Nieuwsbrief 20 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2016 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers en donateurs in de provincie met kort nieuws en de actuele agenda. Voor meer info, zie ook de website www.ravon.nl. KOMENDE ACTIVITEITEN Avondexcursie Kamsalamander Steenwaard en omstreken Datum: 17 april 2016 Tijdstip: 21 uur - 24 uur. Locatie: parkeerplaats Werk aan de Groene weg (kruising: Groene weg en Achterdijk bij Tull en t Waal) Met RAVON Utrecht willen we in april kijken of er buiten de Steenwaard en Groene weg ook nog in de andere wateren in deze hoek kamsalamanders zitten. Dit meteen als start voor opname in het meetnet amfibieën. We hebben daarbij de wateren (roze lijntje) op het oog en willen deze door middel van zaklampinventarisaties vaststellen. Meld je van te voren aan bij Jos Spier (j.spier@buwa.nl). Neem laarzen en goede zaklampen mee. Mogelijk te bezoeken locaties (roze lijnen). 1
VOORBIJE ACTIVITEITEN Visexcursie Steenwaard 18 oktober RAVON Utrecht, 18 oktober 2015 Organisatie en verslag: Jos Spier, Foto s: Willie van Emmerik en Jan Buijs Het gebied De Steenwaard is een uiterwaardengebied langs de Lek in beheer van Staatsbosbeheer. Er is hier rond 2000 een natuurontwikkelingsproject uitgevoerd, waarbij enkele oude strangen weer zijn uitgegraven. Bij hoogwater van de Lek loopt het gebied deels onder water, waardoor de rivier meer ruimte heeft. Langs de oevers van de Lek blijft het kaal door de overstromingen. Runderen voorkomen ook dat het dichtgroeit met bomen zodat de waterafvoer bij hoge waterstand niet wordt geremd. Omdat in de Steenwaard veel vogels in de winter verblijven, is het natuurgebied tussen oktober en april afgesloten voor het publiek (voor onze actie hebben we toestemming van Staatsbosbeheer). In de Steenwaard zijn eerder al ongeveer acht soorten amfibieën (poelkikker, bastaardkikker, heikikker, bruine kikker, kleine watersalamander, kamsalamander, gewone pad en rugstreeppad) waargenomen. Naar verwachting zitten er veel verschillende soorten vissen. Aan de excursie namen deel: Marieke van Dinter, Jan Buys, Hans Kouwenberg, Willie van Emmerik, Marcel Hosper, Elise Koolmees, Arthur Hoffmann (met zoon Tijs), Janine Marien, Anne Lamers en Jos Spier. Foto 1: Juveniele heikikker (met Tijs) De locaties Er is een groot aantal plassen in de Steenwaard die variëren van grootte en plek (en dus overstromingsfrequentie). Met RAVON Utrecht zijn we tijdens deze excursie een aantal van die wateren afgegaan om een beeld te krijgen van de totale diversiteit en de diversiteit per locatie. In de onderstaande tabel zijn de karakteristieken weergegeven. Tabel 1: De locaties (oppervlak in m2, diepte in m) 2
Figuur 1: Kaartje met locaties (Jan Buijs) Er is op drie verschillende manieren gevist. Allereerst is er gevist met het RAVONschepnet. Daarnaast is gevist met het electroschepnet en een leusnet (sleepnet of broedzegen). Op deze wijze konden de vistechnieken met elkaar worden vergeleken en was de hypothese dat er meer (en ook grotere) vissoorten konden worden gevangen. Foto 2: Schepnetvisserij locatie 1 Foto 3: Electrovisserij locatie 3 3
Foto 4: Leusnetvisserij locatie 4 Resultaten In de onderstaande tabel zijn de resultaten samengevat. In totaal zijn er 14 soorten gevangen, per locatie maximaal zes. Er zijn vooral algemene soorten gevangen. Winde is de enige soort die kenmerkend is voor stromend water. Opvallend is het aantal exoten: blauwband, marmergrondel en zwartbekgrondel. Tabel 2 Vangsten per locatie per methodiek Foto 5: Gevangen vissoorten: bittervoorn en blauwband (samen), marmergrondel, snoek en bittervoorn en zwartbekgrondel (samen) 4
Discussie Dit betekent dat er veel variatie is in de visstand per locatie. Deels is dit te verklaren met de afstand tot de stroomgeul (en daarmee overstromingsfrequentie) en de afmetingen van de plas, deel is dit ook te verklaren met de gebruikte vistechniek. Met het leusnet, dat alleen in de grotere plassen is gebruikt, zijn zes vissoorten gevangen waarvan drie niet door een andere vistechniek. Met het schepnet zijn slechts vijf vissoorten gevangen, waarvan geen enkele uniek voor deze techniek. Met het elektroschepnet zijn de meeste soorten gevangen: negen stuks waarvan drie niet gevangen door een ander vistechniek. Met het schepnet werden alleen kleine soorten gevangen. Met het leusnet, en in mindere mate met elektro, werden ook vissoorten van het open water gevangen. In de plassen verbonden met de hoofdstroom zijn weinig vissen gevangen. Het vermoede bestaat dat deze in het voorjaar worden bezocht door de vissen om te paaien en in het najaar naar elders trekken (hoofdstroom of diepere zijwateren als havens en zandwinplassen). Conclusie Er zijn 14 verschillende vissoorten gevangen, maar de soortsamenstelling en de aantallen vissen verschillen sterk per plas. In de plassen verbonden met de hoofdstroom zijn bijna geen vissen gevangen. Mogelijk worden deze wateren alleen in de paaitijd opgezocht. Het zou interessant zijn deze in het voorjaar opnieuw te bezoeken. === RAVON Utrecht heeft ook een facebook pagina! zie hier Mocht je deze nieuwsbrief ook of juist niet meer willen ontvangen, meld dat dan even bij biovis@hetnet.nl (Willie van Emmerik). Oude nieuwsbrieven en excursieverslagen kun je terugvinden op de RAVON website, zie hier. 5