ENERGIE MANAGEMENT ACTIEPLAN

ENERGIE MANAGEMENT ACTIEPLAN Status: Final Datum van uitgifte: 19-08-2015 Datum van ingang: 8-09-2015 Versienummer: 2.0 Copyright Joulz Voor nadere informatie: KVM, Angelique Slingerland, Joulz

Inhoud ENERGIE MANAGEMENT ACTIEPLAN... 1 SECTIE 0... 3 0.1 JOULZ ENERGY SOLUTIONS... 3 MISSIE, VISIE & STRATEGIE VAN JOULZ... 3 0.2 OPBOUW VAN HET ENERGIE MANAGEMENT ACTIEPLAN... 5 SECTIE 1... 6 HET ENERGIEBELEID VAN JOULZ... 6 SECTIE 2... 7 BETROKKENHEID VAN DE DIRECTIE... 7 SECTIE 3... 7 ORGANISATIE, AFDELINGEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN... 7 3.1 ORGANISATIESTRUCTUUR JOULZ... 7 3.2 MANAGEMENTSTRUCTUUR VAN JOULZ... 7 3.3 COMMUNICATIE (ONDERDEEL COMMERCIE)... 8 3.4 KVM... 8 3.5 LOGISTIEK... 9 3.6 AFDELING INKOOP... 9 SECTIE 4... 10 HET ENERGIE MANAGEMENT ACTIEPLAN VAN JOULZ... 10 4.1.1 Scope... 10 4.1.2 Verantwoordelijkheid... 10 4.2 CO 2 PRESTATIENIVEAU... 10 4.2.1 Invalshoek A: Inzicht... 10 4.2.2 Invalshoek B: Reductie... 11 4.2.3 Invalshoek C: Transparantie... 11 4.2.4 Invalshoek D: Participatie... 11 4.2.5 Beheer data CO 2-boekhouding... 11 4.3 DOELSTELLINGEN... 11 4.4 IMPLEMENTATIE... 12 4.5 MONITOREN EN BEOORDELEN... 12 4.6 RAPPORTEREN... 12 4.7 CONTINUE VERBETERING... 12 4.7.1 Interne audit... 12 4.7.2 Directiebeoordeling... 12 SECTIE 5 CO 2 DOELSTELLINGEN... 13 5.1 ENECO GROEP DOELSTELLINGEN... 13 5.2 JOULZ DOELSTELLINGEN... 13 5.2.1 Scope 1 en 2 reductie doelstellingen... 13 5.2.2 Scope 3 reductie doelstellingen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. SECTIE 6 COMMUNICATIE KALENDER... 13 Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 2 van 18

Sectie 0 0.1 Joulz Energy Solutions Missie, visie & strategie van Joulz Joulz is onderdeel van Eneco Groep. Duurzame energie voor iedereen is onze gezamenlijke missie. Wij weten dat duurzaam kan. Gezamenlijk, met klanten en partners, kunnen we de overgang maken naar een volledig duurzame energievoorziening waarin alle energie uit eindeloze, natuurlijke en schone bronnen komt, zoals wind en zon. Energietransitie zorgt voor complexiteit De energietransitie van traditionele naar duurzame energievoorziening is in volle gang en zet onverminderd voort. We zien dat de verduurzaming van de energievoorziening voor onze klanten uitdagingen en kansen met zich meebrengt. Denk aan ongelijktijdigheid tussen het moment van grootste consumptie en hoogste opwekking van duurzame energie én het steeds meer inpassen van intelligentie in de netten. Deze uitdagingen en kansen zorgen voor een toenemende complexiteit in de energievoorziening. Complexiteit die niet mag leiden tot hogere, maar juist tot lagere maatschappelijke kosten. Door deze complexiteit en de ambitie de energievoorziening betaalbaar te houden, hebben net- en railbeheerders, energie opwekkers, industriële grootverbruikers en andere partijen die voor hun continuïteit afhankelijk zijn van energie, behoefte aan een partij die hen op strategisch én operationeel niveau kan ondersteunen. Integraal, vooruitstrevend, vakmanschap Wij zijn ervan overtuigd dat het investeren in verduurzaming en automatisering aan de ene kant en het betaalbaar houden van energie aan de andere kant, vraagt om een partij die vanuit haar uitgebreide kennis, vakmanschap en ervaring met energie een duidelijk beeld heeft wat er nu en in de toekomst nodig is voor de energievoorziening van morgen; die daarbij voorop durft te lopen. Met de ontwikkelingen die in alle delen van de netten gaan plaatsvinden, moet de energievoorziening integraal worden benaderd en zullen de netten, meer dan ooit, geanalyseerd moeten worden op basis van nog niet eerder beschikbare gegevens. Een partij die met vernieuwende, toekomstbestendige technische oplossingen komt en die de energieketen integraal kan benaderen, heeft de toekomst. Een partij moet dan zowel de juiste technologische kennis hebben als de vakmensen om ervoor te zorgen dat de opdrachtgever nu al grip houdt. Joulz is die partij en loopt voorop met technisch vooruitstrevende oplossingen om, samen met onze klanten de energievoorziening van morgen mogelijk te maken. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 3 van 18

Strategie Om voorop te lopen met technisch vooruitstrevende oplossingen en de energievoorziening van morgen mogelijk te maken, is onze strategie opgebouwd langs drie pijlers: Klanten Door voor een breder scala aan klanten te werken, vindt er een verbreding van kennis en ervaring plaats. Deze verbreding zorgt voor kruisbestuiving. Zowel intern op het gebied van kennisdeling als extern door onze kennis nadrukkelijk te delen met klanten en partners. Het stelt ons in staat om voorop te lopen. Joulz zoekt haar klanten binnen de segmenten net en railbeheerders, energieopwekkers en zakelijke klanten in de segmenten datacenters en zware industrie. Onze klanten zijn veelal internationale ondernemingen. Waar wij voorheen uitsluitend werkten in Nederland volgen wij onze klanten en samenwerkende partners naar vestigingen in het buitenland. Om hen ook daar te helpen met hun energievoorziening. Klantproposities Onze dienstverlening breiden we uit, zoals: van stationsautomatisering naar integrale Smart Grid services; van klassiek onderhoud naar Predictive Asset Management services; van losstaande projecten ontwerpen, bouwen of beheren naar totale Design, Build & Maintain projecten. Mensen Onze vakmensen zijn de belangrijkste assets van Joulz. Zij zijn het immers die de belofte uitvoeren en waarmaken. De kracht van Joulz schuilt in de kennis, competenties en ervaring van mensen en de passie voor het vak. Joulz werkt aan projecten met eigen hoogwaardig opgeleide technische vakmensen. Daarom investeren we in het aantrekken, ontwikkelen en behouden van technisch en projectmanagement talent. We leiden mensen onder meer op bij onze bedrijfsschool, de Eneco Academy en SA Academie (stationsautomatisering) en bieden een breed scala aan ontwikkelmogelijkheden. We stimuleren onze vakmensen om met hart en ziel te staan voor hun vak, om hun kennis zowel in als extern te delen en om te innoveren. We willen een inspirerende en uitdagende omgeving voor de beste mensen in ons vakgebied bieden. We werken daarom ook actief aan een notering in de lijst van technische topwerkgevers. De organisatiegrenzen van Joulz zijn in het kader van CO2-bewustzijn bepaald volgens het principe van de operationele invloedsfeer van het te certificeren bedrijf. Binnen het GHG-protocol wordt dit omschreven als organizational boundary. Joulz Energy Solutions maakt als zelfstandige B.V. onderdeel uit van de ENECO holding Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 4 van 18

Dit Energie management actieplan is van toepassing op alle operationele en ondersteunende activiteiten van Joulz Energy Solutions (in document benoemd als: Joulz ), daar waar het de beheersing van energie en CO 2 -uitstoot aangaat. Het plan is opgesteld door de afdeling KVM. Dit Energie management actieplan is gebaseerd op de NEN-ISO 50001 Energiemanagement systemen. De NEN-ISO 50001 is gebruikt als handleiding voor het opzetten van het Energie management actieplan. Het Energie management actieplan maakt onderdeel uit van het zorgsysteem van Joulz, welke verder bestaat uit de gecertificeerde systemen; NEN ISO 9001, NEN ISO 14001, VCA**, OHSAS 18001, BTR, BRL 7001 en 7004 en CKB. Het zorgsysteem is digitaal toegankelijk voor alle medewerkers van Joulz. 0.2 Opbouw van het Energie Management actieplan Dit Energie management actieplan bestaat uit vier secties: Sectie 0 is de introductie van dit Energie management actieplan. Sectie 1 definieert het Energiebeleid van Joulz. Sectie 2 definieert de betrokkenheid van de directie van Joulz. Sectie 3 omvat enkele verschillende afdelingen en hun verantwoordelijkheden. Sectie 4 omvat de toelichting op het energieverbruik en reductiekansen. Sectie 5 bevat de doelstellingen voor CO 2 reductie. Sectie 6 geeft een overzicht van de communicatie kalender. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 5 van 18

Sectie 1 Het Energiebeleid van Joulz Het energiebeleid wordt gedragen door de belangrijke pijler: Duurzaamheid De peiler Duurzaamheid maakt onderdeel uit van onze waardepropositie. Joulz is namelijk klaar voor een duurzame toekomst. Op basis van onze jarenlange ervaring en continue investering in onze mensen wordt Joulz gezien als specialist in het bedenken, realiseren en onderhouden van oplossingen in een moderne, duurzame en veilige Energie infrastructuur. Joulz biedt haar klanten de mogelijkheid om hun doelstellingen op het gebied van duurzame energievoorziening te halen. De energieproblematiek is slechts één van de aspecten van duurzaamheid. Kijkend naar duurzaamheid richt Joulz zich ook op het respectvol en zorgvuldig omgaan met mens, omgeving en middelen. De reductie van energie en CO 2 -uitstoot is een van de onderdelen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen van Joulz. Joulz heeft haar CO 2 -emissie berekend en jaarlijks worden CO 2 -reductie doelstellingen opgesteld. Als onderdeel van dit reductieprogramma wil Joulz ook de leveranciers stimuleren om duurzame producten te leveren en een duurzame bedrijfsvoering te voeren. Het is de persoonlijke verantwoording van iedere medewerker van Joulz het energiebeleid te handhaven door aandacht te schenken aan het gedachtegoed van Duurzaamheid. Tevens verwacht de directie dat leidinggevenden hun medewerkers, en medewerkers en leidinggevenden elkaar onderling, aanspreken indien zij zien dat niet volgens dit gedachtegoed gewerkt wordt. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 6 van 18

Sectie 2 Betrokkenheid van de directie De directie van Joulz toont haar betrokkenheid bij het ontwikkelen en invoeren van het Energie management actieplan. Daarnaast is de directie betrokken en verantwoordelijk voor het bereiken van de reductie doelstellingen. Periodiek wordt de voortgang besproken in het MT KVM en wordt zo nodig bijgestuurd. Sectie 3 Organisatie, afdelingen en verantwoordelijkheden 3.1 Organisatiestructuur Joulz De organisatiegrenzen van Joulz zijn in het kader van CO2-bewustzijn bepaald volgens het principe van de operationele invloedsfeer van het te certificeren bedrijf. Binnen het GHG-protocol wordt dit omschreven als organizational boundary. Joulz Energy Solutions B.V. is een besloten vennootschap wiens moeder Eneco B.V. is en zelf geen dochters heeft. 3.2 Managementstructuur van Joulz De managementstructuur van Joulz is een hiërarchische organisatie met een centrale directie in Rotterdam. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 7 van 18

3.3 Communicatie De afdeling Communicatie verzorgt alle communicatie betreffende het Energie beleid, het milieumanagement en de doelstellingen op het gebied van CO 2 -reductie. De KVM afdeling zorgt ervoor dat de afdeling Communicatie alle relevante informatie ontvangt voor de interne en externe communicatie. 3.4 KVM Door middel van het houden van interne audits, bijhouden van de voortgang van de reductiedoelstellingen, CO2 footprint, wordt periodiek gerapporteerd aan het MT. Op basis van deze resultaten kan de KVM afdeling het MT adviseren over corrigerende en preventieve maatregelen. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 8 van 18

De CO 2 -Boekhouding wordt bijgehouden door de ENECO Groep. 3.5 Logistiek De afdeling Logistiek van onze zuster Stedin is verantwoordelijk voor het afval- en reststoffenbeheer, inclusief de registratie ervan. 3.6 Afdeling Inkoop Joulz beschikt over een MVI beleid en een Code of Conduct. De afdeling Inkoop is eigenaar van deze documenten, en controleert naleving hiervan bij haar Top 40 product- en dienstenleveranciers. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 9 van 18

Sectie 4 Het Energie management actieplan van Joulz 4.1.1 Scope Dit Energie management actieplan is van toepassing op alle activiteiten binnen Joulz die direct of indirect effect kunnen hebben op de reductie van energie en CO 2 -uitstoot. 4.1.2 Verantwoordelijkheid Het is de verantwoordelijkheid van de algemeen directeur van de Joulz om zich te verzekeren dat de inhoud van dit actieplan wordt opgevolgd en dat alle veranderingen die een impact hebben op het Energie management actieplan worden besproken binnen de organisatie. De resultaten van het Energie management actieplan worden vastgelegd in de directiebeoordeling. Het Energie management actieplan wordt aangepast en bijgewerkt zodra er aanleiding voor is, zoals bij wijziging van wetten of wijziging in de operationele uitvoering. 4.2 CO 2 prestatieniveau In de voorbereiding op de certificatie is een werkwijze ingericht voor de structurele monitoring van de voortgang, evaluatie en update van het CO 2 -reductietraject, onderverdeeld naar de vier invalshoeken die de CO 2 -prestatieladder onderscheidt. Dit houdt in dat een systeem is ingericht voor continue registratie en periodieke consolidatie van de CO 2 -emissies, zodat kan worden gevolgd of de voorgenomen reducties worden behaald. 4.2.1 Invalshoek A: Inzicht Certificatie voor de CO 2 prestatieladder vergt onder andere inzicht te hebben in de scope 1 en 2 en 3- emissies, conform het CO 2 prestatieladder scopediagram. Tabel CO 2 -emissies onderverdeeld naar categorieën ( scopes ) CO 2 -emissies scope 1 Wagenpark Brandstoffen Airco en koeling CO 2 -emissies scope 2 Elektriciteitsverbruik Zakenreizen privé auto Zakenreizen vliegtuig CO 2 -emissies scope 3 Afvalverwerking Zakelijk Openbaar Vervoer Elektriciteitsverbruik bij klanten Woon-werkverkeer Papierverbruik Overig verbruik Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 10 van 18

De scope 1 en 2- emissies zijn afzonderlijk beschreven in de CO 2 inventarisatie, welke maandelijks wordt bijgehouden door de eindverantwoordelijke voor de CO 2 -Boekhouding de Sustainability Manager van ENECO. De input van diverse afdelingen binnen ENECO wordt verwerkt in een datasheet. Binnen Joulz worden van de volgende scope 3 categorieën, de CO 2 -inventarisatie maandelijks bijgehouden door de verantwoordelijke CO 2 -boekhouding: Woon-werkverkeer; Zakelijk OV; Papierverbruik; Afvalverwerking. De Afdeling Finance van Eneco voert halfjaarlijks een kwaliteitscontrole uit op de CO 2 - inventarisatie van Eneco breed en dus ook van Joulz. 4.2.2 Invalshoek B: Reductie De jaarlijkse reductiedoelstellingen zijn beschreven in Sectie 5 CO2 doelstellingen. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat Joulz net als vele andere bedrijven een bedrijf is waarbij een toenemend werkaanbod resulteert in uitbreiding van kantoorruimten en omvang en/of inzet van het wagenpark. 4.2.3 Invalshoek C: Transparantie De interne en externe communicatie met betrekking tot het Energiemanagement Actieplan, de CO 2 -Boekhouding, reductiedoelstellingen en realisatie daarvan, is beschreven in Sectie 6 Communicatiekalender. 4.2.4 Invalshoek D: Participatie De deelname en participatie van Joulz aan initiatieven is opgenomen op de website van Joulz en wordt actueel gehouden door de communicatie medewerkers van de afdeling Sales. 4.2.5 Beheer data CO 2 -boekhouding Een belangrijk onderdeel van het verzamelen van gegevens is het kunnen vaststellen in welke mate de aangeleverde data volledig en juist zijn. Tevens is van belang, indien er gebruik gemaakt wordt van omrekeningen of schattingen op basis van kengetallen, dit duidelijk aan te geven. Het streven is om tijdig en zo nauwkeurig mogelijk alle data beschikbaar te hebben voordat er gerapporteerd moet gaan worden. Sommige meetdata komen te laat binnen, zijn niet goed opgenomen of zijn onvolledig. Het streven binnen het Energie management actieplan zal zijn om het meetproces op de punten tijdigheid, volledigheid en juistheid steeds verder te optimaliseren. De verantwoordelijke voor de CO 2 -Boekhouding is verantwoordelijk voor het onderhouden van de stamdata. Deze verantwoording is via ENECO duurzaam extern belegd bij Greenyields (http://www.climate-accounting.com/) De cijfers worden in een maandelijkse cyclus gerapporteerd aan Joulz. De SKAO rapportage wordt in een ½ jaarlijkse cyclus bijgewerkt. 4.3 Doelstellingen Vanuit de CO 2 -inventarisatie wordt gekeken welke onderdelen in aanmerking komen voor het formuleren van doelstellingen op het gebied van energiereductie en CO 2 -uitstoot. De KVM afdeling analyseert de reductiekansen en legt mogelijke reductiedoelstellingen voor aan de Directie van Joulz. De Directie stelt uiteindelijk de reductiedoelstellingen vast. De doelstellingen Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 11 van 18

op gebied van energiereductie en CO 2 -uitstoot worden opgenomen in het business plan van Joulz en zijn vervolgens beschreven. 4.4 Implementatie De vastgestelde reductiedoelstellingen worden voorzien van een Plan van Aanpak (Charter), besproken en gemonitord in het MT van Joulz. 4.5 Monitoren en beoordelen Twee keer per jaar wordt de voortgang ten opzichte van de reductiedoelstellingen bepaald. De afdeling KVM rapporteert de voortgang aan het MT van de Joulz. Het MT kan besluiten of bijsturing van de doelstellingen noodzakelijk is. 4.6 Rapporteren Twee keer per jaar wordt intern en extern gecommuniceerd over de voortgang ten opzichte van de reductiedoelstellingen. Daarbij wordt de naast de inzichtelijke gemaakte voortgang gecommuniceerd over eventuele bijsturing. Tevens wordt de website van Joulz bijgewerkt met de laatste versie van de CO 2 -boekhouding en de voortgang van de reductiedoelstellingen van Joulz. 4.7 Continue verbetering 4.7.1 Interne audit Periodiek wordt door de afdeling KVM een interne audit uitgevoerd. De interne audit is gericht om te toetsen of het Energie management actieplan van Joulz effectief en doelmatig is geïmplementeerd. De afdeling KVM stelt een auditrapport op met daarin de eventuele bevindingen van de interne audit en levert deze op aan het MT KVM. Indien er sprake is van bevindingen, worden deze meegenomen op verzoek van het MT als actiepunten voor het aanpassen of verbeteren van het Energie management actieplan en de implementatie ervan. 4.7.2 Directiebeoordeling Als onderdeel van de jaarlijkse directiebeoordeling die wordt uitgevoerd voor het integraal zorgsysteem van Joulz, wordt ook een directiebeoordeling uitgevoerd op het energiebeleid van Joulz. In de directiebeoordeling wordt gekeken naar de effectiviteit van het Energie management actieplan, de voortgang van de reductiedoelstellingen, het beleid en of bijsturing noodzakelijk is. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 12 van 18

Sectie 5 CO 2 doelstellingen 5.1 ENECO GROEP DOELSTELLINGEN Het is de ambitie van ENECO om de energiebehoefte van onze klanten en onszelf binnen de grenzen van een leefbare planeet te krijgen. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor de generaties na ons. Voor de milieu impact op klimaatverandering zijn enkele indicatoren (Key Performance Indicators, KPI s) gedefinieerd waarop gestuurd wordt: Reductie van de milieu-impact van het elektriciteitsgebruik van onze klanten op klimaatverandering. Reductie van de milieu-impact van alle eigen elektriciteitsgebruik van Eneco Groep op klimaatverandering. Handhaving van de gerealiseerde CO2-reductie per medewerker. 5.2 JOULZ DOELSTELLINGEN Joulz omarmt tevens de doelstellingen van haar moeder ENECO en vertaalt deze door naar eigen CO 2 reductie doelstellingen voor 2015. 5.2.1 Scope 1 en 2 reductie doelstellingen Hieronder zijn de CO 2 reductie doelstelling voor scope 1 beschreven. Voor scope 2 zijn geen reductie doelstellingen voor 2015 opgenomen, omdat de mogelijkheden voor reductie van het elektriciteitsverbruik beperkt zijn en er gebruik gemaakt wordt van groene energie. Algemene reductie doelstellingen Bij de CO2 reductiedoelstellingen is aangegeven wie verantwoordelijk is, de maatregelen en de wijze van meten. Doelstelling: Verantwoordelijke: Hoe: Wijze van meten: Wanneer: Consolideren van de CO2 uitstoot per medewerker t.o.v. niveau 2014 Directie Joulz - Zie scope 1, 2 & 3 reductiedoelstellingen. Aanvullend levert Joulz een actieve bijdrage aan de verdere aanscherping van het mobiliteitsbeleid binnen de Eneco Groep. via de CO2 boekhouding 31 december 2015 gereed Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 13 van 18

Scope 1 en 2 reductie doelstellingen Hieronder zijn de CO2 reductie doelstelling voor scope 1 beschreven. Voor scope 2 zijn geen reductie doelstellingen voor 2015 opgenomen, omdat de mogelijkheden voor reductie van het elektriciteitsverbruik beperkt zijn en er ook al gebruik gemaakt wordt van groene energie. Bij de CO2 reductiedoelstellingen is aangegeven wie verantwoordelijk is, de maatregelen en de wijze van meten. Doelstelling: Gasverbruik in m3 JES panden verlagen met 2,5% t.o.v. niveau 2014 Verantwoordelijke: Directie Joulz Hoe: - Vergroening pand aan de Nijverheidsweg in Utrecht - Plaatsen warmte koude pompen - Bewustwording personeel ten aanzien van gasverbruik d.m.v. communicatie Wijze van meten: Monitoring per maand/kwartaal via de CO2 Boekhouding Wanneer: 31 december 2015 gereed Doelstelling: CO2 uitstoot bedrijfsauto s per km verminderen met 2,5% t.o.v. niveau 2014 Verantwoordelijke: Directie Joulz Hoe: - Betere planning van monteurs, waardoor minder werkverkeer kilometers gereden worden. - Bewustwording medewerker d.m.v. communicatie en E-learning. - Aanschaf van energie zuinigere auto s bij vervanging. Wijze van meten: Monitoring per maand/kwartaal via de CO2 Boekhouding Wanneer: 31 december 2015 gereed Scope 3 reductie doelstellingen Joulz constateert dat de scope 1 en 2 CO2 reductie mogelijkheden voor de Joulz vanuit gezonde economische bedrijfsvoering zal afnemen en daarom richt Joulz zich de komende jaren op CO2 reductie in afvalstromen, andere broeikasgassen en de keten. Doelstelling: Verantwoordelijke: Uiteindelijke doel: Meer inzicht in bedrijfsspecifieke afvalstromen Directie Joulz Op basis van inzichten in afvalstromen nagaan welke CO2 reductie bij Joulz of partners in de keten mogelijk zijn. Hoe: - Inzichtelijk maken afvalstromen nieuwe Joulz - Inzichtelijk maken wijze van verwerking afvalstromen en hoeveelheid - CO2 boekhouding opvragen bij afvalverwerkers Wijze van meten: Wanneer: Monitoring per maand/kwartaal via de CO2 Boekhouding afvalverwerkers 31 december 2015 gereed. Doelstelling: Verantwoordelijke: Uiteindelijke doel: Hoe: Wijze van meten: Wanneer: In kaart brengen van de drie belangrijkste CO2 ketens o.b.v. imkoopomzet voor Joulz Directie Joulz Nagaan waar in de keten reductie mogelijkheden zitten ten aanzien van CO2. Analyse van belangrijkste leveranciers. Het heeft de voorkeur dat deze leveranciers ook gecertificeerd zijn op de CO2 Prestatieladder. Monitoring per maand/kwartaal via de CO2 project boekhouding 31 december 2015 gereed Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 14 van 18

Doelstelling: Verantwoordelijke: Uiteindelijke doel: Hoe: Wijze van meten: Wanneer: Opzetten SF6 boekhouding Hoogspanningsinstallaties Directie Joulz SF6 is een broeikasgas 1 kg SF6 staat gelijk aan 23.000 kg CO2. Wanneer er sprake is van een lekkage in hoogspanningsinstallatie waar dit gas als isolatiemiddel wordt toegepast, kan er veel CO2 vrijkomen. Door een goede SF6 boekhouding op te zetten en onderhouden voor klanten (Asset OWners) kan Joulz de klant beter informeren en adviseren. Dit met als uiteindelijk doel om de CO2 emissie in de keten te reduceren. Opzetten SF6 boekhouding in Hoogspanningsinstallaties van Asset Owners halfjaarlijkse SF6 rapportage (niet opgenomen in CO2 boekhouding) 31 december 2015 gereed. Achtergrond informatie te vinden in bijlage 1 Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 15 van 18

Sectie 6 Communicatie kalender Effectieve interne en externe communicatie is essentieel voor een succesvolle implementatie van het energiemanagementsysteem en de CO 2-uitstoot reducerende maatregelen. Binnen Joulz worden voor de interne en externe communicatie diversen communicatiemiddelen gebruikt, zoals Intranet, toolboxen, website Joulz, nieuwsbrieven, persberichten en directe communicatie met opdrachtgevers en overheid. In het communicatieplan CO2-prestatieladder wordt de interne en externe communicatie beschreven. ACTIE KALENDER 2015 Naast reguliere berichten op intranet en de Joulz website (Communicatieplan Joulz), zijn onderstaande specifieke duurzaamheidsuitingen opgenomen voor de interne en externe doelgroepen. Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Geen i.v.m. herstructurering Geen i.v.m. herstructurering. Certificaat omgezet naar Joulz Energy Solutions. Geen i.v.m. herstructurering Proef audit door KIWA t.b.v. her certificering CO2 voor het nieuwe Joulz Energy Solutions Acties n.a.v. audit uitgezet. Start ketenanalyses en updaten bestaande documentatie. Vakantieperiode: geen uitingen gepland. Opstellen nieuwe ketenanalyses. Augustus Vooraankondiging: Joulz Energy Solution en CO2 Interne audit CO2 September Intranet: CO 2 Prestatieladder Hercertificering Intranet: Joulz CO 2 prestatieladder Publicatie CO 2 halfjaarcijfers Up-date SKAO data CO 2 toolbox: CO 2, op weg naar duurzame mobiliteit Oktober KIWA audit (o.a. CO2) Opstarten Directiebeoordeling November December Intranet: resultaten CO 2 reductie Internet/Intranet/Twitter: Publicatie Nieuwe CO 2 Certificaat Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 16 van 18

Bijlage 1: Achtergrond informatie doelstellingen CO2 Maatregelen/bevindingen van de afgelopen jaren (referentiejaar 2012-heden) die wij als concern of als Joulz/JES hebben ondernomen t.a.v. CO2 reductie: Resultaat 2014 t.o.v. 2012: Er is een toename in CO2 verbruik als totaal JES maar het CO2 verbruik per medewerker is sterk gedaald met 18 %. JES is een snel groeiende organisatie. De activiteiten van JES beperken zich niet alleen meer tot het verzorgingsgebied van de netbeheerder Stedin. JES opereert landelijk en internationaal. Huisvesting: Inzet groenstroom voor het volledige elektriciteitsverbruik binnen bedrijfspanden. Verduurzaming van de panden door inzet groengas opgewerkt uit visafval vergisting (Biogas) Meer inzet stadsverwarming: door inzet van Warmte-Koude-Opslag is het verbruik van stadsverwarming en de daarmee de uitstoot per m2 beperkt. Warmte is niet verduurzaamd. Het duurzame pand aan de Reedijk te Heienoord is in 2013 gebruik genomen. Het oude grijze pand aan de zuiderparkweg in Rotterdam is verlaten. Huisvesting: Het pand aan de Nijverheidsweg te Utrecht wordt verduurzaamd, dit zal in de aankomende jaren plaats vinden. De leidt tot een mogelijke CO2 reductie Mobiliteit: Er is een toename in CO2 verbruik bij woon werk & werk werk verkeer, dit is te verklaren door het aantal nieuw aangenomen medewerkers dat verder weg woont van hun standplaats. Ook worden er meer kilometers gemaakt door projecten buiten het verzorgingsgebied van Stedin. Vanaf In 2012 worden zijn alle leasewagens vervangen door schone leasewagens met een lagere CO2 uitstoot. Alle lease rijders hebben een cursus zuinig rijden gevolgd zowel theorie (Elearning) als praktijk. In 2013 zijn alle bedrijfswagens gelimiteerd qua snelheid op een maximum snelheid van 110 km/h. Tevens is een deel vandeze wagens voorzien van een rittenregistratie. Woon-werk verkeer: Het aantal medewerkers is in de periode 2012-2014 met 19% toegenomen (2012: 350; 2014: 416). Het aantal inleen medewerkers met maar liefst 75% (2012: 35; 2014: 62). Het totaal aantal medewerkers waarvoor woon-werkverkeer wordt berekend is daarmee met 24% toegenomen (2012: 385; 2014: 478). Wanneer we corrigeren voor bedrijfs-/leaseauto's (hiervoor wordt aangenomen dat de auto gebruik wordt voor Woonwerkverkeer), dan stijgt het percentage naar 34%. Door datavervuiling (niet alle bedrijfswagens zijn in 2014 goed geregistreerd in het HR systeem), ontstaat zelfs een verschil van 46%. 2015: actueel aantal medewerkers 517 waarvan 447 vast en 70,6 inleen. Het totaal aantal afgelegde kilometers en de uitstoot zijn ongeveer 60% gestegen, hetgeen betekent dat het gemiddelde aantal kilometers per medewerker substantieel is toegenomen. Analyse van de brondata toont aan dat de gemiddelde woon-werkafstand van de medewerkers die nieuw waren in 2013 of 2014 hoger was dan het gemiddelde van de medewerkers die in 2012 in dienst waren. In 2015 is het totaal aantal gereden kilometers nog verder gestegen. Dit is redelijk in lijn met de stijging van het aantal medewerkers in de wetenschap dat de Woon - Werk afstand gemiddeld hoger ligt dan voorheen. De uitstoot neemt in 2015 sterk af, doordat we, in tegenstelling tot eerdere jaren, specifieke informatie hebben verzameld over reisgedrag van Joulz medewerkers Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 17 van 18

voorheen hadden we alleen gewogen gemiddelden op divisie niveau. Uit de nieuwe gegevens blijkt dat bijvoorbeeld het verbruik van de fiets substantieel hoger is dan aangenomen werd in het verleden. Personal Lease: Als maatregel om de kosten en milieubelasting terug te dringen hebben medewerkers die veel kilometers met een privéauto maakten en declareerden een leaseauto aangeboden gekregen. Het aantal leaseauto's is mede door deze maatregel met maar liefst 39% toegenomen (december 2012 54 stuks; december 2014 75 stuks). De gemiddelde normuitstoot is gedaald met 22%. Per saldo is in 2014 9% meer uitstoot veroorzaakt. De verdere stijging van het aantal liters in 2015 houdt gelijke tred met de toename van het aantal medewerkers. Declaraties gebruik privéauto: Het effect van de eerder genoemde maatregel om medewerkers die veel kilometers met een privéauto declareerden een leaseauto aan te bieden is duidelijk te zien bij deze categorie. Wanneer aangenomen wordt dat zowel de toename bij PL en de afname bij declaraties privéauto puur en alleen het gevolg is van deze maatregelen is per saldo een reductie gerealiseerd van bijna 38.000 kg CO2 (2014 t.o.v. 2012).Op alle vestigingen zijn elektrische scooters en fietsen beschikbaar voor mobiliteit voor korte afstanden. Energiemanagement_actieplan_Joulz_laatste versie.docx Pagina 18 van 18