Familievereniging geestelijke gezondheid Macht en kracht Zorgrelaties in verandering Internering!? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Elke De Groote Martine De Moor Similes kantoor Oost- en West- Vlaanderen 18 september 2012 www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Internering!? Getuigenis van een moeder Voorstelling familiewerking Similes Martine De Moor - Similes Zorgequipes internering Frea Lauwaert Zorgequipe Gent Omdat ieder puzzelstukje belangrijk is Elke Verhaert Sint-Jan Baptist Zelzate Vragen? www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Internering!? Getuigenis van een moeder Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Similes 18 september 2012 www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Voorstelling Similes Families van geïnterneerden Internering!? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Martine De Moor Similes kantoor Oost- en West- Vlaanderen 18 september 2012 www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Similes familiewerking geestelijke gezondheidszorg Begeleiding en ondersteuning bieden De stem van familieleden hoorbaar maken www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Similes (Latijn) = gelijken, gelijkwaardigheid Familieleden zijn gelijken in de zorg voor hun psychisch ziek familielid Familieleden en hulpverleners staan samen (gelijk) in voor de zorg van de zieken www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid De pijlers van Similes Informatie Lotgenotencontact: gesprek en ontmoeting Vorming Ontspanning Belangenbehartiging www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Werking van Similes: kringwerking Regionale kringen Ziekenhuiskringen Themagroepen o.a. Similes Families van geïnterneerden www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Similes Families van geïnterneerden Ontstaan www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Ontstaan Opstart juni 2010 Uitbouw samenwerkingsverband Justitieel Welzijnswerk Gent Centrum OBRA werking Ontgrendeld Forensisch Zorgcircuit PC Sint-Jan Baptist Zelzate Het Zorgteam gevangenis Gent Similes www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Waarom Impact van een psychiatrische ziekte op het gezin De balans draagkracht/draaglast Het dubbel taboe www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Belastingsfactoren (1/2) Zorg dragen Tijd nemen voor je zieke gezinslid (luisteren, zorgen, bezoeken, ) Op bezoek gaan Toezicht houden op medicatiegebruik Extra kosten (hulpverlening, medicatie, ) Onvoldoende tijd voor sociale en familiale relaties Familieleden gaan zich isoleren www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Belastingsfactoren (2/2) Gevoelens van onmacht en angst Gevoelens van kwaadheid Schaamte Gevoelens van schuld Zorgen om de toekomst Zorgen om de gezondheid van de patiënt Verdriet en verlieservaring www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Doelstellingen (1/2) Aandacht en ondersteuning geven Activiteiten organiseren Informatie Ontmoeting www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Doelstellingen (2/2) Krachten bundelen Justitieel Welzijnswerk Gent Het Zorgteam gevangenis Gent Centrum OBRA werking Ontgrendeld Forensisch Zorgcircuit PC Sint-Jan Baptist Zelzate Similes en familiebetrokkenen Belangenbehartiging www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Werking Organisatie eerste ontmoetingsnamiddag (juni 2010) Organisatie eerste inforeeks (najaar 2011) www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Een eerste reflectie Nood aan dergelijk initiatief! Goede opkomst: familieleden en hulpverleners Informeel contact wordt sterk gewaardeerd Samenwerking biedt een grote meerwaarde aan het initiatief Unieke kans voor de familie om hulpverleners te ontmoeten (gevangenis) Laagdrempelig www.similes.be
Familievereniging geestelijke gezondheid Toekomst Organisatie tweede inforeeks te Gent: najaar 2012 Organisatie ontmoetingsmoment: voorjaar 2013 Meer info: www.similes.be www.similes.be
ZORGEQUIPES Internering GGZ-congres 18 en 19 september 2012 Frea Lauwaert Maatschappelijk Assistente Zorgequipe Gent
OVERZICHT Introductie Internering Voorstelling Zorgequipes Praktijkvoorbeeld: Zorgequipe Gevangenis Gent Voorstelling Zorgequipes 20
INTERNERING Geen schuld, wel straf? Copyright Lieven Nollet
INTERNERING Strafbaar feit + ontoerekeningsvatbaar Geen straf, wel: juridische beveiligingsmaatregel Onbepaalde duur Wet ter bescherming van de maatschappij (1964) CBM (Commissie ter Bescherming van de Maatschappij) Voorstelling Zorgequipes 22
Geïnterneerden in Vlaamse Gevangenissen: populatie Cijfers 3 februari 2012 1126 geïnterneerden in de Belgische gevangenissen = 10% van de penitentiaire bevolking (11210) Antwerpen: 89 Brugge: 30 Gent: 127 Leuven Hulp: 38 Merksplas: 332 Turnhout: 60 Vorst: 87 350 300 250 200 150 100 50 0 Antwerpen Brugge Gent Leuven Hulp Merksplas Turnhout Vorst Voorstelling Zorgequipes 23
Geïnterneerden in Vlaamse Gevangenissen: diagnose Werkgroep Forensisch Psychiatrisch Zorgcircuit 2005 o.l.v. Prof. Cosyns 30% persoonlijkheidsstoornis 29% psychotische stoornis 17% mentale beperking 13% parafilie 7% middelengebruik en middelenafhankelijkheid 2% impulscontrolestoornis MAAR: 75% multiple diagnose!!! Voorstelling Zorgequipes 24
Voorstelling Zorgequipes
SITUERING Federale Overheidsdienst Justitie Directoraat-generaal E P I Dienst Gezondheidszorg gevangenissen (DGZG) Psychomedische zorgequipe Het Zorgteam (2007) Antwerpen Jamioulx Brugge Lantin Gent Mons Leuven Hulp Namur Merksplas Paifve Turnhout Vorst Voorstelling Zorgequipes 26
DEFINITIE - DOELSTELLING Basiswet recht op gelijkwaardige zorg Circulaire 1800 van Minister Onkelinx, toenmalig minister van Justitie definiëring van de zorgequipes: Multidisciplinair Netwerk van aangepaste zorg Behoud en bevorderen van fysieke, psychische en sociale mogelijkheden Pretherapeutische motivering met het oog op reclassering (ambulant/residentieel) Voorstelling Zorgequipes 27
DOELGROEP (Circulaire 1800) beklaagden die zijn opgenomen ter observatie; geïnterneerden waarvan de situatie al dan niet definitief is; andere gedetineerden op beslissing van de zorgpsychiater. MAAR: vraag > aanbod!!! Voorstelling Zorgequipes 28
DOELGROEP Er is een waaier aan problematieken: Agressiehanteringsproblematiek Impulsiviteit Middelgebruik misbruik Persoonlijkheidsstoornissen Depressie Schizofrenie Psychopathie Lage frustratietolerantie Mentale beperking Dubbeldiagnose Specifieke aanpak vereist! Voorstelling Zorgequipes 29
ZORG PSD Basiswet splitsing zorg expertise Zorg = zorgteam Expertise = Psychosociale Dienst PSD (reclassering) 2 gescheiden multidisciplinaire teams Zorgteam beroepsgeheim PSD Meldingsplicht (tov directie, CBM, enz) Voorstelling Zorgequipes 30
KENMERKEN Elke equipe is verschillend infrastructuur, methodiek/visie personeel, directie, doelgroep (AIBV, DVA Brugge, ) Er is een samenwerking met verschillende diensten: Penitentiair Bewakingsassistenten (PBA s) Medische dienst Directie Vlaamse gemeenschap Psychosociale Dienst (PSD) Voorstelling Zorgequipes 31
Voorstelling ZORGEQUIPE Gent
Gevangenis Gent Voorstelling Zorgequipes 33
SAMENSTELLING: multidisciplinair psychiater psycholoog/coördinator maatschappelijk assistente ergotherapeute opvoedster bewegingstherapeut psychiatrisch verpleegkundigen Voorstelling Zorgequipes 34
DOELGROEP Geïnterneerden Beklaagden in observatie gesteld Gedetineerden enkel op beslissing van zorgpsychiater na teamoverleg Voorstelling Zorgequipes 35
WERKING Traject bij binnenkomen van doelgroep: Onthaalgesprek Teambespreking Opstellen zorgplan Doelgerichte activiteiten & begeleiding Bijgestaan door PBA s ZORG (Zorgbeambten) Voorstelling Zorgequipes 36
WERKING Motiveren tot doelgerichte activiteit via Individueel medicamenteuze ondersteuning crisisopvang begeleiding psychiatrisch psychosociaal psychologisch context begeleiding bij UV, intake, ondersteuning sociaal administratief pedagogisch werk ADL kantine Groepsaanbod zorgwerkhuis zorgwandeling sportactiviteiten fitness loopsessie bewegingsessie relaxatie buikspieroefeningen ergo groepsontbijt kooksessie bibliotheek weekafsluiting projectmatige activiteiten Voorstelling Zorgequipes 37
Individuele opvolging: KANTINE Voorstelling Zorgequipes 38
Groepsaanbod: ZORGWANDELING Beperkte groep Veilige, beschermende omgeving Onder begeleiding Minimaliseren prikkels Dagelijks Voorstelling Zorgequipes 39
Groepsaanbod: ZORGWERKHUIS Aangepast werk Individueel werkschema mogelijk Minimaliseren prikkels Individuele opvolging Lagere werkdruk, meer pauzemomenten, rustig tempo Op vrijdag: ontbijt voor zorgwerkers Voorstelling Zorgequipes 40
Groepsaanbod: BEWEGINGSTHERAPIE Fitness Buikspieroefeningen Groepssporten Individuele relaxatie Loopsessie Voorstelling Zorgequipes 41
Groepsaanbod: CREA + PROJECTWERKING Voorstelling Zorgequipes 42
PARTNERS Diverse samenwerkingsverbanden met interne en externe diensten Centra Geestelijke Gezondheidszorg VDAB Justitieel Welzijnswerk Centrum OBRA Similes enz. Bijvoorbeeld: bijzondere bezoekactiviteit voor geïnterneerden samenwerking zorgteam, OBRA, JWW 3x/jaar op zondagnamiddag: activiteit (gezelschapsspelen, hapjes maken, enz) met bezoek in kleine groep - onder begeleiding doel: minimaliseren prikkels + contact met familie herstellen of optimaal behouden, gelet op de vaak ernstige psychiatrische problematiek/mentale beperking Voorstelling Zorgequipes 43
KNELPUNTEN Ontoereikende teamsamenstelling Stijgend aantal geïnterneerden Contextuele factoren Gevangenis aangepaste setting voor doelgroep Ondanks zorgaanbod: geen gepaste behandeling Context van detentie nefast voor doelgroep Spanningsveld veiligheid - zorg Reclassering verloopt traag en moeilijk Voorstelling Zorgequipes 44
Bedankt voor de interesse! 45
Omdat ieder puzzelstukje belangrijk is! Elke Verhaert Outreachmanager criminologe Forensisch Zorgcircuit Zelzate
Onderzoeksproject 2007 Kennis en medewerking van familieleden en kennissen van geïnterneerden opgenomen op een forensisch psychiatrische afdeling (Verhaert E., Van Buggenhout M., Van Dorpe R. en Sels L.) 1. Literatuurstudie 2. Enquête familie 3. Vragenlijst medewerkers 4. Interventies: brochure & informatienamiddag
Literatuurstudie Verschillende noden bij familie: Erkenning van de emotionele belasting Communicatie Samenwerking Individuele coaching van gezinnen Taboedoorbrekende maatregelen Meer zorgvormen
Besluiten enquête familie & bevraging medewerkers Kennis omtrent internering en de behandeling op de forensische units was niet optimaal bij de familie leden. Op vlak van communicatie tussen medewerkers en familieleden kon het nog beter. De samenwerking tussen medewerkers en familie verliep niet slecht (familieleden kozen slechts in een zeer kleine minderheid voor een item dat door medewerkers als lichte tegenwerking werd gescoord.
Interventies Er werd een brochure voor het forensisch zorgcircuit ontwikkeld en verdeeld. Er werd een informatienamiddag georganiseerd voor familieleden en belangrijke derden.
De informatienamiddag Vnl. interesse voor: Therapieaanbod Taken van de begeleiding Kennismaking met de medewerkers Casusvoorstelling Herintegratie in de maatschappij
Opmerkingen van deelnemers m.b.t. de informatienamiddag: dank voor het warme onthaal, vooral respect voor de patiënt en zijn familie heeft deze fijne namiddag getekend, balsem op een gewonde ziel van familie voor herhaling vatbaar en het is interessant zeer interessante namiddag, zo krijg je eindelijk een nagenoeg volledig beeld van hoe het hier aan toe gaat, wil iedereen uitvoerig bedanken voor de begeleiding van mijn, hij heeft een grote vooruitgang geboekt en dat komt vooral door zichzelf maar ook door de begeleiding, dank u ik zou graag willen weten of mijn hier nog lang zou moeten blijven ik vond iedere spreker op zijn/haar domein zeer interessant en ben vooral getroffen over de respectvolle, menselijke en deskundige omgang met de patiënten, de individuele aanpak, de hele begeleiding en de manier waarop beveiliging en menselijke opvang hand in hand gaan, dat de mens achter de dader gezien wordt, met respect naar slachtoffers en maatschappij toe, als familie doet het deugd dat je zoon of dochter niet langer alleen als dader gezien wordt, maar ook als mens in nood en dat er hulp en begeleiding aangeboden wordt, bedankt het was positief, met veel respect, dank en waardering aan u allen alles was zeer duidelijk weergegeven, hartelijk proficiat en dank voor koffie en taart ik voelde mij al direct op mijn gemak bij het binnenkomen in de zaal toen ik verwelkomd werd door drie charmante begeleiders die mij een drankje aanboden, dank u wel daarvoor naar mijn idee is deze informatie zeer nuttig maar het liefst wordt deze gegeven beter 1 à 2 maand na de opname, vele info heb ik eigenlijk pas vandaag gehad, dus graag deze info sneller verstrekken aan de familie a.u.b. (vooral rond internering blijft men soms in de kou staan) goed voorstel van alle medewerkers voor te stellen
En dan ook verder De familiedagen op de forensische longstayafdelingen (1 à 2 maal per jaar) De gezinsbegeleiding (systeemtherapeut FZC)
En nog verder Samenwerkingsverband met Similes Werkgroep families van geïnterneerden Familiedagen CAT Nabije toekomst: familiedagen Ligarsa (forensisch dagcentrum Zelzate)
En... vaak nog te weinig! Een opdracht voor ieder van ons. Dank voor uw aandacht! Elke Verhaert Outreachmanager Ligarsa Oostkade 24 9060 Zelzate Tel: 09/342.28.28 of 0474/46.72.57 elke.verhaert@fracarita.org
Familievereniging geestelijke gezondheid Vragen? Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen www.similes.be