Binden, Boeien en Verbinden Vrijwilligersbeleid gemeente Valkenswaard 2011-2014 Uitvoeringsnota 2013
Het college van burgemeester en wethouders heeft in zijn vergadering van 31 maart 2011 de nota Binden, Boeien en Verbinden, Vrijwilligersbeleid gemeente Valkenswaard 2011-2014 vastgesteld. Destijds is besloten de beleidsnota niet direct te voorzien van een vierjarig uitvoeringsplan, maar hem te laten volgen door vier afzonderlijke jaarlijkse uitvoeringsnota s. De derde van die vier, de Uitvoeringsnota Vrijwilligersbeleid 2013, ligt nu voor u. Aan de uitvoering van het vrijwilligersbeleid voor het jaar 2013 wordt een bedrag van 30.000,- besteed. In nauwe samenwerking met de Klankbordgroep Vrijwilligersbeleid is voor het jaar 2013 het volgende activiteitenprogramma samengesteld: 1. maatschappelijke beursvloer, tweede editie 2. introductie Repair Café 3. introductie Sociaal Café 4. bijdrage in Accent op Ieders Talent Ad 1: Maatschappelijke beursvloer Op 21 maart 2013 heeft de tweede maatschappelijke beursvloer plaatsgevonden. Evenals de eerste editie in 2012 was ook deze beursvloer zeer succesvol te noemen. Het aantal matches was iets hoger dan in 2012 en hun gezamenlijke economische waarde zal naar verwachting beduidend hoger uitvallen. De Stichting Beursvloer Valkenswaard is verantwoordelijk voor de organisatie van de beursvloer. Deze stichting is samengesteld uit een drietal zogeheten founders. Naast de gemeente, die ook opdrachtgever is, zijn dat Stichting Valkenhof en Rabobank Valkenswaard. Aanvankelijk behoorde ook MCB daartoe, maar dat bedrijf is, onder invloed van de ongunstige economische omstandigheden, teruggetreden. De stichting is doende vervangende founder aan te trekken. Het stichtingsbestuur wordt ten behoeve van het financieeleconomische beleid actief ondersteund door Rendus Accountants & Adviseurs. Valkenhof en Rabobank dragen als founder jaarlijks ieder 5.000,- bij aan de stichting. De gemeente als opdrachtgever fourneerde voor de eerste beursvloer 25.000,- uit het budget Uitvoering Vrijwilligersbeleid. Afgesproken is dat de gemeentelijke bijdrage per jaar met 5.000,- wordt afgebouwd tot het niveau van de overige founders.
Naast de founders zijn vijftien bedrijven en maatschappelijke instellingen in Valkenswaard als zogeheten partner aan de beursvloer verbonden. Zij bieden facilitaire, organisatorische en/of (geringere) financiële ondersteuning. Begroot en besteed: 20.000,- In 2012 heeft de Klankbordgroep Vrijwilligersbeleid het voornemen uitgesproken om te komen tot een nauwere samenwerking met welzijnsorganisatie Paladijn, bij uitstek de organisatie waar de specifieke expertise op het terrein van vrijwillige inzet berust. Deze intensievere samenwerking zal in de loop van 2013 al vorm krijgen in twee nieuwe projecten, te weten de introductie van zowel een Repair Café als een Sociaal Café. Ad 2: Repair Café Het concept Repair Café is in 2009 bedacht door Martine Postma en Peter van Vliet. Zij kwamen op het idee om in het hele land laagdrempelige ontmoetingsplaatsen in te richten, waar buurtbewoners hun defecte spullen kunnen (laten) repareren onder deskundige begeleiding en in een ontspannen sfeer. Het eerste Repair Café vond plaats in oktober 2009 in Amsterdam. Het werd direct zeer druk bezocht en bleek in een duidelijke behoefte te voorzien. Vervolgens werd de (landelijke) Stichting Repair Café opgericht. Sinds januari 2011 biedt die stichting ondersteuning aan lokale groepen in heel Nederland. Inmiddels zijn er ruim zestig Repair Cafés in Nederland en ook in het buitenland groeit de belangstelling. Maatschappelijke relevantie In Nederland worden ontzettend veel spullen en materialen weggegooid, ook spullen die vaak na een kleine reparatie nog uitstekend bruikbaar zouden zijn. Jammer genoeg zit repareren bij veel mensen niet meer in het systeem. Vakmanschap en reparatiekennis verdwijnen snel en vervangen is veel gemakkelijker. Bovendien worden de beroepen die vakmanschap en handvaardigheid vereisen veel minder dan voorheen op waarde geschat; in elk geval worden de opleidingen steeds minder populair en ambachtslieden staan steeds vaker aan de kant. Repair Cafés brengen daar verandering in. Ambachtslieden worden op hun merites beoordeeld en doen weer mee. Waardevolle praktische kennis wordt overgedragen. Spullen en materialen worden langer bruikbaar gehouden en niet direct weggegooid. Repair Cafés dragen dus ook bij aan het milieubewustzijn: de afvalberg en de hoeveelheid grondstoffen en energie
voor het maken van nieuwe producten worden beperkt en dat geldt evenzeer voor de CO2- uitstoot. Op die manier passen de Repair Cafés ook in het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid. De praktijk Repair Cafés zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten. Er zijn gereedschappen en materialen aanwezig om reparaties uit te voeren aan bijvoorbeeld meubels, elektrische apparaten, kleding en speelgoed. Uiteraard zijn er de ambachtslieden, zoals elektriciens, naaisters, timmerlieden en fietsenmakers. Inwoners nemen hun te repareren spullen mee, gaan er zelf mee aan de slag onder (bege)leiding van een professional, laten de klus volledig door de reparateur uitvoeren of de inbrengers helpen elkaar met de reparaties. Deels is het dus ook een kwestie van samen doen en samen oplossen. De ervaring leert dan ook dat de Repair Cafés door hun ontmoetingsfunctie en hun ongedwongenheid een bijdrage leveren aan sociale cohesie en gemeenschapszin. Een ander voordeel dat uit de praktijk naar voren komt is dat het plaatselijke ondernemers kansen biedt om zich maatschappelijk te verbinden, bijvoorbeeld door het (om niet) beschikbaar stellen van mankracht en/of materialen. Kortom, het Repair Café draagt op diverse manieren bij aan de sociaal-maatschappelijke agenda van de gemeente. Het hiervoor begrote bedrag volstaat niet voor financiering van het gehele project, dat zal worden geïnitieerd en begeleid door Paladijn. Er is dus sprake van cofinanciering, waarbij de gemeente een substantieel deel voor haar rekening neemt. Begroot: 5.000,- Ad 3: Sociaal Café Al diverse malen hebben vrijwilligersorganisaties te kennen gegeven behoefte te hebben aan een platform waar zij terecht kunnen met hun vragen, wensen en problemen en waar zij ervaringen kunnen uitwisselen. Op veel terreinen (vergunningen, opleidingen, subsidies) ontmoeten de vrijwilligersorganisaties soortgelijke procedures en trajecten, met soms soortgelijke problemen. De sporadische contacten tussen verenigingsbesturen onderling volstaan niet om daarover met elkaar in gesprek te gaan. Voor het eerst werd die behoefte uitgesproken bij de behoefteninventarisatie (enquête) die voorafging aan de formulering van het gemeentelijk vrijwilligersbeleid. In contacten met de organisaties tijdens andere manifestaties zoals de maatschappelijke beursvloer komt het
onderwerp steeds opnieuw terug. Daarom broedde de Klankbordgroep Vrijwilligersbeleid al enige tijd op mogelijkheden om iets dergelijks van de grond te tillen: een zogeheten Sociaal Café, dat aan de vrijwilligersorganisaties het gewenste platform kan bieden. En ook hier werd de samenwerking met Paladijn gezocht. Ervaring Paladijn draait al enige tijd met succes een Sociaal Café in de gemeente Heeze-Leende en ziet daartoe ook mogelijkheden in Valkenswaard. De welzijnsorganisatie ziet het als haar taak om netwerken te koppelen en kennisuitwisseling tussen vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties mogelijk te maken. Paladijn heeft voor Valkenswaard een breed Sociaal Café voor ogen, bijvoorbeeld eenmaal per kwartaal, waar actieve vrijwilligers van verenigingen kennis kunnen opdoen en ervaringen kunnen uitwisselen. De bijeenkomsten kunnen worden georganiseerd aan de hand van tevoren bepaalde thema s waarvoor sprekers kunnen worden uitgenodigd en/of waaraan specifieke korte trainingen kunnen worden gekoppeld. Daarnaast moet het Sociaal Café vooral gericht zijn op ontmoeten en verbinden en dat ontmoeten en verbinden is één van de zes specifiek geformuleerde speerpunten van het gemeentelijk vrijwilligersbeleid. Evenals bij het Repair Café is bij het Sociaal Café sprake van cofinanciering. Begroot: 3.000,- Ad 4: Accent op Ieders Talent In de wijk Geenhoven loopt op dit moment al, opnieuw in samenwerking met (onder meer) Paladijn, het project Accent op Ieders Talent. Dit project is als het ware een soort maatschappelijke beursvloer op microniveau. In de praktijk komt het erop neer dat bij de bewoners van een wijk, vaak letterlijk van deur tot deur, een inventarisatie wordt gemaakt van talenten. Dat woord moet overigens niet te letterlijk worden opgevat. Het kan betekenen een capaciteit die een bewoner kan inzetten ten behoeve van een andere bewoner, maar ook in meer figuurlijke zin een dienst die een bewoner kan leveren aan een ander, zoals een klusje in de tuin of in huis, boodschappen doen of de auto wassen. De parallel met de beursvloer zit in het principe van voor wat hoort wat : er worden klusjes geruild met gesloten beurzen. De uitwisseling kan pas vorm krijgen na de inventarisatie van wat elke bewoner aan talenten biedt en vraagt.
Vanuit het budget Uitvoering Vrijwilligersbeleid 2013 wordt een bijdrage beschikbaar gesteld die kan worden aangewend om het project in een tweede wijk te starten. Begroot: 2.000,- Totaal: 30.000,-