Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire Het Dorpsplein Aan de noordzijde van Kralendijk groeit Noord-Saliña uit tot een van de meest omvangrijke woonwijken van de stad. Ten gevolge van die groei komt een onontgonnen groene wereld in het zwaartepunt van de wijk te liggen. Op deze plek wordt straks Het Dorpsplein gebouwd, een ensemble dat ruimte biedt aan de basisscholen en De Pelikaan, een kinderopvang, een sporthal, een zwembad en een aantal andere voorzieningen voor de wijk. De charme van Noord-Saliña is de informele opbouw van de wijk met veel ruimte voor variatie en individualiteit. Het Dorpsplein vormt een accent in dit veelvormige karakter. Het ensemble gaat functioneren als een herkenningspunt en, nog belangrijker, als een trefpunt in de wijk. Een nieuw hart voor de wijk Het Dorpsplein heeft een intiem karakter als ware het een dorpshart voor Noord-Saliña. Een netwerk van verrassende straatjes en diverse binnen- en buitenruimtes concentreert zich rond het dorsplein, dé plek waar alle functies en gebruikers elkaar ontmoeten. Het dorpsplein is een ontmoetingsplek voor de scholen maar biedt daarnaast ook plaats aan bijvoorbeeld lokale markten, buurtfeesten en voorstellingen. Een verhoging markeert de overgang van de groene omgeving naar het verrassende binnenterrein van het gebied. Deze beleving wordt versterkt door het grote contrast tussen het geometrische vormenspel van het plan en de weelderige natuur er omheen. In alle windrichtingen snijden er voetpaden door het groen richting de wijk. Doordat de gebouwen uitlopen in het landschap ontstaat er een logisch begin van de voetpaden. Een verdraaide ligging van het plan op zijn locatie verzekert een optimaal gebruik van de verkoelende werking van de oostelijke passaat. Het plan biedt voldoende vrijheid om, indien nodig, deze oriëntatie verder aan te scherpen of door verschuiving waardevol groen te sparen. het geografisch midden van de wijk Het zwembad, de sporthal, de kleedlokalen en parkeerplaatsen bevinden zich aan de noordzijde van het ensemble, vlakbij het sportveld Rudy Boezem. Dit sportveld krijgt nieuw leven ingeblazen. Eromheen wordt een atletiekbaan aangelegd. In een rustige hoek van het plan, dichtbij de woonbuurt, bevindt zich de kinderopvang. Aan de oost- west- en zuidzijde van het ensemble dient het bestaande groen als uitloopgebied. Indien de behoefte daar aanleiding toe geeft kunnen op een later moment meer gebouwen op een vergelijkbare manier in het groen worden ingepast. Gebruik en identiteit De opbouw van het ensemble is zó gekozen dat er een sterke eenheid ontstaat waarbinnen alle onderdelen toch duidelijk een eigen karakter hebben en autonoom kunnen functioneren. De diverse volumes vormen samen een heldere structuur die goed beheersbaar is en die in verschillende fases gerealiseerd kan worden. Tevens is er een hoge mate van flexibiliteit mogelijk ten aanzien van: uitbreidingsmogelijkheden van de afzonderlijke onderdelen, uitwisseling van klaslokalen tussen de scholen en het gebruik van de multifunctionele ruimtes, de sporthal en het plein en mogelijke combinaties daarvan. Het plan ontleent een belangrijke kwaliteit aan het feit dat de aanwezige voorzieningen kunnen worden gedeeld binnen het complex en met de buurt. Het centrale dorpsplein is het centrum van al deze ontmoetingen. Aan de rand van het dorpsplein bevindt zich een overdekte rondgang. Deze rondgang biedt een aangename, schaduwrijke verblijfsruimte en vormt tevens een bufferzone tussen de klaslokalen en het dorpsplein. De entrees van alle gebouwen bevinden zich in kleine hofjes die grenzen aan de rondgang. Zo passeren gebruikers van het complex een aantal ruimtes met verschillende gradaties van openbaarheid op weg naar hun bestemming. Op momenten dat het plein afgesloten dient te zijn van het openbaar gebied, blijven de gebouwen individueel bereikbaar via secundaire entrees aan de buitenzijde van het ensemble. een netwerk van ruimtes Alle gebouwen hebben een heldere opbouw met een eigen overdekte buitenruimte waar de jongste kinderen veilig kunnen spelen. Voor cyclus 2 functioneert het dorpsplein als gemeenschappelijke buitenspeelruimte. Het dorpshuis biedt plaats aan een aantal algemene voorzieningen waaronder de gedeelde voorzieningen van de scholen. Via een poort in dit huis is de binnentuin bereikbaar waar gespeeld kan worden in de schaduw van bomen en waar educatie in de buitenlucht kan plaatsvinden. Eenheid in verscheidenheid De buitenschil van ieder deel van het ensemble wordt uitgevoerd in lokaal gefabriceerde steenblokken. Samen met de ronde metalen daken vormt deze steen de rode draad die eenheid brengt in de architectuur van het ensemble. Daar waar muurvlakken zichtbaar zijn binnen de schil van een gebouw, zijn deze afgewerkt met gekleurd stucwerk. Ieder gebouw is te herkennen aan zijn eigen kleur. een eiland in het groen De Pelikaan eenheid in verscheidenheid positie ten opzichte van de passaat wind
Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire Ontwerpuitgangspunten tropisch bouwen Het vertrekpunt om Het Dorpsplein tot een duurzaam succes te maken ligt in een aantal zorgvuldige basiskeuzes. Deze keuzes hebben onder andere betrekking op de oriëntatie van het plan, de positionering op het terrein en op materiaalgebruik en detaillering. Oriëntatie Het totale plan is zo gesitueerd dat de oostelijke/zuidoostelijke passaat onder een hoek ten opzichte van de bouwvolumes staat. Dit maakt een optimale verkoelende luchtstroom door de gebouwen en de buitenruimtes mogelijk. Ligging op het terrein Het Dorpsplein is in zijn geheel een meter opgetild ten opzichte van het omringende land. Behalve voor een ruimtelijke eenheid zorgt deze verhoging ervoor dat bij hevige regenval overtollig water snel en eenvoudig afgevoerd kan worden. Gezien de ligging van de locatie aan de voet van een heuvel is dat van groot belang. entreehoven aan het dorpsplein Materiaalgebruik en detaillering: buitengevel De basis voor de detaillering wordt gevormd door een robuust systeem dat maakbaar en algemeen toepasbaar is, maar tevens meerdere verschijningsvormen heeft en diverse functies kan faciliteren. Een gevel opgericht in betonblokken heeft deze eigenschappen. De betonblokken kunnen bovendien lokaal gefabriceerd worden. Dat voorkomt de noodzaak tot het importeren van dit bouwmateriaal, hetgeen over het algemeen duur en milieubelastend is. Een licht kleurpigment geeft de betonblokken een prettige uitstraling en voorkomt overmatige opwarming door de zon. Materiaalgebruik en detaillering: overstek Alle dakkappen hebben een overstek van één meter. Dit zorgt voor voldoende schaduwwerking op de gevel van de daaronder gelegen verdieping. Daar waar de bouwvolumes uit twee lagen bestaan (zoals bij de scholen), wordt schaduw op de onderste verdieping gecreëerd door deze naar binnen te leggen ten opzichte van de verdieping daarboven. Materiaalgebruik en detaillering: dakconstructie De plek met de hoogste zonbelasting is het dakvlak. Het dak is opgedeeld in een bovenste deel en een onderste deel met daartussen een ruimte die natuurlijk geventileerd wordt. Hierdoor wordt het plafond van de bovenste verdieping nooit warmer dan de buitenlucht. De opwarming van het dak door de zon heeft daardoor geen effect op het binnenklimaat. flexibele verbindingen tussen ruimtes Materiaalgebruik en detaillering: koeling Het programma van eisen vraagt om optioneel gekoelde klaslokalen. Deze keuze impliceert het maken van thermisch volledig afsluitbare ruimtes die als zodanig geschikt zijn voor toepassing van airconditioning. In beginsel wordt deze airconditioning echter niet toegepast. Dit vraagt zodoende om relatief hoge bouwkosten waarvan onzeker is of deze kosten op termijn effectief besteed zijn. Hieronder worden drietal varianten van koeling en de bijbehorende bouwsystemen inzichtelijk gemaakt. Dit biedt de opdrachtgever een beter inzicht bij het maken van een afgewogen keuze voor een bouwsysteem. Het is daarbij aanbevelenswaardig om behalve de investeringskosten ook de beschikbare exploitatiekosten in ogenschouw te nemen. Dit teneinde te komen tot een optimaal systeem voor de lange termijn. bouwsysteem 1, natuurlijk ventileren (nooit airconditioning) - toepassen van buitenzonwering - toepassen van shutterramen; - toepassen van muggenscreens; - in principe geen isolatie; - eenvoudige detaillering. Dit systeem kan met minimale middelen gerealiseerd worden maar kan niet effectief kunstmatig gekoeld worden, indien daar op een later moment behoefte aan is. uitbreidingsopties bouwsysteem 2, incidenteel gekoeld (af en toe airconditioning) - toepassen van buitenzonwering; - toepassen van muggenscreens; - toepassen van een demontabel voorzetraam; - isolatie binnenzijde gevels, vloeren en plafonds; - luchtdicht maken bouwkundige aansluitingen; - toepassen van PV panelen t.b.v. koelsystemen. Dit systeem werkt uitstekend met natuurlijke ventilatie maar is niet volledig geoptimaliseerd voor kunstmatige koeling. Het vraagt een hoge investering. bouwsysteem 3, kunstmatige koeling (continu airconditioning) - toepassen van buitenzonwering; - toepassen van HR++ glas; - isolatie binnenzijde gevels, vloeren en plafonds; - luchtdicht maken bouwkundige aansluitingen; - toepassen van PV panelen t.b.v. koelsystemen. Dit systeem is geoptimaliseerd voor kunstmatige koeling, natuurlijke ventilatie is lastig te realiseren. De bouwkosten zijn hoog. overdekte buitenruimtes en rondgang De detaillering van deze bouwsystemen is zó opgezet dat de verschillende varianten één gemeenschappelijke vormgeving hebben. Verschillende systemen kunnen daardoor naast elkaar toegepast worden. Voor de ruimtes die volgens het PvE optioneel gekoeld moeten kunnen worden is in de bouwkostenberekening uitgegaan van de toepassing van bouwsysteem 2 (exclusief de kosten van de koelinstallatie). Bij dit systeem is de isolatie aan de binnenzijde afgewerkt met gipsplaat. Ten behoeve van de robuustheid van de klaslokalen kan hier echter ook worden gekozen voor een afwerking met multiplex of een stenen binnenspouwblad. Materiaalgebruik en detaillering: vloeren De eerste verdiepingsvloer is een betonvloer die wordt geïsoleerd aan de bovenzijde. Dit ten behoeve van zowel thermische als geluidsisolatie tussen de lokalen. Het plafond van de verdieping bestaat uit een lichte, orkaanbestendige en aardbevingsbestendige, stalen constructie waarop de gekromde daken met dakspanten bevestigd worden. De Pelikaan Materiaalgebruik en detaillering: ramen Alle ramen zijn gevat in een betonnen kader. Dit kader is voor het merendeel van de ramen gelijk waardoor ze met eenvoudige middelen ter plekke gemaakt kunnen worden. De dikte van het betonnen kader biedt bovendien voldoende ruimte voor het plaatsen van buitenzonwering. Bij een verdere uitwerking van het plan zal ook voor andere bouwdelen worden gekozen voor eenvoudig te fabriceren standaardelementen die op diverse wijze ingezet kunnen worden. randen en kleurgebruik
De Pelikaan Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire plattegrond begane grond
De Pelikaan Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire plattegrond verdieping
De Pelikaan Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire noordgevel oostgevel zuidgevel westgevel doorsnede A doorsnede B
Het Dorpsplein inzending prijsvraag Brede school Noord Saliña Kralendijk, Bonaire metalen golfplaat detail 1 kozijn met HR++ glas detail 2 buitenzonwering detail 3 trekstang stalen dakspant prefab beton afdekker voorzien kalkzandsteen binnenblad dubbele multiplex uitgangspunt tweelaagse bebouwing detail 4 waterdichte laag prefab beton afdekker voorzien stalen ligger dubbele gipsplaat dubbele gipsplaat dampremmende folie 90mm thermische isolatie / glaswol natuurlijke ventilatie en schaduw onder dak met overstek detail 1 - schaal 1:5 detail 3 - schaal 1:5 gevelfragment bouwsysteem 2 bouwsysteem 3 schaduw op begane grond door verspringing dubbele gipsplaat 90mm thermische isolatie / glaswol dampremmende laag dekvloer isolatie 90 mm thermisch & akoestisch dampremmende folie voorzetraam shutterraam met muggenscreen natuurlijk geventileerde binnenruimtes prefab beton raamkader gecombineerde stalen hoekprofielen, in kleur buitenzonwering betonblokken vloer kozijn met HR++ glas stucwerk in kleur detail 2 - schaal 1:5 detail 4 - schaal 1:5 kunstmatige koeling: volledige isolatie aan binnenzijde