Vrouwen in politiek en openbaar bestuur Voortgangsrapportage 2003
1. Inleiding Voor u ligt de elfde rapportage Vrouwen in politiek en openbaar bestuur. Sinds 1993 worden de streefcijfers en ontwikkelingen op het terrein van vrouwen in politiek en openbaar bestuur daarin gemonitord. Op verzoek van de Tweede Kamer wordt sinds de rapportage van 2002 ook aandacht geschonken aan het aandeel vrouwen dat werkzaam is bij de Rijksoverheid. In deze voortgangsrapportage zijn verschillende peildata gebruikt, niet alle cijfers zijn van 2003. Dit heeft te maken met de verschillende tijdstippen van verkiezingen. Voor het opstellen van de tabellen en grafieken is gebruik gemaakt van de gegevens aangeleverd door: - het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (interne gegevens van burgemeesters en politie, opgevraagde informatie bij verschillende adviesorganen en ministeries) - de VNG en het SGBO Onderzoeks- en adviesbureau van de VNG (wethouders, raadsleden, voorzitters van samenwerkingsverbanden), - de redactie van de Waterschapsalmanak (waterschapsbesturen), - de overige gegevens zijn betrokken via internet. 2. Streefcijfers In het Meerjarenplan Emancipatie van november 2000 (Kamerstukken II nr. 27 061, nr.3) zijn de streefcijfers opgenomen voor het aandeel van vrouwen, aanbevolen aan de politieke partijen. De primaire verantwoordelijkheid voor de recrutering en kandidaatstelling van volksvertegenwoordigers ligt immers bij politieke partijen. Deze streefcijfers kunnen niet dwingend worden opgelegd. Het uiteindelijke streefcijfer voor 2010 is een aandeel van 50% vrouwen in de politiek en het openbaar bestuur. De overheid kan hierbij stimulerend en voorwaardenscheppend optreden. Stand van zaken rapportage 2003 Streefcijfer voor 2004 Streefcijfer voor 2010 Kabinet 40% 40% 50% Europees Parlement 29% 40% 50% Eerste Kamer 33% 40% 50% Tweede Kamer 39% 40% 50% Provinciale Staten 29% 40% 50% Gemeenteraden 24% 35% 45% Commissarissen van de Koningin 0% 15% 30% Burgemeesters 20% 30% 40% Besturen van Waterschappen 11% 20% 30% 3. Beleid vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Door de voorbereiding en uitvoering of ondersteuning van maatregelen tracht het kabinet de deelname van vrouwen aan de politiek aantrekkelijker te maken. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister van Sociale Zaken werken op dit terrein regelmatig samen. Eén van de middelen die hierbij worden ingezet is het Ambassadeursnetwerk Besturen. Dit netwerk bestaat uit een groep boegbeelden uit een bepaalde sector van de maatschappij. Het Ambassadeursnetwerk zet de gewenste toename van vrouwen in besturen van maatschappelijke organisaties en politieke besturen op de
agenda. Het netwerk zal zich een jaar lang inzetten om een grotere participatie van vrouwen in die sector te bevorderen. Voorts voorziet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties door middel van regelgeving over gerelateerde onderwerpen in een wettelijk kader waarmee de doelstelling om het aantal vrouwen in de politiek en het openbaar bestuur te bevorderen wordt gefaciliteerd. Een voorbeeld hiervan is het wetsvoorstel over zwangerschapsverlof voor volksvertegenwoordigers dat onlangs naar de Eerste Kamer is gezonden. Tevens is de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voornemens om met de politieke partijen te spreken over de bevordering van het aantal vrouwen in de politiek en het openbaar bestuur. De politieke partijen zijn immers primair verantwoordelijk voor de recrutering en kandidaatstelling van volksvertegenwoordigers.
TABELLEN tabel nr. pagina 1 Ontwikkeling van het aandeel van vrouwen in politiek en openbaar bestuur, 1992-2002 4 2 De afstand tot het voor 2004 geldende streefdoel 5 3a Ministers per partij, 31-12-2002 6 3b Ministers per partij, na de verkiezingen van 2003 6 4a Staatssecretarissen per partij, 31-12-2002 6 4b Staatssecretarissen per partij, na de verkiezingen van 2003 6 5 van het Europees Parlement, per partij, 31-12-2002 7 6 van de Eerste Kamer, per partij, 31-12-2002 7 6a van de Eerste Kamer, per partij, na de verkiezingen van 2003 7 7 van de Tweede Kamer, per partij, 31-12-2002 9 7a van de Tweede Kamer, per partij, na de verkiezingen van 2003 9 8 Commissarissen van de Koningin, 31-12-2002 9 9 van Gedeputeerde Staten, per provincie en partij, 31-12-2002 10 10 van Provinciale Staten, per provincie en partij, 31-12-2002 12 11 Besturen van de Waterschappen, per provincie, 31-12-2002 14 12 Burgemeesters, per gemeentegrootte en partij, 31-12-2002 15 13 Burgemeestersbenoemingen in 2002, per gemeentegrootte en partij 16 14 In 2002 vertrokken burgemeesters, per gemeentegrootte en partij 17 15 Wethouders, per gemeentegrootte en partij, 1-4-2004 18 16 Gemeenteraadsleden per gemeentegrootte en partij, 1-4-2004 19 17 Voorzitters van samenwerkingsverbanden van gemeenten, per provincie, 01-04-2004 20 18 van externe adviesorganen per 1-5-2004, per ministerie 20 19 De Algemene Rekenkamer, per 1-5-2004 20 20 De Raad van State, per 1-5-2004 21 21 Hoofden van vertegenwoordigingen van het Koninkrijk in het buitenland, 1-1-2004 21 22 Mannen en vrouwen bij de ministeries, per 31-12-2003 22 23 Vrouwen bij de Nederlandse politie in schaal 14 en hoger, per 31-12-2003 24 24 Besturen van de Universiteiten, per 1-1-2004 25 25 Voorzitters en secretarisssen van de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie, per 01-01-2004 25 26 Ontwikkeling van het percentage vrouwen in vertegenwoordigende organen 26 tussen 1992 en 2002, per partij
Tabel 1 Ontwikkeling van het aandeel van vrouwen in politiek en openbaar bestuur, 1992-2002 1992 1997 2002 Ministers 21,4% 28,6% 7,1% Staatssecretarissen 37,3% 41,7% 28,6% EP 28,0% 32,3% 29,0% EK 25,3% 21,6% 30,7% TK 28,7% 32,7% 32,0% CdK 8,3% 8,3% 0,0% GS 25,3% 23,3% 22,4% PS 29,6% 29,4% 29,4% Burgemeesters 9,3% 16,2% 20,0% Wethouders 17,2% 17,7% 16,2% Gemeenteraad 21,6% 21,4% 23,5% Het aandeel van vrouwen in politiek en openbaar bestuur, 1992-2002 0,5 0,4 0,3 0,2 1992 1997 2002 0,1 0 Ministers EK GS Wethouders
Tabel 2 De afstand tot het voor 2004 geldende streefdoel stand eind 2002 afstand tot het streefdoel voor 2004 EP 29,0% 11,0% EK 30,7% 9,3% TK 32,0% 8,0% CdK 0,0% 15,0% PS 29,4% 10,6% Burgemeesters 20,0% 10,0% Gemeenteraden 24,0% 11,0% Afstand tot het streefcijfer voor 2004 Gemeenteraden Burgemeesters PS CdK TK EK EP 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,45 stand eind 2002 afstand tot het streefdoel voor 2004
Tabel 3a Ministers per partij, 31-12-2002 CDA 5 1 6 16,7% VVD 4 0 4 0,0% LPF 4 0 4 0,0% Totaal 13 1 14 7,1% Tabel 3b Ministers per partij, na de verkiezingen van 2003 CDA 4 3 7 42,9% VVD 4 2 6 33,3% D66 2 0 2 0,0% Totaal 10 5 15 33,3% Tabel 4a Staatssecretarissen per partij, 31-12-2002 CDA 3 2 5 40,0% VVD 2 2 4 50,0% LPF 5 0 5 0,0% Totaal 10 4 14 28,6% Tabel 4b Staatssecretarissen per partij, na de verkiezingen van 2003 CDA 3 2 5 40,0% VVD 2 2 4 50,0% D66 0 1 1 100,0% Totaal 5 5 10 50,0%
Tabel 5 van het Europees Parlement, per partij, 31-12-2002 SP 1 0 1 0,0% GL 3 1 4 25,0% PvdA 3 3 6 50,0% D66 1 1 2 50,0% VVD 4 2 6 33,3% CDA 7 2 9 22,2% CU 1 0 1 0,0% SGP 2 0 2 0,0% LPF 0 0 0 - Totaal 22 9 31 29,0% Tabel 6 van de Eerste Kamer, per partij, 31-12-2002 SP 2 0 2 0,0% GL 5 3 8 37,5% PvdA 8 7 15 46,7% D66 4 0 4 0,0% VVD 11 8 19 42,1% CDA 15 5 20 25,0% CU 4 0 4 0,0% SGP 2 0 2 0,0% LPF - - - - OSF 1 0 1 0,0% Totaal 52 23 75 30,7% Tabel 6a van de Eerste Kamer, per partij, na de verkiezingen van 2003 SP 1 3 4 75,0% GL 3 2 5 40,0% PvdA 12 7 19 36,8% D66 3 0 3 0,0% VVD 9 6 15 40,0% CDA 16 7 23 30,4% CU 2 0 2 0,0% SGP 2 0 2 0,0% LPF 1 0 1 0,0% OSF 1 0 1 0,0% Totaal 50 25 75 33,3%
Het aandeel van vrouwen in het Europees Parlement, 1992-2002, per partij 0,75 0,5 0,25 1992 2002 0 SP GL PvdA D66 VVD CDA CU/SGP Het aandeel van vrouwen in de Eerste Kamer, 1992-2002, per partij 0,75 0,5 1992 2002 0,25 0 SP GL PvdA D66 VVD CDA CU/SGP LPF Overig Het aandeel van vrouwen in de Tweede Kamer, 1992-2002, per partij 0,75 0,5 1992 2002 0,25 0 SP GL PvdA D66 VVD CDA CU/SGP LPF Overig
Tabel 7 van de Tweede Kamer, per partij, 31-12-2002 SP 5 4 9 44,4% GL 4 6 10 60,0% PvdA 11 12 23 52,2% D66 4 3 7 42,9% VVD 18 6 24 25,0% CDA 28 15 43 34,9% CU 3 1 4 25,0% SGP 2 0 2 0,0% LPF 25 1 26 3,8% LN 2 0 2 0,0% Totaal 102 48 150 32,0% Tabel 7a van de Tweede Kamer, per partij, na de verkiezingen van 2003 SP 5 4 9 44,4% GL 3 5 8 62,5% PvdA 22 20 42 47,6% D66 4 2 6 33,3% VVD 20 8 28 28,6% CDA 30 14 44 31,8% CU 2 1 3 33,3% SGP 2 0 2 0,0% LPF 7 1 1 100,0% Totaal 95 55 143 38,5% Tabel 8 Commissarissen van de Koningin, per partij, 31-12-2002 Mannen GL PvdA D66 VVD CDA Vrouwen FR 1 0 GR 1 0 DR 1 0 OV 1 0 FL 1 0 GL 1 0 UT 1 0 NH 1 0 ZH 1 0 ZL 1 0 NB 1 0 LB 1 0 Totaal 1 2 2 3 4 0
Tabel 9 van Gedeputeerde Staten, per provincie en partij, per 31-12-2002 FRIESLAND GRONINGEN PvdA 1 1 2 50,0% PvdA 2 1 3 33,3% VVD 1 0 1 0,0% VVD 1 0 1 0,0% CDA 2 0 2 0,0% CDA 2 0 2 0,0% Totaal 4 1 5 20,0% Totaal 5 1 6 16,7% DRENTHE OVERIJSSEL PvdA 1 2 3 66,7% PvdA 1 1 2 50,0% VVD 2 0 2 0,0% VVD 1 0 1 0,0% CDA 0 1 1 100,0% CDA 2 1 3 33,3% Totaal 3 3 6 50,0% Totaal 4 2 6 33,3% FLEVOLAND GELDERLAND PvdA 0 1 1 100,0% VVD 3 0 3 0,0% VVD 2 0 2 0,0% CDA 3 0 3 0,0% CDA 1 0 1 0,0% SGP 1 0 1 0,0% Totaal 3 1 4 25,0% Totaal 7 0 7 0,0% UTRECHT NOORD-HOLLAND PvdA 2 0 2 0,0% PvdA 1 1 2 50,0% VVD 1 1 2 50,0% VVD 2 1 3 33,3% CDA 1 1 2 50,0% CDA 2 0 2 0,0% Totaal 4 2 6 33,3% Totaal 5 2 7 28,6% ZUID-HOLLAND ZEELAND GL 1 0 1 0,0% PvdA 2 0 2 0,0% PvdA 1 2 3 66,7% VVD 2 0 2 0,0% CDA 2 1 3 33,3% CDA 2 0 2 0,0% SGP/CU 1 0 1 0,0% Totaal 6 0 6 0,0% Totaal 5 3 8 37,5% LIMBURG NOORD-BRABANT PvdA 1 1 2 50,0% PvdA 2 0 2 0,0% VVD 2 0 2 0,0% VVD 2 0 2 0,0% CDA 3 1 4 25,0% CDA 3 0 3 0,0% Totaal 6 2 8 25,0% Totaal 7 0 7 0,0% Totaal GL 1 0 1 0,0% PvdA 14 10 24 41,7% VVD 19 2 21 9,5% CDA 23 4 27 14,8% SGP/CU 2 0 2 0,0% Totaal 59 16 75 21,3%
Het aandeel van vrouwelijke Gedeputeerden, 1992-2002, per partij 0,75 0,5 Reeks1 Reeks2 0,25 0 GL PvdA D66 VVD CDA CU/SGP Het aandeel van vrouwelijke leden van Proviniale Staten, 1992-2002, per partij 0,75 0,5 1992 2002 0,25 0 GL PvdA D66 VVD CDA CU/SGP Overig
Tabel 10 van Provinciale Staten, per provincie en partij, per 31-12-2002 FRIESLAND GRONINGEN SP 0 0 0 - SP 1 1 2 50,0% GL 3 2 5 40,0% GL 3 3 6 50,0% PvdA 10 4 14 28,6% PvdA 13 4 17 23,5% D66 1 0 1 0,0% D66 2 1 3 33,3% VVD 6 3 9 33,3% VVD 7 4 11 36,4% CDA 15 3 18 16,7% CDA 8 3 11 27,3% CU/SGP 3 0 3 0,0% CU/SGP 4 1 5 20,0% Lokaal 4 1 5 20,0% Lokaal 0 0 0 - Ouderen 0 0 0 - Ouderen 0 0 0 - Totaal 42 13 55 23,6% Totaal 38 17 55 30,9% DRENTHE OVERIJSSEL SP 0 0 0 0,0% SP 1 1 2 50,0% GL 4 1 5 20,0% GL 3 2 5 40,0% PvdA 8 7 15 46,7% PvdA 10 2 12 16,7% D66 2 1 3 33,3% D66 1 1 2 50,0% VVD 8 3 11 27,3% VVD 9 3 12 25,0% CDA 7 3 10 30,0% CDA 14 8 22 36,4% CU/SGP 2 1 3 33,3% CU/SGP 7 0 7 0,0% Lokaal 2 1 3 33,3% Lokaal 1 0 1 0,0% Ouderen 1 0 1 0,0% Ouderen 0 0 0 - Totaal 34 17 51 33,3% Totaal 46 17 63 27,0% FLEVOLAND GELDERLAND SP 0 0 0 - SP 2 0 2 0,0% GL 3 1 4 25,0% GL 5 2 7 28,6% PvdA 5 3 8 37,5% PvdA 8 6 14 42,9% D66 2 1 3 33,3% D66 3 1 4 25,0% VVD 11 3 14 21,4% VVD 13 5 18 27,8% CDA 8 2 10 20,0% CDA 17 2 19 10,5% CU/SGP 5 1 6 16,7% CU/SGP 7 2 9 22,2% Lokaal 2 0 2 0,0% Lokaal 1 1 2 50,0% Ouderen 0 0 0 - Ouderen 0 0 0 - Totaal 36 11 47 23,4% Totaal 56 19 75 25,3%
Tabel 10 van Provinciale Staten, per provincie en partij, per 31-12-2002 (vervolg) UTRECHT NOORD-HOLLAND SP 2 0 2 0,0% SP 1 1 2 50,0% GL 6 2 8 25,0% GL 8 4 12 33,3% PvdA 6 3 9 33,3% PvdA 10 6 16 37,5% D66 2 3 5 60,0% D66 4 1 5 20,0% VVD 12 6 18 33,3% VVD 17 7 24 29,2% CDA 5 8 13 61,5% CDA 10 4 14 28,6% CU/SGP 5 1 6 16,7% CU/SGP 1 0 1 0,0% Lokaal 1 1 2 50,0% Lokaal 3 0 3 0,0% Ouderen 0 0 0 - Ouderen 2 0 2 0,0% Totaal 39 24 63 38,1% Totaal 56 23 79 29,1% ZUID-HOLLAND ZEELAND SP 2 1 3 33,3% SP 0 0 0 - GL 4 4 8 50,0% GL 2 2 4 50,0% PvdA 7 9 16 56,3% PvdA 5 3 8 37,5% D66 4 1 5 20,0% D66 0 1 1 100,0% VVD 17 7 24 29,2% VVD 7 3 10 30,0% CDA 11 5 16 31,3% CDA 7 3 10 30,0% CU/SGP 9 0 9 0,0% CU/SGP 10 0 10 0,0% Lokaal 2 0 2 0,0% Lokaal 3 1 4 25,0% Ouderen 0 0 0 - Ouderen 0 0 0 - Totaal 56 27 83 32,5% Totaal 34 13 47 27,7% NOORD-BRABANT LIMBURG SP 3 1 4 25,0% SP 2 0 2 0,0% GL 3 4 7 57,1% GL 2 3 5 60,0% PvdA 10 4 14 28,6% PvdA 7 3 10 30,0% D66 3 1 4 25,0% D66 1 2 3 66,7% VVD 15 4 19 21,1% VVD 10 1 11 9,1% CDA 18 10 28 35,7% CDA 17 7 24 29,2% CU/SGP 1 0 1 0,0% CU/SGP 0 0 0 - Lokaal 1 0 1 0,0% Lokaal 5 1 6 16,7% Ouderen 1 0 1 0,0% Ouderen 0 1 1 100,0% Totaal 55 24 79 30,4% Totaal 44 18 62 29,0% TOTAAL SP 14 5 19 26,3% GL 46 30 76 39,5% PvdA 99 54 153 35,3% D66 25 14 39 35,9% VVD 132 49 181 27,1% CDA 137 58 195 29,7% CU/SGP 54 6 60 10,0% Lokaal 25 6 31 19,4% Ouderen 4 1 5 20,0% Totaal 536 223 759 29,4%
Tabel 11 Besturen van de Waterschappen, per provincie, 31-12-2002 FRIESLAND GRONINGEN voorzitters 6 0 6 0,0% voorzitters 2 0 2 0,0% secretarissen 7 0 7 0,0% secretarissen 2 0 2 0,0% leden DB 22 4 26 15,4% leden DB 8 1 9 11,1% Totaal 35 4 39 10,3% Totaal 12 1 13 7,7% DRENTHE OVERIJSSEL voorzitters 1 1 2 50,0% voorzitters 2 0 2 0,0% secretarissen 2 0 2 0,0% secretarissen 2 0 2 0,0% leden DB 10 0 10 0,0% leden DB 9 1 10 10,0% Totaal 13 1 14 7,1% Totaal 13 1 14 7,1% FLEVOLAND GELDERLAND voorzitters 1 0 1 0,0% voorzitters 4 0 4 0,0% secretarissen 0 0 0 0,0% secretarissen 3 1 4 25,0% leden DB 3 1 4 25,0% leden DB 19 1 20 5,0% Totaal 4 1 5 20,0% Totaal 26 2 28 7,1% UTRECHT NOORD- HOLLAND voorzitters 1 0 1 0,0% voorzitters 2 1 3 33,3% secretarissen 1 0 1 0,0% secretarissen 3 0 3 0,0% leden DB 3 1 4 25,0% leden DB 15 2 17 11,8% Totaal 5 1 6 16,7% Totaal 20 3 23 13,0% ZUID-HOLLAND ZEELAND voorzitters 12 0 12 0,0% voorzitters 2 0 2 0,0% secretarissen 11 1 12 8,3% secretarissen 2 0 2 0,0% leden DB 51 11 62 17,7% leden DB 9 1 10 10,0% Totaal 74 12 86 14,0% Totaal 13 1 14 7,1% NOORD- BRABANT LIMBURG voorzitters 9 0 9 0,0% voorzitters 3 0 3 0,0% secretarissen 9 0 9 0,0% secretarissen 3 0 3 0,0% leden DB 42 5 47 10,6% leden DB 16 2 18 11,1% Totaal 60 5 65 7,7% Totaal 22 2 24 11,1% TOTAAL voorzitters 45 2 47 4,3% secretarissen 45 2 47 4,3% leden DB 207 30 237 12,7% Totaal 297 34 331 10,3%
Tabel 12 Burgemeesters, per gemeentegrootte en partij, per 31-12-2002 < 8.000 8.001-14.000 GL 0 0 0 - GL 2 2 4 50,0% PvdA 8 2 10 20,0% PvdA 24 8 32 25,0% D66 0 3 3 100,0% D66 9 1 10 10,0% VVD 6 2 8 25,0% VVD 15 7 22 31,8% CDA 13 4 17 23,5% CDA 28 6 34 17,6% CU 0 0 0 - CU 2 0 2 0,0% SGP 0 0 0 - SGP 2 0 2 0,0% Overig 0 0 0 - Overig 2 0 2 0,0% Totaal 27 11 38 28,9% Totaal 84 24 108 22,2% 14.001-24.000 24.001-40.000 GL 1 0 1 0,0% GL 0 1 1 100,0% PvdA 24 13 37 35,1% PvdA 19 5 24 20,8% D66 6 2 8 25,0% D66 4 1 5 20,0% VVD 17 7 24 29,2% VVD 21 3 24 12,5% CDA 42 6 48 12,5% CDA 36 4 40 10,0% CU 7 0 7 0,0% CU 0 0 0 - SGP 2 0 2 0,0% SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 99 28 127 22,0% Totaal 80 14 94 14,9% 40.001-100.000 > 100.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 18 6 24 25,0% PvdA 9 2 11 18,2% D66 4 0 4 0,0% D66 1 1 2 50,0% VVD 13 3 16 18,8% VVD 5 1 6 16,7% CDA 16 0 16 0,0% CDA 5 0 5 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 51 9 60 15,0% Totaal 20 4 24 16,7% Totaal GL 3 3 6 50,0% PvdA 102 36 138 26,1% D66 24 8 32 25,0% VVD 77 23 100 23,0% CDA 140 20 160 12,5% CU 9 0 9 0,0% SGP 4 0 4 0,0% Overig 2 0 2 0,0% Totaal 361 90 451 20,0%
Tabel 13 In 2002 benoemde burgemeesters, naar gemeentegrootte en partij < 8.000 8.001-14.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 1 1 2 50,0% PvdA 1 0 1 0,0% D66 0 0 0 - D66 2 0 2 0,0% VVD 3 0 3 0,0% VVD 2 0 2 0,0% CDA 0 1 1 100,0% CDA 2 0 2 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 1 0 1 0,0% Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 4 2 6 33,3% Totaal 8 0 8 0,0% 14.001-24.000 24.001-40.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 4 1 5 20,0% PvdA 2 0 2 0,0% D66 1 0 1 0,0% D66 0 1 1 100,0% VVD 3 0 3 0,0% VVD 2 2 4 50,0% CDA 2 0 2 0,0% CDA 2 0 2 0,0% CU 1 0 1 0,0% CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 11 1 12 8,3% Totaal 6 3 9 33,3% 40.001-100.000 > 100.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 2 1 3 33,3% PvdA 0 0 0 - D66 0 0 0 - D66 0 0 0 - VVD 3 0 3 0,0% VVD 0 0 0 - CDA 1 0 1 0,0% CDA 2 0 2 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 6 1 7 14,3% Totaal 2 0 2 0,0% Totaal GL 0 0 0 - PvdA 10 3 13 23,1% D66 3 1 4 25,0% VVD 13 2 15 13,3% CDA 9 1 10 10,0% CU 1 0 1 0,0% SGP 1 0 1 0,0% Overig 0 0 0 - Totaal 37 7 44 15,9%
Tabel 14 In 2002 vertrokken burgemeesters, naar gemeentegrootte en partij < 8.000 8.001-14.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 0 0 0 - PvdA 3 1 4 25,0% D66 0 0 0 - D66 1 1 2 50,0% VVD 4 1 5 20,0% VVD 2 0 2 0,0% CDA 2 0 2 0,0% CDA 8 0 8 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 1 0 1 0,0% Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 6 1 7 14,3% Totaal 15 2 17 11,8% 14.001-24.000 24.001-40.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 5 0 5 0,0% PvdA 3 0 3 0,0% D66 0 0 0 - D66 0 1 1 100,0% VVD 4 2 6 33,3% VVD 1 2 3 66,7% CDA 2 0 2 0,0% CDA 5 0 5 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 11 2 13 15,4% Totaal 9 3 12 25,0% 40.001-100.000 > 100.000 GL 0 0 0 - GL 0 0 0 - PvdA 2 0 2 0,0% PvdA 1 0 1 0,0% D66 0 0 0 - D66 0 0 0 - VVD 1 0 1 0,0% VVD 0 0 0 - CDA 3 0 3 0,0% CDA 2 0 2 0,0% CU 0 0 0 - CU 0 0 0 - SGP 0 0 0 - SGP 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Overig 0 0 0 - Totaal 6 0 6 0,0% Totaal 3 0 3 0,0% Totaal GL 0 0 0 - PvdA 14 1 15 6,7% D66 1 2 3 66,7% VVD 12 5 17 29,4% CDA 22 0 22 0,0% CU 0 0 0 - SGP 1 0 1 0,0% Overig 0 0 0 - Totaal 50 8 58 13,8%
Tabel 15 Wethouders, per gemeentegrootte en partij, per 01-04-2004 < 8.000 8.001-14.000 GL 0 0 0 - GL 2 1 3 33,3% PvdA 9 5 14 35,7% PvdA 47 6 53 11,3% D66 1 0 1 0,0% D66 5 0 5 0,0% VVD 11 2 13 15,4% VVD 40 10 50 20,0% CDA 19 5 24 20,8% CDA 73 14 87 16,1% CU 0 1 1 100,0% CU 9 0 9 0,0% SGP 1 0 1 0,0% SGP 10 0 10 0,0% Overig 23 6 29 20,7% Overig 67 13 80 16,3% Totaal 64 19 83 22,9% Totaal 253 44 297 14,8% 14.001-24.000 24.001-40.000 GL 6 1 7 14,3% GL 7 3 10 30,0% PvdA 53 9 62 14,5% PvdA 51 11 62 17,7% D66 5 0 5 0,0% D66 4 4 8 50,0% VVD 53 11 64 17,2% VVD 46 15 61 24,6% CDA 108 19 127 15,0% CDA 97 20 117 17,1% CU 13 1 14 7,1% CU 9 1 10 10,0% SGP 10 0 10 0,0% SGP 4 0 4 0,0% Overig 113 17 130 13,1% Overig 90 7 97 7,2% Totaal 361 58 419 13,8% Totaal 308 61 369 16,5% 40.001-100.000 > 100.000 GL 12 1 13 7,7% GL 9 5 14 35,7% PvdA 55 11 66 16,7% PvdA 29 11 40 27,5% D66 7 6 13 46,2% D66 1 2 3 66,7% VVD 37 9 46 19,6% VVD 31 4 35 11,4% CDA 80 14 94 14,9% CDA 30 10 40 25,0% CU 10 0 10 0,0% CU 5 0 5 0,0% SGP 3 0 3 0,0% SGP 0 0 0 - Overig 69 8 77 10,4% Overig 17 4 21 19,0% Totaal 273 49 322 15,2% Totaal 122 36 158 22,8% Totaal GL 36 11 47 23,4% PvdA 244 53 297 17,8% D66 23 12 35 34,3% VVD 218 51 269 19,0% CDA 407 82 489 16,8% CU 46 3 49 6,1% SGP 28 0 28 0,0% Overig 379 55 434 12,7% Totaal 1381 267 1648 16,2%
Tabel 16 Gemeenteraadsleden, per gemeentegrootte en partij, per 01-04-2004 < 8.000 8.001-14.000 GL 3 1 4 25,0% GL 16 9 25 36,0% PvdA 54 15 69 21,7% PvdA 188 56 244 23,0% D66 3 3 6 50,0% D66 35 7 42 16,7% VVD 66 13 79 16,5% VVD 213 62 275 22,5% CDA 99 24 123 19,5% CDA 352 87 439 19,8% CU 5 1 6 16,7% CU 60 3 63 4,8% SGP 6 0 6 0,0% SGP 56 0 56 0,0% Overig 127 36 163 22,1% Overig 398 119 517 23,0% Totaal 363 93 456 20,4% Totaal 1318 343 1661 20,7% 14.001-24.000 24.001-40.000 GL 51 24 75 32,0% GL 59 40 99 40,4% PvdA 225 92 317 29,0% PvdA 240 84 324 25,9% D66 44 5 49 10,2% D66 42 14 56 25,0% VVD 269 93 362 25,7% VVD 245 86 331 26,0% CDA 467 130 597 21,8% CDA 407 112 519 21,6% CU 83 15 98 15,3% CU 51 6 57 10,5% SGP 74 0 74 0,0% SGP 30 0 30 0,0% Overig 578 143 721 19,8% Overig 540 142 682 20,8% Totaal 1791 502 2293 21,9% Totaal 1614 484 2098 23,1% 40.001-100.000 > 100.000 GL 89 54 143 37,8% GL 46 48 94 51,1% PvdA 223 104 327 31,8% PvdA 130 58 188 30,9% D66 61 22 83 26,5% D66 36 16 52 30,8% VVD 252 81 333 24,3% VVD 113 44 157 28,0% CDA 319 133 452 29,4% CDA 124 43 167 25,7% CU 48 10 58 17,2% CU 28 5 33 15,2% SGP 41 0 41 0,0% SGP 7 0 7 0,0% Overig 548 141 689 20,5% Overig 212 77 289 26,6% Totaal 1581 545 2126 25,6% Totaal 696 291 987 29,5% Totaal GL 264 176 440 40,0% PvdA 1060 409 1469 27,8% D66 221 67 288 23,3% VVD 1158 379 1537 24,7% CDA 1768 529 2297 23,0% CU 275 40 315 12,7% SGP 214 0 214 0,0% Overig 2403 658 3061 21,5% Totaal 7363 2258 9621 23,5%
Tabel 17 Voorzitters van samenwerkingsverbanden van gemeenten, per provincie, 01-04-2004 Groningen 1 1 2 50,0% Overijssel 2 0 2 0,0% Gelderland 4 1 5 20,0% Utrecht 0 1 1 100,0% Friesland 1 0 1 0,0% Noord-Holland 4 1 5 20,0% Zuid-Holland 5 0 5 0,0% Noord-Brabant 5 0 5 0,0% Limburg 5 0 5 0,0% Totaal 27 4 31 12,9% Tabel 18 van externe adviesorganen, per 1-5-2004, per ministerie aantal organen mannen vrouwen totaal % vrouwen AZ 2 8 2 10 20,0% BuiZa 7 78 28 106 26,4% BZK 3 19 8 27 29,6% EZ 3 14 5 19 26,3% Justitie 4 30 7 37 18,9% LNV 2 14 7 21 33,3% OCW 4 26 25 51 49,0% V&W 2 16 5 21 23,8% VROM 2 27 8 35 22,9% VWS 3 153 40 193 20,7% Totaal 32 385 135 520 26,0% Tabel 19 De Algemene Rekenkamer, per 1/5/2004 mannen vrouwen totaal % vrouwen President 0 1 1 100,0% Secretaris 1 0 1 0,0% 2 1 3 33,3% in buitengewone dienst 1 0 1 0,0% Totaal 4 2 6 33,3%
Tabel 20 De Raad van State, per 1/5/2004 mannen vrouwen totaal % vrouwen Vice-president 1 0 1 0,0% Secretaris 1 0 1 0,0% Staatsraden 18 3 21 14,3% Staatsraad van het Koninkrijk 2 0 2 0,0% Staatsraden in buitengewone dienst 20 8 28 28,6% Totaal 42 11 53 20,8% Tabel 21 Hoofden van vertegenwoordigingen van het Koninkrijk in het buitenland, per 01-01-2004 Hoofden van een: mannen vrouwen totaal % vrouwen ambassade 98 14 112 12,5% permanente vertegenwoordiging 7 0 7 0,0% consulaat-generaal 24 5 29 17,2% Totaal 129 19 148 12,8%
Tabel 22 Mannen en vrouwen bij de ministeries, per 31-12-2003 ALGEMENE ZAKEN BUITENLANDSE ZAKEN mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 3 1 4 25,0% 23 0 23 0,0% schaal 18 7 1 8 12,5% 28 3 31 9,7% schaal 17 5 0 5 0,0% 56 6 62 9,7% schaal 13-16 45 9 54 16,7% 614 169 783 21,6% schaal 10-12 58 54 112 48,2% 722 548 1.270 43,1% schaal 5-9 60 144 204 70,6% 365 762 1.127 67,6% schaal 1-4 28 8 36 22,2% 39 21 60 35,0% totaal 206 217 423 51,3% 1.847 1.509 3.356 45,0% BINNENLANDSE ZAKEN (BZK)* ECONOMISCHE ZAKEN mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 7 0 7 0,0% 10 0 10 0,0% schaal 18 4 1 5 20,0% 22 0 22 0,0% schaal 17 23 0 23 0,0% 46 3 49 6,1% schaal 13-16 372 105 477 22,0% 740 156 896 17,4% schaal 10-12 676 434 1.110 39,1% 1.928 843 2.771 30,4% schaal 5-9 432 612 1.044 58,6% 1.130 1.071 2.201 48,7% schaal 1-4 70 34 104 32,7% 113 403 516 78,1% totaal 1.584 1.186 2.770 42,8% 3.989 2.476 6.465 38,3% FINANCIEN, DEPARTEMENT FINANCIEN, BELASTINGDIENST mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 4 1 5 20,0% 0 0 0 0,0% schaal 18 9 1 10 10,0% 4 0 4 0,0% schaal 17 17 3 20 15,0% 10 0 10 0,0% schaal 13-16 461 104 565 18,4% 2.428 498 2.926 17,0% schaal 10-12 464 215 679 31,7% 5.472 1.032 6.504 15,9% schaal 5-9 332 344 676 50,9% 14.032 7.658 21.690 35,3% schaal 1-4 47 27 74 36,5% 513 826 1.339 61,7% totaal 1.334 695 2.029 34,3% 22.459 10.014 32.473 30,8% HOGE COLLEGES VAN STAAT JUSTITIE, DEPARTEMENT mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 1 0 1 0,0% 2 0 2 0,0% schaal 18 5 0 5 0,0% 9 1 10 10,0% schaal 17 4 2 6 33,3% 30 11 41 26,8% schaal 13-16 175 75 250 30,0% 592 229 821 27,9% schaal 10-12 296 325 621 52,3% 3.034 3.075 6.109 50,3% schaal 5-9 315 363 678 53,5% 3.710 7.974 11.684 68,2% schaal 1-4 99 104 203 51,2% 511 582 1.093 53,2% totaal 895 869 1.764 49,3% 7.888 11.872 19.760 60,1% * Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
JUSTITIE, DJI LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 0 0 0 0,0% 2 1 3 33,3% schaal 18 1 0 1 0,0% 1 0 1 0,0% schaal 17 8 1 9 11,1% 28 4 32 12,5% schaal 13-16 330 87 417 20,9% 473 118 591 20,0% schaal 10-12 881 455 1.336 34,1% 1.378 533 1.911 27,9% schaal 5-9 8.896 4.338 13.234 32,8% 1.709 1.351 3.060 44,2% schaal 1-4 2.436 1.183 3.619 32,7% 50 70 120 58,3% totaal 12.552 6.064 18.616 32,6% 3.641 2.077 5.718 36,3% ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 4 3 7 42,9% 4 0 4 0,0% schaal 18 0 2 2 100,0% 1 0 1 0,0% schaal 17 15 5 20 25,0% 22 1 23 4,3% schaal 13-16 447 193 640 30,2% 357 129 486 26,5% schaal 10-12 835 601 1.436 41,9% 876 514 1.390 37,0% schaal 5-9 416 799 1.215 65,8% 485 654 1.139 57,4% schaal 1-4 80 87 167 52,1% 37 45 82 54,9% totaal 1.797 1.690 3.487 48,5% 1.782 1.343 3.125 43,0% VERKEER EN WATERSTAAT, DEPARTEMENT VERKEER EN WATERSTAAT, RIJKSWATERSTAAT mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 5 1 6 16,7% 3 0 3 0,0% schaal 18 12 1 13 7,7% 6 0 6 0,0% schaal 17 18 3 21 14,3% 18 1 19 5,3% schaal 13-16 557 146 703 20,8% 749 97 846 11,5% schaal 10-12 952 377 1.329 28,4% 3.004 797 3.801 21,0% schaal 5-9 580 589 1.169 50,4% 4.466 1.709 6.175 27,7% schaal 1-4 51 26 77 33,8% 412 118 530 22,3% totaal 2.175 1.143 3.318 34,4% 8.658 2.722 11.380 23,9% VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT VROM** mannen vrouwen totaal % vrouwen mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 7 1 8 12,5% 4 3 7 42,9% schaal 18 9 0 9 0,0% 14 0 14 0,0% schaal 17 33 6 39 15,4% 19 3 22 13,6% schaal 13-16 667 233 900 25,9% 686 175 861 20,3% schaal 10-12 1.308 883 2.191 40,3% 1.366 644 2.010 32,0% schaal 5-9 1.731 1.485 3.216 46,2% 545 905 1.450 62,4% schaal 1-4 122 139 261 53,3% 28 26 54 48,1% totaal 3.877 2.747 6.624 41,5% 2.662 1.756 4.418 39,7% ** Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer TOTAAL RIJKSDIENST mannen vrouwen totaal % vrouwen >schaal 18 79 11 90 12,2% schaal 18 132 10 142 7,0% schaal 17 352 49 401 12,2% schaal 13-16 9.693 2.523 12.216 20,7% schaal 10-12 23.250 11.330 34.580 32,8% schaal 5-9 39.204 30.758 69.962 44,0% schaal 1-4 4.636 3.699 8.335 44,4% totaal 77.346 48.380 125.726 38,5%
Tabel 23 Vrouwen bij de Nederlandse Politie in schaal 14 en hoger, per 31-12-2003 Schaal 14 15 16 17 18 Politiekorps Groningen 1 0 1 0 0 Friesland 0 0 0 0 0 Drenthe 1 0 0 0 0 IJsselland 1 0 0 0 0 Twente 0 0 0 0 0 Noord-en Oost-Gelderland 1 0 0 0 0 Gelderland-Midden 0 0 0 0 0 Gelderland-Zuid 1 0 0 0 0 Utrecht 3 1 1 0 0 Noord-Holland-Noord 0 0 0 1 0 Zaanstreek-Waterland 1 0 0 0 0 Kennemerland 0 0 0 0 0 Amsterdam-Amstelland 1 0 1 0 0 Gooi-en Vechtstreek 0 0 1 0 0 Haaglanden 0 0 1 0 0 Hollands-Midden 0 0 0 0 0 Rotterdam-Rijnmond 3 0 0 0 0 Zuid-Holland-Zuid 1 0 0 0 0 Zeeland 1 0 0 0 0 Midden-en West-Brabant 1 0 0 0 0 Brabant-Noord 0 0 0 0 0 Brabant-Zuid-Oost 0 0 0 0 0 Limburg-Noord 0 0 0 0 0 Limburg-Zuid 1 0 0 0 0 Flevoland 1 0 1 0 0 KLPD 2 1 0 0 0 LSOP 2 1 0 1 0 Alle korpsen 22 3 6 2 0
Tabel 24 Besturen van de Universiteiten, per 01-01-2004 mannen vrouwen totaal % vrouwen Voorzitter College van Bestuur 12 2 14 14,3% Rector Magnificus 14 0 14 0,0% 3e lid van het College van Bestuur 13 2 15 13,3% Totaal 39 4 43 9,3% Tabel 25 Voorzitters en secretarissen van de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie, PBO (SER en bedrijfslichamen) per 01-01-2004 voorzitters mannen vrouwen totaal % vrouwen PBO (SER + bedrijfslichamen) 21 1 22 4,5% secretarissen mannen vrouwen totaal % vrouwen PBO (SER + Bedrijfslichamen) 24 1 25 4,0%
Tabel 26 Ontwikkeling van het percentage vrouwen in vertegenwoodigende lichamen tussen 1992 en 2002 per partij Groen Links P v d A 1 1 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0 EP EK TK PS GR 0 EP EK TK PS GR D 6 6 V V D 1 1 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0 EP EK TK PS GR 0 EP EK TK PS GR C D A SGP / CU 1 1 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0,75 0,5 0,25 1992 1997 2002 0 EP EK TK PS GR 0 EP EK TK PS GR Alle partijen 1 0,75 0,5 0,25 0 EP EK TK PS GR 1992 1997 2002
Uitgave Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus 20011 2500 EA Den Haag Productie begeleiding: Directie Voorlichting en Communicatie Ontwerp omslag en druk: Directie Informatievoorziening Foto's: Stafdienst Communicatie van de Tweede Kamer Oktober 2004 Deze brochure is te bestellen bij: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Servicevoorlichting tel. 070 426 6038