2014: studiemiddag Rino groep misschien wel het moeilijkste werk ter wereld (VK oktober 2013) Hogeschool Leiden, Windesheim & UvA: dr.peer van der Helm ism. prof.dr. Geert- Jan Stams, Marjorie Beld Contact? Peer van der Helm: Helm.vd.p@hsleiden.nl 0648133745
Waarom leefklimaat in een gesloten setting? Een maatschappij die onvoldoende investeert in zorg voor kwetsbare clienten krijgt dat terug in de vorm van agressie en geweld (Spelmann 2000: de maatschappij betaalt de rekening) Marshall & Burton 2010: dringend onderzoek nodig; van der Helm: geen raketwetenschap
Een greep uit de recente wetenschappelijke literatuur: Early-life stress has persistent effects on amygdala function and development in mice and humans Effects of childhood poverty and chronic stress on emotion regulatory brain function in adulthood Stress effects remain detectable after 3 generations!
Onderzoek naar het leefklimaat 2007-2013 De kwaliteit van het leefklimaat is een belangrijke factor in de ontwikkeling van kinderen (en volwassenen) Probleem: agressie Joep Hanrath 2013: wordt verklaart door ordeprobleem gesloten setting ( niks werkt = deprivatieprobleem) Raine 2013: eigenschappen client(importprobleem), wie heeft gelijk?
Wie heeft gelijk? Soeverein 2013: meta analyse laat bescheiden positief effect zien ( d=.30) Nagtegaal 2014 in press: multilevelanalyse, perceptie LK voor 70 % importprobleem rest = groep!
4 factoren LK Responsiviteit mw Groei Atmosfeer (veiligheid, structuur, onderlinge verhoudingen, frisse lucht) Met zo min mogelijk repressie (vd Helm 2011)
Leefklimaat & agressie Een positief leefklimaat zorgt voor minder stress en agressie (ook bij medewerkers, Ros 2013) Dat zeiden Langeveld en Kok ook al in de vorige eeuw! Nu empirisch aangetoond (zie ook: Van der Helm & v. Genabeek 2012)
Longitudinaal onderzoek n450 vd Helm2007-2012, 42 instellingen Een positief behandelmilieu bepaalt behandelmotivatie/iloc/criminele cognities/denkfouten/empathie/actie ve coping/ stabilisatie & agressie/sociale informatieverwerking Maar ook: minder antisociale neigingen en minder ADHD en CU!(Heynen, 2014)
Onderzoek Schubert et al. 2011 residentiele behandeling kan gedragsproblemen en recidive significant verminderen wanneer clienten een positief leefklimaat ervaren (en wanneer sprake is van goede nazorg).
Leefklimaat en hersenonderzoek Recent hersenonderzoek (Raine, 2013) laat zien dat een combinatie van erfelijke en omgevingsinvloeden die ontwikkeling bepaalt Persistent probleemgedrag komt voort uit een hersenbeschadiging (Fairschild, 2013) Mechanisme: klappen, stress en trauma
Klappen Tijdens de ontwikkeling is het voorste gedeelte van de hersenen extreem gevoelig voor klappen: verwondingen binnen de hersenen betekent afsterven van verbindingen, gevolgen: lvb, psychische stoornissen, verslaving, ADHD, impulsiviteit korte lontje & agressie
CTE Chronic traumatic encephalopathy Verschuiving hpa-as Verschijnselen: geheugenverlies, kort lontje, agressie, dementie, persoonlijkheidsverandereringen, boos en wraak Maar ook in volwassenheid (Badr Hari, Cassius Clay)
Stress, rotjoch! Door stress tijdens opgroeien worden stresshormonen (adrenaline en cortisol) aangemaakt Gevolg: minder verbindingen (ADHD, korte lontje, OD, CD.)
trauma Verwaarlozing, misbruik en mishandeling hebben tijdens verschillende levensfasen verschillende invloed op de opgroeiende hersenen Jong: LVB, slechter geheugen/adolescent & volwassenen: minder impulscontrole
Wat kunnen we doen in de zorg? Erfelijke belasting en import kunnen we niet veranderen de omgeving wel. Minder stress (minder cortisol)= meer hersengroei
Voorwaarde voor behandeling: Voorwaarden voor is een therapeutische instelling (Lipsey, 2007), responsiviteit/groei/ atmosfeer en minder repressie die een verbeterde sociale informatieverwerking op gang kan brengen (vd Helm ea. 2013) en daardoor minder agressie en meer prosociaal gedrag: dat komt van pas in de maatschappij!
Daarom ontwikkeling leefklimaatinstrument Goede betrouwbaarheid en validiteit Legt verschillen tussen afdelingen bloot: contact = aanknopingspunt voor discussie en kwaliteitsverbetering
Gebruik leefklimaatinstrument Alle JJI s in 2014, PPC s, GGZ, TBS, JZ plus en open instellingen Maar ook: Ons tehuis (Yper) & KU. Leuven, 3 JVA s Duitsland, Engeland, Turkije Un En: recentelijk leefklimaatonderzoek in India en Z-Afrika
Onderzoekslijnen HL/UvA 2013 Leefklimaat nu ook 4-8 en 8-14 en agressie (Thijs de Jongh en Ellen Eltink van Amsterbaken) Werkklimaat (Anna Dekker en Veronique van Miert) Leerklimaat (Marjorie Beld Windesheim) Recidive: Jaap Nachtegaal (Hunnerberg & Heyacker) Meisjes Eikestein (Juliette Sonderman) Repressie (Sophie de Valk) Leefklimaat en psychopathologie (Evelyn Heynen)
Wat hebben we gevonden? Uitkomsten op terreinen van hersenontwikkeling (empathie/sociale informatieontwikkeling/agressie/behandelmotivati e/agressie Grootste verschillen LK niet tussen instellingen maar tussen groepen! Aanknopingspunt voor verandering..van clienten (en medewerkers)
Een positief leefklimaat Op een aantal afdelingen is sprake van een positief leefklimaat: Joep Hanrath heeft geen gelijk, metingen wijzen dat uit (Soeverein 2013) Dit stimuleert de hersenontwikkeling van clienten: minder agressie en misschien minder recidive (onderzoek Jaap!) Minder incidenten (Ros, 2013 Inforsa) En meer veiligheid en een beter werkklimaat
Niet alle problemen opgelost Langverblijf en leefklimaat slechter (hospitalisatie en verlies perspectief) Clienten destabiliseren als ze weer naar buiten gaan Daarom: omgeving en netwerk meer betrekken (JJI 3.0) Eerste onderzoeken: wanneer netwerk positief betrokken is stijgt perceptie klimaat
Nieuwe aanknopingpunten voor behandeling Medewerkers zijn de sleutel (Fear is the key, van der Helm ea 2012) Onderzoek werkklimaat, eerste uitkomsten: werkdruk & visie bepalen klimaat! Onderzoek INFORSA: betere responsiviteit mw zorgt voor 40 % minder agressie (Ros, vd Helm & Schaftenaar, 2013)
Vraag aan medewerkers Niet: hoe kan de jongere veranderen, maar hoe kan jij de jongere helpen te veranderen? Veelbelovend voor het leefklimaat: schematraining (voor mw!)/deescalatieondersteuner/mi/n VR/? Werk en onderzoek in progressie!
Leerklimaat en zinvolle dagbesteding We onderzoeken ook school = motivatie jong volwassenen(responsiviteit docent, disruptief gedrag, prosociaal gedrag, rust & groei) Uitkomsten: hoe beter school loopt hoe minder problemen op de groep. Nieuwe gevalideerde vragenlijst zinvolle dagbesteding (volwassenen):idai levert bijdrage aan leefklimaat
Werking metingen Van herhaalde metingen & doelen stellen gaat een therapie-effect uit Groep Bruin, de Vaart, Schakenbosch Bewustwording medewerkers & clienten via folders en gesprekken Blinde vlekken bespreken aan de hand van concrete casuistiek (Roosenburg)
Nieuwe ontwikkelingen hogeschool Leiden & UvA 2011-2020 onderzoek voor de praktijk en samenwerking met 52 instellingen/4 universiteiten en 9 hogescholen in Engeland, Duitsland, Frankrijk, Spanje Canada, Curacoa, India. Academisering met als doel versterking van professionals en professionalisering van de sector en het HBO en WO samen met HL en UvA: een uitnodiging aan de sector