TOEKOMSTGERICHT VERZEKEREN

TOEKOMSTGERICHT VERZEKEREN Prof. dr. R.J. Schotsman November 2014

BELANGRIJKE WETGEVINGSONTWIKKELING De inzet op een versterking van de kwaliteit van de personen werkzaam in de sector via het financieel toezichtrecht om het vertrouwen terug te winnen Toenemende aandacht voor individuele verantwoordelijkheid en professionaliteit In Nederland niet alleen op bestuurdersniveau maar ook op medewerkersniveau. In de Wet op het financieel toezicht (Wft)

Banken Leden RvC Leden RvB (eerste echelon) Leidinggevenden identified staff (tweede echelon) Identified staff (overige) medewerkers Betrouwbaarheidstoetsing door ECB/ DNB 3:9 Wft X X X Geschiktheidstoetsing door ECB/ DNB 3:8 Wft X X X Eed of belofte en voor banken onafhankelijk tuchtrecht 3:17b (2) Wft en 3:17 c Wft X X X X X Integriteit medewerkers 3:10 (1) b en d Wft X X Vakbekwaamheid 3:17 (2) a, 22a Bpr en 4:9 (2) Wft X X Beloningen hfst. 1.7 (wbfo voorontwerp) X X X X X

EED VOOR O.A. KLANTMEDEWERKERS VAN VERZEKERAARS Artikel 3:17b 1.Een ( ) verzekeraar met zetel in Nederland beschikt over procedures en maatregelen die waarborgen dat natuurlijke personen die in Nederland werkzaam zijn onder haar verantwoordelijkheid en wier werkzaamheden het risicoprofiel van de onderneming wezenlijk kunnen beïnvloeden of die zich rechtstreeks bezighouden met het verlenen van financiële diensten, een eed of belofte afleggen. (..) 5. Bij ministeriële regeling kunnen nadere regels worden gesteld met betrekking tot de eed of belofte (.)

EED VOOR O.A. KLANTMEDEWERKERS VAN VERZEKERINGSADVIESBEDRIJF Artikel 4:15a 1.Een (..) financiëledienstverlener (..) beschikt over procedures en maatregelen die waarborgen dat natuurlijke personen die in Nederland werkzaam zijn onder haar verantwoordelijkheid en wier werkzaamheden het risicoprofiel van de onderneming wezenlijk kunnen beïnvloeden of die zich rechtstreeks bezighouden met het verlenen van financiële diensten, een eed of belofte afleggen. (.) 4. Bij ministeriële regeling kunnen nadere regels worden gesteld met betrekking tot de eed of belofte ( )

KLANTMEDEWERKERS De eed moet worden afgelegd door klantmedewerkers. Medewerkers die klanten adviseren of informeren over product of dienst.

OPEN NORMEN Open normen: Uitgangspunt van de toezichtwetgeving omdat de interne Governance en bedrijfsvoering van bijvoorbeeld een verzekeraar op orde is om op professionele wijze invulling aan die open normen te geven. De externe toezichthouders DNB en de AFM kunnen dan op afstand blijven.

NIEUWE ROLLEN Samenleving en politiek zetten in op kwalitatief sterkere bestuurders, commissarissen, managers, sleutelfunctionarissen en medewerkers. - Wat betekent dat precies? - Wat verwachten wij van hun om het vertrouwen terug te winnen en hoe gaan bijvoorbeeld sterkere commissarissen om met sterkere bestuurders? - Wat zijn de toekomstige rollen van deze spelers? - Hoe geven wij uitwerking aan deze open normen?

SPELERS IN TRANSITIE De financiële sector moet zich wel transformeren om het vertrouwen terug te winnen van politiek en samenleving. Maar hoe en op welke wijze?

UITWERKING GEBASEERD OP: Mijn rol als wetenschapper/ opleider/ deskundige van de financiële toezichtwetgeving Mijn recente ervaringen met het coachen, opleiden en adviseren van bestuurders, commissarissen, sleutelfunctionarissen, externe toezichthouders, beleidsmedewerkers Ministerie van Financiën en verder ook op mijn ervaringen als commissaris van een verzekeraar.

ROL BESTUURDER De bestuurder die beseft: - waartoe hij op aard is; - wat zijn kernfuncties zijn; - dat centraal staat het grote vertrouwen naast het kleine vertrouwen; en - dat hij ook de uitvoerder van de politiek is. De bestuurder die in staat is: - verschillende invalshoeken ook van externe toezichthouders te integreren.

ROL BESTUURDER De bestuurder die voorkomt: - dat het KBC aspect wordt uitvergroot waardoor er te weinig oog is voor de prudentiële context waarbinnen een verzekeraar opereert. - Die taak ligt bij het bestuur van een verzekeraar omdat er geen coördinatiemechanisme is die zorgt dat op het fundamentele terrein van de PARP externe toezichthouders samenwerken.

ROL BESTUURDER De bestuurder die daarom binnen zijn organisatie zorgdraagt voor: - een integrale benadering van PARP vraagstukken bij de ontwikkeling, het beheer en de beëindiging van producten en diensten; en - coördinatie van (nieuwe) wetgeving.

INTEGRALE PARP Prudentieel: Wat zijn mijn kernfuncties en strategie? Wie accepteer ik als cliënt? (risicomanagement) Gedrag: Aan wie kan ik het product verkopen? (marketing) Wie heeft er echt wat aan? (doelgroep)

COÖRDINATIE Nieuwe financiële (toezicht)wet- en regelgeving wordt thans binnen een bank of verzekeraar vanuit de diverse business units en compliance afdelingen opgepakt en geïmplementeerd. Is er op bestuurders- of corporate niveau een overzicht van al die (nieuwe) regelgeving? Een dergelijk overzicht is belangrijk en wel om de volgende redenen:

COÖRDINATIE Met een goed overzicht: 1.beperkt de bestuurder het risico dat bepaalde nieuwe wetgeving in de organisatie niet wordt opgepakt; 2.kan hij overlappingen en tegenstrijdigheden in die regels en toezicht op het spoor komen en signaleren; 3.kan hij zijn eindverantwoordelijkheid te voldoen aan wet- en regelgeving 'hard' maken; en 4.wordt uitvergroting voorkomen en is er aandacht voor de hiërarchie van wetgeving

HIËRARCHIE VAN WETGEVING 1. Europees financieel recht (Richtlijnen, Verordeningen) 2. Wft kaderwet 3. AMvB s Wft 4. Ministeriele regelingen Wft 5. Toezichthouderregels Wft Toezichthouders leidraden, factsheets, beleidsregels (Awb), brieven. Een EIOPA guideline is geen wet maar een idee. Bestuurders hebben daar steeds meer oog voor. En accountants en auditors?

ROL COMMISSARIS Sterke commissarissen vragen naar de organisatiecultuur Volgt mijn bestuurder slaafs het AFM beleid of geeft hij een eigen uitwerking?

VISIE TOEZICHT OP AFSTAND De minister van Financiën benadrukt in zijn visie: De externe toezichthouder schrijft niet voor. De ondertoezichtgestelden verschuilen zich niet achter de externe toezichthouder maar geven een eigen uitwerking aan een open norm.

ROL COMMISSARIS Sterke commissarissen nemen de Antoinette Hertsenberg toets af: Kan mijn bestuurder het product en de dienst aan Antoinette uitleggen?

ROL COMMISSARIS Sterke commissarissen vragen ook: Beschikken wij over kwalitatief goede medewerkers en distributiekanalen waarlangs wij het nieuwe product verkopen? Een product moet toegevoegde waarde hebben gezien de doelstelling van de consument aldus de Wft Wat verstaan wij onder toegevoegde waarde? Is er sprake van een compliance cultuur of van een integriteitsbewuste bedrijfscultuur? Zijn met andere woorden de wettelijke normen in het gedrag van medewerkers geïnternaliseerd?

ROL BUSINESS MANAGER kennis van de toezichtwetgeving integriteitsbewust in plaats van compliance gedreven en derhalve de vraag of een marketinguiting voldoet aan wetgeving niet overlaat aan de compliance officer of een financieel recht deskundige maar zelf beantwoordt.

GEDRAG EN CULTUUR (BRON: DNB 2009) Compliance cultuur: Vertrouwen op guidance Volgens het boekje Onbewust van (bepaalde) risico s Bureaucratisch Integriteitsbewuste cultuur: Integriteit is een open norm Spirit of the law Professionele individuele verantwoordelijkheid Gericht op leren en preventie Open cultuur Bewustzijn en discussie over normen en waarden op alle niveaus

ROL MEDEWERKER Aan de vooravond van mijn inauguratie vroeg Jacintha Timmermans Wat verandert er voor de klantmedewerker op het moment dat hij de eed aflegt? Voor de meeste medewerkers verandert er niets, want die stellen de klant al centraal en staan daar met hart en ziel achter. Met de bankierseed wordt de functie van een klantmedewerker opgewaardeerd: je oefent nu een functie uit waar een eed aan is verbonden, net als artsen en advocaten. Je geeft dus geen ander advies dan vóór het afleggen van de eed, maar je handelen staat wel meer in de openbaarheid, je kunt meer worden aangesproken op je gedrag.

ROL MEDEWERKER Kern van de financiële toezichtwetgeving is de ruimte die wordt geboden ook te nemen. Eigen oordeelsvorming staat centraal. Uiteraard binnen het eigen bedrijfsmodel. ondersteuning bieden via dilemmatrainingen?

ROL FINANCIEEL RECHT DESKUNDIGE Wat vind ik er zelf van? Wat vind ik zelf? in plaats van: wat vinden EIOPA, DNB en de AFM? Wat is mijn moreel kompas?

DNB OVER UW STRATEGIE DNB beoordeelt U steeds intensiever of Uw strategie degelijk is en draagvlak heeft Voorbeelden: U heeft een opvallend hoog of laag rendement op kapitaal behaald. U onderschat de concurrentie U heeft weinig oog voor bedreigingen en kansen in de markt U heeft beperkt inzicht in stakeholderverwachtingen U heeft een gebrek aan duidelijke ambitie U vertrouwt te veel op de continuïteit van 1 type winstbron

DNB OVER UW STRATEGIE U heeft onvoldoende unieke competenties (personeel, ICT) U heeft een starre organisatie U heeft geen duidelijk beeld van de kritische succesfactoren. Zie ook http://www.dnb.nl/binaries/ kwb%20september%202010_tcm46-239265.pdf

HOE BEHEERST U UW STRATEGISCHE RISICO S? - Onderbouwing - Realistisch - Concreet - Draagvlak - Consistent - Klantloyaliteit - Integraal: aandacht voor financiële en niet financiële risico s

HANDREIKINGEN Houdt steeds rekening met de hiërarchie van wetgeving. Een EIOPA Guideline is geen wet maar een idee Werk de eed voor medewerkers uit in lijn met die voor bestuurders. Uitgangspunt is eigen oordeelsvorming maar verzorg wel dilemmatrainingen conform die voor bestuurders Adviseur geeft na afleggen eed geen ander advies. Wel opwaardering van zijn functie en meer in de openbaarheid. Zorg er voor dat strategie regelmatig op agenda RvC staat. DNB toetst uw strategie op het behalen van marge en niet op omzetbehoud of vergroten van marktaandeel

HANDREIKINGEN Benader de PARP integraal en holistisch. Voorkom daarmee dat U KBC uitvergroot. Wijsheden strategie: Focus Helder/concreet Beter doen waar je goed in bent Waar is markt? Denk vanuit toekomst (niet vanuit verleden) Omarm veranderingen Onderscheidend vermogen

KLANTBELANG VOLGENS DE KLANT: ik sta op de eerste plaats ik krijg goed advies ik ontvang goede service er wordt met mij meegedacht Klantbelang volgens U is??? En wat is Uw beleid om dat in te voeren en te borgen??? Hoe is het met Uw vermogen gesteld om de organisatie te veranderen???

TOT SLOT Dank voor uw aandacht r.schotsman@nibesvv.nl