-1- Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming. Betreft: Zienswijze mededelingsnotitie m.e.r. PALLAS-reactor Postbus 16001 2500 BA Den Haag Dorpsraad Petten Postbus 10 1755 ZG Petten secretariaat@dorpsraadpetten.nl Petten, 15 juli 2015. Geachte dames/heren, De Dorpsraad Petten heeft kennis genomen van de door de Stichting Voorbereiding PALLAS-reactor ingediende mededelingsnotitie milieueffectrapportage PALLAS. Deze mededelingsnotitie geeft ons aanleiding tot de volgende zienswijze: Ten principale: In het meest gunstige scenario zal PALLAS in 2025 op z n vroegst operationeel kunnen zijn, ervan uitgaande dat de testfase dan nog plaats moet vinden. Dit baart ons grote zorgen en eigenlijk vinden we deze termijn onverantwoord lang, aangezien de datum van buiten bedrijf stelling, de afkoelingsfase van ca. 3,5 jaar en de uiteindelijke ontmanteling van de HFR steeds maar opschuift. In 2007 werd nog uitgegaan van 2021 en daar wordt thans minimaal vier jaar bij opgeteld. Inmiddels vragen wij ons af hoe verantwoord dit is met het oog op de grote hoeveelheid incidenten die de afgelopen jaren m.b.t. de bedrijfsvoering van de HFR hebben plaatsgevonden. Vanaf 1980 publiceert de toenmalige Kernfysische Dienst (thans ANVS) jaarlijks een overzicht van storingen in kerninstallaties, waarin de gegevens van de HFR vanaf 1996 zijn meegenomen. T/m 2011 betreft het al 52 storingen en toen moesten de calamiteiten uit 2013 nog plaatsvinden, waardoor de HFR onder verscherpt toezicht van de KFD kwam te staan en dat jaar slechts 3,5 maand in bedrijf was. Eind 70er jaren werd het uit 1961 daterende reactorvat bros door de neutronenstraling. Na een spectaculaire vatvervanging ging de HFR op 14 februari 1985 weer in bedrijf. De economische levensduur werd toentertijd gegarandeerd tot 1 januari 2015 en nu wordt de HFR geacht tien jaar langer productief te blijven. De Dorpsraad Petten wil weten of er na de implementatie van het Return to Service programma een worst case scenario is uitgewerkt voor het geval deze verwachting niet wordt gehaald. De dorpsraad wil in de mededelingsnotitie m.e.r. beschreven zien welk scenario gevolgd gaat worden indien het gegeven zich aandient dat de HFR eerder definitief buiten gebruik zal moeten worden gesteld dan thans in de planning zit, terwijl de nieuwe PALLAS-reactor nog niet in bedrijf is. Hoe wordt dan in de productie van medische isotopen voorzien?
-2- De metamorfose van Petten. Het dorp Petten ondergaat de komende jaren een metamorfose. Voor de Hondsbossche en Pettemer zeewering zijn duinen verrezen en van Camperduin naar Petten is een schitterend strand van 250 meter breed gecreëerd. Over de nieuwe duinen is een zes kilometer lang fietspad aangelegd. De huidige Camping Corfwater krijgt volgens verwachting reeds op de korte termijn een andersoortige toeristische bestemming, terwijl het terrein van Huis ter Duin met bijbehorende gebouwen over tien jaar ook een totaal andere aanblik zal bieden. Op het Pettemer strand zullen drie nieuwe paviljoens verrijzen die het jaar rond geopend zijn en gedurende het zomerseizoen worden er in totaal op twee locaties tachtig strandhuisjes van hoogwaardige kwaliteit geplaatst. Bovendien gaat het Plein 1945 op de schop en krijgt het een volkomen andere uitstraling. Kortom: Petten verandert van een dorp achter de dijk in een prachtig duindorp, terwijl het nieuw gecreëerde 26 meter hoge uitkijkduin nu reeds de piramide van Petten wordt genoemd. Door deze significante veranderingen zal Petten transformeren van een low budget badplaats naar een toeristische trekpleister voor het middensegment. De nieuw te bouwen kernreactor PALLAS doet landschappelijk gezien nogal afbreuk aan deze lang verwachte opwaardering van het dorp Petten als deze prominent in het zicht zal verschijnen. Wij gaan thans in op een aantal in de mededelingsnotitie m.e.r. genoemde aandachtspunten: 1.1/ 4.3 De Dorpsraad Petten verzoekt met klem het toekomstige bebouwingsplan landschappelijk op zo n manier in te passen dat de nieuw te verrijzen PALLAS-reactor zoveel mogelijk aan het zicht zal worden onttrokken. De vormgeving en kleurstelling van de reactor spelen hierbij een cruciale rol. Het betreft hier niet alleen de zichtbaarheid vanaf de N 502 en de ten oosten hiervan liggende polder, maar ook de zichtlijn vanaf het nieuw gecreëerde fietspad dat over de duinen van Camperduin naar Petten loopt. Als je op dit fietspad rijdt verschijnt de HFR thans reeds vanuit de verte prominent in beeld. Een beeld overigens waar vooral de Duitse toeristen gaarne van verschoond zouden willen blijven, aangezien zij over het geheel genomen niet zo gecharmeerd zijn van kernenergie. In de mededelingsnotitie m.e.r. wordt melding gemaakt van een bestemmingsplanwijziging. Aan welke onderdelen moeten wij hierbij denken? De bouwhoogte is nl. reeds geregeld in het zojuist in 2014 onherroepelijk verklaarde bestemmingsplan Buitengebied bijzonder bedrijventerrein art. 19 en bedraagt 17,5 meter met een vrijstellingsbevoegdheid tot 24 meter, indien dit nodig is voor de economische en organisatorische bedrijfsvoering en de landschappelijke waarde van de aanliggende bestemming natuur/duin niet onevenredig wordt aangetast. De Dorpsraad Petten hoopt overigens van ganser harte dat er geen gebruik gemaakt gaat worden van deze vrijstellingsbevoegdheid met het oog op de in 2025 inmiddels geheel voltooide toeristische opwaardering van Petten.
-3- Tevens wordt er melding gemaakt van een Besluit-MER en een Plan-Mer. Wij missen hier een omschrijving van de procedure en een daaraan gekoppeld tijdspad. 2.2.3. Er wordt gesteld dat de technische levensduur van cyclotrons ca. 10 tot 15 jaar bedraagt en dat een cyclotron die wordt ontmanteld radio actief afval oplevert. Zoals te lezen valt in het Nucleair Technology Revieuw 2015 van het Internationaal Atoomenergie Agentschap ( IAEA ) draagt de steeds verder voortschrijdende cyclotrontechnologie zorg voor een verhoogde opbrengst van de belangrijkste medische isotopen, waardoor hun beschikbaarheid voor klinisch gebruik zal toenemen. Het wereldwijd stilleggen van reactoren in relatie tot de levering van molybdeen-99 ( Mo-99 ) als oerisotoop van technetium-99 heeft de zoektocht naar alternatieve productiemethoden van technetium-99m ( Tc-99m ) versneld. Met als gevolg vernieuwend onderzoek naar lineaire versnellers en cyclotrons. Een lineaire versneller kan worden gebruikt voor de productie van Mo-99 door de transmutatie van verrijkt Mo-100, terwijl cyclotrons kunnen worden gebruikt voor de directe productie van Tc-99m door bestraling van Mo-100. Het belangrijkste ecologische en economische voordeel van deze technologieën is dat er weinig afval wordt gegenereerd en dat projecten een effectiviteit tot een bereik van 90% m.b.t. Mo-100 recycling hebben aangetoond. Wanneer we bedenken dat er nog steeds geen afdoende oplossing is gevonden voor het na het productieproces resterende hoog radio actieve afval uit kernreactoren mag het produceren van medische isotopen middels cyclotrons en lineaire versnellers wel een eye-opener worden genoemd. Aldus worden toekomstige generaties in mindere mate levenslang opgezadeld met onze huidige radio actieve afvalproblematiek. De nieuwe PALLAS-reactor zal zo n 40 jaar in bedrijf zijn en vervolgens stilgelegd en ontmanteld moeten worden. Is het correct dat op grond van Europese richtlijnen bij aanvang van de bouw reeds geld gereserveerd moet zijn voor dit uiteindelijke proces? 2.2.5. Er wordt gesteld dat de werkgelegenheid in eerste instantie iets zal toenemen. O.i. leidt technologische vooruitgang eerder tot minder dan meer banen. Als wij goed zijn geïnformeerd is een deel van het personeel van ECN dat werkzaam is op de OLP reeds naar Amsterdam verhuisd. Is dit het begin van een grotere uittocht, aangezien Petten decentraal is gelegen en niet vanuit alle windrichtingen met het openbaar vervoer even gemakkelijk is te bereiken? 3.2.2. / 4.2 / 5.7. Zoals bekend mag worden verondersteld wordt er op verschillende plaatsen in de nabije omgeving van Petten naar gas geboord. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat er daardoor een bodemverlaging plaats kan vinden.
-4- De toe- en afvoer van de koelwaterleiding hebben een behoorlijke lengte. Is dit aspect in de berekeningen meegenomen, opdat deze leidingen voldoende gefundeerd worden tegen een eventuele verzakking t.g.v. gasboringen? Op dit gebied en andere nog nader te noemen aspecten zou PALLAS een voorloper kunnen worden en mondiale aandacht kunnen verwerven m.b.t. veiligheidstechnieken voor de nieuwste generatie kernreactoren. PALLAS zal gebouwd worden als een State of the Art multifunctionele reactor. Dit impliceert dat er ramingen zijn gemaakt van de potentiële gevolgen voor de volksgezondheid die kunnen voortvloeien uit een ongeval in een kernreactor in het geval er radio actief materiaal in het milieu vrijkomt. Aangezien we in een tijd leven waarin terroristische acties niet slechts denkbeeldig zijn, gaan wij ervan uit dat deze in een niet openbare analyse wel onderdeel van het SOARCA-project uitmaken. Is dit een juiste conclusie van de Dorpsraad Petten? 3.2.5. Er wordt gesproken van een tijdelijke overgangssituatie waarbij zowel de HFR als PALLAS in bedrijf zullen zijn. Dit betekent dat er aan dubbele veiligheidsprocedures voldaan moet worden met dubbel personeel. Overigens brengt deze situatie ook dubbele veiligheidsrisico s met zich mee. Hoe lang gaat deze tijdelijke situatie duren en wordt hier rekening mee gehouden m.b.t. het beschikbaar zijn van voldoende gekwalificeerd personeel? 5.2. Er wordt gesteld dat er een geringe hoeveelheid radio actieve stoffen gecontroleerd naar de lucht wordt geëmitteerd door een goed werkend filtersysteem. De Dorpsraad Petten is van mening dat anno 2025 er een filtersysteem op de markt zou moeten zijn dat garant staat voor de nul optie als het om radio actieve emissies gaat. Vraag: Wat is de norm en hoeveel radioactiviteit gaat er geloosd worden? Ditzelfde geldt voor de emissies naar het oppervlaktewater. Waarom wordt er in de komende 10 jaar geen filtersysteem ontwikkeld dat ervoor zorgt dat het koelwater dat uiteindelijk in zee wordt geloosd vrij is van radio activiteit? Aldus kun je als PALLAS directie mondiale erkenning verwerven waar het de zorg voor het milieu betreft!!! Wij gaan er vanuit dat de uitstoot van radioactiviteit op verschillende locaties en dus ook aan de terreingrens wordt gemonitord en willen derhalve in de MER opgenomen zien hoe hoog de dosis wettelijk gezien mag zijn en welke instantie deze gegevens controleert. Tevens willen wij weten of de resultaten van monitoring openbaar zijn en welk scenario in werking treedt als er een te hoog gehalte radioactiviteit aan de terreingrens wordt gemeten.
5.9. -5- In de mededelingsnotitie m.e.r. staat dat PALLAS de veiligheid en de gezondheid van haar personeel als topprioriteit beschouwt. Het uitdragen en in stand houden van een open en transparante veiligheidscultuur ligt daaraan ten grondslag. De Dorpsraad Petten zou het bijzonder op prijs stellen als de directie van PALLAS dezelfde norm aan zou leggen waar het de inwoners van de gemeente Schagen betreft. Inmiddels is het algemeen bekend dat de veiligheidscultuur m.b.t. de HFR in het verleden lang niet altijd even consciëntieus is nageleefd. Tenslotte was de derde reden om de HFR in 1961 nabij Petten te lokaliseren dat het zo n dunbevolkt gebied was in het geval zich een calamiteit zou voordoen. Deze uitgangssituatie is inmiddels ruimschoots achterhaald aangezien er sindsdien veel bebouwing is bijgekomen en hier in het toeristenseizoen heel veel verblijfsrecreanten vertoeven. 5.16. Wij zijn van mening dat het onderdeel Recreatie en toerisme in de mededelingsnotitie m.e.r. nogal onderbedeeld is,terwijl deze sector economisch gezien en dus tevens qua werkgelegenheid èèn van de belangrijkste pijlers van de gemeente Schagen is. De Dorpsraad Petten acht het derhalve wenselijk dat er een analyse wordt gemaakt van de eventuele effecten van de komst van PALLAS voor de recreatiesector. Met vriendelijke groet, namens de Dorpsraad Petten, Joke Kruit. (voorzitter).