Inhoud Algemene inleiding 11 Ivo Aertsen, Joris Casselman & Stephan Parmentier Deel I. Onderwijs 15 Hoofdstuk 1. De eerste vier voorzitters en hun onderwijsprogramma 17 Joris Casselman 1.1. Het voorzitterschap van Louis Braffort van 1929 tot 1944 17 1.1.1. Wie was Louis Braffort (1886-1944)? 17 1.1.2. Het onderwijsprogramma van 1929 tot 1944 20 1.2. Het voorzitterschap van Etienne De Greeff van 1944 tot 1961 23 1.2.1. Wie was Etienne De Greeff (1898-1961)? 23 1.2.2. Het onderwijsprogramma van 1944 tot 1961 26 1.3. Het voorzitterschap van Pierre Bondue van 1961 tot 1970 28 1.3.1. Wie was Pierre Bondue (1900-1985)? 28 1.3.2. Het onderwijsprogramma van 1961 tot 1968 29 1.4. Het voorzitterschap van René Dellaert van 1968 tot 1975 31 1.4.1. Wie was René Dellaert (1906-1979)? 31 1.4.2. Het onderwijsprogramma van 1968 tot 1975 33 1.5. Epiloog 34 Hoofdstuk 2. Criminologieonderwijs aan de Leuvense universiteit 41 Johan Goethals 2.1. Tot de jaren zestig: academische criminologie als een hulpje van het strafrecht 42 2.2. Een volwaardige opleiding vanaf het academiejaar 1965-66 43 2.3. Een aantal belangrijke paradigmawissels vanaf 1970 45 2.3.1. Van klinische naar kritische criminologieën 45 2.3.2. De eigen invulling van kritische criminologie door Steven De Batselier 46 2.3.3. Aandacht voor het slachtoffer of de achterkant van de criminaliteit 46 2.3.4. Restorative Justice als de parel aan de Leuvense kroon 47 2.4. Het criminologieprogramma anno 2010 47 2.5. Globale ontwikkelingen binnen het criminologieonderwijs 50 2.5.1. Een geleidelijke verzelfstandiging van de criminologieopleiding 50 2.5.2. Meer aandacht voor een zinvolle arbeidsmarkt voor criminologen 51 2.5.3. Een zoektocht naar de rol en de functie van een criminoloog 53 2.5.4. Een brede toegang tot het criminologieonderwijs 54
6 tachtig jaar criminologie aan de leuvense universiteit 2.5.5. Een grotere rol voor (het eigen) onderzoek in het onderwijs 55 2.5.6. Een steeds meer internationaal gericht onderwijsprogramma 55 2.6. Besluit 55 Hoofdstuk 3. Het Leuvense criminologieonderwijs in de (nabije) toekomst 59 Dirk Van Daele 3.1. Inleiding 59 3.2. De creatie van twee opties binnen de bacheloropleiding Criminologische Wetenschappen 60 3.3. Naar een tweejarige master Criminologische Wetenschappen? 61 3.3.1. De decretale mogelijkheid tot uitbreiding van de studieomvang van masteropleidingen 61 3.3.1.1. De in acht te nemen criteria 61 3.3.1.2. De procedure 63 3.3.2. Het voorgestelde programma voor de Nederlandstalige tweejarige master Criminologische Wetenschappen 63 3.3.2.1. Het uitgangspunt 63 3.3.2.2. De vakinhoudelijke vorming 64 3.3.2.3. De gerichte opleidingscomponenten 65 3.3.3. Het voorgestelde programma voor de Engelstalige tweejarige master Criminologische Wetenschappen 66 3.4. Besluit 67 Deel II. Onderzoek 69 Hoofdstuk 4. Algemeen overzicht van onderzoek 71 Lode Walgrave 4.1. De voorgeschiedenis 72 4.2. Naar een volwaardig instituut Criminologie aan de K.U.Leuven 73 4.3. Systematisch criminologisch onderzoek van ongeveer 1980 tot ongeveer 2003 75 4.4. Commentaar 75 4.5. Een blik in de toekomst 77 Hoofdstuk 5. Penologie en victimologie 79 Ivo Aertsen & Tony Peters 5.1. Het gevangeniswezen 80 5.2. Het ruimere beleidskader 82 5.3. Via de studie van geweldsfenomenen naar inzicht in slachtofferschap en slachtoffergerichte interventies 83 5.4. Naar een synthese: onderzoek over bemiddeling en herstelrecht 85 5.5. Ter afronding 89
Inhoud 7 Hoofdstuk 6. Onderzoek in de jeugdcriminologie 97 Lode Walgrave 6.1. Maatschappelijke kwetsbaarheid 97 6.2. Preventie 99 6.3. Herstelrecht 100 6.4. Jeugdonderzoeksplatform 102 6.5. Commentaar 102 6.6. En verder 103 Hoofdstuk 7. De wederwaardigheden van het onderzoek inzake politionele en gerechtelijke organisatie 107 Cyrille Fijnaut 7.1. Een doorbraak in een jonge traditie 107 7.2. De opbloei van een onderzoeksdomein 109 7.3. Een scheiding van geesten en de splitsing van wegen 112 7.4. Het onderzoeksprogramma van Lode Van Outrive 113 7.5. Het onderzoeksprogramma van Cyrille Fijnaut 114 7.6. Enkele zwaartepunten in het onderzoek van Frank Hutsebaut 116 7.7. De toekomst van een jonge traditie 117 Hoofdstuk 8. Andere onderzoeksgebieden 125 Joris Casselman, Ivo Aertsen & Stephan Parmentier 8.1. Mens, maatschappij en marginaliteit 125 8.2. Gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg 126 8.3. Criminografie 128 8.4. Criminele en rechtspsychologie 128 8.5. Rechtssociologie 130 Hoofdstuk 9. Het Leuvens Instituut voor Criminologie (LINC) 133 Jeroen Maesschalck en Stijn Vivijs 9.1. De lancering: waarom een Leuvens Instituut voor Criminologie? 135 9.2. De opbouw: van een document naar een vitaal instituut 137 9.3. De inhoud: onderzoek 140 9.4. Wankel LINC of linke wankelheid? 147 9.5. Epiloog: de toekomst 151
8 tachtig jaar criminologie aan de leuvense universiteit Deel III. Praktijk 157 Hoofdstuk 10. Jeugdcriminoloog word je dat nu, kies je daarvoor of ben je dat gewoon? 159 An Sprangers Hoofdstuk 11. Niets is, alles wordt... 169 Kaat Boon Hoofdstuk 12. Kuifje in criminologenland 179 Dirk Leestmans Hoofdstuk 13. Rennen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan 185 John Vanacker Hoofdstuk 14. Als criminoloog op het scharnier tussen Welzijn en Justitie 193 Hilde Deboeck Hoofdstuk 15. Gelinct 201 Herman Vercoutter Hoofdstuk 16. Van student criminologie tot beleidsadviseur bij de lokale politie: tussenbalans ruim 20 jaar later 209 Alexander van Liempt Hoofdstuk 17. Solidair met wat ons vreemd is 217 Veerle Pasmans Hoofdstuk 18. Loopbaan als criminoloog bij De Lijn 223 Greet Aelter Hoofdstuk 19. Een criminoloog in de psychiatrie. Een vreemde eend in de bijt? 231 Raf Vermeiren
Inhoud 9 Hoofdstuk 20. Van lokale herstelbemiddeling naar international human rights protection 241 Wouter De Cuyper Epiloog. Van terugblik naar vooruitblik 249 Stephan Parmentier, Ivo Aertsen & Joris Casselman Bijlagen 255 Bijlage 1. Onderwijsprogramma 1929-30 257 Bijlage 2. Voorzitters en afdelings verantwoordelijken in Leuven en Louvain-la-Neuve 259 Bijlage 3. Verschillende benamingen en locaties 261 Bijlage 4. Doctoraten Criminologie in Leuven en Louvain-la-Neuve 263 Bijlage 5. Onderwijsprogramma 2010-2011 269