Comazuipen in Vlaanderen

Schooljaar 2007-2008 ACTUA Actualiteitenmagazine april 2008 teksten: P-Magazine 22 januari 2008 Comazuipen in Vlaanderen In Nederland luiden dokters de alarmbel over een redelijk gestoorde trend: comazuipen. Jonge tieners kappen in recordtempo industriële hoeveelheden alcohol achterover en drinken zich zo het ziekenhuis in. Hard moeten we daar niet om lachen, want ook een deel van de Vlaamse jeugd hangt zwaar aan de fles. Pagina 1 van 18

C omazuipen komt overgewaaid uit Duitsland. Daar heeft de Trinkjugend het Komasaufen und Kampftrinken uitgeroepen tot nationale sport. Het aantal tieners dat stomdronken in de ziekenhuizen wordt afgeleverd, is in vijf jaar tijd verdubbeld. Wedstrijddrinken wordt aangemoedigd door de zogenoemde all you can drink-party s, waarbij iedereen een vrij hoge inkomprijs betaalt, maar voor dat geld wel onbeperkte hoeveelheden drank mag bestellen. En dat eist af en toe slachtoffers. In Berlijn raakte begin vorig jaar een 16-jarige scholier in coma nadat hij in korte tijd 52 glazen tequila had gedronken. Hij overleed enkele dagen later. Er barstte meteen een nationale discussie los over alcoholmisbruik bij jongeren. Ook in Nederland luiden de alarmbellen. Nederland 3 wijdde al een reportage aan comazuipen (die onlangs ook te zien was in Koppen). Daarin kwamen de 13-jarige Jimmy en de 14-jarige Suzanne aan het woord. Jimmy was in coma geraakt nadat hij op een dinsdagmiddag één liter Safari(een likeur van exotische vruchten) had gedronken. Suzanne had samen met vriendinnen whisky, bier en een fles perenlikeur weggewerkt. Nog een paar druppels meer en ik was dood geweest. Sindsdien ondervond het meisje leer- en concentratieproblemen. De Nederlandse kinderarts Nico van der Lely windt er geen doekjes om: Het is wachten tot een aantal kinderen zich dood drinkt. Van der Lely houdt zich al jaren bezig met het fenomeen. Hij richtte een speciale alcoholpolikliniek op in Delft. Daar worden de alcoholpatiëntjes onderzocht en hun ouders voorgelicht. In de periode 2000-2005 zag Van der Lely het aantal spoedopnames verzestienvoudigen. VAN DER LELY: De kinderen die ik te zien krijg, kunnen niet meer ademen. En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Comazuipen heeft zich over heel het land verspreid. Heel veel jongeren doen het, maar kunnen een spoedopname nipt vermijden. Ga maar eens kijken op schoolfeestjes: je schrikt je lam. Uit een onderzoek dat ik samen met de Universiteit van Twente heb gedaan, blijkt dat er in de eerste helft van vorig jaar 240 kinderen tussen 12 en 17 met een alcoholvergiftiging werden afgeleverd in een Nederlands ziekenhuis. Tweederde had sterkedrank gedronken en meerdere soorten alcohol door elkaar gemixt. Gelukkig begint de politiek stilaan te begrijpen hoe erg het hier is. Maar comazuipen is geen puur Hollands probleem, hoor. Het gebeurt overal in Groot-Brittannië, Oostenrijk, Duitsland Zelfs de traditionele wijnlanden Frankrijk, Italië en Spanje gaan voor de bijl. Geloof me, het komt bij jullie ook. Het mateloos drinken - ook binge drinking genaamd - is altijd in geweest bij jongeren. Hoe komt het dat het nu zo uit de hand loopt? VAN DER LELY: Vroeger dronken we bier en was roken veel populairder dan drinken. Jongeren hebben tegenwoordig ook veel meer geld op zak. Als ze te weinig hebben, leggen ze samen voor een fles sterkedrank uit de nachtwinkel. Maar de belangrijkste reden is dat er nu veel meer verschillende, hippe drankjes op de mart zijn. Als je 9 bent en je drinkt een liter alcohol, ben je dood. Maar die nieuwe drankjes zitten tjokvol suiker, waardoor je de alcohol amper proeft. Daar kappen die kinderen in een halfuur twee liter van weg. Het wordt hoog tijd dat die smerige drankjes van de markt worden gehaald. Waarvoor dient de staat anders nog? Toch om de jeugd te beschermen? Drinken de jongeren zich bewust een black-out of hebben ze zich laten verrassen door de drank? VAN DER LELY: Het overkomt ze. Er is geen normaal denkend mens die de avond ingaat met het idee: vanavond drink ik mezelf aan het beademingsapparaat. Maar jongeren experimenteren wel met drank. Ze willen ontdekken hoe ver ze kunnen gaan. Als wij te veel drinken, beginnen we te lallen en te waggelen. Dat zijn de waarschuwingssignalen van ons lichaam. Kinderen hebben dat niet. Bij hen gaat gewoon plots het licht uit. En dan zakken ze in elkaar. Is het een jongenszaak of doen meisjes vrolijk mee? VAN DER LELY: Voor het jaar 2000 ging het vooral om stoere jongens die wilden tonen hoeveel bier ze konden drinken. Maar in heel Nederland krijgen we 50 procent meisjes binnen. Die zijn gek op die zoete troep en dat verklaart hun inhaalbeweging. Ook het aantal promille dat die kinderen in hun bloed hebben, stijgt. Vorig jaar was het gemiddeld 1,7. Dit jaar al 1,8. en ik vrees dat het nog zal stijgen. Pagina 2 van 18

Drinken voor de kick Als het regent in Nederland en Duitsland, druppelt het dan in Vlaanderen? De taferelen op de Antwerpse kerstmarkt deden onlangs vermoeden van wel. Aan de verleidelijk dampende kraampjes bleken de glühwein, jenevers en alcopops wel heel populair bij tieners. Eén meisje van 14 werd compleet lamgezopen afgevoerd met de ambulance. Burgemeester Patrick Janssens kondigde prompt een strikt alcoholverbod af voor jongeren onder 18. Enkel bier en wijn waren nog toegelaten. Minderjarigen mochten zelfs geen alcoholische dranken meer bij zich hebben. Omdat, zo lichtte zijn woordvoerster toe, de politie merkt dat jongeren in de supermarkten flessen sterkedrank kopen en die op de kerstmarkt in recordtempo leegdrinken, met alle gevolgen van dien: wildplassen, braken en vechtpartijen. Toch betwist de Vereniging voor Alcohol en andere Drugsproblemen dat comazuipen bij de Vlaams jeugd al wijd en zijd verspreid is. MARIJS GEIRNAERT(directrice VAD): Het gebeurt wel eens dat een kind met een zware alcoholvergiftiging in het ziekenhuis wordt afgeleverd, maar het blijven uitzonderingen. Ook de stelling dat meisjes tegenwoordig eerder drinken, is voor ons nog niet bewezen. Maar we blijven op onze hoede. In Nederland is comazuipen ook plotseling opgedoken. Ik sluit dus niet uit dat het straks ook naar hier overwaait. Een rondvraag bij enkele spoedartsen toont aan dat er in Vlaanderen wel degelijk een stijgende trend is. De slachtoffers worden ook steeds jonger. MARC SABBE(urgentiearts UZ Leuven): Het is duidelijk dat comazuipen ook bij ons al bestaat. Vooral na de examens merken we dat op de spoeddienst. En wij zien enkel de ergste gevallen, want jongeren bellen tegenwoordig niet meer zo snel een ambulance. In groepen waarin jongeren gewend zijn om veel te drinken, wordt er niet snel gepanikeerd. Ze kennen het fenomeen en denken te weten wat ze moeten doen. De meeste jongeren die worden binnengebracht, hebben zich laten verrassen. Maar er zijn er ook die toegeven dat ze wilden experimenteren of zich doelbewust hebben laten gaan. Op festivals zie je hetzelfde fenomeen. Je vraagt je af hoe kinderen van 14 het in hun hoofd halen om zich zo toe te takelen. Toch verbaast het me niet dat de slachtoffers almaar jonger worden. Dat is toch met alles zo? Kinderen hebben jonger seks, grijpen op jongere leeftijd naar genotsmiddelen en sommigen ondernemen op hun 12 de al een zelfmoordpoging. Onze maatschappij wordt sneller. Jongeren krijgen zo veel informatie en impulsen uit de media en de reclamewereld. Daar worden ze nieuwsgierig van. MYRIAM AZOU(voorzitter Vlaamse Vereniging voor Kinderverzorging): Per jaar krijgen we hier een drietal kinderen van 13 jaar of jonger met een alcoholvergiftiging binnen. De jongste was 9. Hij had een volledige bak bier leeg gedronken. Hij was benieuwd hoe dat voelde. Je merkt ook dat de meisjes een inhaalbeweging hebben gemaakt. Nochtans kunnen ze er een stuk slechter tegen. STAN ANSOMS(dokter en alcoholspecialist): Er is in Vlaanderen wel degelijk iets aan het gebeuren. Comazuipen heeft hier nog geen Nederlandse proporties aangenomen, maar het is zonneklaar dat onze jongeren meer en meer doelbewust drinken om in een roes te geraken. Binge drinking - het in korte tijd nuttigen van zes glazen alcohol - raakt ingeburgerd. Is dat fenomeen wel zo nieuw? Wij dronken als tiener ook elk weekend stevig door. ANSOMS: Het fenomeen is niet nieuw, maar het wordt extremer. De hedendaagse jongeren kiezen vaker voor sterke drank in plaats van voor ons brave pintjes. Bovendien drinken ze alsof het om een drug gaat. Ze gebruiken de alcohol om heel snel een hevige roes te voelen, om te zien hoe ver ze kunnen gaan. En dat is gevaarlijk. Op die manier word je geen sociale drinker. Ik vrees dat we een nieuwe generatie alcoholisten aan het kweken zijn. Jong geleerd is oud gedaan. Uit alle studies blijkt dat hoe jonger iemand begint te drinken, hoe meer kans hij loopt om alcoholist te worden. Wodka in de boekentas Bij Project Jongeren, dat is ontstaan vanuit de Anonieme Alcoholisten, wordt het comazuipen bijzonder ernstig genomen. Ex-alcoholici worden als ervaringsdeskundigen steeds vaker gevraagd om in scholen te komen spreken. Ze merken dat comazuipen cool is. AGNES: Allez mevrouw, dat is tocht tof om uw eigen eens van de planeet te zuipen?" Dat soort dingen krijg ik te horen in klassen van 14-jarigen. Onlangs vroeg een meisje: "Zeg zo'n black-out, kan dat kwaad? Want ik heb dat al twee jaar twee keer per week." Pagina 3 van 18

FRANCOIS: De jongeren weten heel goed wat er allemaal op de markt is. Zelfs 13-jarigen kennen het allemaal; de breezers, likeuren, energiedranken met alcohol, proefbuisjes met sterke drank, tubes met alcoholgel, ijlolly s die gelijk staan met een pintje bier. Nu is er zelfs wijn in tetrabrik op de markt. Allemaal speciaal gericht op jongeren. En veel van die drankjes bevatten 15 of 20% alcohol. Die producten werken het comazuipen in de hand. Een 12-jarige lust geen bier, maar dat mierzoete spul krijgt hij wel binnen, hoor. Bier is veel betrouwbaarder. Als je daar te veel van op hebt, voel je dat. Van sterke drank krijgen die kinderen pas nadien een klets achter hun oren. AGNES: Dat thuis indrinken is een kwalijke trend. Jongeren leggen hun zakgeld bij elkaar om een paar flessen sterkedrank te kopen en nestelen zich thuis in de zetel; Dat creëert een vals veiligheidsgevoel. Want als je lekker in de zetel zit, wat maakt het dan nog uit dat je niet meer op je benen kunt staan? Thuis drinken ze nog veel meer. FRANCOIS: Wij Belgen hoeven ons niks wijs te maken. Als het comazuipen in Nederland, Duitsland, Engeland en Oostenrijk in is, waarom zou onze jeugd daar dan niet aan meedoen? Het zit overal. Kijk naar de all you can drink-party s, de drankspelletjes die ze doen, de zuipkaarten op fuiven waar wedstrijden mee worden gehouden. Degene die het langst op zijn benen kan blijven staan, is de held.; AGNES: De jongste maanden hebben we vijf jongeren over de vloer gehad. De oudste was 16. Degene die er het minst erg aan toe was, had 2,8 promille in zijn bloed op het moment dat ze hem het ziekenhuis indroegen. Dat staan gelijk met minimum vijftien pinten bier, hè. Het maximum was 4 promille. Dan ben je bijna dood." FRANCOIS: "Je moet eens kijken hoeveel lege drankflessen er op speelpleintjes en in de buurt van scholen liggen. Sommige jongeren zie je aan de schoolpoort al samen breezers drinken. Om acht uur 's morgens! En dan de mensen die naar hun werk vertrekken nog uitlachen ook!" AGNES: " Veel ouders weten niet wat hun kinderen allemaal uitspoken. Sommige jongeren smokkelen de flessen drank in hun boekentas mee naar hun kamer: pc, PlayStation, stereo, tv, Wij krijgen telefoons van panikerende moeders die in de tas van zoonlief twee flessen Spa Reine hebben gevonden. Gevuld met wodka." FRANCOIS: De voorbeelden uit de media helpen ook niet,hè. Alle aandacht voor die stomme, zatte Paris Hilton. Of Amy Winehouse! Die is zo verslaafd aan drank en drugs dat ze het waarschijnlijk niet zal overleven. Maar jongeren spiegelen zich daaraan. Ze willen ook op het randje balanceren. AGNES: Maar het grootste probleem is dat jongeren tegenwoordig veel centen hebben, terwijl ze verstikkend alleen zijn. Ik heb om drie uur s nachts eens een dronken meisje aan de lijn gekregen. Ik stelde voor om samen met haar ouders eens met ons te komen praten. Ze lachte daarmee: Mevrouw, ik zie ons ma en onze pa één keer om de twee weken en voor de rest heb ik drie keer per week een huishoudster. Of ik nu drie of dertig flessen uit de kelder haal, niemand merkt daar iets van.dat zijn vogels voor de kat, hè. Kennen jullie kinderen die elke dag hun dosis alcohol nodig hebben? AGNES: Een jongen mailde mij onlangs: Ik ben 14 en drink regelmatig een pintje. Elke dag na school dronk hij een pint of vier. En op vrijdag dronk hij er tien à twaalf, tot hij door zijn knieën zakte. En dan lachten mijn vrienden mij uit, schreef hij. Ik heb hem aangeraden om eens goed na te denken over zijn gebruik. Wat gaat zo n gast nodig hebban als hij 18 is? En hoe betaalt hij dat? tekst: Raf Liekens GESPECIALISEERD KINDERARTS NICO VAN DER LELY Als u te veel drinkt, begint u te lallen en te waggelen. Dat zijn onze waarschuwingssignalen, kinderen hebben dat niet. Bij hen gaat gewoon plots het licht uit. Pagina 4 van 18

HOE SCHADELIJK IS COMAZUIPEN? Die kinderen drinken zich gewoon oliedom Volgens de Nederlandse kinderarts Nico van der Lely is de impact van comazuipen op de hersenen van jonge tieners ronduit dramatisch. geheugen zwaar aantasten. Alcohol stopt de groei van de hersenen. Bij kinderen is die impact uiteraard groter dan bij volwassenen. NICO VAN DER LELY: Die impact wordt ongelofelijk onderschat. Ik heb kinderen in een halfjaar tijd zien afglijden van ASO naar Bijzonder Onderwijs. Eén boosdoener: overmatig alcoholgebruik. Die kinderen drinken zich gewoon oliedom. Hoe jonger je bent, des te groter de schade die comazuipen in je lijf aanricht. De hersenen van die kinderen zijn nog niet ontwikkeld. Ze moeten nog beïnvloed worden door de geslachtshormonen. Als je die hersenen gaat marineren in alcohol, komen ze nooit tot ontwikkeling. Hun geheugen en denkvermogen gaat met rasse schreden achteruit. Dat zie je overduidelijk op echo s. En voor alle duidelijkheid: één keer zwaar over de schreef gaan, kan genoeg zijn. Bovendien is de schade onherstelbaar. MARC SABBE(urgentiearts): Dat je na één keer over de schreef gaan, al blijvende hersenschade aanricht, lijkt me overdreven. Tenzij je écht in een coma raakt en zuurstoftekort krijgt. Dat zuurstoftekort tast vooral de organen aan die het meeste zuurstof nodig hebben: de hersenen. Comazuipen houdt serieuze risico s in. Het is inderdaad bewezen dat kinderen die regelmatig heel veel drinken hun denkvermogen en "Als je die hersenen gaat marineren in alcohol, komen ze nooit tot ontwikkeling." AGNES (Project Jongeren): Op dit moment heeft 1 op 10 mensen aanleg om alcoholist te worden. Maar bij de nieuwe generatie zal dat percentage hoger liggen. Want zelfs als je niet genetisch voorbestemd bent, kan je alcoholisme aankweken. Jonge tieners die zich in een paar maanden tijd drie, vier keer in coma drinken, brengen een klik teweeg in hun hersenen. Op die manier maken ze zichzelf voorbestemd om een alcoholprobleem te ontwikkelen. Alcohol is gewoon de ergste hard drug. Wist u dat chronische alcoholisten op dezelfde manier worden behandeld als heroïnejunks? Dat laatste wordt bevestigd door de Nederlandse professor psychofarmacologie doctor M.N. Verbaten. VERBATEN: Heroïne en cocaïne zijn minder giftig dan alcohol. Alcohol is één van de giftigste stoffen die we kennen. Als alcohol nu als nieuwe drug op de markt zou komen, zou het onmiddellijk worden verboden wegens té gevaarlijk, omdat het al zo lang in onze westerse beschaving als normaal wordt beschouwd. Zelfs de Bijbel meldt dat Jezus grote hoeveelheden wijn uitschonk. Pagina 5 van 18

"DE STERKEDRANKENINDUSTRIE MISLEIDT KINDEREN" Dat de producenten van whisky, wodka, jenever, gin en consorten de voorbije jaren hun stinkende best hebben gedaan om hun drankjes hipper en vooral jonger te maken, staat buiten kijf. En ze lijken er ook alles aan te doen om de jeugd aan hun - felkleurige - fles te krijgen. De mooie reclamespots van pakweg Smirnoff en J&B in bioscopen en op jongerenzenders zijn daar het beste bewijs in. Wat doe je eraan? Volgens Nico van de Lely, oprichter van de alcopolikliniek in Delft, moeten alle zoete, verraderlijke drankjes waarmee jongeren zich in coma drinken, van de markt. De Belgische Vereniging voor Alcohol- en Drugproblemen (VAD) wijst vooral de ouders op hun verantwoordelijkheid. Het volwassen geworden kindsterretje Lindsay Lohan liet zich voor haar 21 ste verjaardagsparty overigens sponsoren door Svedka wodka. Dat Lohan net uit een afkickkliniek kwam en inmiddels lid was geworden van de Anonieme Alcoholisten, was geen bezwaar. Mikken de producenten van sterke drank en alcopops bewust op jongeren? GUIDO VAN HAL (socioloog aan de UA en auteur van het boek in Hogere Sferen): Ik heb daar nog geen onderzoek naar gedaan, maar dat valt niet te ontkennen. Zeker de breezers en alcopops lijken op frisdrank. Veel kinderen worden er door misleid. Ze denken dat het onschuldig is, dat het weinig kwaad kan, terwijl er toch een aanzienlijk percentage alcohol in zit. Van de tabaksindustrie weten we dat ze doelbewust op jongeren gemikt heeft omdat mensen zelden nog beginnen te roken na hun 18 de. Het kan best dat de sterkedrankindustrie dezelfde redenering volgt. Kijk naar de kleuren, de merknamen en de dure reclamespots waarmee ze uitpakken. En ook de bierproducenten volgen. Door lichte fruitbiertjes op de markt te brengen, willen ze de stap naar echt bier voor jongeren zo klein mogelijk maken. WIM SCHAMP (ervaren reclameman): Dat de sterkedrankindustrie op jongeren mikt, staat als een paal boven water. En het werkt! Want de sterkedranken zijn allemaal in opmars. Jongeren beginnen zelfs naar Martini te grijpen. Dat was een drankje voor rijpe volwassenen, maar dankzij creatieve en peperdure spots met George Clooney en die prachtige Martinivrouwen is het nu ook populair bij de jeugd. Een tijdje geleden had J&B een mooie stand neergepoot op de Oude Markt in Leuven. Er stond een prachtige kristallen bol, waarin je lichaam twintig keer werd uitvergroot. Binnen kon je J& B krijgen voor één euro, van vier tot zes in de namiddag. Zulke promoties zag je vroeger nooit. Een kind van 14 jaar een glas wijn schenken bij het eten, is gewoon fout. Je geeft die 14- jarige toch ook je autosleutels niet? MARIJS GEIRNAERT(VAD): In onze Bourgondische cultuur is alcohol sociaal aanvaard. Dat merk je goed aan de houding van de ouders. Het wordt dringend tijd dat die hun verantwoordelijkheid opnemen. Uit onderzoek is gebleken dat 63% van de kinderen jonger dan 13 al eens alcohol heeft gedronken. Dat is schokkend veel! Want 40% van die groep ontwikkelt later een alcoholprobleem. De meeste ouders denken dat het geen kwaad kan, omdat het maar één glas is. Maar Wat kan de overheid nog doen? ze vergeten dat kinderen een veel kleiner lichaam hebben. Eén glas voor een volwassene, staat gelijk aan 3 of 4 glazen voor een kind. Een kind van 14 jaar een glas wijn schenken bij het eten, is gewoon fout. Je geeft die 14- jarige toch ook je autosleutels niet? Het is beter om alcoholgebruik uit te stellen tot 16 jaar. GEIRNAERT: Een duidelijke leeftijdsgrens zetten op het gebruik en de aankoop van alcohol. Vandaag mogen kinderen onder de 16 op café geen bier of wijn drinken, maar in de supermarkt kunnen ze het wel kopen. Op sterke drank geldt een verbod tot 18 jaar, maar geen enkele kassierster of nachtwinkeluitbater vraagt de jongeren om hun identiteitskaart. Een algemeen alcoholverbod tot 18 jaar is helaas niet haalbaar. Maar het zou goed zijn als de overheid de lat op 16 jaar legt en dat verbod ook laat controleren. MARC SABBE (urgentiearts): We moeten ervoor zorgen dat het cool wordt om verstandig om te gaan met alcohol. En dat jongeren die zich te buiten gaan aan extremen, zichzelf buiten de groep zetten. Dat is een job voor de overheid en de reclamejongens. Zelf geef ik mijn kinderen al op hun 12 de een fles wijn. Maar ik zeg er meteen bij dat ze nog een paar jaar blijft liggen. Wanneer we die fles dan eindelijk samen soldaat maken, bewaren ze hem nog jaren. Op die manier neem ik de mystiek rond alcohol weg en hoop ik dat mijn kinderen er verantwoord mee leren omgaan. Pagina 6 van 18

Wat doet alcohol met uw lichaam? Alcohol wordt via de maag en de dunne darm in het bloed opgenomen. Via het bloed bereikt de alcohol na ongeveer tien minuten de hersenen. En dan kunt u last krijgen van deze nevenwerkingen. DE BLACK-OUT Alcohol verdooft de hersenen. Het geheugencentrum gaat haperen of valt tijdelijk uit, wat de black-out verklaart. Door de remmende werking van alcohol op het brein worden we ook losser, verliezen we onze concentratie en sneuvelt de zelfkritiek. EUFORIE OF ENORM VERDRIET Een van de snelste invloeden van alcohol is de verstoring van het emotiecentrum. Dat zorgt er normaal voor dat u uw handelingen en emoties min of meer beheerst. Door de alcohol valt die remming weg en wordt u een euforische, luidruchtige spraakwaterval. ONDERKOELING Ook de hypothalamus, een deel van het brein dat instaat voor de warmteregeling in het lichaam, valt uit. Het lichaam reageert niet meer uit zichzelf als het afkoelt. BRAKEN Alcohol irriteert de maagwand, waardoor we spuw- en braakneigingen krijgen. Ook de lever speelt hierin een rol. Bij de verwerking van de alcohol in de lever, worden er giftige moleculen gevormd die aanleiding geven tot misselijkheid en braken. Hoe meer alcohol er moet afgebroken worden, hoe meer giftige moleculen er vrijkomen. HOOFDPIJN Alcohol werkt dehydraterend. Het heeft een remmende invloed op de nieren, waardoor we oneindig moeten plassen. Daardoor raakt het lichaam uitgedroogd. De verlaagde vloeistofdruk in de hersenen zorgt voor hoofdpijn. COMA In een vergevorderd stadium zijn de hersenen zo in de alcohol gedrenkt dat ze het haast opgeven, met bewustzijn of een coma tot gevolg. COMAZUIPEN: DE GEVOLGEN OP LANGE TERMIJN HET SYNDROOM VAN KORSAKOV Een blijvende geheugenstoornis door overmatig alcoholgebruik. Korsakovpatiënten leren moeilijker nieuwe dingen aan, halen zaken door elkaar en lijden aan desoriëntatie. KANKER 3% van de kankers is het gevolg van alcohol. Vooral keelmond- en slokdarmkanker. HART EN BLOED Vanaf het tweede glas verhoogt uw bloeddruk. Comadrinken leidt op termijn tot hartziektes en aanvallen. LEVER Alcohol kan niet worden opgeslagen en moet daarom onmiddellijk in het lichaam worden afgebroken. Dat gebeurt in de lever. Comazuipen overbelast de lever, waardoor levercellen afsterven en het afbraakwerk door steeds minder cellen moet worden verricht. In een vergevorderd stadium maakt de lever de giftige stoffen in het lichaam niet meer onschadelijk. Levercirrose kan dodelijk zijn. SPIJSVERTERINGS- STELSEL Alcohol irriteert de maagwand en veroorzaakt maagslijmvliesontsteking. Het gevolg is brandend maagzuur, gewichtsverlies, een mottig gevoel, braakneigingen en maagzweren. ZWANGERSCHAP Meisjes die op jonge leeftijd heel veel drinken, blijven met een serieuze portie onverwerkte alcohol in hun lijf zitten. Ze lopen een groter risico om kinderen op de wereld te zetten met een laag IQ. SEKSUELE PROBLEMEN Impotentie bij de man en onvruchtbaarheid bij de vrouw zijn gekende neveneffecten van zwaar drinken. BEENDEREN EN SPIEREN Steeds meer studies tonen aan dat zwaar drinken op jonge leeftijd later leidt tot botontkalking. Spierverslapping en huidirritatie komen vaker voor bij drinkers. (RL) Pagina 7 van 18

Het einde van de examenperiode geeft altijd een heldere blik op het drinkgedrag van de Vlaamse jeugd. Vlak voor de kerstvakantie stellen wij ons op in de kroegenbuurt van een kleine provinciestad. De cafés zitten tjokvol minderjarigen die het einde van de lijdensweg vieren of een rampzalig rapport wegspoelen. De meters bier en de proefbuisjes Jägermeister vloeien rijkelijk. Buiten in de vrieskou staat een aangeschoten meisje - met een voor haar leeftijd veel te sexy topje - hysterisch te huilen. Verderop nippen drie tieners met weinig zakgeld ongeïnteresseerd van hun flaconnetjes wodka. Twee maal komt de ambulance langs om een laveloos meisje uit een café te slepen. Degenen die nog wel konden praten, laten we hieronder aan het woord. TUSSENDOOR EENS GOED KOTSEN Ik ben elk weekend strontzat. Waarvoor dient een weekend anders? In de week moeten we al als brave lammetjes op de schoolbanken zitten. Ik kan dat, maar dan moet er in het weekend wel marginaal gezopen worden. Als je zat bent, denk je veel minder na. Dan doe je alles waar je goesting in hebt. Op die momenten voel je pas echt dat je leeft. Bij mij in de vriendengroep is het motto: zuipen tot je niet meer kunt, tussendoor eens goed kotsen en dan verder zuipen. Meestal drinken we voor de fuif een paar flessen jenever. En daarna nog wat pinten op de fuif. Wat is daar mis mee? Mijn vader drinkt ook elke dag een pint of vijf, hoor. Door de week drink ik zelden. Alleen als mijn kameraad komt gamen. We spelen vooral Wolfenstein : moffen afknallen. Daar hoort nu eenmaal een fles wodka bij. Tom(16) IN DE PLANTEN GEVALLEN Ik ben in de zomer eens verschrikkelijk over de schreef gegaan. Samen met Katrien, mijn beste vriendin, heb ik op het festival in ons dorp een groep jongens ontmoet, met wie we de hele avond hebben rondgehangen. Ze trakteerden ons keiveel. Mijn pint was nog niet half leeg of ze zetten er al een nieuwe naast. Op den duur kon ik niet meer op mijn bene staan. Ze hebben mij samen met Katrien in de planten geduwd. Om te lachen, hè. Maar we geraakten niet meer recht. We hebben daar keilang gelegen. Op den duur begonnen we te wenen. Twee jongens die het niet meer konden aanzien, hebben ons recht getrokken en cola gegeven. De volgende dag was een hel. Afgezien, jongen! Sindsdien pas ik wat beter op. Mieke(15) JENEVERVOETBAL BIJ DE SCOUTS Ik ben bij de scouts. Eén zaterdagavond per maand komen we bij elkaar voor een zuippartij van jewelste. Elke keer is er wel één die we naar huis moeten dragen. We doen ook drankspelletjes. Kaartje blaas is een klassieker: je legt een boek kaarten op een pint en iedereen moet om beurten een paar kaarten wegblazen. Degene die de laatste kaart eraf blaast, moet een ad fundum drinken. Het smerige is: hoe zatter je wordt, hoe slechter je blaast, waardoor je nog meer moet drinken. De eerste keer dat ik mocht uitgaan, hebben ze bijna mijn maag moeten leegpompen. We hebben toen jenevervoetbal gespeeld. Elke keer als je een goal tegen krijgt, moet de hele ploeg drinken. En elke speler die een overtreding maakt of de bal buiten sjot, moet een jenever drinken. Ik had pech, want ik stond op de flank. Toen de jenever op was, zijn we overgeschakeld op gin-tonic. Na de match ben ik op een bank gaan zitten en omvergevallen. Ik heb daar alles onder gekotst. Gelukkig was er een meisje bij mij. Zij heeft wat voor me gezorgd. Ze dachten eraan om de ambulance te bellen, maar dat wilde ik niet. Het was de eerste keer dat ik mocht weggaan. Als dat al direct in het ziekenhuis was geëindigd, zouden ze thuis niet gelachen hebben. Kevin(16) DUVEL MET REDBULL Zuipen is een hobby. Ik kan er goed tegen. Mijn record is nogal indrukwekkend. Kijk, ik heb het hier in mijn gsm opgeslagen: 8 halve liters bier, 3 halve liters Kriek, 2 wodka-redbull, 2 Duvels met RedBull en 1 grote Duvelfles. Hoe ik bij die Duvels met RedBull kom? Mijn maat vroeg wat ik wilde drinken en ik zei: Verras me maar. Ik hou nogal van straffe combinaties. Ik heb ook al vanillejenever met Sprite gedronken en Jägermeister met Fanta. Maar weet je wat het straffe was? Dat ik die avond van mijn drankrecord niet eens onder tafel lag. Om vier uur s morgens heb ik een cola gedronken en was ik weer nuchter. Rob (17) DRANK MIXEN = VODDEN Ik was met een vriendin uitgenodigd bij een jongen thuis. Samen met enkele van zijn vrienden gingen we indrinken voor de fuif. Ik heb een halve fles witte wijn en een paar pinten bier gedronken. Daarna deden ze nog een fles Smirnoff open die we om beurten doorgaven. Daar was ik beter afgebleven. Op weg naar de Fuif kon ik niet echt rijden. Maar op de fuif ben ik gewoon verder blijven drinken. Sommige jongens gaven me bier, waarschijnlijk omdat ze zagen dat ik al genoeg op had. Maar als jongens je dat geven, pak je dat aan, hè. Mijn vriendinnen hebben ervoor gezorgd dat ik thuisgeraakt ben. Sindsdien weet ik: drank mixen is vodden. Dorien (16) Pagina 8 van 18

ANDERE MEISJES KUSSEN Ik drink nooit alcohol. Ik heb er een afkeer van. Als je ziet wat anderen allemaal doen als ze te veel gedronken hebben vreselijk gewoon. Vreemdgaan, ruzie zoeken, omvallen Mijn eerste vriendje was zo. Die kapte zich elke fuif helemaal dicht. En dan begon hij andere meisjes te omhelzen en te kussen. Na twee weken heb ik het uitgemaakt. Jadmien (14) FOUTE VRIENDJES Mijn vriendinnen zeggen dat ik elk weekend zat ben. Zelf weet ik nooit meer helemaal wat er gebeurd is op de fuif. s Zondags bel ik meestal naar Annelies en Saskia om te weten hoe het was. Ik kan gewoon heel slecht tegen de drank. Als ik drie pintjes of een wodka-redbull drink, val ik al bijna omver. Maar eigenlijk is het nog nooit fout afgelopen, op een paar nachtelijke bezoeken aan het toilet na natuurlijk. Het gebeurt dat ik met een jongen naar buiten ga om wat te kussen en zo. En als ik die s maandags tegenkom, herken ik hem niet meer. Of dan wil ik hem niet meer kennen. Jolien (14) ALCOHOLIST Mijn ouders noemen mij een alcoholist. Ze drinken nooit en begrijpen niet dat ik zo veel drink. Maar ik drink niet meer dan al de rest. Nu de examens gedaan zijn, ga ik elke dag op café. Het hoogtepunt wordt Nieuwjaar. Dan wil ik op handen en voeten naar huis kruipen. Als je jong bent, is dat gewoon normaal. Pieter (16) HYSTERISCH Mijn beste vriendin drinkt zich elk weekend te pletter. Ze zegt dat het niet haar bedoeling is, maar het gebeurt wel elke keer. Ze is mooi en kleedt zich nogal sexy, dus ze krijgt altijd veel drank aangeboden van jongens. Haar record is dertig pinten op een avond. Als ze te veel gedronken heeft, wordt ze hysterisch. Eén keer is ze met haar kop tegen de muur beginnen te bonken. Zelf drink ik veel minder. Er moet toch iemand op haar letten? Al word ik dat soms ook wel beu. Tina (15) Pagina 9 van 18

Opdrachten COMAZUIPEN IN VLAANDEREN 14 en alcoholverslaafd Elke week braaf op school? Ja, maar dan wel het hele weekend strontzat. Bron: P-magazine TAALSCHAT Lees onderstaande zinnen, afkomstig uit de tekst. Zoek, via www.vandale.nl of een woordenboek in de klas, de betekenis van de cursieve, vetgedrukte woorden. Schrijf de letter van de juiste verklaring in het kader. 1. Twee maal komt de ambulance langs om een laveloos meisje uit een café te slepen. 2. We spelen vooral Wolfenstein : moffen afknallen. 3. Hij richtte een speciale alcopolikliniek op in Delft. 4. Als wij te veel drinken, beginnen we te lallen en te waggelen. 5. Aan de verleidelijk dammende kraampjes bleken de glühwein, jenevers en alcopops wel heel populair bij tieners. 6. Op die manier neem ik de mystiek rond alcohol weg en hoop ik dat mijn kinderen er verantwoord mee leren omgaan. 7. Volgens de Nederlandse kinderarts Nico van der Lely is de impact van comazuipen op de hersenen van jonge tieners ronduit dramatisch. 8. Hun geheugen en denkvermogen gaat met rasse schreden achteruit. 9. Door de alcohol valt die remming weg en wordt u een euforische, luidruchtige spraakwaterval. 10. Korsakovpatiënten leren moeilijker nieuwe dingen aan, halen zaken door elkaar en lijden aan desoriëntatie. A. Inrichting voor geneeskundige hulp voor niet-bedlegerige patiënten. B. Duitser (als scheldwoord) C. Onsamenhangende klanken uitstoten. D. Stomdronken E. Opgewekt, uitgelaten F. Invloed, effect G. snel H. de weg kwijt zijn I. verwarring J. Limonadeachtig drankje dat alcohol bevat. K. geheimzinnigheid L. met grote stappen M. Duitser (Nationaliteit) N. Gedesoriënteerd O. Zonder zin voor richting 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Pagina 10 van 18

Spreekwoorden en zegswijzen! Zoek het spreekwoord/de zegswijze in onderstaande zinnen. Geef de verklaring. Opzoeken kan je via www.spreekwoord.nl. In het woordenboek vind je deze door te zoeken bij het eerste zelfstandig naamwoord ervan. 1 Als het regent in Nederland en Duitsland, druppelt het dan in Vlaanderen? Antwoord: Verklaring: 2 Dat de producenten van whisky, wodka, jenever, gin en consorten de voorbije jaren hun stinkend best hebben gedaan om hun drankjes hipper en vooral jonger te maken, staat buiten kijf. Antwoord: Verklaring: 3 Dat de sterkedrankindustrie op jongeren mikt, staat als een paal boven water. Antwoord: Verklaring: 4 Wanneer we die fles dan eindelijk samen soldaat maken, bewaren ze hem nog jaren. Antwoord: Verklaring: 5 Dat zijn vogels voor de kat, hè! Antwoord: Verklaring: TUSSENDOORTJE GRAPPIGE SPREEKWOORDEN Directeur crematorium:"laat je niet kisten, alles komt in kannen en kruiken" Ik heb een mooi figuur geslagen. Ze sloeg terug. Roses are red, violins are blue, a face like yours belongs in the zoo Wat gebeurt er als een man tot zijn navel in het water staat?... Dat gaat zijn verstand te boven. Als het leven geen zin meer heeft,hoe kunnen we er dan een punt achter zetten? Geld maakt niet gelukkig, Maar gelukkig maken ze geld. Vrij nooit in de tuin. Liefde is blind, maar de buurman niet. Wie zijn billen brandt, moet blij zijn dat hij niet omgekeerd stond. Pagina 11 van 18

Meerkeuzevragen! Lees onderstaande vragen aandachtig en ga op zoek naar het juiste antwoord! Als je de oplossing niet weet, kan je altijd via het internet of via andere bronnen op zoek gaan naar het antwoord. 1. Met welke eenheid wordt de hoeveelheid alcohol in het bloed aangegeven? A centiliter; B gram; C promille. 2. Hoeveel van bovenstaande eenheid mag je maximaal in je bloed hebben als je in het zakje moet blazen? A 1,5 B 2,2 C 0,5 3. In welk jaar werd de BOB-campagne in het leven geroepen? A 1993 B 1995 C 2000 4. Korsakov was een wetenschapper. Welk onderzoek verrichtte hij? A legde het verband tussen overmatig alcoholgebruik en beschadiging aan het geheugen; B onderzocht hoeveel glazen alcohol er nodig zijn om jezelf in coma te drinken; C toonde het verband aan tussen alcoholverslavingen en depressies. 5. Uit welk land was Korsakov afkomstig? A De Verenigde Staten van Amerika; B Roemenië; C Rusland. 1. Iedereen heeft wel al eens gehoord van de term Ad Fundum. Maar wat betekent dit nu precies? A helemaal leeg; B tot op de bodem; C snel drinken. 7. Uit welke taal is deze term afkomstig? A Latijn; B Grieks; C Italiaans. 8. Klopt volgende uitspraak: Zeur niet over alcohol. Eén à twee glazen alcohol per dag is goed tegen kwalen aan hart en bloedvaten.? A Dat is waar. B Dat is waar, maar pas vanaf 45 jaar. C Dat is waar, maar niet voor vrouwen, alleen voor mannen. 9. Hoeveel liter pure alcohol drinkt de Belg gemiddeld per jaar? A 4 liter B 6 liter C 9 liter 10. Alcohol is niet slecht als je er op een verantwoorde manier mee omgaat. Maar wat verstaan we onder op een verantwoorde manier? A De medische norm voor verantwoord alcoholgebruik is maximum 2 standaardglazen per dag voor een vrouw, 3 voor een man en minimaal 2 dagen per week alcoholvrij. B Maximum 2 standaardglazen per dag voor een vrouw en 3 voor een man. C Maximum 14 standaardglazen per week voor een vrouw en 21 per week voor een man. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Pagina 12 van 18

Jongerentaal! Je hebt de tekst nu al eens grondig gelezen. Het is je vast en zeker wel opgevallen dat de tekst door twee groepen verteld wordt: het deel waarin de jongeren hun verhaal doen en het deel waarin professoren, dokters hun zegje doen! We gaan ervan uit dat je de tekst nog niet uit het hoofd hebt geleerd. Daarom geven we je deze opdracht. Opdracht - Lees de gegeven uitspraken; - Werden deze uitspraken gedaan door één van de jongeren of door een gespecialiseerd iemand? - Leg kort uit waarom je dit denkt! - Ga op je gevoel af en kijk niet terug in de tekst! Uitspraak Wie? Waarom denk ik dat? En dat is nog maar het topje van de ijsberg. In het weekend moet er marginaal gezopen worden! En dat eist af en toe slachtoffers. Ze trakteerden ons keiveel. We weten allemaal dat we ons taalgebruik moeten aanpassen aan de situatie waarin we ons bevinden. Tegen vrienden spreken we, normaal gezien, op een andere manier dan tegen leerkrachten en kleine kinderen spreken dan weer anders dan pubers. Toch gebruiken bepaalde groepen in veel situaties dezelfde woorden en uitdrukkingen. Er is een wetenschap die dit bestudeert. Deze wetenschap noemen we stilistiek. Pagina 13 van 18

Opdrachten 1 Formuleer in je eigen woorden een definitie van het begrip stilistiek! 2 Ook jongerentaal krijgt een plaatsje onder de noemer stilistiek. Formuleer hier een eigen definitie van het begrip jongerentaal. 3 Gebruik jij woorden die je ouders niet spontaan gebruiken? Som hier enkele voor jou typische jongerentaalwoorden op! 4 Toch spreken niet alle jongeren op exact dezelfde manier. Ook jongerentaal is onderhevig aan bijvoorbeeld provinciegrenzen! Hieronder vind je een lijstje van enkele varianten van jongerentaal. Ga op zoek naar informatie over deze varianten! STRAATTAAL a. Door wie wordt deze variant gesproken? b. Waar wordt deze variant gesproken? c. Geef vier voorbeelden van typische woorden uit deze variant! Geef ook de betekenis van deze woorden! Pagina 14 van 18

CITÉTAAL d. Door wie wordt deze variant gesproken? e. Waar wordt deze variant gesproken? f. Geef vier voorbeelden van typische woorden uit deze variant! Geef ook de betekenis van deze woorden! MURKS g. Door wie wordt deze variant gesproken? h. Waar wordt deze variant gesproken? i. Geef vier voorbeelden van typische woorden uit deze variant! Geef ook de betekenis van deze woorden! Pagina 15 van 18

Surfen maar! Surf naar www.bob.be 1 Juist of fout? Indien fout, verbeter de fouten in de tekst. A Vanaf een alcoholconcentratie in je adem van 0,22 mg/l UAL* (0,2 in je bloed) ben je strafbaar als je een voertuig bestuurt. B Het is uiterst moeilijk om een exact verband te leggen tussen de gedronken hoeveelheid en het alcoholgehalte. Het aantal drankjes kan verschillen van persoon tot persoon en hangt onder meer af van je gewicht, de snelheid waarmee je drinkt, het soort drank, of je al dan niet hebt gegeten... C Gemiddeld kan men de volgende hoeveelheid drinken: bij een man van 75 kg zorgt een glas voor een bloedalcoholconcentratie van ongeveer 0,1, bij een vrouw van 60 kg is dit 0,2. D Vanaf 0,5 promille loop je een aanzienlijk hoger risico op zware ongevallen. E Bij 0,5 promille vergroot het risico op een dodelijk ongeval met 2,5 maal, bij 0,8 promille met 4,5 maal, bij 1,5 promille met 16 maal. A B C D E Pagina 16 van 18

2 De politie voert regelmatig alcoholcontroles uit. Als je gedronken hebt, krijg je meteen de rekening gepresenteerd. Beantwoord volgende vragen m.b.v. de informatie die je online vindt. a. Hoeveel moet je onmiddellijk betalen wanneer je tussen 0,5 en < 0,8 in je bloed hebt? b. Wat kost je de minnelijke schikking je als 0,8 en < 1,2 in je bloed terug te vinden is als de politie je tegenhoudt? Krijg je rijverbod? c. Wat gebeurt er als je in duidelijke staat van dronkenschap verkeert of soortgelijke toestand door gebruik van drugs of geneesmiddelen? d. Wat kan de rechter je maximum opleggen te betalen indien je een tweede keer werd betrapt op drinken en rijden met meer dan 0,8 in de bloed? e. Kan je ook een gevangenisstraf opgelegd krijgen? Indien ja, in welke situaties? Pagina 17 van 18