oorspronkelijke stukken Goede uitkomsten van vroege medicamenteuze in een huisartspraktijk op Curaçao A.A.Boersma en B.Meyboom-de Jong Zie ook het artikel op bl. 483. Doel. Evaluatie van vroege medicamenteuze. Opzet. Prospectieve, niet-geblindeerde, klinische studie. Methode. In 2001-2005 wendden 371 vrouwen zich tot een middelgrote solohuisartspraktijk in het centrum van Willemstad op Curaçao met de vraag of een ongewenste zwangerschap afgebroken kon worden. Van deze vrouwen gaven er 74 in eerste instantie de voorkeur aan abortus per curettage, de overige 297 werden op eigen verzoek medicamenteus behandeld. Zij kregen in het 1e trimester van de zwangerschap methotrexaat i.m. en 3-5 dagen later misoprostol intravaginaal, of alleen misoprostol intravaginaal wanneer methotrexaat niet voorradig was. Twee dagen na de behandeling werd met ab dominale echografie het resultaat geëvalueerd. Resultaten. Bij 271/297 vrouwen was het resultaat van de medicamenteuze bekend. Bij 219 (81%) werd de zwangerschap in één keer beëindigd, bij 29 (11%) nadat een tweede keer misoprostol intravaginaal was toegediend. In totaal werd bij 248/271 (92%) vrouwen de gerealiseerd. Bij 23 vrouwen was na het mislukken van de medicamenteuze behandeling curettage nodig (8%). Er was geen significant verschil in slagingspercentage tussen de behandeling met de combinatie methotrexaat-misoprostol en de behandeling met misoprostol alleen. Conclusie. Zwangerschapsafbreking met methotrexaat en misoprostol of met misoprostol alleen was een veilige methode, met een relatief kleine kans op een doorgaande zwangerschap. Het was een goed alternatief voor abortus per curettage. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:504-8 In de afgelopen jaren is veel onderzoek verricht naar medicamenteuze, een methode die in een groot deel van het Koninkrijk der Nederlanden nauwelijks gebruikt wordt. 1-3 Op Curaçao is abortus provocatus officieel niet toegestaan, in tegenstelling tot in Nederland. Het is dan ook op Curaçao niet mogelijk door curettage de zwangerschap in het 1e trimester af te breken in een ziekenhuis of in daartoe speciaal opgezette klinieken. Toch wordt abortus provocatus uitgevoerd door een beperkt aantal huisartsen en zowel de Inspectie voor de Volksgezondheid als het Openbaar Ministerie (OM) zijn hiervan op de hoogte. Het OM voert een gedoogbeleid en de Inspectie houdt toezicht op de correcte naleving van het gedoogbeleid. Omdat een wettelijke regeling ontbreekt, geldt voor op Curaçao geen bedenktijd van 5 dagen, zoals in Nederland. Op het verrichten van abortus door middel van curettage is geen controle en er zijn geen richtlijnen voor. Jaarlijks worden op Curaçao rond de 2300 kinderen geboren. Over de hoeveelheid en zijn Mw.A.A.Boersma, huisarts, Breedestraat (O) 33-35, Willemstad, Curaçao, Nederlandse Antillen. Rijksuniversiteit Groningen, afd. Huisartsgeneeskunde, Groningen. Mw.prof.dr.B.Meyboom-de Jong, emeritus hoogleraar. Correspondentieadres: mw.a.a.boersma (info@drboersma.com). geen gegevens bekend, maar dat aantal ligt vermoedelijk even hoog als het aantal geboorten en wellicht veel hoger. Seksualiteit is nog steeds een taboeonderwerp, mede als gevolg van de invloed van de katholieke kerk, waardoor er weinig aan seksuele voorlichting wordt gedaan. Het aantal tienerzwangerschappen en het aantal tienermoeders is dan ook hoog. Meisjes en vrouwen die een gouvernementsverzekering hebben (die geldt voor ambtenaren en de laagste sociale klasse) kunnen anticonceptiemiddelen vrij verkrijgen, in tegenstelling tot de grote groep met een laag tot modaal inkomen. Anticonceptiemiddelen zijn in apotheken te koop. In Latijns-Amerika wordt medicamenteuze vaak toegepast. Dit kan zonder inmenging van de gezondheidszorg, omdat de hiervoor benodigde medicijnen vrij over de toonbank verkrijgbaar zijn. 4 5 Op Curaçao zijn de meeste medicijnen niet vrij verkrijgbaar, waardoor de huisartsen geconfronteerd worden met de vraag naar een recept voor medicijnen om een zwangerschap af te breken. In de literatuur wordt aangeraden het antiprogestageen mifepriston, de abortuspil, te gebruiken in combinatie met misoprostol, omdat de kans op een geslaagde daarmee in het 1e trimester rond 95% ligt. 6-8 Misoprostol is een prostaglandine-e1-analogon, in 504 Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 1 maart;152(9)
eerste instantie gebruikt voor de preventie en de behandeling van gastritis en maagulcera. De laatste jaren heeft misoprostol een belangrijke plaats gekregen in de gynaecologie en obstetrie vanwege de uterotone en cervixrijpende werking. Als alternatief wordt methotrexaat in combinatie met misoprostol geadviseerd, omdat daarmee ook een slagingspercentage van 88-98 wordt behaald. 9 10 Methotrexaat is een foliumzuurantagonist en remt de synthese van purinen en pyrimidinen. Hierdoor interfereert het met de DNAsynthese en de celproliferatie. Vanwege het effect op sneldelende cellen is methotrexaat toxisch en daarom teratogeen. Mifepriston wordt in de literatuur als eerste keus voor een medicamenteuze abortus aangeraden, maar is niet verkrijgbaar op Curaçao. Daarom maakten wij voor een medicamenteuze abortus gebruik van de combinatie methotrexaat-misoprostol. 11 Omdat methotrexaat niet altijd voorradig was, gebruikten wij soms alleen misoprostol. Medicamenteuze met alleen misoprostol wordt in de literatuur afgeraden, aangezien de resultaten van de verschillende onderzoeken inconsistent zijn. 12-14 Ter evaluatie van de resultaten verichtten wij op Curaçao een onderzoek naar medicamenteuze in het 1e trimester in een huisartspraktijk. De vraagstelling luidde: is medicamenteuze met methotrexaat en misoprostol een goed alternatief voor een abortus door middel van curettage? patiënten en methode In een middelgrote solostadspraktijk in een achterstandswijk in het centrum van Willemstad, de hoofdstad van Curaçao, werden de vrouwen die zich aanmeldden in de periode 2001-2005 met een verzoek tot opgenomen in dit onderzoek. Gedeeltelijk betrof het patiëntes die ingeschreven waren bij deze praktijk, een klein deel was gestuurd door andere huisartsen en het grootste deel waren passanten die gehoord hadden van de mogelijkheid van medicamenteuze in deze praktijk. De meeste patiëntes waren van overwegend negroïde origine. Uitvoering van de abortus. Tijdens het eerste consult werd de zwangerschap bevestigd door middel van abdominale echografie of met een zwangerschapstest indien op de echo geen vruchtzak te zien was dit is het geval bij een amenorroeduur van minder dan 5 weken en 5 dagen (het moment waarop normaal gesproken bij echoscopie een vruchtzak is te zien). Ook indien er geen echoapparaat beschikbaar was, werd de zwangerschap bevestigd met een zwangerschapstest. Hierna werd methotrexaat 2 ml (25 mg/ml) intramusculair gegeven; 3, 4 of 5 dagen daarna (in verband met weekenddagen, vrije dagen of de voorkeur van patiënte, maar standaard 5 dagen) werden 4 tabletten misoprostol 200 μg vaginaal ingebracht in de achterste fornix, nadat de vagina in speculo met steriel water was schoongemaakt. 15 De tabletten werden vochtig gemaakt met enkele druppels steriel water voordat ze werden ingebracht. 16 Controle. Na het inbrengen bleef patiënte ongeveer 10 min liggen voordat zij naar huis ging. Indien er geen methotrexaat voorradig was op Curaçao, werd tijdens het eerste consult alleen de misoprostol volgens bovenstaande procedure ingebracht. Er werd uitgelegd dat patiënte na ongeveer 1 h een krampende pijn in de onderbuik kon voelen, die soms gepaard zou kunnen gaan met temperatuursverhoging en diarree. Enkele uren later zou dan de vrucht worden afgedreven, gevolgd door bloedverlies dat enkele dagen tot 14 dagen kon aanhouden. Daarbij zouden soms na enkele dagen opnieuw stolsels kunnen ontstaan, waarbij krampen in de onderbuik konden optreden. Controle volgde na 2 dagen, waarbij gevraagd werd naar de intensiteit van de pijn, het verlies van een stolsel en verder bloedverlies. Tevens werd dan abdominale echografie verricht om na te gaan of de zwangerschap was beëindigd. Indien de niet geslaagd was, werd opnieuw misoprostol 800 μg vaginaal ingebracht en werd patiënte na 2 dagen opnieuw gecontroleerd. De werd als niet geslaagd beschouwd indien er op de echo nog een intacte zwangerschap of restweefsel te zien was, of wanneer er geen bloedverlies of bloedverlies zonder stolsels werd gemeld. Bij een aantal patiëntes werd bij de abdominale echografie, verricht enkele dagen na het inbrengen van de misoprostol, een wat grijzig beeld in utero gezien. Deze patiëntes werd verzocht terug te komen voor een zwangerschapstest, terwijl degenen bij wie de echo een duidelijk leeg cavum uteri vertoonde de zwangerschapstest thuis mochten doen, waarna zij het resultaat moesten door bellen. Indien de medicamenteuze behandeling niet leidde tot, werd een curettage verricht. Indien patiënte direct de voorkeur gaf aan een curettage, werd een datum vastgesteld waarop deze uitgevoerd zou worden. Twee weken na de behandeling, curettage of medicamenteuze abortus, werd in opzet een zwangerschapstest verricht en kreeg patiënte nog gelegenheid vragen te stellen over de behandeling. Statistische analyse, in verband met verschillen in zwangerschapsduur en tussen de behandeling met of zonder methotrexaat, werd verricht met behulp van de χ 2 -toets. resultaten In totaal werden 371 zwangerschappen in het 1e trimester afgebroken bij 313 patiëntes, variërend in de leeftijd van 14-48 jaar (figuur). Van de patiëntes was ten tijde van de betreffende zwangerschap 80% (297/371) 21-39 jaar en 17% (63/371) 20 jaar of jonger. In 74 zwangerschappen verzoch- Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 1 maart;152(9) 505
geslaagd (n = 219) en in het eerste trimester (n = 371) medicamenteuze afbreking (n = 297) wel follow-upgegevens (n = 271) na 2 pogingen geslaagd (n = 29) opnieuw behandeling met misoprostol (n = 44) niet geslaagd (n = 52) niet geslaagd/curettage (n = 15) primaire curettage (n = 74) geen follow-upgegevens (n = 26) curettage (n = 8) Stroomschema van en in een huisartspraktijk op Curaçao in de periode 2001-2005. ten de patiëntes meteen om een abortus door middel van curettage vanwege uiteenlopende redenen: prostitutie, illegaliteit, slechte ervaring met medicamenteuze abortus en er snel van af willen zijn. Redenen om voor medicamenteuze te kiezen waren: minder ingrijpend, natuurlijker en minder duur. Ook de leeftijd speelde een rol: jonge meisjes gaven de voorkeur aan medicamenteuze. Van 26 medicamenteus behandelde zwangerschappen ontbraken follow-upgegevens. In 219 van de overige 271 gevallen (81%) werd de zwangerschap in 1 keer beëindigd. Bij 44 vrouwen werd opnieuw misoprostol vaginaal ingebracht, waarna bij 29 alsnog de zwangerschap werd beëindigd. Het percentage zwangerschappen waarbij de afbreking medicamenteus gerealiseerd werd, bedroeg in totaal 92 (248/271). Bij 23 vrouwen die medicamenteus waren behandeld, werd een abortus door middel van curettage verricht, hetzij na 1, hetzij na 2 mislukte pogingen met misoprostol, afhankelijk van de voorkeur van patiënte (zie de figuur). Na de behandeling werd na 2 weken bij alle 371 patiëntes in opzet een zwangerschapstest verricht; 52 vrouwen kwa men niet terug voor deze test (14%). Bij 309 (83%) was de test negatief en bij 10 (3%) positief. Bij de 10 patiëntes die een positieve zwangerschapstest na behandeling hadden was 1 patiënte positief na een abortus door middel van curettage. Zij werd wegens persisterend bloedverlies opnieuw gecuretteerd en bleek restweefsel te hebben. 2 patiëntes die waren behandeld met methotrexaat-misoprostol bleken eveneens restweefsel te hebben; zij werden alsnog gecuretteerd. Bij 1 patiënte werd operatief een extrauteriene graviditeit verwijderd. Deze patiënte was behandeld met misoprostol zonder methotrexaat. Bij 1 patiënte was op de echo vooraf geen vruchtzak te zien bij een amenorroeduur van 5 weken en 3 dagen, maar was de zwangerschapstest positief. Bij de controle was het verloop dubieus (niet veel bloedverlies en een paar kleine stolseltjes); na 2 weken was de zwangerschapstest nog steeds positief, maar werd op de echo een leeg cavum uteri gezien. Patiënte kwam daarna niet meer terug. Bij de overige 5 patiëntes werd de zwangerschapstest later negatief zonder verdere ingrepen. De meest voorkomende bijwerking van de medicamenteuze behandeling was een koortsig gevoel. De pijn en het langdurig bloedverlies werden door sommigen als nadeel van deze methode ervaren. Behalve de extra-uteriene graviditeit deden zich geen complicaties voor. Er werd geen significant verschil in uitkomst gevonden tussen de behandeling met methotrexaat-misoprostol en met misoprostol alleen (tabel 1). Ook werd geen verschil gevonden tussen het resultaat van de behandeling en de zwangerschapsduur (tabel 2). Bij een zwangerschapsduur van minder dan 7 weken werd de wel significant vaker in 1 keer gerealiseerd (tabel 3). beschouwing In ons onderzoek in een huisartspraktijk op Curaçao slaagde 92% van de en in het 1e trimester met behulp van methotrexaat-misoprostol. Dit komt overeen met de resultaten in de literatuur. 9 10 Medicamenteuze met mifepriston en mi- tabel 1. Resultaten van medicamenteuze bij 271 vrouwen* zwangerschaps- misoprostol totaal afbreking met methotrexaat zonder methotrexaat geslaagd 182 65 247 niet geslaagd 15 9 24 totaal 197 74 271 *Van 271 van de oorspronkelijke 297 vrouwen waren de resultaten evalueerbaar. Geen significant verschil tussen de behandeling met methotrexaatmisoprostol en met misoprostol alleen: χ 2 = 1,38; p = 0,24. 506 Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 1 maart;152(9)
tabel 2. Resultaten van medicamenteuze bij 265 vrouwen, naar zwangerschapsduur* < 7 weken C 7 weken totaal geslaagd 176 65 241 niet geslaagd 17 7 24 totaal 193 72 265 *Van 265 van de oorspronkelijke 297 vrouwen waren de resultaten evalueerbaar. Geen verschil tussen het resultaat van de behandeling en de zwangerschapsduur: χ 2 = 0,05; p = 0,82. Van een aantal van de oorspronkelijke 271 vrouwen was de zwangerschapsduur niet bekend of niet genoteerd. tabel 3. Geslaagde en bij 241 vrouwen, naar zwangerschapsduur en naar 1 of 2 keer behandeling < 7 weken* C 7 weken totaal na 1 keer behandelen 160 52 212 na 2 keer behandelen 16 13 29 totaal 176 65 241 *Zwangerschapsafbreking significant vaker in 1 keer gerealiseerd: χ 2 = 5,34; p = 0,02. soprostol is eerste keus, maar op Curaçao is mifepriston niet verkrijgbaar. In landen waar officieel niet is toegestaan, maar wel gedoogd wordt en waar geen toegang tot mifepriston is, is medicamenteuze in het 1e trimester met behulp van methotrexaat en misoprostol een goed alternatief voor een door middel van een curettage. Wel moeten de patiëntes van tevoren geïnformeerd worden over de relatief kleine kans op een doorgaande zwangerschap, die overigens met behulp van een curettage alsnog kan worden afgebroken. Het is voor het eerst dat op Curaçao onderzoek is gedaan naar volgens een methode die in de rest van Nederland nauwelijks wordt gebruikt. In de jaren 2001-2003 was het aantal illegale prostituees groot als gevolg van de drugstransporten die vanuit Zuid- Amerika via Curaçao naar Europa gingen, wat een grote golf van criminaliteit en illegale prostitutie op het eiland tot gevolg had. Uitzetting door de vreemdelingenpolitie dreigde altijd voor deze buitenlandse vrouwen zonder geldige verblijfsvergunning en dat maakte controle bij deze groep moeilijk. Omdat vooraf niet bepaald kan worden bij wie de procedure succesvol zal verlopen, is nacontrole belangrijk. Wij zochten ook altijd telefonisch contact met degenen die niet voor de afgesproken nacontrole kwamen opdagen, wat nogal tijdrovend kon zijn en wat niet altijd succesvol verliep. Daar deze groep een goed, vrouwelijk sociaal vangnet heeft, dat bij twijfel over het resultaat van de ervoor zorgt dat er contact opgenomen wordt, zijn wij van mening dat medicamenteuze ook bij deze groep vrouwen verantwoord is. Bij degenen bij wie de abdominale echografie vóór de behandeling geen vruchtzak liet zien, terwijl de zwangerschapstest wel positief was bij een amenorroeduur van minder dan 5 weken en 5 dagen, werd het verloop gecontroleerd door middel van anamnese. Dit is een nadeel van de abdominale echografie. Met vaginale echografie is al vanaf ongeveer 4 weken en 4 dagen een vruchtzak te zien. Con trole met behulp van de bepaling van de concentratie humaan choriongonadotrofine (HCG) in het bloed was vanwege de hoge kosten geen optie. Toen de medicamenteuze de eerste keer niet slaagde, was er de tweede keer nog een kans op succes van meer dan 50%. Als de abortus ook na 2 keer niet was gelukt, werd vanwege de tijdsduur besloten tot abortus per curettage. Ook zou nog overwogen kunnen worden om in deze situatie misoprostol mee te geven en die 4 tot 5 maal om de 3 h te laten innemen. Literatuur hierover geeft aan dat daarmee het resultaat nog wel zou kunnen verbeteren. 1 17 Na behandeling werd patiëntes gevraagd nog 1 keer voor controle terug te komen. In andere onderzoeken wordt gepleit voor minder controles en wordt misoprostol meegegeven; dat kan patiënte per os innemen dan wel zelf vaginaal inbrengen. 18 Omdat de hier gebruikte methode kleinschalig werd toegepast, omdat een suboptimale methode werd gebruikt, met methotrexaat in plaats van mifepriston, omdat het niet mogelijk was vaginale echografie te verrichten en omdat op Curaçao niet is toe gestaan, kozen wij voor een systeem met 2 behandeldata en 2 controledata. Dit kan als een nadeel gezien worden. De meeste patiëntes, met uitzondering van de illegale prostituees, kwamen terug en vonden het geen bezwaar om meerdere malen te komen. Zij konden dan nog wat vragen stellen of informeren hoe een zwangerschapstest moest worden uitgevoerd. Het is discutabel of het vochtig maken van de tabletten vóór het inbrengen in de vagina nodig is. Er zijn zowel onder zoeken waaruit blijkt dat het effect daardoor verbetert als onderzoeken waaruit dit niet blijkt. 19 20 In ons onderzoek was er statistisch geen significant verschil tussen de combinatie methotrexaat-misoprostol en misoprostol alleen, hoewel in de literatuur wel een verschil wordt gevonden in het voordeel van de combinatie. 21 Het kan zijn dat dit te maken heeft met het vochtig maken van de misoprostol vóór het inbrengen in de vagina. In een ander onderzoek werden Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 1 maart;152(9) 507
daarmee vergelijkbare resultaten behaald als met de combinatie mifepriston-misoprostol. 20 Wij vonden in ons onderzoek geen significant verschil tussen de zwangerschapsduur en het succes van. Wel moet in aanmerking worden genomen dat bij een zwangerschapsduur van meer dan 7 weken vaker voor een curettage werd gekozen, door patiënte zelf dan wel op aanraden van ons, gezien de resultaten van medicamenteuze in de literatuur. 22 De werd bij zwangerschappen korter dan 7 weken wel vaker in één keer gerealiseerd. Dit komt overeen met de literatuur, waaruit blijkt dat medicamenteuze bij jonge zwangerschappen zeker zo effectief is als abortus door middel van curettage. 1 17 conclusie Medicamenteuze was op Curaçao een veilige en goedkope methode met weinig kans op complicaties. De behandeling was gemakkelijk uitvoerbaar in de eerste lijn en vormde een goed alternatief voor abortus per curettage. De patiënte dient van tevoren wel te vernemen dat er een kleine kans bestaat dat deze methode niet slaagt. J.P.Stolk, softwareontwerper, en dr.j.f.alberts, medisch socioloog, droegen bij aan dit artikel. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 1 mei 2007 10 Wiebe E, Dunn S, Guilbert E, Jacot F, Lugtig L. Comparison of abortions induced by methotrexate or mifepristone followed by misoprostol. Obstet Gynecol. 2002;99(5 Pt 1):813-9. 11 Goldberg AB, Greenberg MB, Darney PD. Misoprostol and pregnancy. N Engl J Med. 2001;344:38-47. 12 Ngai SW, Tang OS, Chan YM, Ho PC. Vaginal misoprostol alone for medical abortion up to 9 weeks of gestation: efficacy and ac cept - ability. Hum Reprod. 2000;15:1159-62. 13 Billings DL. Misoprostol alone for early medical abortion in a Latin American clinic setting. Reprod Health Matters. 2004;12(24 Suppl): 57-64. 14 Carbonell JL, Rodriguez J, Velazco A, Tanda R, Sánchez C, Barambio S, et al. Oral and vaginal misoprostol 800 microg every 8 h for early abortion. Contraception. 2003;67:457-62. 15 Carbonell I, Esteve JL, Velazco A, Varela L, Cabezas E, Fernández C, et al. Misoprostol 3, 4 or 5 days after methotrexate for early abortion. A randomized trial. Contraception. 1997;56:169-74. 16 Wiebe ER. Misoprostol administration in medical abortion. A comparison of three regimens. J Reprod Med. 2001;46:125-9. 17 The care of women requesting induced abortion. Evidence-based guideline no 7. Londen: Royal College of Obstetricians and Gynaecologists; 2004. 18 Clark WH, Hassoun D, Gemzell-Danielsson K, Fiala C, Winikoff B. Home use of two doses of misoprostol after mifepristone for medical abortion: a pilot study in Sweden and France. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2005;10:184-91. 19 Creinin MD, Carbonell JL, Schwartz JL, Varela L, Tanda R. A randomized trial of the effect of moistening misoprostol before vaginal administration when used with methotrexate for abortion. Contraception. 1999;59:11-6. 20 Jain JK, Meckstroth KR, Mishell jr DR. Early pregnancy termination with intravaginally administered sodium chloride solution-moistened misoprostol tablets: historical comparison with mifepristone and oral misoprostol. Am J Obstet Gynecol. 1999;181:1386-91. 21 Creinin MD, Vittinghoff E. Methotrexate and misoprostol vs misoprostol alone for early abortion. A randomized controlled trial. JAMA. 1994;272:1190-5. 22 Creinin MD. Methotrexate and misoprostol for abortion at 57-63 days gestation. Contraception. 1994;50:511-5. Literatuur 1 Kleiverda G. Vroege medicamenteuze : goede, maar in Nederland weinig gebruikte methode. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:766-9. 2 Wijsen C. Jaarverslag Landelijke abortus registratie 2003. Utrecht: Rutgers Nisso Groep; 2004. 3 Rademakers J, Koster E, Jansen-van Hees AC, Willems F. Medical abortion as an alternative to vacuum aspiration: first experiences with the abortion pill in the Netherlands. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2001;6:185-91. 4 Lafaurie MM, Grossman D, Troncose E, Billings DL, Chávez S. Women s perspectives on medical abortion in Mexico, Colombia, Ecuador and Peru: a qualitative study. Reprod Health Matters. 2005;13:75-83. 5 Costa SH. Commercial availability of misoprostol and induced abortion in Brazil. Int J Gynaecol Obstet. 1998;63(Suppl 1):S131-9. 6 Schaff EA, Eisinger SH, Stadalius LS, Franks P, Gore BZ, Poppema S. Low-dose mifepristone 200 mg and vaginal misoprostol for abortion. Contraception. 1999;59:1-6. 7 Ashok PW, Penney GC, Flett GM, Templeton A. An effective regimen for early medical abortion: a report of 2000 consecutive cases. Hum Reprod. 1998;13:2962-5. 8 Gouk EV, Lincoln K, Khair A, Haslock J, Knight J, Cruickshank DJ. Medical termination of pregnancy at 63 to 83 days gestation. Br J Obstet Gynaecol. 1999;106:535-9. 9 Creinin MD. Medical abortion with methotrexate 75 mg intramuscularly and vaginal misoprostol. Contraception. 1997;56:367-71. Abstract Good results of early medicinal pregnancy termination in a general practice on Curaçao Objective. To evaluate the results of early medicinal pregnancy termination. Design. Prospective, non-blinded, clinical study. Method. Between 2001 and 2005, 371 women presented to a mediumsized solo general practice in the centre of Willemstad, Curaçao, to request termination of an undesired pregnancy. Of these women, 74 first indicated a preference for abortion via curettage, and the remaining 297 chose to be treated medicinally. In the first trimester of the pregnancy, they were given methotrexate i.m. and misoprostol vaginally 3-5 days later, or only misoprostol vaginally when methotrexate was unavailable. The result was evaluated by abdominal echography two days after the treatment. Results. The result of the medicinal pregnancy termination could be determined in 271 of the 297 women. In 219 (81%) of these, the pregnancy had been terminated after a single treatment, and in 29 (11%) success was achieved after a second vaginal administration of misoprostol. The total success rate of the medicinal pregnancy termination was 92% (248/271). Curettage was required in 23 women (8%) after the medicinal treatment had failed. There was no significant difference in success rate between treatment with the methotrexate-misoprostol combination and treatment with misoprostol alone. Conclusion. Medicinal pregnancy termination with methotrexate and misoprostol, or with misoprostol alone, was a safe method with a relatively small risk of an ongoing pregnancy. It was a good alternative for surgical abortion. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:504-8 508 Ned Tijdschr Geneeskd. 2008 1 maart;152(9)