.000 295.399 kosten werkorganisatie acties van derden 12.955 0 33.055 Totale lasten t.b.v. werving deelnemers loterijen 205.992 260.000 328.454 De werkorganisatie heeft in 2015 drie acties met de VriendenLoterij uitgevoerd. Deze bleken zeer succesvol. Er was sprake van aanmerkelijk lagere lasten dan 2014 en dan was begroot. LASTEN VOOR VERKRIJGING VAN SUBSIDIES VAN OVERHEDEN lasten derden t.b.v. verkrijging subsidies van overheden 0 0 0 kosten werkorganisatie verkrijging subsidies van overheden 25.000 25.000 25.000 Totale lasten t.b.v. acties van derden 25.000 25.000 25.000 LASTEN VOOR BELEGGINGEN lasten derden t.b.v. beleggingen 8.662 0 12.691 kosten werkorganisatie beleggingen 5.015 5.000 5.000 Totale lasten t.b.v. beleggingen 13.677 5.000 17.691 OVERIGE LASTEN MINUS BATEN innovatie en onvoorzien 0 200.000 0 kosten werkorganisatie transitie: zie bij beheer 0 0 0 Totaal / saldo overige lasten minus baten 0 200.000 0 Alle directe baten en lasten zijn onder aparte hoofdjes gepresenteerd. De post onvoorzien was opgenomen voor tegenvallende baten en/of vergroting van de bestedingen en/of voor hogere lasten. Ook in 2015 is alleen de begrotingspost gevuld. CBF-PERCENTAGE VOOR FONDSENWERVING baten van eigen fondsenwerving 3.719.503 4.127.000 3.068.187 lasten voor eigen fondsenwerving 594.652 490.000 548.116 CBF-kostenpercentage eigen fondsenwerving 16,0% 11,9% 17,9% Ook voor 2015 is wederom sprake van een zeer laag CBF-% voor eigen fondsenwerving. De grotere deelname aan Europese en nationale subsidieprojecten heeft ook grote invloed op het % (tellen niet mee als eigen fondsenwerving). LASTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE lasten beheer, bestuur en administratie derden 3.143 5.000 4.947 advieskosten en ondersteuning bij transitie 63.844 36.000 0 kosten werkorganisatie beheer, beleid, bestuur en administratie 471.157 399.000 319.100 Totale lasten t.b.v. beheer en administratie 538.144 440.000 324.047 De lasten van beheer en administratie zijn ten opzichte van 2014 met 65% gestegen, onder meer door (1) wijzigingen in de structuur en in (2) omvang van de organisatie en (3) door de transitie (kosten interim management 11 maanden). 18

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 TOELICHTING LASTENVERDELING lonen en salarissen 1.598.400 1.575.000 1.389.088 sociale lasten en ziekengeldverzekering 252.775 215.000 226.322 pensioenverzekeringen 143.122 136.000 137.832 reis- en verblijfkosten 63.616 73.000 67.105 overige personeelskosten 33.884 25.000 44.495 totale personeelskosten 2.091.797 2.024.000 1.864.842 huisvestingskosten 150.232 141.000 147.732 kantoorkosten 92.318 115.000 114.594 bestuur / jaarverslag 5.092 5.000 4.723 overige algemene kosten 61.561 45.000 85.109 Totale kosten werkorganisatie 2.401.000 2.330.000 2.217.000 Gedurende 2015 waren gemiddeld 28,5 fte (vorig boekjaar 25,2 fte) personeelsleden bij het Nationaal Ouderenfonds werkzaam. Voor alle medewerkers, inclusief de directeur, is vanaf 2015 de CAO Welzijn van toepassing. Het is een bewuste keuze van het bestuur om ook de directeur onder de cao Welzijn te laten vallen. Het bestuur ziet geen argument of aanleiding om voor de directeur een afzonderlijke honorering toe te passen. Het Ouderenfonds kent voor haar directeur en medewerkers een pensioenregeling op basis van het middelloonstelsel. De pensioenregeling is ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het Ouderenfonds heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toegestane premies. De pensioenlast in de staat van baten bestaat uit de verschuldigde premies over het lopende jaar. Aan personeel noch aan directeur en bestuurders zijn leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Per 1 december 2015 heeft een directiewisseling plaatsgevonden. De scheidende directeur had een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (36 uur; parttime percentage 100%). De lasten van de scheidende directeur bestaan voor 2015 uit de volgende elementen: * bruto salaris 91.542 99.564 * vakantiegeld (inclusief eindafrekening ultimo 2015) 11.656 7.829 * eindejaarsuitkering 8.181 111.380 8.908 * sociale verzekeringen (werkgeversdeel) 8.067 6.745 * pensioenlasten (werkgeversdeel) 10.183 12.904 De scheidende directeur beschikte over een leaseauto, die niet voor privé doeleinden werd gebruikt. Tenslotte zijn onbelaste onkostenvergoedingen van in totaal 1.152 betaald. 129.630 135.950 Voor de nieuwe directeur, die per 1 december is benoemd (onbepaalde tijd, 36 uur; parttime percentage 100%), bedragen de jaarlasten 2015: * bruto salaris 8.361 - * vakantiegeld 669 - * eindejaarsuitkering 749 9.779 - * sociale verzekeringen (werkgeversdeel) 775 - * pensioenlasten (werkgeversdeel) 926 - Voorts is een onbelaste onkostenvergoeding van 51 betaald. 11.480-19

TOELICHTINGEN OP DE STAAT werkelijk 2015 begroot 2015 werkelijk 2014 VAN BATEN EN LASTEN 2015 Toerekening van de kosten van de werkorganisatie reactieve projectsubsidies 60.970 65.000 61.430 PremiePlanProjecten 42.580 40.000 35.840 pleitbezorging en communicatie 206.315 225.000 297.418 evenementen 265.635 215.000 153.760 proactieve projecten 726.775 716.000 755.222 proactieve Europese subsidieprojecten 211.005 275.000 191.603 proactieve Nederlandse subsidieprojecten 60.945 120.000 72.795 som besteed aan de doelstelling 1.574.225 1.656.000 1.568.068 fondsenwerving 312.648 235.000 266.777 acties van loterijen 12.955 10.000 33.055 werving subsidies van overheden 25.000 25.000 25.000 beleggingen 5.015 5.000 5.000 beheer, beleid en administratie 471.157 399.000 319.100 Totale verbijzonderde kosten werkorganisatie 2.401.000 2.330.000 2.217.000 Ten opzichte van 2014 is in 2015 hetzelfde aantal uren besteed aan de doelstelling. Aan fondsenwerving, beheer en administratie is aanmerkelijk meer besteed dan in 2014 en dan was begroot (transitiejaar). Het grootste deel van de bestedingen van het Nationaal Ouderenfonds betreft bestrijding van de eenzaamheid, in de praktijk het meest prominente speerpunt van het Nationaal Ouderenfonds. De bestedingen aan pleitbezorging stijgen verder. De bestedingen aan de overige speerpunten (bevordering van veiligheid en bestrijding van armoede) blijven op peil. 20

TOELICHTINGEN OP DE uitgegeven / toegerekend aan de doelstelling: lasten: totalen begroting LASTENVERDELING 2015 subsidieprojecten proactieve / pleitbezorging en uitstapjes en eigen fondsen- acties marketing beheer en incl. PremiePlan eigen projecten voorlichting evenementen werving loterijen administratie boekjaar 2015 boekjaar 2015 Subsidies en bijdragen 968.300 1.879.949 0 471.307 0 0 0 0 3.319.556 3.259.000 Lasten derden 0 0 196.558 0 282.004 193.037 0 75.649 747.248 971.000 SOM DIRECTE BIJDRAGEN 968.300 1.879.949 196.558 471.307 282.004 193.037 0 75.649 4.066.804 4.230.000 Personeelskosten 90.215 870.108 179.746 231.426 294.165 11.287 0 414.850 2.091.797 2.024.000 Huisvestingskosten 5.351 51.607 10.661 13.726 17.447 669 0 24.605 124.067 129.000 Kantoorkosten 3.374 32.540 6.722 8.655 11.001 422 0 15.514 78.228 107.000 Afschrijvingskosten kantoor 1.736 16.745 3.459 4.454 5.661 217 0 7.983 40.255 20.000 Rentekosten minus rentebaten 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Overige algemene kosten 2.875 27.725 5.727 7.374 9.373 360 0 13.219 66.653 50.000 SOM TOEREKENINGEN KOSTEN 103.550 998.725 206.315 265.635 337.648 12.955 0 476.172 2.401.000 2.330.000 TOTALEN 1.071.850 2.878.674 402.873 736.942 619.652 205.992 0 551.821 6.467.804 6.560.000 21