GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Elburg. Nr. 71116 9 december 2014 Beleidsregel Maatwerkvoorzieningen Wmo gemeente Elburg Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Elburg, gelet op de artikelen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg 2015, overwegende dat het college nader beleid wil vaststellen over maatwerkvoorzieningen; besluit vast te stellen de volgende beleidsregel: Beleidsregel Maatwerkvoorzieningen Wmo gemeente Elburg De verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg 2015, beschrijft uitgebreid de punten waarover we in gesprek gaan met de burger met beperkingen. De oplossingen die naar voren komen verschillen, want het betreft een maatwerkgedachte. Ondanks de wens te komen tot maatwerk, blijkt een gezamenlijke lijn bruikbaar voor de Wmo-consulenten tijdens de huisbezoeken. Aan de burger geeft een feitelijke weergave van afspraken eveneens meer duidelijkheid. Artikel 1 Hulp bij het huishouden: 1.Schoonmaakondersteuning (HH1) In de urentabel onder artikel 2 staat beschreven welke activiteiten vallen onder hulp bij het huishouden om het gewenste resultaat te bereiken. Het type woning is mede van invloed op het aantal uren dat hulp bij het huishouden ingezet kan worden. 1.Huishoudelijke begeleiding (HH2) Huishoudelijke begeleiding houdt alle genoemde huishoudelijke werkzaamheden in, zoals weergegeven in de urentabel, aangevuld met: a. (her)structureren van het dagelijks leven, instructie, advies en voorlichting, gericht op het huishouden; b. administratie en financiën. 1. Huishoudelijke begeleiding gericht op ontregelde huishouding (HH3) Op dit moment ontvangt een deel van deze mensen vaak Categorie 2 zoals dat onder de Wmo 2007 gold. Huishoudelijke begeleiding gericht op een ontregeld huishouden zijn alle genoemde huishoudelijke werkzaamheden onder HH1 en HH2, aangevuld met: a.psychosociale begeleiding: gericht op het ontregelde huishouden. Artikel 2 Urentabel Hulp bij het huishouden De urentabel geeft het aantal uren weer dat realistisch is om een geordend huishouden schoon te maken, zodat men in een schoon en leefbaar huis kan wonen. Activiteiten Broodmaaltijden bereiden Warme maaltijd bereiden Woonkamer schoonmaken/stofzuigen (eengezinswoning= +30 min.) Keuken schoonmaken/stofzuigen Wc/badkamer reinigen Slaapkamer schoonmaken/stofzuigen, bed verschonen Hal/overloop/trap De was doen (kleding/linnengoed wassen) -transport/ophangen/afhalen -strijken/vouwen Minuten per week 15 per dag 30 per keer 30 (+30) 30 15 30 15 30 30 Uren/week 1u45 Max. 3 x per week Artikel 3 Woonvoorzieningen 1.Verhuizen Een Nederlander verhuist geregeld gedurende zijn leven, bijvoorbeeld bij het verlaten van het ouderlijk huis, groter wonen i.v.m. gezinsuitbreiding, kleiner gaan wonen als de kinderen uit huis zijn etc. Een verhuizing die samenhangt met een levensfase (bijvoorbeeld ouder worden en kleiner en gelijkvloers willen gaan wonen) is voorzienbaar. Deze verhuizingen worden als algemeen gebruikelijk beschouwd en hiervoor heeft men geld kunnen reserveren. Hiervoor wordt geen verhuiskostenvergoeding verstrekt. Als men ten gevolge van plotseling opgetreden beperkingen onvoorzien met een verhuizing wordt geconfronteerd, dan kan een verhuiskostenvergoeding als maatwerkvoorziening worden verstrekt. De hoogte van de verhuiskostenvergoeding zal worden afgestemd op de grootte van het huishouden en de eigen financiële mogelijkheden van de aanvrager. Het betreft een tegemoetkoming in de kosten van verhuizing en herinrichting. De cliënt dient zelf te zoeken naar geschikte woonruimte. Een cliëntondersteuner kan hierbij, indien nodig, ondersteuning bieden. 1
1.Bezoekbaar maken Bezoekbaar maken van één woonruimte, kan plaatsvinden indien de belanghebbende hoofdverblijf heeft in een AWBZ-instelling, of te maken heeft met co-ouderschap. De aanvraag wordt ingediend bij de gemeente waar de aan te passen woning staat. Het betreffen aanpassingen waardoor de belanghebbende de woonruimte, de woonkamer en een toilet kan bereiken. Het maximum bedrag wordt vastgelegd in het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg. Artikel 4 Vervoersvoorzieningen Ervan uitgaande dat iedere burger de eigen participatie vorm geeft en de kosten die dat met zich meebrengt laat afhangen van het inkomen, brengt met zich mee dat iedere burger het eigen vervoer bekostigt. Indien er vanwege gezondheid gerelateerde problematiek een situatie ontstaat waardoor de kosten veel hoger worden, kan een kortingspas Regiotaxi een passende oplossing bieden. 1.Kortingspas Regiotaxi Regels: - Een kortingspas is niet beschikbaar indien men niet verder reist dan de gemeentegrenzen van Elburg of indien men niet vaker dan 12 keer per jaar reist. Voorliggend voor lokale verplaatsingen door de week is de Memovo vrijwilligersorganisatie. - Een kortingspas Regiotaxi kan gebruikt worden tot 600 zones per persoon per kalenderjaar. - De kosten van de pas betaalt de gebruiker. Artikel 5 Begeleiding 1.Beperkingen Bij de functie begeleiding onderscheiden we de mate ( zwaarte ) van de beperkingen om te bepalen wat binnen eigen netwerk of met voorliggende voorzieningen kan worden opgelost en waarvoor maatwerkvoorzieningen nodig zijn. Uitgaande van: zo zwaar als nodig, zo licht als mogelijk. 1. Lichte beperkingen (stimuleren van het zelf uitvoeren van taken). 2. Matige beperkingen (helpen bij taken). 3. Zware beperkingen (taken en/of regie moeten worden overgenomen). In de AWBZ werd de functie begeleiding alleen geïndiceerd als sprake was van matige of zware beperkingen. In de Wmo is het uitgangspunt dat in alle gevallen eerst de mogelijkheden van het eigen netwerk en voorliggende en algemene voorzieningen wordt onderzocht, maar de verwachting is wel dat met name bij matige en zware beperkingen maatwerkvoorzieningen zullen worden geïndiceerd. Lichte beperkingen werken we derhalve niet uit in deze beleidsregels. 2. Terreinen We onderscheiden de volgende terreinen waarop beperkingen worden gemeten: - zelfredzaamheid (in staat tot bewegen en verplaatsen, communicatie, het nemen van besluiten, oplossen van problemen, dagelijkse routine kunnen organiseren, geld beheren, administratie etc.); - gedragsproblemen (destructief gedrag, dwangmatig gedrag, lichamelijk en/of verbaal agressief, seksueel overschrijdend gedrag etc.) ; - psychisch functioneren (concentratie, geheugen en denken, perceptie van de omgeving); - oriëntatie stoornissen (oriëntatie in tijd, plaats en persoon). Uitwerking: -Zelfredzaamheid (waaronder ook bewegen en verplaatsen) Er is sprake van matige beperkingen als: het zelfstandig nemen van besluiten niet vanzelfsprekend is, de cliënt hulp nodig heeft bij het regelen van dagelijkse bezigheden en bij het aanbrengen van dagelijkse routine en structuur en niet goed begrijpt wat anderen zeggen en zich zelf niet voldoende begrijpelijk kan maken. Beperkingen op het gebied van bewegen en verplaatsen die door hulpmiddelen (en eventueel ondersteuning bij gebruik openbaar vervoer) kunnen worden gecompenseerd. Er is sprake van zware beperkingen als: complexe taken moeten worden overgenomen, uitvoeren van eenvoudige taken moeilijk gaat, de cliënt niet in staat is zelfstandig problemen op te lossen en/of besluiten te nemen, moeite heeft met communiceren en afhankelijk is van regie van anderen voor het voeren van de regie. Als beperkingen op het gebied van bewegen en verplaatsen onvoldoende door hulpmiddelen kunnen worden gecompenseerd. Als verwaarlozing dreigt en zonder deskundige begeleiding opname noodzakelijk is. -Gedragsproblemen Er is sprake van matige beperkingen als: bijsturing en soms gedeeltelijke overname van taken vereist is door een deskundige omdat de situatie anders verslechtert en de eigen omgeving van de cliënt slechts gedeeltelijk in bijsturing kan voorzien. Er is sprake van zware beperkingen als er ernstige problemen zijn waardoor de veiligheid van de cliënt en/of zijn omgeving in gevaar zijn en er continu professionele bijsturing nodig is. -Psychisch functioneren 2
Er is sprake van matige beperkingen als er regelmatig hulp nodig is vanwege concentratieproblemen en informatieverwerking. Er is sprake van zware beperkingen als volledige overname van de taken door een professional nodig is vanwege ernstige problemen met concentratie, denken, geheugen en waarneming van de omgeving. -Oriëntatie en geheugen Er is sprake van matige beperkingen als er problemen zijn met het herkennen van personen en omgeving, er vaak hulp nodig is bij het uitvoeren van taken en het vasthouden van een dagritme. De situatie zal verslechteren zonder deskundige begeleiding. Er is sprake van zware beperkingen als er ernstige problemen zijn met het herkennen van personen en omgeving, als de cliënt gedesoriënteerd is, taken moeten worden overgenomen en er ondersteuning nodig is bij de dagstructurering. Zonder deskundige begeleiding is opname noodzakelijk. 2. Voorliggende voorzieningen 2.a Behandeling Alvorens begeleiding te verstrekken is het van belang dat wordt onderzocht wat de mogelijkheden van behandeling zijn. De stelregel hierbij is dat als verbetering van functioneren of handelen (vaardigheden) nog mogelijk is, eerst behandeling wordt ingezet. Het is uiteraard niet aan de Wmo-consulent om dit te bepalen. Hiervoor wordt de medisch adviseur (onafhankelijk arts) ingeschakeld. Behandeling kan worden geboden door bijvoorbeeld: ergotherapeut, psycholoog, specialist ouderengeneeskunde of in een revalidatiecentrum of een centrum gespecialiseerd in bepaalde problematiek (zoals een reumacentrum). Behandeling is gericht op: de aandoening/ stoornis/beperking, het aanleren van nieuwe vaardigheden of gedrag of nadere functionele diagnostiek. Anders dan in de AWBZ is de diagnose niet leidend maar een diagnose is doorgaans wel vereist om behandeling in te kunnen zetten en om te bepalen hoe begeleiding de behandeling eventueel kan versterken (en niet contraproductief is). Begeleiding kan wel worden ingezet om de tijdens behandeling geleerde vaardigheden te oefenen of in te slijten. Soms kan begeleiding en behandeling ook tegelijkertijd worden ingezet; dan neemt de begeleiding de taak tijdelijk over, totdat deze tijdens behandeling is aangeleerd. Uiteraard dient er hierover een goede afstemming tussen behandelaar en begeleider plaats te vinden. 2.b (Wettelijk) voorliggende voorzieningen. Dit zijn (wettelijke) voorzieningen waar eerst een beroep op kan worden gedaan alvorens de maatwerkvoorziening begeleiding wordt overwogen: Onderwijs: begeleiding van kinderen met problemen is de verantwoordelijkheid van school. Tevens zijn er mogelijkheden vanuit de Wet passend onderwijs. Alleen in uitzonderlijke situaties, als toezicht en aansturen meer vraagt dan van school en ouders kan worden verwacht en de mogelijkheden vanuit de Wet passend onderwijs ontoereikend zijn, kan begeleiding zijn geïndiceerd. Arbeidsvoorzieningen: op grond van Ziektewet, WIA, P-wet en Wajong zijn er mogelijkheden voor aangepast werk. Het uitgangspunt is dat als aangepast werk of speciaal onderwijs op grond van genoemde regelingen niet mogelijk is dat dan begeleiding groep (dagbesteding) kan worden overwogen. 2.c Algemeen gebruikelijke voorzieningen en gebruikelijke hulp Wanneer mensen een beperking hebben wordt bij activiteiten van het dagelijks leven en vrijetijdsbesteding vaak gedacht aan Begeleiding, waar voorliggende voorzieningen mogelijk zijn of het gewoon de verantwoordelijkheid is van de cliënt en/of zijn huisgenoten. Er zijn veel algemeen beschikbare en redelijke oplossingen voorhanden (die mensen zonder beperking ook zelf moeten regelen of betalen). Voorbeelden van algemeen gebruikelijke voorzieningen: - activiteiten zoals computercursus of taalles; - alarmering; - pictogrammenbord of domotica in huis (technische hulpmiddelen); - gezelschap of ondersteuning door vrijwilliger; - kinderopvang. Net als bij hulp bij het huishouden wordt bij Begeleiding het begrip: gebruikelijke hulp (afgeleid van de AWBZ-term gebruikelijke zorg ) gehanteerd. Gebruikelijke hulp is hulp die verwacht wordt van huisgenoten, die gewoon wordt geacht te zijn in de relatie tussen huisgenoten en/of niet structureel meer is dan wanneer de huisgenoot geen beperking zou hebben. Begeleiding door partner, ouder, volwassen inwonend kind of andere volwassen huisgenoot wordt als gebruikelijke hulp beschouwd: In kortdurende situaties (max. 3 maanden): als uitzicht op herstel (van de zelfredzaamheid) dusdanig is dat begeleiding daarna niet meer nodig zal zijn. In langdurige situaties; - bij normaal maatschappelijk verkeer binnen de persoonlijke levenssfeer (bezoek familie/vrienden, bezoek huisarts, brengen en halen van kinderen naar school, sport of clubs); 3
- hulp bij overnemen van taken die bij een gezamenlijk huishouden behoren zoals de thuisadministratie; - het leren omgaan van derden (familie/vrienden/leerkracht etc.) met cliënt. 3. Uitleg begeleiding Begeleiding maakt vaak deel uit van een heel pakket van zorg van Behandeling en Persoonlijke verzorging. De omvang van de hulp wordt hierdoor sterk bepaald. In de AWBZ werden deze functies veelal samengevoegd in een integraal pakket, aangezien dit 1 wet betrof. In de Wmo is dit niet meer mogelijk maar zullen de indicaties voor Behandeling en Persoonlijke verzorging (Zvw) wel meegewogen worden bij de indicatiestelling voor Begeleiding en zal de hulp met behandelaars en thuiszorg (persoonlijke verzorging) worden afgestemd. In de Wmo zal tevens worden gezocht naar mogelijke combinaties van maatwerkvoorziening Begeleiding en voorliggende voorzieningen op het gebied van Welzijnswerk. Groepsbegeleiding gaat voor op Individuele begeleiding, indien het een passende oplossing biedt. 3.1 Begeleiding individueel Wmo 2015 Begeleiding individueel is gericht op het bevorderen (leren), behouden of compenseren van zelfredzaamheid en het zelfstandig participeren. De begeleiding is bedoeld voor cliënten die zonder deze begeleiding zouden moeten verblijven in een instelling of zouden verwaarlozen. Specificaties De begeleiding: 1. Vindt plaats in de vorm van praktische hulp en ondersteuning bij het uitvoeren, dan wel het ondersteunen bij/oefenen van handelingen/vaardigheden die zelfredzaamheid (inclusief gestructureerd huishouden) en participatie tot doel hebben. 2. Hiertoe behoort ook compenseren of herstellen van het beperkte of afwezige regelvermogen van een cliënt, waardoor de cliënt onvoldoende of geen regie over het eigen leven kan voeren. 3. Tevens kan hiertoe behoren het toepassen en inslijpen van aangeleerde vaardigheden en gedrag in het dagelijkse leven door herhaling en methodische interventie. 4. Begeleiding betreft face-to-face contact, waar mogelijk kortdurend en primair gericht op het (her)krijgen van zelfregie. 5. In geval er sprake is van mantelzorg en/of inzet van het sociale netwerk, of deze inzet is potentieel aanwezig, richt begeleiding zich ook op afstemming met, op ondersteuning en/of versterking/ontwikkeling van mantelzorgers, familieleden en andere informele ondersteuners/vrijwilligers. 6. Tot dit product hoort ook de signaalfunctie. 7. Psychisch functioneren met als aspecten: a. concentratie; b. geheugen en denken; c. perceptie van omgeving; d. oriëntatiestoornissen met als aspecten: I. oriëntatie in persoon; II. oriëntatie in ruimte; III. oriëntatie in tijd; IV. oriëntatie naar plaats. Activiteiten Bij activiteiten gericht op het in stand houden of bevorderen van zelfredzaamheid en participatie gaat het onder andere om: a. begrijpen wat anderen zeggen; b. een gesprek voeren; c. initiëren en uitvoeren van eenvoudige taken; d. communicatiehulpmiddel gebruiken; e. dagelijkse bezigheden; f. problemen oplossen en besluiten nemen; g. dagelijkse routine regelen; h. zelf geld beheren; i. initiëren en uitvoeren complexere taken; j. zelf administratieve zaken bijhouden. 3.2 Ondersteuning bij gedrag Ondersteuning bij gedrag omvat de situaties waarin er sprake is van ernstig tekortschietende vaardigheden in het zelfregulerend vermogen welke niet via het basisproduct gecompenseerd kunnen worden. Hierbij zijn beperkingen op onderstaande onderdelen van belang: 4
a. Gedragsproblemen met als aspecten: destructief gedrag (gericht op zichzelf en/of de ander, zowel letterlijk als figuurlijk); dwangmatig gedrag; lichamelijk agressief gedrag; manipulatief gedrag; verbaal agressief gedrag; zelf verwondend of zelfbeschadigend gedrag; grensoverschrijdend seksueel gedrag. 3.3 Ondersteuning bij ADL Deze ondersteuning is gericht op het verlenen van hulp met de handen op de rug, vooral bestaande uit: a. in en uit bed gaan; b. zich wassen; c. zich kleden; d. eten en drinken. 3.4 Begeleiding groep Wmo 2015 Begeleiding groep is gericht op het bevorderen (leren), behouden of compenseren van zelfredzaamheid, gericht op het zo veel mogelijk zelfstandig participeren. Dit vindt plaats in groepsverband, veelal dagbesteding of dagopvang. Daar waar mogelijk ook met inzet van informele zorg. Begeleiding in groepsverband is voorliggend op begeleiding individueel als hetzelfde doel wordt beoogd. Specificaties De begeleiding: 1. Dit vindt plaats in de vorm van praktische hulp en ondersteuning bij het uitvoeren dan wel het ondersteunen bij/oefenen van handelingen/vaardigheden die behoud, herstel of vergroten zelfredzaamheid, zelfregie of van vaardigheden tot doel hebben. 2. Hiertoe behoort ook compenseren of herstellen van het beperkte of afwezige regelvermogen van een cliënt, waardoor de cliënt onvoldoende of geen regie over het eigen leven kan voeren. 3. Tevens kan hiertoe behoren het toepassen en inslijpen van aangeleerde vaardigheden en gedrag in het dagelijkse leven door herhaling en methodische interventie. 4. Begeleiding is in principe kortdurend en primair gericht op het (her)krijgen van zelfregie. 5. Ingeval er sprake is van mantelzorg en/of inzet van het sociale netwerk, of deze inzet is potentieel aanwezig, richt begeleiding zich ook op ondersteuning en/of versterking/ontwikkeling van mantelzorgers, familieleden en andere informele ondersteuners zodat de zorgvrager zo lang mogelijk verantwoord thuis kan blijven wonen en overbelasting van de mantelzorger voorkomen wordt. 6. Tot dit product hoort ook de signaalfunctie. 7. Psychisch functioneren met als aspecten: a. concentratie; b. geheugen en denken; c. perceptie van omgeving d. oriëntatiestoornissen met als aspecten: I. oriëntatie in persoon; II. oriëntatie in ruimte; III. oriëntatie in tijd; IV. oriëntatie naar plaats. Activiteiten Bij activiteiten gericht op het in stand houden of bevorderen van zelfredzaamheid gaat het onder andere om: a. begrijpen wat anderen zeggen; b. een gesprek voeren; c. initiëren en uitvoeren van eenvoudige taken; d. communicatiehulpmiddel gebruiken; e. dagelijkse bezigheden; f. problemen oplossen en besluiten nemen; g. dagelijkse routine regelen; h. zelf geld beheren; i. initiëren en uitvoeren complexere taken; 5
j. zelf administratieve zaken bijhouden. In eerste instantie zal dan ook gekeken worden of dagbesteding (begeleiding groep) een adequate oplossing is. Dit uitgangspunt wordt overigens ook nu in de AWBZ toegepast. Biedt dagbesteding onvoldoende soelaas, dan komt individuele begeleiding of een combinatie van beide vormen van begeleiding in aanmerking. Maatwerk voor de burger staat hierbij voorop. Dit geldt ook voor de inzet van recreatieve dan wel arbeidsmatige dagbesteding. De decentralisaties zijn gericht op meedoen in de samenleving en zelfredzaamheid. Daar waar mogelijk houdt participatie een reguliere baan in, indien dit niet tot de mogelijkheden behoort, komt arbeidsmatig dagbesteding in aanmerking. Als dat niet mogelijk is komt recreatieve dagbesteding in aanmerking. 3.5 Ondersteuning bij gedrag Ondersteuning bij gedrag omvat de situaties waarin er sprake is van ernstig tekortschietende vaardigheden in het zelfregulerend vermogen welke niet via het basisproduct gecompenseerd kunnen worden. Hierbij zijn beperkingen op onderstaande onderdelen van belang: a. Gedragsproblemen met als aspecten: destructief gedrag (gericht op zichzelf en/of de ander, zowel letterlijk als figuurlijk); dwangmatig gedrag; lichamelijk agressief gedrag; manipulatief gedrag; verbaal agressief gedrag; zelf verwondend of zelfbeschadigend gedrag; grensoverschrijdend seksueel gedrag. 3.6 Ondersteuning bij ADL Deze ondersteuning is gericht op het verlenen van hulp met de handen op de rug, vooral bestaande uit: a. in en uit bed gaan; b. zich wassen; c. zich kleden; d. eten en drinken. 3.7 Vervoer Het vervoer van een klant, van en naar de locatie waar de groepsbegeleiding plaatsvindt, waarvan de noodzaak wordt bepaald bij de toegang. 3.8 Rolstoelvervoer Een maatwerkvoorziening voor rolstoel gebonden vervoer. 3.9 Begeleiding tijdens onderwijs (18+) Als aanvulling op de maatwerkvoorziening basis individueel/groep. Bij begeleiding bij onderwijs gaat het nadrukkelijk over voortgezet speciaal onderwijs, waarbij deze jongvolwassenen, naast de begeleiding vanuit de zogenaamde Cluster 3 of 4 indicatie, ook nog extra Begeleiding of Persoonlijke verzorging op school nodig hebben. Te denken valt hierbij aan begeleiding bij vrije of praktijklessen waarbij boven gebruikelijk toezicht noodzakelijk is. Deze maatwerkvoorziening kan zowel via Jeugd als via de Wmo 2015 geboden worden. 1.Toezicht op en het aansturen van gedrag door stoornis tijdens onderwijs voor zover passend onderwijs onvoldoende bijdraagt aan de participatie. 3.10 Begeleiding werk (18+) Als aanvulling op maatwerkvoorziening basis individueel/groep. 1.Het regelen van randvoorwaarden (bij belanghebbende, zijn omgeving en de werkomgeving) op het gebied van werk. 3.11 Kortdurend verblijf Kortdurend Verblijf omvat logeren in een andere omgeving dan het eigen woonadres gepaard gaande met begeleiding voor een inwoner, indien de inwoner aangewezen is op (tijdelijk) toezicht. Als voorwaarde geldt dat dit product wordt ingezet ter ontlasting van de persoon die gebruikelijke zorg of mantelzorg aan de inwoner biedt. Toezicht is gericht op: 1. het bieden van fysieke zorg, zodat tijdig kan worden ingegrepen bij bijvoorbeeld valgevaar, of complicaties bij een ziekte; en/of 2. het verlenen van ondersteuning op ongeregelde en/of frequente tijden, omdat de cliënt zelf niet (meer) in staat is om hulp in te roepen; en/of 3. het preventief ingrijpen bij gedragsproblemen (voorkomen van escalatie en gevaar). De duur van het verblijf wordt individueel bepaald. 6
3.1 2 Omvang Individuele Begeleiding Individuele begeleiding wordt vastgesteld in uren, minimaal 1 - maximaal 25 uur per week. Meer uren per week zijn mogelijk, indien nodig en duidelijk gemotiveerd. De omvang van de indicatie (het aantal uren begeleiding) is gebaseerd op de optelsom van de duur van de betreffende activiteiten. Dus welke activiteiten zijn nodig, hoeveel tijd kosten deze activiteiten, hoe vaak per week en zijn de activiteiten planbaar of niet planbaar of is er ook vaak toezicht nodig? Om te objectiveren hoeveel tijd er nodig is voor activiteiten en in welke frequentie zal gebruik worden gemaakt van een normtijden overzicht, dat is gebaseerd op de Indicatiewijzer van het CIZ en is aangepast aan de Wmo-werkwijze. Activiteiten Toezicht Oefenen Activiteiten en Oefenen Activiteiten en Toezicht frequentie 1 x per week 2 x per week 3 x per week 4 x per week 5 x per week 6 x per week 1 x per dag 2 x per dag 3 x per dag 4 x per dag Duur per keer 60-180 min 60-180 min 30-90 min 30-90 min 15-90 min 15-90 min 15-90 min 15-45 min 15-30 min 15-20 min Maximale omvang per week in uren 1-3 uur 2-6 uur 1,5-4,5 uur 2-6 uur 1,25-7,5 uur 1,5-9 uur 1,75-9,9 uur 3,5-9,9 uur 5,25-9,9 uur 7-9,33 uur 1-3 uur 3,9 uur Activiteiten Bij activiteiten gericht op het in stand houden of bevorderen van zelfredzaamheid gaat het onder andere om: a. begrijpen wat anderen zeggen; b. een gesprek voeren; c. initiëren en uitvoeren van eenvoudige taken; d. communicatiehulpmiddel gebruiken; e. dagelijkse bezigheden; f. problemen oplossen en besluiten nemen; g. dagelijkse routine regelen; h. zelf geld beheren; i. initiëren en uitvoeren complexere taken; j. zelf administratieve zaken bijhouden. Het bieden van toezicht; - toezicht op- en het aansturen van gedrag ten gevolge van een stoornis, thuis of elders (bijvoorbeeld tijdens onderwijs); - toezicht gericht op het bieden van fysieke zorg, zodat tijdig in kan worden gegrepen bij bijvoorbeeld, valgevaar, of complicaties bij een ziekte. Oefenen met het aanbrengen van structuur, c.q. het voeren van regie en/of het uitvoeren van handelingen die zelfredzaamheid tot doel hebben; - Zelf oefenen met vaardigheden zoals geleide stok en gebruik hulpmiddelen voor communicatie, stimuleren van wenselijk gedrag, inslijpen van gedrag; - Oefenen met de mantelzorg/gebruikelijke zorger hoe om te gaan met de gevolgen van de aandoening, stoornis of beperkingen van de aanvrager. 3.13 Omvang Groepsbegeleiding Begeleiding groep wordt vastgesteld in dagdelen. Een dagdeel staat gelijk aan maximaal 4 aaneengesloten uren. Het maximum is 9 dagdelen dat is gelijk aan een in Nederland gebruikelijke 36- urige werkweek. Het aantal dagdelen Begeleiding Groep dat wordt geïndiceerd is afhankelijk van: - de noodzaak (hoeveel structuur, activering, toezicht etc. is nodig? Wat biedt het eigen netwerk of de voorliggende voorzieningen, hoe belast is de mantelzorg etc.); - de mogelijkheden van de cliënt (hoeveel kan de cliënt fysiek en mentaal aan?); - het doel dat begeleiding groep voor deze specifieke cliënt heeft (als een doel is: een zinvolle dagbesteding, ter vervanging van arbeid,dan worden bijvoorbeeld 8 of 9 dagdelen geïndiceerd; vergelijkbaar met een werkweek); - de mogelijkheden van de specifieke dagbestedingsgroep (bij het werken in groepen is groepsdynamiek essentieel. Hiermee dient rekening gehouden te worden om de voorziening 12 uur 12 uur 7
effectief te laten zijn. Aangezien gemeente indiceert en de hulp effectueert (als een soort CIZ en zorgkantoor in één) zal ook dit element bij de indicatie moeten worden betrokken. 3.14 Vervoer naar Dagbesteding Bij een indicatie voor Begeleiding Groep zal ook worden onderzocht of de cliënt in staat is om de locatie van de dagbesteding te bereiken. Wanneer een cliënt in staat is met het openbaar vervoer te reizen (eventueel na oefenen onder begeleiding) of met de fiets of een ander vervoermiddel zelfstandig (of onder begeleiding van mantelzorg of vrijwilliger, indien beschikbaar) de dagbesteding kan bereiken dan is dat uiteraard voorliggend. Wanneer dit niet mogelijk is zal vervoer van en naar de dagbesteding worden geïndiceerd. De meeste aanbieders van dagbesteding hebben afspraken met vervoersbedrijven die de cliënt van huis of bij een vast verzamelpunt ophaalt en naar de dagbesteding brengt en haalt. Op het budget voor het vervoer vanuit de AWBZ is in 2014 al fors bezuinigd waardoor instellingen zelf hebben gezocht naar manieren om het vervoer efficiënter te organiseren. Hierdoor wordt nu bij de keuze voor een bepaalde locatie dagbesteding voor een cliënt al rekening gehouden met reisafstand en zijn initiatieven ontwikkeld om cliënten te leren zelfstandig met het openbaar vervoer te reizen. Deze ontwikkeling zal onder de Wmo zeker worden voortgezet. Toezicht in het vervoer werd onder de AWBZ niet geïndiceerd omdat werd aangenomen dat het niveau van het vervoer naar dagbesteding is aangepast aan de gebruikers. Wanneer er medisch gezien toezicht nodig is dan kan hiervoor een beroep gedaan worden op de zorgverzekeringswet. 3.15 Kortdurend verblijf Bij kortdurend verblijf logeert iemand (maximaal 3 etmalen dus 72 uur per week) in een instelling. Bijvoorbeeld in een gehandicapteninstelling, verpleeghuis of verzorgingshuis. Hierdoor wordt de mantelzorg ontlast, zodat deze de zorg langer kan volhouden en de cliënt thuis kan blijven wonen. Kortdurend verblijf is bedoeld voor mensen die permanent toezicht nodig hebben. Bijvoorbeeld als er valgevaar is, of als cliënt zelf niet in staat is hulp in te roepen als dat nodig is, of omdat er ernstige gedragsproblemen zijn. Dat toezicht kan ook een vorm van actieve observatie zijn, zoals bij kinderen met een lichamelijke beperking waarbij ouders actief de vitale functies van het kind moeten controleren. Het kan ook gaan om constante zorg of zorg op ongeregelde tijdstippen; bijvoorbeeld voor iemand met een ernstige hartaandoening of dementie. Er zijn veel manieren om de mantelzorg te ontlasten, bijvoorbeeld door een vrijwilliger in te schakelen om een paar uur de zorg voor een cliënt over te nemen en ook dagbesteding kan als belangrijk neveneffect of zelfs doel hebben de mantelzorg te ontlasten. Soms is dat niet voldoende om het langdurig vol te kunnen houden of is de zorg die een vrijwilliger kan bieden onvoldoende vanwege de beperkingen van de cliënt. Alleen als er sprake is van de combinatie van voortdurend zorg en toezicht van de cliënt en dreigende overbelasting van de mantelzorger en als andere voorliggende voorzieningen niet voldoen kan kortdurend verblijf worden geïndiceerd. De omvang van kortdurend verblijf is 1, 2 of 3 etmalen per week, afhankelijk van wat noodzakelijk is in de specifieke situatie van de cliënt. Er is een maximum van 3 etmalen per week gesteld omdat het logeren betreft; bij meer dan 3 etmalen in een instelling is er sprake van opname waarvoor een indicatie op grond van Wlz moet worden gesteld. Het is denkbaar dat hierop in specifieke situaties een uitzondering kan worden gemaakt om bijvoorbeeld verblijf van een week, zodat mantelzorg op vakantie kan, mogelijk te maken. Dan moet wel vaststaan dat andere oplossingen, zoals bijvoorbeeld respijtzorg vergoed door de ziektekostenverzekeraar geen optie zijn. In de instelling waar de cliënt kortdurend verblijft wordt de dagelijkse zorg overgenomen. Wanneer verpleging nodig is moet hiervoor apart een indicatie op grond van de Zvw/Wlz worden geïndiceerd. Behandeling behoort nadrukkelijk niet bij kortdurend verblijf. De cliënt is zelf verantwoordelijk voor vervoer van en naar de instelling voor kortdurend verblijf. Hij kan hiervoor gebruik maken van eigen vervoer of van hulp uit het eigen netwerk. Wanneer de cliënt beperkingen heeft op het gebied van vervoer zal hij doorgaans in het bezit zijn van een Wmo kortingspasje. 3. 16 Beschermd wonen Cliënten die door hun beperkingen behoefte hebben aan een beschermd woonklimaat dat gericht is op het bieden van structuur en ondersteuning van alle dagelijks activiteiten, wonen vaak in een zogenaamde woonvorm voor beschermd wonen. Dit is geen grote instelling maar een cluster van vaak gewone woningen waarbij op kleine schaal cliënten uit een bepaalde doelgroep (psychiatrie, verstandelijke beperking, ouderen) bij elkaar wonen. Soms is er sprake van een eigen leefeenheid, soms alleen van een eigen slaapkamer. Er zijn gemeenschappelijke ruimten, waar de cliënten elkaar en de aanwezige begeleiders ontmoeten. Cliënten krijgen begeleiding bij het structureren van hun dagelijks leven, ondersteuning bij regelzaken en geldbeheer en bij het vinden van een passende daginvulling. Voor een deel van de cliënten is beschermd wonen een opstapje naar zelfstandig wonen. Voor beschermd wonen was een indicatie op grond van de AWBZ noodzakelijk maar deze taak wordt nu (zonder bezuinigingsdoelstelling) overgeheveld naar de Wmo. Het wordt voorlopig een taak voor de zogenaamde centrumgemeenten, zij krijgen ook het budget voor deze taak. Er worden werkafspraken gemaakt met centrumgemeente Zwolle. Er moeten in samenspraak met de centrumgemeente indicatiecriteria voor beschermd wonen worden opgesteld en afspraken worden gemaakt over toewijzing met de gemeente Zwolle en de zorgaanbieders. 8
3. 17 Aanvullende criteria voor opvang en beschermd wonen 1. Met inachtneming van artikel 8.2.b (Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg 2015) kan een cliënt in aanmerking komen voor opvang als: a. hij feitelijk of residentieel dakloos is en niet in staat is zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving; a. hij de situatie van dakloosheid heeft - niet in staat is zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving - niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg, of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk, dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen of andere maatwerkvoorzieningen gericht op het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid in voldoende mate kan verminderen of wegnemen b. opvang een passende, noodzakelijke en tijdelijke bijdrage levert aan het voorkomen van dakloosheid, het psychosociaal functioneren, voorkomen van verwaarlozing of maatschappelijke overlast en/of het afwenden van gevaar voor de cliënt of anderen en de behoefte van de cliënt met als doel het realiseren van een situatie waarin de cliënt in staat wordt gesteld zich zo snel mogelijk weer op eigen kracht te handhaven in de samenleving. 2. Met inachtneming van artikel 8.2.b kan een cliënt (alsmede eventuele kinderen van deze cliënt) in aanmerking komen voor opvang als: a. deze de thuissituatie heeft verlaten, in verband met risico s voor de veiligheid van deze cliënt (en/of de kinderen van deze cliënt) als gevolg van huiselijk geweld, en de cliënt niet in staat is zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving; b. deze de situatie - waarbij de cliënt de thuissituatie heeft verlaten, in verband met risico s voor de veiligheid van de cliënt (en/of de kinderen van deze cliënt) als gevolg van huiselijk geweld -, niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg, of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk, dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen of andere maatwerkvoorzieningen gericht op het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid in voldoende mate kan verminderen of wegnemen. c. opvang een passende, noodzakelijke en tijdelijke bijdrage levert aan het afwenden van gevaar voor de cliënt (en/of de kinderen van deze cliënt), voorkomen van dakloosheid, het psychosociaal functioneren, voorkomen van verwaarlozing of maatschappelijke overlast en de behoefte van de cliënt met als doel het realiseren van een situatie waarin de cliënt (en/of de kinderen van deze cliënt) in staat wordt gesteld zich zo snel mogelijk weer op eigen kracht en in een veilige situatie zich te handhaven in de samenleving. 3. Met inachtneming van artikel 8.2.b kan een cliënt in aanmerking komen voor beschermd wonen op grond van de Wmo 2015 als: a.hij psychische- of psychosociale problemen heeft en niet in staat is zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving, en a. hij de situatie van psychische of psychosociale problemen - met als gevolg het niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving - niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg, of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk, dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen of maatwerkvoorzieningen gericht op het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid in de thuissituatie in voldoende mate kan verminderen of wegnemen. b. beschermd wonen een passende en noodzakelijke bijdrage levert aan het bevorderen van de zelfredzaamheid en participatie, het psychisch en psychosociaal functioneren, stabilisatie van een psychiatrisch ziektebeeld, voorkomen van verwaarlozing of maatschappelijke overlast en/of het afwenden van gevaar voor de cliënt of anderen en daarbij voorziet in de behoefte van de cliënt met als doel het realiseren van een situatie waarin de cliënt in staat wordt gesteld zich zo snel mogelijk weer op eigen kracht te handhaven in de samenleving. 4. In spoedeisende gevallen, daaronder begrepen de gevallen waarin terstond opvang of beschermd wonen nodig is, al dan niet in verband met risico s voor de veiligheid als gevolg van huiselijk geweld beslist het college na een melding, als bedoeld in artikel 2 van de verordening, onverwijld tot verstrekking van een tijdelijke maatwerkvoorziening voor opvang of beschermd wonen in afwachting van de uitkomst van het onderzoek, zoals bedoeld in artikel 2.3.2 van de wet en de aanvraag van de cliënt. Artikel 6 Nibud normen Voor het vaststellen van een maatwerkvoorziening kan het nodig zijn om een vaste landelijke norm te gebruiken, hier leggen we vast dat we de Nibud norm hanteren. Artikel 7 Ingangsdatum Deze beleidsregel treedt in werking per 1 januari 2015. 9
Aldus vastgesteld in de vergadering van 25 november 2014 door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Elburg, de burgemeester, de secretaris, F.A. de Lange J.K.C. van der Jagt 10