Vakmanschap is Meesterschap : Vakwedstrijden in Overijssel 1. Inleiding Het enthousiasmeren en motiveren van jongeren voor vakmanschap en beroepsonderwijs is voor overheid, onderwijs en bedrijfsleven een continue uitdaging. De juiste koppeling tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt pleit voor een breed palet van instrumenten om ouders en jongeren te helpen bij het maken van een beroepskeuze. Passie speelt daarin een belangrijke rol, het juiste vak uitoefenen omdat je er goed in bent geeft voldoening, stimuleert persoonlijke groei en heeft een positieve doorwerking naar de directe omgeving en andere jongeren die nog een keuze moeten maken. Vanuit deze insteek worden op verschillende niveaus en door verschillende partijen vakwedstrijden georganiseerd, zo ook sinds lange tijd in de provincie Overijssel. Wat echter in veel Nederlandse regio s ontbreekt is coördinatie en een zichtbare uiting naar de regionale maatschappij. De stichting Skills Netherlands wil daar in samenwerking met het regionale onderwijs en bedrijfsleven structuur in aan brengen om daarmee de effecten van de inspanningen in de provincie te vergroten die vervolgens een bijdrage leveren aan hetgeen in de eerste alinea van dit stuk is beschreven. Op nationaal niveau organiseert en coördineert Skills Netherlands in samenwerking met branche- en onderwijsorganisaties met succes diverse vakkampioenschappen op basis-, vmbo- en mbo-niveau, met voor de laatste categorie als mogelijke climax internationale deelnames aan World- en EuroSkills tot gevolg. Zo organiseerde Skills Netherlands in samenwerking met ROC van Twente dit jaar voor het eerst de nationale vmbo-kampioenschappen onder de naam Skills Talents bij het ROC van Twente en coördineerde de Nederlandse deelname van jong werkenden en mbo ers aan de WorldSkills, de WK voor beroepen, in Leipzig. Met ingang van 2014 wil de stichting Skills Netherlands, met ondersteuning van de regionale partijen een vakwedstrijden structuur aanbrengen waarbij het instrument vakwedstrijden branchebreed en door de provincie heen ingezet kan worden voor talentontwikkeling, loopbaanoriëntatie en promotie instrument. Alle leerlingen van PO tot en met MBO onderwijs zouden daarin moeten kunnen participeren. Een dergelijk gezamenlijk project draagt in de provincie bij aan de beeldvorming van mogelijkheden in het beroepsonderwijs en beroepenveld. Daarnaast vergroot het de samenwerking en de actieve aanpak van voorlichting, talentstimulering en de doorlopende leerlijn in de gehele provincie. Zeker ook wanneer het regionale bedrijfsleven kan worden betrokken. In de provincie Overijssel heeft Skills Netherlands met het Deltion College en ROC van Twente gesproken over het organiseren van een gezamenlijke activiteit in het verlengde van hetgeen in maart 2013 al bij ROC van Twente heeft plaatsgevonden. Afhankelijk van het (financiële) draagvlak kunnen daarbij ook andere partners worden betrokken die van belang zijn bij het opzetten van het platform. Te denken valt bijvoorbeeld aan Landstede (is reeds bij Skills Talents voorrondes betrokken), AOC s en actieve, regionale bedrijvennetwerken. Voorts doet een groot aantal VO scholen reeds mee aan diverse vakkampioenschappen waarvan de vmbowedstrijden Skills Talents, Jr.Vakkanjers en Best Men van Otib waarschijnlijk het bekendst zijn.
2. Aanpak Overijssel Op nationaal niveau worden door Skills Netherlands voor drie onderwijsniveaus projecten ingezet. In de bijlage treft u het jaarplan van Skills Netherlands aan waarin tevens een algemene beschrijving van de volgende projecten is opgenomen waarvoor per onderdeel in de provincie Overijssel acties worden beoogd: Skills Juniors (po) Skills Talents (vmbo) Skills Heroes (mbo) a. Primair Onderwijs (PO): Skills Juniors in Overijssel Gebaseerd op de succesvolle vakwedstrijden aanpak voor vmbo-leerlingen, Skills Talents, organiseert Skills Netherlands sinds 2013 de Skills Juniors voor basisschool leerlingen groep 7/8. Binnen dit concept komen basisschoolleerlingen spelenderwijs in aanraking met de verschillende beroepsrichtingen en ontdekken daarmee interesse en talent voor met name technische, vakgerichte beroepen. Hierbij wordt rekening gehouden met op lange termijn, kansrijke beroepen. In korte beroepsgerichte testen worden leerlingen uitgedaagd en beoordeeld, voorts wordt iedere leerling gevraagd naar het eigen plezier per onderdeel. De competitieresultaten worden opgetekend en per beroepsrichting wint het meest getalenteerde kind en/of team de titel: Winnaar Skills Juniors Overijssel 2014. De resultaten worden aangeboden aan de ouders van de basisschoolleerlingen. Skills Juniors beoogt niet te komen tot een daadwerkelijke beroepskeuze, maar brengt het belang hiervan bij met name de ouders onder de aandacht waarmee tevens de ouderbetrokkenheid bij het LOB-proces wordt vergroot. Met de aanpak wordt talent vroeg onderkend en worden interesses wakker gemaakt. Zo kan Skills Juniors de start zijn van een kweekvijver voor excellent vakmanschap. Uit de evaluaties onder de deelnemende scholen in 2013 bleek dat Skills Juniors waardevol is in het op jonge leeftijd ontdekken van eigen mogelijkheden en van de verschillende beroepsrichtingen. Zowel ouders als docenten gaven aan dat zij bij de deelnemers talenten hebben gezien die nog niet eerder zichtbaar waren. Binnen dit plan wordt beoogd de eerste keer de Skills Juniors te organiseren bij het ROC van Twente. Qua omvang moet daarbij rekening worden gehouden met max.500m2. Afhankelijk van het enthousiasme van de basisscholen kan de activiteit een of meerdere dagen worden georganiseerd. Voor ROC s is dit instrument tevens interessant omdat basisschoolleerlingen in het kader van dit project mogelijk voor het eerst een ROC van binnen zullen zien. Skills Netherlands verzorgt voor Skills Juniors het volgende: Levert en bewaakt het format van Skills Juniors. Coördineert en begeleidt het beoordelingssysteem. Ondersteunt bij de werving en informatie naar scholen. b. VO: Skills Talents, teamvakwedstrijden voor vmbo ers Skills Talents zijn teamvakwedstrijden voor laatstejaars vmbo ers. In teams van drie leerlingen gaan ze de strijd aan tegen andere teams in hun vakrichting. Skills Talents wordt georganiseerd voor alle vmbo-scholen. Skills Talents bestaat uit een schoolselectiewedstrijd, provinciale voorronde en twee landelijke finales, een voor vakteams, de ander voor provincieteams.
Voor Skills Talents 2014 wordt in tien vakrichtingen wedstrijden georganiseerd te weten: - Bouwen, Wonen & Interieur - Elektro & Installatie - Mobiliteit & Voertuigen - Techniek & Ontwerp - Economie & Administratie - Horeca - Informatie & Communicatietechnologie - Media & Vormgeving - Bloem & Design - Zorg & Welzijn De opdrachten voor de vakwedstrijden sluiten aan op de eindtermen van de bewuste opleidingsinrichting(en) vmbo en worden door Skills Netherlands voor diverse hierboven genoemde wedstrijdstadiums ontwikkelt in samenwerking met het onderwijsveld en bedrijfsleven. Skills Talents 2014 kent voor de hiervoor genoemde richtingen de volgende selectiemomenten: sept.- jan. jan. feb. medio mrt. School selectiewedstrijden door vmbo-scholen Provinciale voorrondes, gezamenlijk georganiseerd door één of meerdere mbo-instelling(en) Dag 1: Nationale finale voor vakteams Dag 2: Nationale finale voor provincieteams Skills Netherlands is verantwoordelijk voor de organisatie en uitvoering van de nationale finales van Skills Talents. Deltion College heeft een positieve intentie uitgesproken voor het hosten van de nationale finales op 20 en 21 maart 2014. Daarnaast werkt Skills Netherlands intensief samen met het Landstede College dat een ervaren partner is bij het organiseren van de voorrondes van de vmbo vakwedstrijden Skills Talents (in samenwerking met het Deltion College) voor de provincie Overijssel. Indien de nationale finale inderdaad bij Deltion College georganiseerd gaat worden, zal ROC van Twente worden gevraagd om de provincie voorrondes voor 2014 in samenwerking met Landstede te organiseren. Skills Netherlands verzorgt voor de finales van Skills Talents het volgende: Ontwikkelt het format van Skills Talents door o.a. het neerzetten van de wedstrijdstructuur en format van Skills Netherlands en de daar bij horende ontwikkeling van handboeken en wedstrijdreglement. Coördineert en ontwikkelt de wedstrijdopdrachten en de beoordelingssystematiek. Werft en informeert deelnemende scholen uit het hele land. Garandeert een deelname van alle provincieteams aan de finales. Verzorgt de organisatie van de nationale finales (standbouw, materialen, programma, jury, prijzen, vervoer, verblijf, randprogramma etc.). Werft en stelt de jury en juryvoorzitter aan. c. MBO: Skills Heroes Skills Heroes zijn vakwedstrijden voor mbo ers waarbij de opdrachten voor de vakwedstrijden aansluiten op de kwalificatiedossiers van het mbo. Het Skills Heroes project streeft een nationale vakwedstrijden structuur na. Skills Netherlands beoogt in het voorjaar van 2014 voor verschillende vakrichtingen nationale finales te coördineren. Skills Heroes bestaat uit vakwedstrijden op school, regionale voorrondes, nationale finales. De nationale finales zullen op een evenementlocatie of op een van de participerende MBO- instellingen worden georganiseerd. De organisatie van Skills Heroes ligt in handen van het ROC naar het format van Skills
Netherlands. Skills Netherlands ondersteunt in het leveren en begeleiden van het beoordelingssysteem en ondersteunt daar waar nodig in organisatie, communicatie en publiciteit. De winnaars van de nationale finale kan de mogelijkheid geboden worden deel te nemen aan internationale vakwedstrijden als EuroSkills of WorldSkills. Het Deltion College wordt gevraagd in 7 vakrichtingen mbo vakwedstrijden te organiseren. Het betreffen de volgende 7 MBO-vakwedstrijden: - Schoonheidsspecialist - Applicatiebeheer - Kok - ICT beheer - Gastheer-vrouw - Offset printen - ICT Netwerkbeheer Voor het ROC van Twente wordt toegewerkt naar de organisatie van 3 MBO-finales te weten: - Web designer - Grafisch ontwerper - Autotechnicus Skills Netherlands verzorgt voor de finales van Skills Heroes het volgende: Levert en bewaakt het format van Skills Heroes. Coördineert en begeleidt het beoordelingssysteem. Werft en informeert scholen. 3. Organisatie Indien dit voorstel kan rekenen op instemming en ondersteuning vanuit de regio spelen de ROC s een belangrijke rol in de samenwerking. Zoals hiervoor beschreven zorgt Skills Netherlands voor de formats van Skills Juniors, Skills Talents en Skills Heroes en de betreffende partners voor de randvoorwaarden ter plaatse. Minimaal wordt door middel van de inzet van genoemde instrumenten de vorming van een regiosamenwerking op het gebied van de promotie van vakmanschap en beroepsonderwijs nagestreefd. Positieve ervaringen met het project in 2014 zouden kunnen leiden naar een ambitie voor de organisatie van een gezamenlijk publieksevenement in latere jaren. De regio is daarbij aan zet en mocht de interesse daarvoor ontstaan kan zij daarvoor rekenen op de ondersteuning van de stichting Skills Netherlands. Binnen het kader van dit project verzorgt Skills Netherlands in het algemeen het volgende: - Promotie Skills Juniors, Skills Talents en Skills Heroes met naamsvermelding ROC. - Nationale PR/ Communicatie campagne. Stuurt (landelijke) persberichten over de voorbereiding, voortgang en uitslagen van de projecten. - Een landelijke of regionale mediapartner. - Evaluatie project en ontwikkelen meerjaren strategie. Het is de ambitie van Skills Netherlands deze zaken gedurende de ontwikkeling van de activiteiten in 2014 nader vorm te geven en daarmee te komen tot een meerjarenaanpak in de provincie Overijssel.
4. Verwachtingen en taakverdeling regio Een overzicht van de verwachting en een concrete taakverdeling per organisatie. a. Deltion College: Hoofdpodium Skills Heroes + Landelijke finale Skills Talents Het hoofdpodium van de Overijsselse vakkampioenschappen komt te staan bij het Deltion College. Zij zullen grotendeels de Skills Heroes wedstrijden hosten en daarnaast de landelijke finales van Skills Talents. De voorrondes van Skills Talents zullen dan opgepakt worden door Landstede en eventueel ROC van Twente. Daardoor kan het Deltion College de focus leggen op de landelijke finales van Skills Heroes en Skills Talents. De volgende zaken worden van Deltion College gevraagd te leveren: - Stelt de locatie in Zwolle beschikbaar voor de organisatie van de finales van Skills Talents en Skills Heroes (op verzoek van Deltion College, geen beroepskeuze evenement). - Levert meubilair, stroom en infrastructuur voor het neerzetten van Skills Talents. - Zorgt voor alle benodigdheden voor Skills Talents (evt. ism het regionale bedrijfsleven). - Organiseert i.s.m. Skills Netherlands de prijsuitreiking van Skills Talents en Skills Heroes. - Benadert potentiele (product) sponsors in de regio. - Verzorgt de organisatie van Skills Heroes (inkoop materialen, programma, jury, prijzen, evt. randprogramma). b. ROC van Twente: Skills Juniors + Skills Heroes en deels voorrondes Skills Talents Gebleken is dat na het succesvolle Skills Oost waar de finales van Skills Talents plaatsvonden, het ROC van Twente haar ervaring in 2014 wederom wil inzetten, echter niet in dezelfde omvang als met Skills Oost 2013 het geval was. Om alle projecten optimaal met elkaar af te stemmen en daardoor een logische structuur na te streven wordt het project Skills Juniors voorgesteld aan het ROC van Twente. Daarnaast worden de voorrondes van Skills Talents opgepakt door ROC van Twente i.s.m. Landstede. Tenslotte worden drie Skills Heroes wedstrijden voorgesteld t.w. webdesign, grafisch ontwerp en autotechniek. De volgende zaken worden van ROC van Twente gevraagd te leveren: - Stelt de locatie in Hengelo beschikbaar voor de organisatie van de finales van Skills Juniors en deels Heroes. - Levert meubilair, stroom en infrastructuur voor het neerzetten van Skills Heroes. - Zorgt voor alle benodigdheden voor Skills Juniors en deels Heroes (evt. ism het regionale bedrijfsleven). - Organiseert i.s.m. Skills Netherlands de prijsuitreiking van Skills Juniors/Heroes. - Benadert potentiele (product) sponsors in de regio. - Verzorgt de organisatie van Skills Juniors/ Heroes (inkoop materialen, programma, jury, prijzen, evt. randprogramma). c. Landstede: voorronde Skills Talents De voorrondes van Skills Talents worden door het Landstede gehost op de locatie te Raalte. Dit project valt onder de reguliere Skills Talents planning en financiering, maar maakt wel een belangrijk onderdeel uit van de totale opzet.
5. PR & Communicatie Er wordt ingezet op het maximaal onder de aandacht brengen van de diverse projecten. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van flyers, mailings, posters, social media campagne en nieuwsbrieven. Skills Netherlands zoekt samenwerking met de betrokken vmbo-scholen en mbo-instellingen om de communicatiemomenten en acties te versterken. 6. Financiën Elk goed project gaat gepaard met een bijpassende financieringsbehoefte. Skills Netherlands streeft naar een hoge kwaliteit tegen de meest (financieel) efficiënte methode. Dat dit vaak gepaard gaat met een grote uitdaging en dat is voor deze opzet niet anders. Echter door optimaal gebruik te maken van de mensen en middelen ter plaatse en daarnaast de beproefde concepten, wordt er een reële financieringsvraag neergelegd. Daarbij zal ook de medewerking van provincie en lokale overheid en bedrijfsleven nodig zijn. Vakmanschap is Meesterschap; vakwedstrijden in Overijssel Kostenoverzicht Skills Skills Skills totaal Juniors Talents Heroes Kosten Projectorganisatie intern 10.000 275.000 29.750 314.750 Projectorganisatie extern 0 50.000 0 50.000 PR & communicatie 2.500 25.000 2.500 30.000 Project uitvoering 12.500 257.500 10.000 280.000 Bureau/secretariaat etc. 3.500 75.000 5.000 83.500 totaal kosten 28.500 682.500 47.250 758.250 Dekkingsplan Min OCW 0 650.000 25.952 675.952 Min EZ 0 32.500 1.298 33.798 totaal dekking 0 682.500 27.250 709.750 Verschil waarvoor dekking gezocht in de provincie - 48.500 Skills NL Augustus 2013
Bijlage 1: Concept jaarplan 2014 Skills Netherlands.
Bijlage 2: Doelstellingen Algemene doelstellingen vakwedstrijden - De wedstrijden leveren een bijdrage aan - het creëren van - een positief imago van vmbo en mbo. - De wedstrijden vergroten vaktrots bij (v)mbo-leerlingen, docenten en achterban van de deelnemers. - Er worden in de breedte van het (v)mbo en dus in verschillende vakrichtingen vakwedstrijden georganiseerd. Dit geeft globaal de mogelijkheden weer binnen het (v)mbo. - De vakwedstrijden sluiten aan op de kwalificatiedossiers/ eindtermen van de bewuste opleidingsinrichting(en) en zijn derhalve een extra examentraining voor (v)mbo ers. - De wedstrijden geven weer dat je succes kunt behalen met het volgen van een (v)mbo opleiding. - De wedstrijdopdrachten vormen een realistische veilige beroepssimulatie. - Vakwedstrijden leveren positieve lokale, regionale en nationale publiciteit op. Doelstelling ROC Naast de hierboven genoemde doelstellingen kan voor de betrokken ROC s de volgende doelstellingen worden geformuleerd bij het organiseren van de eerder genoemde activiteiten binnen het ROC: - Focus op het beroepsonderwijs in het toeleveringsgebied van de ROC s en hun rol als het gaat om het middelbaar beroepsonderwijs. - Kennis laten maken van vmbo-leerlingen met het mbo. - Aandacht voor instroomproblemen in de bedrijven in de diverse sectoren. - Aantonen van de noodzaak van goed geschoold personeel. - Het breed onder de aandacht brengen aan een brede doelgroep dat het ROC een moderne beroepsopleider is die samen met het bedrijfsleven voorziet in een belangrijke opleidingsbehoefte. - Het onder de aandacht van het regionale bedrijfsleven brengen van de kwaliteit van de opleidingen en de wens en wil om samen te werken en werknemers op te leiden voor het bedrijfsleven. - Het ROC binnen het beroepsonderwijs te positioneren als vooruitstrevend en betrokken.