Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten
Voorbeelden van draaiboeken 1) Herdenking door groep 7 van een basisschool bij een monument Datum & tijd: Plaats: Programma: 5 min wandeling vanuit de school naar het monument 13.30 uur aanvang bij monument 1 min welkom door directeur school 3 min verhaal over monument, door een leerling 3 min bloemlegging door schoolkinderen, burgemeester en genodigden 2 minuten stilte 3 min zingen Wilhelmus couplet 1 3 min gedichten door leerlingen 4 min toespraak door burgemeester 4 min muziek 2 min slotwoord door docent 5 min wandeling terug naar de school 14.00 uur einde & afsluiting met uitreiking oorkondes en ranja 2) Overdracht project Adopteer een Mmonument op volgende groep 7 Datum & tijd: Plaats: Programma: 09.45 uur ontvangst in het gemeentehuis 10.00 uur welkomstwoord en toespraak door de burgemeester voordracht van door leerlingen geschreven gedichten 10.30 uur vertrek naar het monument (te voet; duur ± 10 minuten) 10.40 uur officiële kranslegging door twee leerlingen voordracht van door leerlingen geschreven gedichten leggen van bloemen bij het monument vlag hijsen 10.50 uur terug naar het gemeentekantoor toespraak door directeur van de school lotwoord door de burgemeester, tevens uitreiking oorkondes 11.15 uur einde programma 2 Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei
Voorbeeld uitnodiging herdenking Aan alle genodigden voor de herdenking bij monument X op datum Y Plaats, datum Geachte heer/mevrouw, Zoals ieder jaar is er weer een herdenking van hen die in de oorlogsjaren in [plaats] zijn omgekomen. Speciaal herdenken wij de slachtoffers van oorlogsgeweld van wie de namen staan vermeld op het monument dat de basisschoolkinderen hebben geadopteerd. De herdenking vindt plaats op [ datum ] a.s. in [ locatie ] te [ plaats ]. We willen u van harte uitnodigen om bij deze herdenking aanwezig te zijn. Om [ tijdstip ] arriveren de kinderen van de groepen 7 van de basisscholen. De kinderen hebben die ochtend een programma rondom oorlog en herdenken gehad. Vervolgens zal [ meneer / mevrouw ] u toespreken, evenals de burgemeester. En natuurlijk is er een rol weggelegd voor de kinderen. Om [ tijdstip ]gaan wij gezamenlijk naar buiten en is er gelegenheid voor het leggen van bloemen en een moment van stilte. Na de herdenking is er nog even gelegenheid tot napraten. De leerlingen ontvangen een oorkonde als aandenken aan de herdenking. Wij stellen uw aanwezigheid bij de herdenking zeer op prijs en hopen dan ook dat u in de gelegenheid bent om te komen. Met vriendelijke groet namens Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei 3
Voorbeeld uitnodiging overdracht Aan: de leerlingen en ouders van groepen 7 de directeur, het personeel, de ouderraad en de medezeggenschapsraad van de school allen die betrokken zijn geweest bij het verzet in de Tweede Wereldoorlog Stichting X Vereniging Y Comité 4 en 5 mei gemeentebestuur pers Datum: Betreft: overdracht Adopteer een Monument Geachte dames en heren, jongens en meisjes, Graag nodigen wij u hierbij uit voor de officiële overdracht van het project Adopteer een Monument op [ datum ] a.s. in het gemeentekantoor. Bij het landelijke onderwijsproject van het Nationaal Comité 4 en 5 mei adopteren leerlingen van groep 7 en/of 8 van het basisonderwijs een oorlogsmonument in hun eigen dorp of buurt. Aan de hand van dit monument leren de kinderen over de lokale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, de traditie van herdenken en de rituelen die daar bij horen. Leerlingen nemen actief deel aan een herdenking bij hun monument. De adoptietaak loopt één jaar, waarna de taak weer wordt overgedragen aan de volgende groep. In onze gemeente heeft groep 7 vorig jaar actief aan het project deelgenomen. Zij draagt haar adoptietaak aan de volgende groep leerlingen. Het geadopteerde monument is [ naam en toelichting ]. Het programma van deze overdracht treft u in de bijlage aan. Wij hopen u bij deze plechtigheid te mogen verwelkomen. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders Directie school 4 Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei
Voorbeeld welkomstwoord Namens het Comité 4 en 5 mei en de directeur van basisschool [ naam ] wil ik hierbij iedereen van harte welkom heten bij deze samenkomst bij het monument hier in [plaats]. In het bijzonder allereerst leerlingen en leerkrachten van de school. Natuurlijk ook burgemeester [naam ], mevrouw [naam ] van het comité 4 & 5 mei, de heer [ naam ] als overlevende van WOII, en tot slot: alle ouders, opa s, oma s, inwoners van onze gemeente en andere belangstellenden. Wij zijn vandaag bijeen voor de herdenking bij het monument [ opgericht voor ]. Leerlingen van [ schoolnaam ] hebben dit gedenkteken geadopteerd in het kader van Adopteer een Monument. Zij hebben de afgelopen dagen / weken in de klas uitgebreid aandacht besteed aan wat er hier in onze gemeente tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Waarom en door wie dit monument, waar we nu bij staan, is opgericht en wie we vandaag herdenken. Zo helpen zij, de jonge generatie voor wie die vreselijke periode in onze geschiedenis zo lang geleden is, om het verhaal door te vertellen. Zodat de oorlogsslachtoffers in onze gemeenschap niet vergeten worden. Ik geef graag het woord aan [ ] Voorbeeld slotwoord Jongens en meisjes, burgemeester, genodigden en alle belangstellenden, ik dank u hartelijk voor uw aanwezigheid en deelname aan deze herdenking. [... in het bijzonder ook ] Wanneer we zo dadelijk uit elkaar gaan en in vrijheid onze dagelijkse bezigheden weer oppakken, zijn we er ons van bewust dat er mensen waren die voor deze vrijheid het leven hebben verloren. Graag tot volgend jaar. Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei 5
Gedichten Op www.4en5mei.nl vindt u een uitgebreid dossier van gedichten die geschikt zijn voor herdenkingen. Onder andere gedichten die zijn geschreven door scholieren in het kader van Dichter bij 4 mei, een dichtwedstrijd van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Oorlog, oorlog, waar is het allemaal voor? Vechten, vechten en nog eens vechten, waar is het allemaal voor? Het gaat ze alleen maar om macht. Ze doen de ergste dingen. Vreselijk! Dat mensen zoiets doen! Joden krijgen een jodenster. Mensen worden naar concentratiekampen gebracht. Mensen worden gedood, ook al zijn zij onschuldig. En het gaat ze alleen maar om macht! Waarom vechten mensen? Waarom hebben sommige mensen kwade bedoelingen? Vragen, er zijn zoveel vragen over de oorlog, die niet beantwoord kunnen worden. En dat zal nooit iemand kunnen beantwoorden. Ik wou dat oorlog niet bestond. Dat vechten niet bestond. Dat alle kwade bedoelingen mee zouden waaien met de wind. Voorgoed. Annelotte, BS De Oversteek Angst, verzet en verraad, Dat is hoe de oorlog gaat. Je loopt over straat. Bang voor een bom. En je wou dat je vluchten kon. Dan word je opgepakt. En met een veetrein naar een concentratiekamp gebracht. Veel mensen worden vermoord, maar jij wacht en wacht. Tot je het kamp verlaat. Dat is zoals het in oorlogen gaat. Hannah, BS De Oversteek 6 Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei
Als je niet oplet Mijn oorlog Deze muziek mag je niet spelen dat boek zou ik maar niet lezen die foto zou ik maar verscheuren met hem kun je beter niet gezien worden daar krijg je misschien last mee ik zou mijn mond maar houden wat je straks alleen nog mag is in een donker hol verborgen verlangen naar het licht van de vrijheid die je verspeeld hebt omdat je even de andere kant uitkeek toen je buren werden weggehaald Remco Campert Twee Minuten - Twee minuten terug denken herdenken meeleven met de slachtoffers op een plek waar we geen oorlog willen kennen Twee minuten terug denken bedenken Hoe het voor hen was Mijn oorlog speelt zich af in films uit Hollywood. Ik ken ze niet, de kampen de treinen van angst. De slachtoffers slechts acteurs. Mijn oorlog staat gedrukt in dikke boeken. ik ken ze niet, de gruwelijke beelden van verdriet. De doden slechts als cijfers. Mijn oorlog. Twee stille minuten, eens per jaar. Ik ken hem niet. Maar ik besef de angst, het leed van toen en nu. Ik herdenk. Jurre van den Berg, Dichter bij 4 mei Twee minuten stilte om te laten zien wat het voor ons betekent dat wij vrijheid kennen Twee minuten stilte op een plek waar vrijheid is Wendeline Braaksma, Dichter bij 4 mei Adopteer een Monument Nationaal Comité 4 en 5 mei 7