Gebiedsplan 2014-2018 Pernis: Een Duurzaam Dorp in de Haven 1
2
Samenvatting Pernis is een dorp met 4780 inwoners midden in het havengebied. Pernis is goed bereikbaar via het water, de weg en het spoor. De groene gordel, de historische lintbebouwing en de ligging aan het water maken Pernis tot een aantrekkelijk dorp om in te wonen en te recreëren. Het DIN-schema bevat de ambitie voor Pernis. Het dorp wil zelfvoorzienend zijn en blijven. Pernis is en blijft een vitaal dorp (wijk van Rotterdam) waar inwoners van alle leeftijdscategorieën met elkaar samenleven in harmonie met hun omgeving (haven en industrie) en waar de basisvoorzieningen goed op orde zijn. Een aantrekkelijk en vitaal dorp met voldoende inwoners (5000) waar men zich samen inzet voor de gemeenschap. Om de doelen te bereiken wordt ingezet op milieu, duurzaamheid, wonen, infrastructuur, voorzieningen, jeugd, (dorps)cultuur en vrije tijd. Bij de totstandkoming van het gebiedsplan zijn ook de inwoners van Pernis berokken geweest. De klankbordgroep Pernis 2030 heeft door middel van een enquête, filmpje en interviews de mening van de Pernissers verzameld en gepresenteerd tijdens de Markt Pernis 2030. De drie belangrijkste prioriteiten voor de periode 2014-1018 zijn: het Multifunctioneel Centrum (MFC), de woonzorgzone en het Arie den Arendplein. In 2018 is het Multifunctioneel Centrum in Pernis gerealiseerd en zijn er in Pernis twee duurzame scholen. Met de realisatie van het MFC is de accommodatie voor culturele en sportverenigingen gewaarborgd. Tevens zijn de basisscholen duurzaam gerenoveerd. Het wijk-inlooppunt biedt onderdak aan burgerschap bevorderende activiteiten, burgerparticipatie, de vergaderingen van de gebiedscommissie en wordt de dienstverlening van overheidswege vraaggericht aangeboden. In 2018 is de woonzorgzone aangepast aan de nieuwe situatie en zijn de faciliteiten voor ouderen goed geregeld. Met de aanpassing kunnen de faciliteiten en activiteiten van het verzorgingstehuis t Havenlicht blijven bestaan. Tevens zal er coördinatie plaatsvinden tussen de verschillende zorgaanbieders en vrijwilligers. Ook blijft de zorgketen in Pernis behouden. In 2018 is een plan van aanpak opgesteld ten behoeve van het Arie den Arendplein. Een aantal winkelpanden en het schoolgebouw aan het plein staan leeg. Het plein is reeds opgeknapt en geschikt gemaakt voor evenementen en andere activiteiten. Het is belangrijk dat ook de omgeving van het plein, dat het hart van het dorp is, weer levendig wordt. 3
Inhoudsopgave Inleiding... 5 1.Doelen-Inspanningen-Netwerk (DIN)... 6 2.Participatie DIN Pernis... 9 2.1. Proces... 10 3.Pernis... 11 3.1.Historie... 11 3.2.Bestuursvormen... 11 3.3.Bevolkingsopbouw... 12 3.3.1.Aantal inwoners en leeftijdsopbouw... 12 3.3.2.Etniciteit... 13 3.3.3.Bevolkingsprognose... 13 3.3.3.Leefstijl... 14 4.Hoe staat het gebied ervoor?... 15 4.1.SWOT... 15 4.1.1.Sterkten... 16 4.1.2.Zwakten... 16 4.1.3.Kansen... 16 4.1.4.Bedreigingen... 17 5.Visie... 18 5.1.1.Ambitie... 18 5.3.ER-doelen... 19 5.4. Aantrekkelijke(er) groen tuindorp... 21 5.5.Vitaal... 27 5.6. Samen... 35 6.Bijlagen... 38 4
Inleiding Voor u ligt het gebiedsplan voor Pernis. Het gebiedsplan bestaat uit een schema en dit document met de daarbij behorende bijlagen. Wat vermeld moet worden is dat het schema nooit af is. Er zullen in de toekomst inspanningen afvallen en nuances worden aangebracht. En uiteraard worden inspanningen eraan toegevoegd. In dit document wordt het verhaal dat bij het schema hoort verteld. De afgelopen maanden is aan de hand van de Doelen-Inspanningen-Netwerk (DIN) methodiek in kaart gebracht wat de ambitie is voor het dorp Pernis. Deze methodiek heeft geleid tot het DINschema. In het DIN-schema staan de ambitie voor de wijk, de doelen, de strategieën en de inspanningen voor de bestuursperiode 2014-2018 geformuleerd. Bij het uitwerken van het DIN-schema hebben de volgende vragen centraal gestaan: Hoe moet Pernis er in de toekomst uit zien? Maar nog belangrijker: hoe zien Pernissers de toekomst van hun dorp en hoe moet het dorp volgens hen er in de toekomst uitzien? Tijdens de bijeenkomsten van de Klankbordgroep Pernis 2030, bestaande uit participerende bewoners, zijn deze vragen uitvoerig besproken. Daarnaast heeft de klankbordgroep activiteiten georganiseerd om meer Pernissers te vragen naar hun visie. Dit is gedaan door onder andere een enquête en een film. Aan de hand van de antwoorden op deze vragen uit de klankbordgroep en de kennis van de ambtenaren is het schema ingevuld. Ook zijn de meest directe partners betrokken. In het eerste hoofdstuk wordt uitgelegd wat de DIN-methodiek precies inhoudt. Daarna wordt kort de historie en de bevolkingsopbouw van het dorp weergegeven. In hoofdstuk drie wordt het schema van boven naar beneden doorlopen. Te beginnen bij de ambitie en de doelen en eindigend bij de inspanningen voor de komende bestuursperiode. In hoofdstuk vier wordt kort het participatietraject beschreven. Tot slot zijn een aantal bijlagen aan het document toegevoegd, waaronder een samenvatting van de opbrengsten van de klankbordgroep. 5
1.Doelen-Inspanningen-Netwerk (DIN) In dit hoofdstuk wordt de systematiek van het (Doelen-Inspanningen-Netwerk) DIN beschreven. Het DIN is een schematische weergave van de ambitie van het gebied. Vanuit de ambitie zijn de doelen (de gewenste maatschappelijke veranderingen) geformuleerd en de strategieën hoe deze doelen bereikt gaan worden. Daaronder staan de inspanningen die worden geleverd in de periode 2014-2018 om op lange termijn dichterbij de doelen en de ambitie te komen. In het DIN worden de doelen geconcretiseerd en meetbaar gemaakt. Zo ontstaat inzicht op de opgave die de doelen inhouden. Vervolgens worden de inspanningen beschreven om deze opgave in te vullen. In het DIN worden doelen en inspanningen met elkaar verbonden zodat een netwerk ontstaat, het Doelen Inspanningen Netwerk. Op de volgende pagina staat een schematische weergave van het DIN. Bovenin het schema staat de ambitie (1.) voor Pernis geformuleerd. De ambitie geeft weer hoe Pernis op lange termijn eruit ziet. Het gaat om de stip op de horizon. Deze ambitie wordt vervolgens vastgelegd in ER doelen (2.). Een ER doel is een doel waarin de letters ER staan. Zoals bijvoorbeeld, beter, mooier en meer. Eén van de ER-doelen van Pernis is Aantrekkelijker groen tuindorp. Daaronder staan in het schema SMART-doelen voor 2018 en 2030 (3.). SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Wanneer alle inspanningen voor de periode 2014-2018 zijn uitgevoerd zal een verandering optreden in het SMART-doel 2018 en op lange termijn in het SMART-doel 2030. Een voorbeeld van een SMART-doel is het indexcijfer tevredenheid woning algemeen. De gedachte is dat wanneer alle inspanningen zijn uitgevoerd het SMART-doel stijgt van 149 naar 154. Onder de SMART-doelen staan in het schema de strategieën (4.) waarmee de gestelde doelen behaald kunnen worden. Anders gezegd, strategieën zijn de paden ( hoe ) waarlangs de voor het dorp geformuleerde doelen bereikt worden. Onder de strategieën staan de inspanningen (6.). Door het ten uitvoer brengen van de geformuleerde inspanningen voor 2014-2018 wordt het doel behaald. 6
De inspanningen worden uitgewerkt en meetbaar gemaakt door ze te koppelen aan indicatoren (5.) uit onder andere het wijkprofiel. De uitgewerkte inspanningen van het DIN-schema Pernis zijn te vinden in de bijlage. Het wijkprofiel is een verzameling van statistische gegevens van de gemeente Rotterdam op het gebied van veiligheid, welzijn, voorzieningen en buitenruimte/omgeving die verkregen zijn door enquêtes. De enquêtes worden om de twee jaar afgenomen en de gegevens worden verwerkt door het Onderzoek en Business Intelligence (OBI) bureau van de gemeente Rotterdam. Zo is bijvoorbeeld in het DIN-schema Pernis de inspanning wateroverlast gekoppeld aan de indicator percentage vaak/soms wateroverlast tuinen binnenterreinen. De gedachte is dat wanneer de inspanning wateroverlast in de periode 2014-2018 wordt uitgevoerd, een verandering optreedt in de indicator. Het effect en de resultaten staan onderin het schema (7.). 7
1. 2. AMBITIE ER - DOELEN 3. SMART-DOELEN 2030 SMART-DOELEN 2018 4. STRATEGIEËN 5. INDICATOREN 6. INSPANNINGEN 7. EFFECT-RESULTATEN Figuur : Weergave DIN-schema 8
2.Participatie DIN Pernis nagedacht over de toekomst van Pernis. Bij het opstellen van het DIN schema en dit gebiedsplan zijn de inwoners van Pernis betrokken. In mei 2013 is een oproep geplaatst in de deelgemeentekrant voor deelname aan een klankbordgroep Pernis 2030. Met een groep van circa tien actieve Pernissers is tijdens bijeenkomsten Tijdens de eerste bijeenkomst zijn een viertal thema s naar voren gekomen die de klankbordgroep erg belangrijk vindt: voorzieningen, vrije Tijd, jeugd en dorpscultuur. Binnen een aantal weken zijn de thema s verder aangevuld en uitgewerkt door middel van verschillende activiteiten. Zo is er voor het thema voorzieningen een enquête huis aan huis verspreid en digitaal beschikbaar gesteld. Ruim 150 Pernissers hebben de enquête ingevuld. Over het algemeen zijn de respondenten tevreden over de voorzieningen in Pernis. Ontbrekende voorzieningen zijn de tandarts en een horeca gelegenheid aan de Maas. Een uitgebreidere weergave van de resultaten van de enquête is weergegeven in de bijlage. Voor het thema jeugd is een filmpje gemaakt. In het filmpje worden jongeren in Pernis vragen gesteld over hun visie op Pernis in 2030. Daarnaast is een tekenwedstrijd gehouden om ook de jongere kinderen te betrekken. Voor het thema vrije tijd zijn de verenigingen van Pernis gevraagd een powerpoint presentatie aan te vullen met foto s en steekwoorden. In de presentatie werd gevraagd wat voor de verenigingen in de toekomst noodzakelijk is en wat zij graag in de toekomst zouden willen hebben (need to have, nice to have). Voor het thema dorpscultuur zijn vier gasten uitgenodigd uit andere dorpen om meer van elkaar te leren op het gebied van het versterken en behouden dorpscultuur. De resultaten van de verschillende activiteiten zijn samengekomen tijdens de markt Pernis 2030 op vrijdag 12 juli 2013 (Deelgemeentekantoor Pernis). De samenvatting van de opbrengsten van het participatietraject is te vinden in de bijlage. Foto gemaakt door Marlieke van der Willik 9
2.1. Proces Het proces wordt gekenmerkt als een interactief proces tussen ambtenaren en bewoners. Gezamenlijk brachten zij de ambitie voor Pernis en de belangrijkste thema s voor de toekomst van Pernis in beeld. De bijdrage van de klankbordgroep is op een inzichtelijke manier in kaart gebracht in het DIN-schema door middel van een blauw rondje met daarin de p van participatie. Ambtenaren Bewoners Project Start Up (PSU) Maart 2013 1 e bijeenkomst 8 mei 2013 2 e bijeenkomst 29 mei 2013 3 e bijeenkomst 20 juni 2013 4 e bijeenkomst 10 juli 2013 5 e bijeenkomst 26 september 2013 Slotbijeenkomst Kick-off Pernis 2030 2 Mei 2013 1 e bijeenkomst 21 Mei 2013 2 e bijeenkomst 17 Juni 2013 Enquête / film jeugd / vragenlijst aan de waterkant Markt Pernis 2030 12 juli 2013 Slotbijeenkomst 9 oktober 2013 14 november 2013 10
3.Pernis In dit hoofdstuk wordt kort de historie van Pernis verteld. Daarna wordt aan de hand van statistische gegevens de bevolkingsopbouw beschreven. 3.1.Historie Pernis behoort tot de oudste dorpen op het westelijke gedeelte van het eiland IJsselmonde. In de jaren 1164-1170 werd het westelijke gedeelte van IJsselmonde geteisterd door overstromingen. Het land werd onbewoonbaar. Na het bedijken ontstond de polder Nieuw Pernis, waar het dorp in ligt. Waarschijnlijk is dit niet voor het jaar 1200 gebeurd, aangezien de omliggende polders uit de 13e en 14e eeuw stammen. Het exacte jaar van inpoldering is niet bekend, omdat er geen aktes of documenten gevonden zijn, waarin dit beschreven staat. Het oudst bekende archiefstuk waarin Pernis genoemd wordt dateert echter van januari 1250. Pernis was van oudsher een boerendorp. In de 18e eeuw ontstond de zeevisserij, waarvan de vissers tot aan IJsland voeren. Vanaf de 19e eeuw kende het ook een bloeiende zalmvisserij. Rond 1900 ging het minder met de visserij en kwam in Pernis en omgeving de industrialisatie op gang. Gaandeweg werden weilanden en tuinbouwgronden opgespoten of weggegraven voor de aanleg van havens en industrieterreinen. De oostkant van Pernis wordt vooral gekenmerkt door containeroverslag en de westkant van Pernis door petrochemische industrie met verschillende olieraffinaderijen. Pernis veranderde van een boeren- en vissersdorp naar een dorp tussen de havens en industrie. 3.2.Bestuursvormen In haar uitgebreide geschiedenis heeft Pernis vele bestuursvormen gekend. Bij wet van 30 december 1933 werd gemeente Pernis bij Rotterdam gevoegd. Op dat moment telde Pernis 2.539 inwoners. Dit was het einde van de zelfstandige gemeente Pernis. Jarenlang heeft een discussie plaatsgevonden over de bestuurlijke vorm voor Pernis. Wel of niet toevoegen bij de deelgemeente Hoogvliet of 11
gemeente Albrandswaard et cetera. In de gemeenteraadsvergadering van 18 december 1997 werd uiteindelijk besloten dat Pernis een direct gekozen bestuur kreeg. De zogeheten wijkraad met bijbehorende beslissingsbevoegdheden werd 14 april 1998 officieel geïnstalleerd. Vanaf 3 maart 2010 werd Pernis officieel een deelgemeente van de gemeente Rotterdam. Vanaf maart 2014 verdwijnt de deelgemeentestructuur en krijgt Pernis een gebiedscommissie. 3.3.Bevolkingsopbouw Pernis is een dorp in de Rotterdamse haven. Het dorpse karakter en de vriendelijke uitstraling van Pernis steekt schril af tegen de opeengestapelde containers, omliggende industrie en infrastructuur. Pernis neemt dan ook een bijzondere positie in ten opzichte van andere deelgemeente van Rotterdam. Om een indruk te krijgen van de inwoners van Pernis wordt in dit hoofdstuk informatie over de bevolkingsopbouw gegeven, zoals leeftijdsopbouw, etniciteit en de bevolkingsprognose. 3.3.1.Aantal inwoners en leeftijdsopbouw Pernis had op 1 januari 2013 4.780 inwoners. In onderstaande figuur is de leeftijdsopbouw van Pernis per 1 januari 2013 weergegeven. In Pernis is de leeftijdsopbouw tussen mannen en vrouwen over het algemeen gelijk verdeeld: 50.8% vrouwen tegenover 49.2% mannen. In de jongste leeftijdscategorie (0-14 jaar) zijn meer mannen dan vrouwen evenals in de leeftijdscategorie 15-64 jaar. Vanaf 65 jaar daarentegen zijn er meer vrouwen dan mannen. Figuur: Demografische opbouw van Pernis op 1 januari 2013 (Bron: OBI, www.rotterdamincijfers.nl) De bevolking van Pernis is relatief oud en wijkt hiermee niet af van het landelijke beeld, waarbij vergrijzing de toon zet. Het aandeel 65-plusser in Pernis bedraagt 18%. In heel Rotterdam is dit percentage 15%. Pernis heeft 2.188 huishoudens. Van alle huishoudens bestaat 31% uit 12
eenpersoonshuishoudens, 44% van de huishoudens bestaat uit gehuwde stellen. 3.3.2.Etniciteit Pernis heeft naar verhouding aanzienlijk minder inwoners met een niet-westerse achtergrond dan in Rotterdam, respectievelijk 9% tegenover 37%. Van de niet-westerse allochtonen vormen Surinamers de grootste groep, zo n 3% van de totale bevolking. Etniciteit % Surinamers 2,7 Antillianen 2,3 Kaapverdianen 0,5 Turken 0,5 Marokkanen 0,8 Overig niet-westers 2,3 Autochtoon 83,3 Ov. Europese Unie 4,5 Overig westers 3,1 Totaal 100 Tabel: Etniciteit in % Pernis 2013. Bron: GBA, bewerkt door COS (www.rotterdamincijfers.nl) 3.3.3.Bevolkingsprognose Volgens de huidige prognose zal het bevolkingsaantal tussen 2012 en 2030 licht stijgen met 429 450 400 350 300 250 200 150 100 50 Leeftijdsopbouw Pernis 2012 (realisatie) - 2030 (prognose) 2012 2030 inwoners. Wanneer nieuwbouwlocaties worden gerealiseerd zal Pernis in 2030 naar verwachting 5.209 inwoners hebben. Het aantal inwoners in de leeftijdscategorieën 55-64 en 65-74 zal de komende jaren toenemen. 0 0-4 15-19 30-34 45-49 60-64 75-79 90-94 Figuur: Bevolkingsontwikkeling Pernis 1992-2030 13
3.3.3.Leefstijl Onderzoek wijst uit dat er vier basisleefstijlen zijn: de rode, de blauwe, de gele en de groene leefstijl. Uit de grote woontest 2012 in de regio Rotterdam komt naar voren dat een relatief groot deel van de Pernisser bevolking behoort tot de gele leefstijl. Mensen met een gele leefstijl hechten veel waarde aan goede, gezellige en sociale contacten in de buurt waar ze wonen. Ze hebben een open instelling, voelen zich betrokken bij Bron: De Grote Woontest 2012 in de regio Rotterdam anderen en zijn altijd bereid om een ander te helpen. Mensen met de gele leefstijl houden ervan op straat te zijn en activiteiten in de buurt te ondernemen. Een ontspannen en gezellige levendigheid. Tevens komt uit de test naar voren dat veel Pernissers behoren tot de groene leefstijl. Mensen met de groene leefstijl zijn mensen die een rustig leven leiden en zich voornamelijk bewegen in een kleine kring van familie, vrienden en/of buren waarmee ze intensieve contacten hebben. Mensen met een groene leefstijl doen dingen met mensen die ze kennen. Een relatief klein deel van de Pernissers hebben een blauwe en rode leefstijl. Mensen die behoren tot de blauwe leefstijl zijn mensen die niet zozeer behoefte hebben om allerlei dingen met andere bewoners te doen. Ze houden graag de touwtjes in eigen hand. Rust, netheid en veiligheid vindt men belangrijk. Mensen met de blauwe leefstijl wonen graag een beetje op zichzelf waarbij de zaken goed geregeld zijn. Ze wonen het liefst tussen gelijkgestemden. Mensen met de rode leefstijl zijn mensen die het liefst wonen tussen mensen uit alle lagen van de bevolking en tussen verschillende culturen. Ze bemoeien zich relatief weinig met elkaar. Het zijn mensen met een vrije geest die vrijheid en onafhankelijkheid belangrijk vinden. Voor mensen met de rode leefstijl is er meer dan alleen werk, het gezin of de buurt. 14
4.Hoe staat het gebied ervoor? 4.1.SWOT In dit hoofdstuk wordt kort beschreven hoe Pernis er momenteel voor staat. Dit wordt gedaan door middel van een SWOT analyse (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) en het wijkprofiel. Een SWOT analyse brengt de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen van Pernis in kaart. De SWOT analyse wordt samengevat weergegeven in een matrix. Het wijkprofiel is een verzameling van Figuur : Wijkprofiel Pernis (Bron: OBI) statistische gegevens van de gemeente Rotterdam op het gebied van veiligheid, welzijn en voorzieningen die verkregen zijn door enquêtes. In de bovenstaande figuur worden de resultaten van Pernis weergegeven. De donker groene vlakken geven aan dat Pernis ver boven het gemiddelde van de gemeente Rotterdam scoort. Bij de groene vlakken scoort Pernis ook boven het gemiddelde en de witte vlakken geven aan dat Pernis rond het gemiddelde scoort. Op twee punten scoort Pernis onder het Rotterdams gemiddelde. Dit zijn de vlakken FVo en FMo. De afkortingen hebben betrekking op de voorzieningen en de deelname aan sociaal-culturele activiteiten. 15
4.1.1.Sterkten Pernis is een veilige en kindvriendelijke deelgemeente van Rotterdam. Over de weg, het water en over het (metro)spoor is Pernis goed bereikbaar. De groengordel, de historische lintbebouwing en de ligging aan het water maken Pernis tot een aantrekkelijk dorp om in te wonen en recreëren. De centrale ligging in de regio, de omliggende (haven)bedrijvigheid en de nabijheid van grootstedelijke voorzieningen dragen bij aan het unieke karakter van het dorp en biedt werkgelegenheid in de directe omgeving. Een relatief groot deel van de Pernissers heeft een gele of groene leefstijl. Pernissers hechten veel waarde aan goede, gezellige, intensieve en sociale contacten in de buurt waar ze wonen. 4.1.2.Zwakten Pernis heeft veel eengezinswoningen die klein zijn en niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd. Het is lastig om in Pernis een wooncarrière te maken. Daarnaast zijn een aantal belangrijke voorzieningen verouderd. Hoewel veel inwoners lid zijn van een vereniging, is de deelname aan culturele en sportieve activiteiten lager dan in geheel Rotterdam. Ook heeft de vergrijzing een negatief effect op het ledenaantal van verschillende verenigingen. De Pernissers drinken in verhouding tot het Rotterdams gemiddelde meer alcohol. Ook het gebruik van tabak en drugs door jongeren ligt boven het Rotterdams gemiddelde. Hoewel Pernis absoluut goed scoort op de veiligheidsindex doet zich wel jeugdoverlast voor. Het bovenmatig gebruik van alcohol door jongeren, (vaak) in combinatie met drugs, hangen samen met overlast en vandalisme savonds en in de weekeinden. Daarnaast maakt de ligging van Pernis in het havengebied het dorp kwetsbaar voor calamiteiten. Als laatste kan opgemerkt worden dat, het imago van Pernis buiten het dorp negatief is. 4.1.3.Kansen Voor Pernis biedt de transitie van het Waal- Eemhavengebied naar een innovatieve, kennisintensieve en duurzame Rotterdam-City Harbour (Stadshavens) kansen voor het aantrekken van kenniswerkers en hun gezinnen, het laten benutten van voorzieningen in Pernis door zogenaamde early adapters (in de 16
pioniersfase van Stadshavens), en het laten aansluiten van Pernis op het netwerk van (recreatieve) water-, wandel- en fietsvoorzieningen (duurzame mobiliteit). Ook kunnen de huidige inwoners en bedrijven van Pernis geleidelijk gaan profiteren van nieuwe bedrijvigheid, uitbreidingsmogelijkheden en consumptieve vraag in het Stadshavengebied (crossing borders). De karakteristieke historische bebouwing, de groengordel en de unieke ligging in het havengebied aan het water, zijn al eerder beschreven als kwaliteiten. Het beter benutten en promoten van deze kwaliteiten draagt bij aan het imago van Pernis als aantrekkelijk dorp om in te wonen, werken en recreëren. Dit is dan ook de uitdaging voor de komende jaren. Door middel van clustering van voorzieningen in de vorm van een Multifunctioneel Centrum (MFC) kunnen voorzieningen worden gemoderniseerd en behouden. Ook biedt het MFC ruimte voor nieuwe sporten, zoals bijvoorbeeld zaalvoetbal. Op de achterblijvende locaties kunnen nieuwe woningen worden gebouwd. Zo kan Pernis een aantrekkelijk dorp blijven voor de huidige en nieuwe bewoners. Het aantrekken en behouden van voldoende inwoners is belangrijk voor het in stand houden van bestaande verenigingen, een actief verenigingsleven en de gezellige, ongedwongen buurtsfeer, die Pernis kenmerken als uniek dorp in de haven en de stad Rotterdam. 4.1.4.Bedreigingen Pernis heeft eind jaren 70 (7500) en begin jaren 90 een terugloop gehad van het aantal inwoners met als dieptepunt circa 4600 inwoners. Hierdoor kwamen de voorzieningen en verenigingen onder druk te staan. Door de bouw van circa 200 woningen tussen 2000 en 2010 is het inwonertal gestabiliseerd rond de 4800. Nog steeds vormen de verdere afname van het inwonertal door gezinsverdunning en een teruglopend voorzieningenpeil een bedreiging voor Pernis. Het doel van deze visie en het nieuwe bestemmingsplan, is het inwonersaantal op termijn te stabiliseren rond de 5000. Een andere bedreiging is het afnemende vertrouwen in de politie, de overheid en de buurt. Deze bedreiging kan leiden tot een meer gesloten en naar binnen gerichte sfeer in het dorp, een afname van de betrokkenheid met de buurt en een toename van het sociaal isolement. Eén van de andere grote constante bedreiging vormt de hoge milieubelasting als gevolg van de intensivering van het Waal- Eemhavengebied, de petrochemische industrie (o.a. Vondelingenplaat) en de toenemende infrastructuur (o.a. A4 noord en zuid). 17
Sterkten - veilig - kindvriendelijk - goed bereikbaar, centraal in stadsregio - unieke ligging aan rivier, in haven, bij stad - groen woonmilieu, cultuurhistorie Zwakten - variatie woningaanbod: veel klein - overmatig alcoholgebruik (+drugs) jeugd - lage deelname aan culturele en sportieve activiteiten - imago Kansen - transitie stadshavengebied - beter benutten ligging en kwaliteiten - ontwikkelen dagtoerisme - duurzaamheid - clustering voorzieningen Bedreigingen - afname inwonertal - voorzieningen - milieudruk 5.Visie In dit hoofdstuk wordt de centrale visie van het gebiedsplan uiteengezet. Deze visie bestaat uit een ambitie, ER-doelen en strategieën. Voor de lange termijn is er een ambitie opgesteld en zijn er doelen geformuleerd. Met concrete inspanningen voor de komende bestuursperiode krijgt de visie handen en voeten. 5.1.1.Ambitie In de DIN-systematiek vormt de ambitie het hoogste niveau : de basis van waaruit de ER-doelen, strategieën en inspanningen tot stand komen. De ambitie is het beeld van Pernis op de lange termijn (2030). Gezamenlijk is de volgende ambitie voor Pernis tot stand gekomen: Pernis zelfvoorzienend dorp Pernis is en blijft een vitaal dorp (wijk van Rotterdam) waar inwoners van alle leeftijdscategorieën met elkaar samenleven in harmonie met hun omgeving (haven en industrie) en waar de basisvoorzieningen op orde zijn. De accounthouders zijn de eerst verantwoordelijken van de clusters van de gemeente Rotterdam. De couleur locale die voor Pernis is gekozen komt tot uiting in de woorden vitaal dorp, omgeving en basisvoorzieningen. 18
Vitaal dorp is een belangrijk onderdeel uit de ambitie. Pernis is momenteel een vitaal dorp maar zal dat in de toekomst ook moeten blijven. Het inwonertal is de afgelopen 50 jaar teruggelopen van rond de 7000 naar ongeveer 4800. Deze afname heeft gevolgen gehad voor het voorzieningenpeil in het dorp. Daarnaast wonen in Pernis relatief veel ouderen en jeugd. En is het lastig om een wooncarrière te doorlopen. Het voornaamste doel is het inwonertal van 5000 inwoners te bereiken en te behouden. Door middel van sloop, nieuw- en verbouw kan het inwonertal op peil worden gehouden en is het voor mensen uit alle leeftijdscategorieën mogelijk om een gehele wooncarrière in Pernis te maken en kunnen nieuwe inwoners aangetrokken worden. Mede hierdoor kan Pernis een vitaal dorp blijven. Omgeving. De ligging van Pernis is uniek. Het dorp is omringd door haven en industrie. De milieudruk is hoog en de ligging maakt Pernis kwetsbaar voor eventuele calamiteiten. Ter compensatie van de milieudruk heeft Pernis veel groen. Om het dorp ligt een groene gordel, waar volop mogelijkheden zijn om te sporten en te recreëren. Verder is het belangrijk dat ook in de toekomst een goede samenwerking is met omliggende bedrijven om in harmonie te kunnen samenleven, zeker gezien de toenemende industrie en infrastructuur. Basisvoorzieningen. Pernis heeft een rijk verenigingsleven en beschikt over basisvoorzieningen. Gezien de ligging van Pernis zijn de inwoners van oudsher georiënteerd op voorzieningen in het dorp. Om deze voorzieningen in de toekomst te kunnen behouden is het van belang dat het bovengenoemde inwoneraantal van 5000 wordt gerealiseerd. Naast de fysieke voorzieningen moeten verenigingen ook specifiek kijken hoe ze de jeugd aan hun vereniging kunnen blijven binden. Met voldoende inwoners is het mogelijk om een vitaal dorp te blijven waar de basisvoorzieningen op orde zijn. 5.3.ER-doelen De ambitie is doorvertaald in een aantal ER-doelen. Ook de ER-doelen zijn in overleg met de accounthouders en met input van de klankbordgroep Pernis 2030 tot stand gekomen. De volgende drie ER-doelen geven inhoud aan de visie voor de lange termijn (2030): Aantrekkelijk(er) groen/tuindorp, Vitaal en Samen. In de komende paragrafen worden deze doelen toegelicht en uitgewerkt. De verschillende kollommen uit het schema worden apart weergegeven. In de kolommen staan het ER-doel, de strategie en de inspanningen. De inspanningen kunnen een groen, oranje of rood kader hebben. Een groen kader geeft aan dat een inspanning financieel gedekt is. Een oranje kader geeft aan dat de inspanning in 2014 financieel nog niet gedekt is en een rood kader geeft aan dat het een zoekopgave betreft. 19
Groene (Gordel) & Milieu compensatie Duurzaam gebiedsbeheer Voorlichting Gebiedsgerichte samenwerking Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn I. Inzet op milieu en duurzaamheid Wonen en werken in harmonie naast elkaar (balans mens milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. Zelfvoorzienender op het gebied van energie, duurzame ontwikkeling en beheer. I.1. Nauwere samenwerking met de bedrijven en Stadshavens om Pernis heen, zoals Shell, op het gebied van: -wonen (vraag & behoefte) -werken -voorzieningen (crossing borders) -milieubelasting (voorlichting) I.2. Tegengaan wateroverlast I.3. Verduurzaming braakliggende terreinen I.4. Duurzaamheid in plannen (ver)bouw direct meenemen I.5. Beter benutten waterkant I.6. Beter benutten park I.7. Meer groen binnen de ring: kosten beheer en onderhoud omlaag Figuur: Kolom 1 van het DIN-schema Pernis 20
5.4. Aantrekkelijke(er) groen tuindorp Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn De eerste strategie die moet leiden tot een aantrekkelijker dorp is de inzet op milieu en duurzaamheid. Wonen en werken in harmonie met elkaar (balans mens-milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. De Pernissers, maar ook het dorp als geheel dient zelfvoorzienender te zijn op het gebied van energie, duurzame ontwikkeling en beheer van het gebied. Voor de bestuursperiode 2014-2018 zijn een zevental inspanningen geformuleerd die via de bovengenoemde strategie een invulling geven aan een aantrekkelijker groen tuindorp. De eerste inspanning is een nauwere samenwerking met de bedrijven en Stadshavens om Pernis heen, zoals o.a. Shell, Deltalinqs en Interforest op het gebied van: wonen, werken, voorzieningen en milieubelasting. De tweede inspanning is het voorlichten van inwoners over wateroverlast. Wateroverlast in tuinen en onder huizen kunnen verschillende oorzaken hebben. Wanneer wateroverlast plaatsvindt is het de zorg van de gemeente om het water zo snel mogelijk af te voeren, maar wanneer wateroverlast plaatsvindt door te laag liggende tuinen of een constructiefout in het huis is het aan de inwoners zelf om daar zorg voor te dragen. Om toch te zorgen voor minder overlast is het van belang dat de gemeente haar inwoners goed voorlicht over wateroverlast en aangeeft wanneer de veroorzaakte overlast onder verantwoordelijkheid valt van de gemeente of van de eigenaren van de woningen zelf. De derde inspanning is het verduurzamen van braakliggende terreinen. Momenteel zijn in Pernis een aantal terreinen die braak liggen en nog geen verdere invulling hebben gekregen. Eén van die terreinen is het voormalige volkstuinencomplex. In de periode 2014-2018 wordt gekeken of het terrein gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld zonnepanelen. De opgewekte energie kan gebruikt worden om het dorp te verwarmen. Uiteraard is het de bedoeling dat voor de inwoners van Pernis op termijn een energiebesparing optreedt. Daarnaast kunnen de kosten van beheer en onderhoud naar beneden wanneer braakliggende terreinen op termijn een duurzame invulling krijgen. 21
De vierde inspanning is het meenemen van duurzaamheid in plannen voor (ver)bouw. Om Pernis een zelfvoorzienend groen dorp te maken wordt bij nieuwbouw en verbouw verduurzaming meegenomen in de plannen. Het resultaat in 2018 is dat circa 50 woningen in Pernis zijn verduurzaamd. De vijfde en zesde inspanning is het beter benutten van de waterkant en het park. De waterkant van Pernis is uniek. Uit korte interviews, gehouden door twee leden van de klankbordgroep Pernis 2030, blijkt dat voor veel Pernissers de waterkant hun favoriete plek is. Om de waterkant beter te benutten en aantrekkelijker te maken wordt nagedacht over de mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld een hardloopronde die ook doorloopt in het park. Wanneer een hardloopronde ontwikkeld wordt, worden Pernissers gestimuleerd te sporten. Daarnaast kan gedacht worden aan kleine ontmoetingsplekken of rustplaatsen aan het rondje, waar gebruikers rustig kunnen genieten van het uitzicht terwijl ze andere inwoners/gebruikers ontmoeten of weer energie opdoen om het rondje verder uit te rennen. Hierdoor kunnen mensen fitter worden en/of de eenzaamheid worden doorbroken. Daarnaast kwam uit de enquête van de klankbordgroep 2030 naar voren dat Pernissers graag een horecagelegenheid aan de Maas zien. Het intensiever gebruiken van het park levert een bijdrage aan het aantrekkelijker maken van het dorp. Pernis heeft een groot park met een groot aanbod van voorzieningen, zoals de kinderboerderij, het zwembad, het Kinderbos, de speeltuin en het hertenkamp. De voorzieningen zijn nu verspreid over het park. Nagedacht wordt om naast het aanleggen van bijvoorbeeld een hardloopronde de voorzieningen te verbinden en te versterken. De zevende inspanning betreft het groen binnen de ring. Pernis heeft een prachtige groene gordel. Helaas is binnen de ring minder kwalitatief groen aanwezig. De bevolking van Pernis wordt ouder en zal niet altijd meer in staat zijn om de afstand af te leggen naar de waterkant of naar het park. Om niet alleen de ouderen, maar ook de jongeren, te stimuleren om meer buiten te komen en te bewegen is het van belang dat in het dorp ook groene ontmoetingsplekken binnen de ring zijn. Om de kosten van het beheer en onderhoud van de ontmoetingsplekken binnen de ring betaalbaar te houden, wordt gekeken naar alternatieve mogelijkheden voor beheer, maar ook naar het gebruik van materialen die weinig of minder onderhoud vergen. 22
Bereikbaarheid, verkeer en vervoer Instroom bevorderen (van buiten naar binnen) Woningvoorraad Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn. II. Inzet op wonen en infrastructuur Behoud huidige bewoners, doorstroom mogelijkheden voor de jeugd (wooncarrière), instroom en regulering nieuwe bewoners (infrastructuur). II.1. Woonmonitor Doelgroep: - Gerichtheid ouderen en jongeren - Woonservice gebied - Nieuwbouwprogramma (X aantal woningen) - Plan van aanpak beheer particulier voorraad II.2. Vermaetweg (bouw van 20-50 nieuwe woningen) II.3. Inzet op instroom via woningcorporatie II.4. Parkeerproblematiek & interne mobiliteit II.5. Voorbereiden uitbreiden Bouwweg Figuur: Kolom 2 van het DIN-schema Pernis 23
De tweede strategie van het ER-doel aantrekkelijk(er) groen tuindorp is de inzet op wonen en infrastructuur. Hierbij gaat het om het behouden van de huidige bewoners, doorstroommogelijkheden voor jongeren en jonge gezinnen (wooncarrière) en de instroom en regulering van nieuwe bewoners. De eerste inspanning is het uitvoeren van een zogenaamde woonmonitor. Pernis heeft veel verouderde kleine eengezinswoningen. Hierdoor is het lastig om een volledige wooncarrière in Pernis te doorlopen. In Pernis zijn nog enkele locaties waar nieuwbouw plaats kan vinden. Eén daarvan is op het Madroelpark, het voormalige Excelsior terrein dat na de fusering van de twee voetbalclubs is vrijgekomen. Op het Madroelpark is ruimte voor de bouw van ongeveer 125 woningen. Om de keuze te maken welk soort woningen op deze locatie, maar ook op de andere woningbouwlocaties uit het bestemmingsplan, gebouwd kunnen worden, is het van belang om een woonmonitor uit te voeren. Een woonmonitor geeft een goed beeld van de verschillende doel- en leeftijdsgroepen in relatie tot de woonmarkt in Pernis. De tweede inspanning is het realiseren van circa 20-30 woningen aan de Vermaetweg. De derde inspanning is inzet op instroom via woningcorporatie van nieuwe bewoners. Aan deze inspanningen zitten een drietal maatregelen gekoppeld. De maatregelen zijn het voortzetten traject Woonbron, het behouden van de screening en het behouden van de woonoverlast coördinator. In Pernis wordt momenteel een pilot uitgevoerd door de woningcorporatie. Geïnteresseerden voor een woning worden uitgenodigd voor een bijeenkomst. Tijdens de bijeenkomst worden gesprekken gevoerd met de geïnteresseerden en op basis van die gesprekken wordt gekeken of de geïnteresseerde past in een buurt en of er een woning in Pernis beschikbaar is. De woningcorporatie weet dus goed welke personen in Pernis gaan wonen. Het traject van Woonbron levert uiteraard ook een bijdrage aan de dorpscultuur van Pernis. Momenteel worden in Pernis enkele straten gescreend. Dit houdt in dat aspirant huurders worden gescreend. Zo wordt voorkomen dat nieuwe overlastgevende bewoners in deze straten komen wonen. Daarnaast heeft Pernis een woonoverlast coördinator. De coördinator wordt ingezet bij zware complexe woonoverlast gevallen die niet met Maatschappelijk Werk kunnen worden behandeld. De genoemde inspanning zal bijdragen aan het aantrekkelijk maken van Pernis en de tevredenheid van Pernissers met hun buurt vergroten. De vierde inspanning is parkeerproblematiek en interne mobiliteit. Pernis is goed bereikbaar via de metro en via de weg. Eenmaal in Pernis kan het vinden van een parkeerplek op sommige locaties als lastig worden ervaren. Daarnaast is de parkeerdruk in Pernis gestegen door de toename van 24
bedrijfsbusjes. Uit de klankbordgroep kwam duidelijk naar voren dat parkeren en de bedrijfsbusjes als een probleem wordt ervaren. De huidige parkeersituatie in Pernis wordt in kaart gebracht. Daarbij wordt gekeken of de parkeerbalans in Pernis sluitend is. Dit houdt in dat in Pernis voldoende parkeerplekken zijn in verhouding tot het aantal huishoudens. Op basis van de resultaten van deze inventarisatie zullen passende maatregelen worden opgesteld. Zo kan gedacht worden aan bijvoorbeeld parkeerplaatsen voor bedrijfsbusjes aan de rand van Pernis. Naast de ervaren parkeerdruk kwam uit de enquête naar voren dat de afstand naar de metro door sommigen als te groot wordt ervaren. Pernis ligt aan de metro en in de spits rijdt een bus. Echter in het weekend en buiten de spits is de metro voor met name ouderen en mensen die slecht ter been zijn moeilijk te bereiken. In Pernis rijdt momenteel wel een bus van stichting wijkbus Hoogvliet/Pernis. Het uitvoeren van de inspanning zal een bijdrage leveren aan de tevredenheid van de Pernissers over het openbaar vervoer en de parkeermogelijkheden. De vijfde inspanning is het uitbreiden van de Bouwweg. De weg is in het verleden aangelegd ten behoeve van de bouw van de Woontoren aan de Uiterdijk en het woningbouwcomplex Deijffelbroek. De Bouwweg wordt gebruikt voor de ontlasting van de Pastoriedijk en wordt gebruikt om te parkeren bij voetbalwedstrijden. Onderzocht wordt of de weg geformaliseerd kan worden. 25
Wijkinlooppunt (Wijk) Economie Woonzorgzone Maatschappelijke voorzieningen Vitaal Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. III. Inzet op voorzieningen Aanwezigheid winkels, dagelijkse voorzieningen, (lagere) scholen, medische voorzieningen en voorzieningen voor ouderen III.1. MFC; (scholen renoveren; bibliotheekfunctie ontwikkelen in MFC; CJGfunctie ontwikkelen in MFC; dubbele sportvloer met LCC-functie in MFC; buurthuis in MFC; handhaven kinder- en buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal; verenigingsruimten ontwikkelen in MFC) III.2. Tijdelijke Invulling vrijkomende locaties III.3. Updaten voorzieningenplan en zelfbeheer overige locaties: tennis, manege, kinderboerderij, speeltuin, VV Pernis III.4. Handhaven faciliteiten / activiteiten Havenlicht III.5. Havenlicht aanpassen aan nieuwe situatie III.6. Coördinatie zorgaanbieders en vrijwilligers en behouden zorgketen in Pernis III.7. Programmatische herstructurering Arie den Arendplein / kleine kernenbeleid MKB III.8. Integrale publieksdienstverlening georganiseerd naar vraag/behoefte van de inwoners door gemeente, politie, woonbron, waterschap, Rijk, provincie, HBR, DCMR, uitgaan/toerisme (concept store overheid) III.9. Aansluiten op project samen 1 loket; inregelen overdracht stadswinkel(functies) naar cluster DV III.10. Integratie in bedrijfsvoeringsconcept gebiedsnetwerk BMR 14+ Figuur: Kolom 3 van het DIN-schema Pernis 26
5.5.Vitaal Vitaal Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. Pernis is een vitaal dorp en moet dat in de toekomst ook blijven. Vitaal in de zin van gezond, maar ook zelfredzaam en levensloopbestendig. Om dit doel te bereiken zijn twee strategieën benoemd, namelijk inzet op voorzieningen en inzet op jeugd. De eerste strategie is inzet op voorzieningen. Pernis beschikt over basisvoorzieningen, zoals winkels voor dagelijkse boodschappen, twee basisscholen, een fysiotherapeut, twee huisartsen en cultuur- en sportverenigingen. De landelijke trend van vergrijzing en individualisering treft ook Pernis. Mede door deze ontwikkelingen komen voorzieningen onder druk te staan. In het DIN-schema staan een tiental inspanningen die via de strategie inzet op voorzieningen een bijdrage leveren aan het doel vitaal. De eerste drie inspanningen hangen samen met de bouw van een Multifunctioneel Centrum (MFC). De realisatie van het MFC is de belangrijkste inspanning voor Pernis en daarmee prioriteit één. De inspanning draagt bij aan het op orde houden van het sportieve en culturele leven van Pernis. Voor het MFC wordt de huidige gymzaal, die aan vervanging toe is, verplaatst naar de voormalige ligweide van de zwembadlocatie. De nieuwe sportzaal krijgt een tweede multifunctionele sportvloer (LCC), plus ruimten voor culturele activiteiten en verenigingen. Ook het programma en de functies van het buurthuis komen in het MFC. De twee basisscholen zullen worden gerenoveerd. Het binnenmilieu (frisse lucht) en het energieverbruik in de scholen zal worden verbeterd. Met de bouw van het MFA en de renovatie van de scholen zullen een aantal locaties in de toekomst vrijkomen. De tweede inspanning betreft dan ook de invulling van deze vrijgekomen locaties. Voor de invulling van deze locaties zal de komende periode een plan van aanpak opgesteld worden. Daarnaast zal het bestaande voorzieningenplan dat opgesteld is in 2012 worden geactualiseerd. Onderdeel van het plan is invulling door zelfbeheer, zoals bijvoorbeeld door de tennisvereniging, ruitervereniging, kinderboerderij, speeltuinvereniging en de voetbalvereniging. 27
Pernis heeft een woonzorgzone. Dit houdt in dat Pernis levensloopbestendige woningen heeft en dat binnen de zone een verhoogd voorzieningenniveau is op het gebied van ondersteuning, waaronder het verzorgingshuis Het Havenlicht en het servicepunt zorg. In het servicepunt zorg zijn twee huisartsen, de vraagwijzer, het CJG en het wijkteam zorg en welzijn gehuisvest. Door een verandering in wetgeving wordt het wonen en de zorg gescheiden. De lichte zorg wordt apart gefinancierd via de zorgverzekeringswet, Wmo, AWBZ en eventueel via eigen middelen. Inwoners met zorg betalen zelf voor het wonen, via huur of koop. Begeleiding en persoonlijke verzorging worden aan huis verricht. Dit heeft gevolgen voor het zorgcentrum t Havenlicht, het servicepunt zorg en de woonzorgzone. Om er voor te zorgen dat ouderen en minder validen in Pernis kunnen blijven wonen, ook als zij zorgbehoevend zijn, worden in de komende periode een viertal inspanningen uitgevoerd. De eerste inspanning is het Havenlicht aanpassen aan de nieuwe situatie. Aan het Havenlicht en de SOR is gevraagd om een plan te maken voor het omzetten van de bejaardenwoningen in zelfstandige woningen en verpleeghuisplaatsen. De tweede inspanning is het borgen van de faciliteiten en activiteiten van het Havenlicht. De huidige faciliteiten en activiteiten die door het Havenlicht aan ouderen worden aangeboden en die door vrijwilligers van het Havenlicht (ruim 60) worden georganiseerd kunnen onder druk komen te staan. De gemeente zal zich de komende periode inspannen en met partners in gesprek gaan om de mogelijkheden te bespreken voor het behoud van de faciliteiten en activiteiten. De derde inspanning betreft de coördinatie van de zorgaanbieders en de vrijwilligers. In de nieuwe situatie kunnen verschillende zorgaanbieders de zorg aan ouderen en zorgbehoevende aanbieden. Om te zorgen voor een juiste coördinatie tussen de aanbieders en partners zal de komende periode een plan van aanpak opgesteld worden. De vierde inspanning is het behouden van de zorgketen in Pernis. Ook hier is het belangrijk om een inspanning te leveren in de komende periode. De veranderende wetgeving heeft ook gevolgen voor de zorgketen en geeft de noodzaak tot het anders organiseren van de keten om zorgbehoevenden in Pernis te houden. De inspanningen hebben het doel dat ouderen en gehandicapten kunnen blijven wonen in Pernis, ook wanneer de persoon zorgbehoevend is. Al deze inspanningen dragen bij aan het doel vitaal. Samen zorgen we ervoor dat de voorzieningen voor ouderen en gehandicapten in Pernis blijven bestaan en dat ouderen in de toekomst kunnen blijven wonen in Pernis. 28
De zevende inspanning is de programmatische herstructurering van het Arie den Arendplein. Momenteel staan een aantal winkelpanden langs het plein leeg. Recent hebben een tweetal winkelpanden een andere invulling gekregen. Zo is de fysiotherapeut uitgebreid en is een dansstudio geopend. Ondanks deze positieve ontwikkelingen blijft het draagvlak van de winkels fragiel. Daarnaast is het de zorg of de Rabobank en de overige twee winkels stand kunnen houden op hun huidige locatie. Het plein is recent op één hoogte gebracht waardoor het plein geschikter is voor evenementen en (wellicht in de toekomst) een markt. Hierdoor is en blijft het plein het hart van de Pernisser samenleving. Eind 2013 is de aan het plein grenzende basisschool leeggekomen. In het plan van aanpak zullen verschillende toekomst scenario s worden uitgewerkt. De aanpak van het Arie den Arendplein draagt via de inzet op voorzieningen bij aan het doel vitaal, maar ook aan het doel samen. Het Arie den Arendplein is een plein waar Pernissers elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen participeren in de evenementen die georganiseerd worden. Verder worden er inspanningen verricht om het deelgemeentekantoor om te vormen tot wijk-inlooppunt. Daar vinden alle activiteiten plaats die samenhangen met burgerschap, burgerparticipatie, dienstverlening aan inwoners en Pernisser gericht werken. In het wijk-inlooppunt wordt de publieksdienstverlening georganiseerd naar de vraag/behoefte van de inwoners. Voor de persoonlijke dienstverlening door de wijkagent, beheerders van Woonbron, het Waterschap ZHEW, Sociaal Raadslieden Rotterdam, Rijksbelastingdienst, de DOSA, jeugdoverlastcoördinator, dient het wijk-inlooppunt als ontvangstruimte en uitvalsbasis. Het wijk-inlooppunt dient als informatiepunt voor inwoners en voor (dag)toeristen die Pernis bezoeken (TIP). Op grond van de vraagwijzermethodiek worden in het wijkinlooppunt met de inwoners en hun familie plannen gemaakt voor ondersteuning op het gebied van werk, inkomen, zorg of één van de andere 19 levensgebieden. De clusters, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en de provincie Zuid Holland organiseren informatieavonden over hun plannen in en om Pernis. De stukken liggen er ter inzage. 29
De dienstverlening en publieksinformatie wordt vraaggericht aangeboden volgens de principes van samen1loket. Voor alle fysieke dienstverleningsproducten kan men een afspraak bij het wijk-inlooppunt maken. De gemeente toont zich betrokken bij life events van de Pernissers. Ze worden in het dorp welkom geheten, kunnen in het wijk-inlooppunt trouwen en er hun kinderen aangeven. Ze krijgen bezoek op gouden en diamanten huwelijken en bij het bereiken van de 100- jarige leeftijd. In het wijk-inlooppunt kunnen de inwoners hun bibliotheekboeken halen en brengen. Het wijk-inlooppunt Pernis vormt met de multifunctionele sportzaal/lcc en de twee frisse scholen onderdeel van het multifunctioneel centrum Pernis (MFC). Het wijk-inlooppunt is een locatie waar medewerkers van clusters en partners van overheidswege gedeconcentreerd werken. Het wijk-inlooppunt is de uitvalbasis van de medewerkers van het onderdeel gebied. Elke DINsdag blikken de gebiedsmanager en accounthouders de week terug en vooruit. De inrichting van het wijk-inlooppunt wordt aangepast, zodat gedeconcentreerd voor clustermedewerkers aantrekkelijk wordt. 30
Gezondheid Aanpak problemen Talentontwikkeling / onderwijs Evenementen en activiteiten Vitaal Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. IV. Inzet op jeugd Meer perspectief voor de jeugd met voldoende evenementen en activiteiten, bestrijding eenzaamheid, alcohol- en drugsproblemen, benutten van talenten en de ontwikkeling daarvan en goede werkgelegenheidsmogelijkheden IV.1. Zwembad open houden - Onderzoek naar de mogelijkheden beheer - De exploitatielasten verlagen door middel van duurzaamheidsmaatregelen IV.2. Perspectief op jeugd IV.3. Voortzetten schoolmaatschappelijk werk & SoVa training IV.4. Voortzetten NME IV.5. CJG in wijkteam IV.6. Aanpakken jeugdoverlast IV.7. Alcohol & Drugs De huidige aanpak en netwerk in Pernis continueren en behouden Figuur: Kolom 4 van het DIN-schema Pernis 31
De tweede strategie is de inzet op jeugd. Door in te zetten op jeugd kan hun perspectief worden vergroot. Het percentage jongeren dat in Pernis drinkt of drugs gebruikt is relatief hoog in vergelijking met het Rotterdams gemiddelde. Daarnaast blijkt uit de cijfers dat jongeren in Pernis zich relatief eenzaam voelen. Om de jongeren meer perspectief te bieden worden verschillende inspanningen uitgevoerd. Het talent van de jongeren zal worden gestimuleerd, zodat zij dit (verder) kunnen ontwikkelen. De eerste inspanning is het zwembad open houden. De jongeren in het filmpje dat gemaakt is door de klankbordgroep geven aan dat het zwembad voor hun heel belangrijk is en dat zij daar trots op zijn. Het zwembad vervult een zeer belangrijke maatschappelijke functie in het dorp, zowel op sportief als sociaal gebied. Het zwembad fungeert als een ontmoetingsplek waar de jeugd veilig kan zwemmen. Naast de jeugd maken ook andere Pernissers graag gebruik van het zwembad. De huidige exploitatie van het zwembad is echter duur. Om het zwembad in de toekomst open te houden is het belangrijk dat nagedacht wordt over een andere vorm van beheer. De komende periode zullen plannen gemaakt worden om de kosten van het zwembad omlaag te brengen om zo een mooi stukje Pernis in de toekomst te behouden. Naast het zwembadterrein zal het MFA gerealiseerd worden. De tweede inspanning is perspectief op jeugd. De startkwalificatie van de Pernisse jongeren is lager dan het Rotterdams gemiddelde. Eén van de oorzaken is dat de jongeren opgroeien in een kindvriendelijke en veilige dorpsomgeving, maar middelbare schoolcarrière buiten Pernis en Rotterdam doorlopen (Schiedam, Vlaardingen). Juist op deze leeftijd is het belangrijk is goed zicht te hebben op hun handel en wandel. Laaggeschoolde arbeid is in de haven voldoende voor handen en betaalt goed. Hierdoor is het voor jongeren financieel niet aantrekkelijk om door te leren. Met ouders en middelbare scholen worden afspraken gemaakt om jongeren beter te volgen en hen te stimuleren een hogere startkwalificatie te halen. De derde inspanning is het voortzetten van schoolmaatschappelijk werk en sociale vaardigheidstraining. Uit onderzoek komt naar voren dat een deel van de jongeren last heeft van psychosociale problemen en eenzaamheid. Met name wanneer zij naar de middelbare school gaan. Jonge kinderen groeien op in een kindvriendelijk dorp en een beschermde omgeving. Na de basisschool moeten de kinderen naar een middelbare school buiten het dorp. Voor veel kinderen is het een grote stap. Om de overgang minder groot te maken is het van belang dat kinderen door middel van sociale vaardigheidstraining goed voorbereid zijn. Daarnaast is het van belang dat eventuele psychosociale problemen al vroeg gesignaleerd worden. Daarbij is het van belang dat Pernis schoolmaatschappelijk werk heeft. Het voorzetten van schoolmaatschappelijk werk en sociale vaardigheidstraining dragen bij via de inzet op jeugd aan het samen-redzaam zijn van de jeugd. Dit is belangrijk want de jeugd is immers de toekomst. 32