Nota Oss Klimaatneutraal Ideeën en aanzetten voor een werkend klimaatbeleid in Oss Oss, 2 augustus 2014
2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Samenvatting... 5 Vervoer... 5 Energie... 6 Compensatie... 7 Inhoud... 8 1. Kennis... 8 2. Gemeentelijke organisatie... 8 2.1 Doelstelling... 8 2.2 Vervoer... 8 2.3 Energie... 9 2.4 Voedsel... 10 2.5 Compensatie... 10 2.6 De gemeente als regisseur... 10 3.1 Doelstelling... 11 3.2 Vervoer... 11 3.3 Energie... 12 3.4 Inwoners... 13 3.5 Onderwijs... 14 3.6 Ondernemers... 14 4. Tijdpad... 15 2
3 INLEIDING De gevolgen van gemeentelijk beleid kunnen verder reiken dan de grenzen van de gemeente. Een goed voorbeeld hiervan zijn de klimaateffecten van diverse gemeentelijke maatregelen en inspanningen. Niet alleen van generiek beleid, maar ook keuzen in de bedrijfsvoering van de gemeentelijke organisatie zelf. In deze nota staan voorstellen voor een werkbaar klimaatbeleid voor de gemeente Oss. Weliswaar een middelgrote gemeente wat aantal inwoners betreft maar met een groot oppervlak vooral met de in de nabije toekomst de gemeente Lith erbij en gelegen aan de Maas. Door de ligging aan de rivier is Oss extra kwetsbaar voor klimaatverandering en de daarbij behorende grotere noodzakelijke waterberging van de rivier de Maas als gevolg van een natter klimaat. Om echt wat te doen aan de verandering van het klimaat moeten we en kunnen we concrete maatregelen nemen. In deze nota doen wij een aantal voorstellen. Het klimaat verandert als gevolg van een toename van het aantal broeikasgassen dat door menselijke invloed in de atmosfeer komt. De belangrijkste broeikasgassen zijn CO 2, methaan, N 2 O en koolwaterstoffen. Door de toename van deze broeikasgassen neemt de temperatuur op aarde toe. Dit heeft een aantal gevolgen. De meest bekende daarvan is de stijging van de zeespiegel. Maar ook de gevolgen voor de rivieren zijn enorm. Meer regenval en de hogere zeespiegel zorgen ervoor dat de toegenomen waterafvoer naar de zee veel trager zal verlopen. Er wordt daarom al gewerkt aan meer ruimte voor de rivier. Een ander gevolg van de klimaatverandering kan zijn dat de Golfstroom die Nederland relatief warm houdt, ophoudt waardoor het hier veel kouder wordt. Naast deze twee redelijk voorspelbare gevolgen is er ook een hoop onzekerheid over de gevolgen van de klimaatverandering en wat er gebeurt als bepaalde, nu nog onbekende, drempelwaarden worden overschreden. Behalve voor Oss, zullen vooral de armere landen eerder en sterker de gevolgen voelen van klimaatverandering in de vorm van droogte en overstromingen. Werken aan het klimaat heeft dus betekenis voor de hele wereld. Naast concrete bijdragen is ook bewustwording van groot belang. Oss is dankzij een motie van GroenLinks nu een millenniumgemeente. Groenlinks gaat ervan uit dat de inmiddels ingestelde millenniumwerkgroep dit concreet zal invullen. De rol van de mens rond het klimaatprobleem wordt in praatprogramma s wel eens in twijfel getrokken, maar bijna alle milieu- en klimaatwetenschappers zijn het eens over het feit dat een klimaatverandering plaatsvindt en dat dit grote gevolgen heeft. Dit blijkt onder andere uit de diverse IPCC rapporten 1. 1 Intergovernemental Panel on Climate Change 3
4 Klimaatbeleid lijkt veel te groot om als middelgrote gemeente aan te pakken, maar juist op het lokale niveau liggen er veel kansen. Zo heeft de gemeente Oss met een begroting van circa 450 miljoen euro een grote invloed op de duurzaamheid van diverse producten. Ook zijn er naast Oss al meerdere gemeenten met klimaatplannen. Als alle gemeenten in Nederland een klimaatplan maken en daadwerkelijk uitvoeren, kan Nederland klimaatneutraal worden op een manier die bij iedere gemeente past: niet opgelegd vanuit het Rijk, maar lokaal bedacht en toegepast. Echter, veel gemeentelijk klimaatbeleid is er nog niet voldoende. Zelfs goede kennis over de door Oss veroorzaakte CO2-uitstoot en de gevolgen daarvan voor de klimaatverandering is er niet. Daarom wil GroenLinks met deze nota de aanzet geven voor een Oss klimaatbeleid. Onze doelstelling is een klimaatneutrale gemeente in 2035. De gemeente moet hier het voortouw in nemen en streven om als gemeentelijke organisatie al in 2015 klimaatneutraal te zijn. Dus verder kijken dan de doelstelling om in 2010 voor 75% klimaatneutraal te zijn in energieverbruik. Iedereen ziet de noodzaak van een klimaatplan in, het milieu en de klimaatverandering is niet langer alleen van belang voor aanhangers van GroenLinks maar een noodzaak die breed gedragen wordt door de bevolking. Steeds meer mensen doen al aan klimaatcompensatie: bij het kopen van producten wordt er gelet op de energielabels. Zelfs bedrijven zien er de noodzaak van in en komen steeds vaker met duurzame en klimaatneutrale producten. Maar helaas, het is nog niet voldoende. Natuurlijk is het ook zaak om ons aan te passen aan de al in gang gezette klimaatverandering (adaptatie). Dit ligt echter niet in het doel van deze nota. 4
5 SAMENVATTING Willen we het klimaatbeleid echt aanpakken, dan kan de gemeente veel doen. Maar ook valt er veel te bereiken en te verwachten van de inwoners en de bedrijven. In deze samenvatting is een aantal punten uit deze klimaatnota van Groen Links samengevat. De doelstelling is dat de gemeentelijke organisatie in 2015 klimaatneutraal is en de gemeente Oss als geheel in 2035. Om dit te kunnen realiseren moet de gemeente haar CO 2 uitstoot gaan bijhouden en een nulmeting houden in 2009. Bovendien moet de gemeente niet alleen een scherp klimaatprogramma opstellen, maar daar ook een actieplan aan koppelen. VERVOER Verkeer en vervoer zijn de grootste oorzaken van CO 2 uitstoot en de verslechtering van de luchtkwaliteit (fijnstof). Wat kan de gemeente doen? Het wagenpark van de gemeente wordt zo groen mogelijk. Werknemers van de gemeente die veel rijden, krijgen een cursus zuinig rijden (het nieuwe rijden). Het openbaar vervoers- en fietsnetwerk naar werklocaties wordt verbeterd. Met name de ontsluiting van bedrijventerreinen met het OV laat nog veel te wensen over. Er komen verschillende parkeertarieven, hoe meer je vervuilt hoe meer je betaalt. Parkeertarieven worden afhankelijk van het energielabel van de auto. Het openbaar vervoer wordt verbeterd, vooral de ontsluiting van de kleine kernen vraagt verbetering. Ook de verbinding met Uden (toekomstig ziekenhuis) en Veghel moet verbeterd en meer frequent. Daarmee wordt Oss versterkt als spoorstation voor Uden-Veghel. Het gebruik van de fiets wordt gestimuleerd, door het verbeteren van de fietsparkeergelegenheid, uitbreiding van de mogelijkheden voor gratis fietsparkeren en de verbetering van de fietspaden en fietsverbindingen. Autogebruik wordt milieugestuurd. De maximumsnelheid op alle ontsluitingswegen binnen de kernen wordt 50 km, op alle overige wegen 30 km. Op alle buitenwegen binnen de gemeentegrenzen wordt de maximum snelheid verlaagd naar 60km. 5
6 ENERGIE Kiezen voor groene stroom is belangrijk, daarmee kiezen we voor duurzaamheid en zeggen we nee tegen de CO 2 uitstoot. Groene stroom is duurzaam, omdat we dan geen gebruik meer maken van olie, kolen en gas, die CO 2 uitstoten, maar van onuitputtelijke bronnen zoals de zon en de wind. Wat kan de gemeente doen? De gemeentelijke organisatie is al geheel overgeschakeld naar groene stroom. Nu nog alle gesubsidieerde organisaties en verbonden partijen. Op alle gemeentelijke gebouwen en accommodaties worden zonnepanelen en/of groene daken aangelegd. De gemeente zet een klimaatteam op. Dit team gaat onderzoeken of alle gemeentelijke gebouwen die zij in beheer heeft, beter geïsoleerd kunnen worden en beter gebruik kunnen maken van duurzame energie. Alle nieuwbouw van de gemeente (scholen/accommodaties e.d.) worden vanaf 2015 100% klimaatneutraal gerealiseerd. Bedrijven krijgen alleen nog een milieuvergunning als ze zich conformeren aan doelstelling CO 2 neutraal in 2035. Bestemmingsplannen krijgen een klimaathoofdstuk. Bij relevante aanbestedingen stelt de gemeente ook klimaateisen in de aanbestedingsvoorwaarden. De gemeente neemt in de subsidievoorwaarden op dat in elke relevante subsidieaanvraag aandacht moet zijn voor het klimaatbeleid van de organisatie/aanvrager. Wat kunnen inwoners en ondernemers samen met de gemeente doen? De gemeente gaat het gebruik van zonnepanelen, zonneboilers en groene daken in de gemeente stimuleren van een subsidieregeling, zodat de inwoners en ondernemers die makkelijker kunnen aanschaffen. Er komt een actieprogramma isolatie om in samenwerking met de woningcorporaties de oudere huurwoningen te isoleren en van dubbel glas te voorzien. Alle woningen kunnen zo gaan voldoen aan hedendaagse normen. Nieuwe woningen en nieuwe bedrijfsterreinen in de stad worden energiezuiniger gebouwd (EPC-norm 0,6 2 ). Er komt als onderdeel van het bouwprogramma een pilot-project klimaatneutraal bouwen. Er komen klimaatloketten in de stad waar inwoners en ondernemers terecht kunnen voor informatie over energiebesparing en duurzame producten. 2 Doelstelling van het Rijk is deze EPC-norm ingevoerd te hebben in 2011 6
7 Wat kan de gemeente voor het onderwijs doen? De natuur en milieueducatie (NME) uitbreiden, zodat ook de klimaatproblematiek behandeld wordt. NME zal ook op middelbare scholen gegeven moeten gaan worden. Bij het bouwen of renoveren van scholen worden scholen klimaatneutraal gemaakt om scholieren laagdrempelig met het klimaatthema kennis te laten maken. De gemeente regelt dat de film Earth door alle scholieren in Oss gezien zal worden. Het onderwijs zal actief betrokken worden bij het dichterbij brengen van de millenniumdoelen. COMPENSATIE Het is te verwachten dat ondanks de maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken de gemeente niet direct geheel klimaatneutraal zal zijn. Om de doelstellingen toch te bereiken zal de gemeente deze kleine uitstoot moeten compenseren door bijvoorbeeld meer bomen aan te planten. 7
8 INHOUD 1. KENNIS De gemeente weet op dit moment nog niet hoeveel CO 2 er in de gemeente Oss wordt uitgestoten. Om goed klimaatbeleid vast te stellen en ook de effecten te monitoren is dit nodig. 1.1. De gemeente start met het monitoren van de globale CO 2 uitstoot van burgers, bedrijven en de eigen organisatie. 1.2. In 2009 wordt een 0-meting gehouden. 2. GEMEENTELIJKE ORGANISATIE 2.1 DOELSTELLING De gemeentelijke organisatie kan relatief eenvoudig klimaatneutraal worden. Door zuinig met energie om te gaan en door groene stroom te gebruiken. Daarnaast kan de gemeente nog een inhaalslag maken met betrekking tot de klimaatvriendelijkheid van de producten die ze inkoopt. Als laatste is het ook nog mogelijk om eventuele overtollige uitstoot van broeikasgassen te compenseren met meer bomen die bij voorkeur in Oss worden aangeplant. 2.1.1 De gemeentelijke organisatie is in 2015 klimaatneutraal, hiervoor maakt het college een actieplan als onderdeel van het klimaatprogramma. 2.1.2 100% duurzame inkoop in 2015. 2.2 VERVOER Vervoer is een van de grootste veroorzakers van de uitstoot van broeikasgassen. In de gemeentelijke organisatie liggen diverse kansen om de uitstoot van vervoersmiddelen terug te dringen. Zo kan de gemeente met meer zuinige auto s rijden en (lange) afstanden zo zuinig mogelijk afleggen. Alle dienstreizen moeten met het openbaar vervoer worden afgelegd. 2.2.1 De gemeente streeft naar een zo groen mogelijk wagenpark. Bij vervanging van auto's wordt voor auto's met het energielabel A gekozen. Zo veel mogelijk wordt ook gekozen voor hybride auto's of auto's die rijden op schone brandstoffen, zoals (bio)gas uit GFT. Zodra het mogelijk is, moet de gemeente Oss overgaan op elektrisch rijden. 2.2.2 Medewerkers van de gemeente die voor hun werk veel rijden, krijgen een cursus zuinig rijden ( Het Nieuwe Rijden). 8
9 2.2.3 Voor het woon-werkverkeer van de medewerkers wordt het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer gestimuleerd. Medewerkers gaan betalen voor parkeren van de eigen auto. 2.2.4 De gemeente neemt voor alle auto's een groene autoverzekering die de CO 2 uitstoot compenseert. 2.2.5 Dienstreizen worden verplicht met het openbaar vervoer afgelegd. 2.2.6 Voor bestemmingen die met de trein snel en makkelijk te bereiken zijn wordt de trein gebruikt. Bij incidentele buitenlandse reizen wordt voor het vliegtuig gekozen. Als er wordt gevlogen dan wordt de CO 2 uitstoot gecompenseerd door het laten aanplanten van bomen. 2.2.8 Het college geeft het goede voorbeeld door te fietsen, het openbaar vervoer te gebruiken en alleen als het niet anders kan groene taxi's te gebruiken. 2.3 ENERGIE De gemeente gebruikt veel energie. Dit is ook nodig om haar werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Er moet daarom kritisch worden gekeken naar mogelijkheden voor energiebesparing. Ook is het nodig om verder te gaan richting de 100% groene stroom. Het moet ook een vereiste worden voor alle gesubsidieerde organisaties en verbonden partijen. Groene stroom wordt in tegenstelling tot grijze stroom opgewekt uit duurzame energiebronnen. Deze bronnen zijn hernieuwbaar en stoten geen schadelijke emissies uit (CO 2 ). De stroom wordt onder andere opgewekt uit zonne-energie, windenergie en waterkracht. Kernenergie is in de visie van GroenLinks niet duurzaam, het heeft wel een lage CO 2 uitstoot, maar veroorzaakt kernafval en is dus ook zeer slecht voor het milieu. Bovendien kost de winning van uranium extreem veel (fossiele) brandstoffen. 2.3.1 De gemeente legt waar mogelijk zonnepanelen aan op de gemeentelijke gebouwen of bespaart energie door groene daken en gevels aan te leggen. 2.3.2 De parkeermeters van de gemeente worden zo snel mogelijk omgebouwd, zodat zij door zonnepanelen zelfvoorzienend zijn. 2.3.3 De gemeente zet een klimaatteam op. Dit team gaat kijken waar de gemeentelijke gebouwen beter geïsoleerd kunnen worden. En welke maatregelen nog meer mogelijk zijn: raam open in plaats van airco! 2.3.4 In alle gemeentelijke gebouwen en accommodaties worden waar mogelijk spaarlampen of led-lampen gebruikt. 2.3.5 De openbare verlichting en verkeerslichten gaan geleidelijk over op LEDverlichting. GroenLinks stelt voor binnen 10 jaar alle verlichting te vervangen. 2.3.6 Het verlichtingsplan wordt maximaal afgestemd op besparing met als randvoorwaarde natuurlijk de handhaving van een voldoende niveau van verkeers- en sociale veiligheid. 9
10 2.4 VOEDSEL Naast vervoer en energie is voedsel een belangrijke component in de klimaatvervuiling. Dit komt voor een groot deel doordat voedsel veel transport met zich meebrengt. Zo haalt de grootste grutter van Nederland zijn boontjes veelal uit Egypte. Ook vlees is om dezelfde reden erg klimaatonvriendelijk. 2.4.1 De gemeente koopt voor haar catering zoveel mogelijk lokale, biologische en klimaatvriendelijke producten in. 2.4.2. De gemeente stimuleert dat er biologische streekproducten te koop zijn op alle markten in de gemeente Oss. 2.4.3. De gemeente biedt actieve ondersteuning bij het op de markt brengen van VanTossen-producten. 2.4.4 De gemeente Oss blijft het gescheiden ophalen van gft-afval onverminderd voortzetten met het doel om bio-energie te winnen. De gemeente onderzoekt ook de mogelijkheid om gescheiden inzamelen van plastic afval te introduceren. 2.5 COMPENSATIE Het is te verwachten dat ondanks de maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken de gemeente niet direct geheel klimaatneutraal zal zijn. Om de doelstellingen toch te bereiken zal de gemeente deze uitstoot moeten compenseren door bijvoorbeeld klimaatbosjes te stichten die naast een (kleine) compenserende functie, ook een symbolische waarde hebben. Echter op het gebied van compensatie kan en moet nog meer gebeuren. 2.5.1 Bij het aanleggen van groen binnen de gemeente wordt naast esthetische en ecologische waarde ook gekeken naar de klimaatcompenserende waarde. 2.5.2 In het kader van het bestemmingsplan buitengebied en het landschapsbeleid wordt gekeken of er extra bomen kunnen worden geplant om zodoende een deel van de uitstoot van de gemeente te compenseren. 2.5.3 Er komt een project klimaatbosjes. De klimaatbosjes krijgen een plaats in de educatie rond het klimaatprobleem. 2.5.4 De kap van bomen wordt tot het uiterste beperkt en in elk geval altijd 100% gecompenseerd. N.B. - In die zin moet er nog compensatie plaatsvinden voor de bomenkap in Herperduin. 2.6 DE GEMEENTE ALS REGISSEUR 10
11 De gemeente is ook regisseur van vele zaken. Ze heeft met veel partijen een bijzondere relatie. Zo is de gemeente aandeelhouder, consument, projectontwikkelaar en subsidieverstrekker. In deze rollen kan de gemeente sturend werken en aandringen op een goed klimaatbeleid van andere organisaties. 2.6.1 Bij relevante aanbestedingen stelt de gemeente ook klimaateisen in de aanbestedingsvoorwaarden. 2.6.2 Oss zet zich als (kleine) aandeelhouder van Essent in voor een zo duurzaam en klimaatvriendelijk mogelijk beleid van Essent. 2.6.3 De gemeente neemt in de subsidievoorwaarden op dat in elke relevante subsidieaanvraag aandacht moet zijn voor het klimaatbeleid van de organisatie/aanvrager. 2.6.4 De gemeente dringt er bij het kabinet op aan dat er zo snel mogelijk een klimaatwet moet komen die 3 procent CO 2 -besparing per jaar wettelijk verplicht stelt en koerst op een reductie van 80 tot 90% in 2050. 2.6.5 De gemeente Oss wordt in 2010 een erkende fairtrade-gemeente. 2.6.6 Alle gemeentelijke plannen worden getoetst op klimaatvriendelijkheid. 3. DE STAD 3.1 DOELSTELLING In tegenstelling tot het klimaatneutraal maken van de gemeentelijke organisatie zal het klimaatneutraal maken van een uitgestrekte landelijke gemeente als Oss moeilijk worden. Echter, ook gemeenten die zoals Oss afhankelijk zijn van industrie en agrarische sector, dienen hun verantwoordelijk te nemen om zo snel mogelijk klimaatneutraal te worden. Oss kan hier als Maasgemeente niet bij achterblijven. Het is in ieders belang om droge voeten te houden, dus samen met burgers, ondernemers en overheden de stad klimaatneutraal te maken. 3.1.1 Oss is als gemeente in 2035 klimaatneutraal. 3.2 VERVOER 11
12 Mobiliteit hoort bij het moderne leven en is niet meer weg te denken. Gelukkig gebeurt een groot gedeelte van het vervoer per fiets of te voet. Fietsen en wandelen zijn de meest klimaatneutrale vervoermethoden. Toch is dat niet altijd en voor iedereen mogelijk. Daarom zal Oss moeten werken aan een duurzaam en hoogwaardig openbaarvervoersnetwerk. Dit zal er toe leiden dat steeds minder mensen de auto hoeven te gebruiken. Er is echter ook nog veel vervuilende automobiliteit in Oss. Verkeer en vervoer zorgen voor ruim 25% van de C02- uitstoot. 3.2.1 Er komt een milieuzone voor vrachtwagens, waardoor vervuilende vrachtwagens niet meer door de stad mogen rijden. Het centrum krijgt een ruimere autovrije-zone. Carmelietenstraat, Walstraat en Burgwal worden autovrij. Er komt een onderzoek naar geschikte locaties voor een transferium op de Rusheuvel en/of Vorstengrafdonk met een schone busverbinding naar de stad. 3.2.2 Er komen gedifferentieerde parkeertarieven. De zuinigste auto s parkeren gratis. De parkeertarieven worden gebaseerd op het energielabel van de auto. 3.2.3 Het openbaar vervoer wordt gestimuleerd door hoger frequent openbaar vervoer tussen de kernen van Oss. Dit kan ook de taxihopper zijn. Het openbaar vervoer tussen Oss en Uden (ziekenhuislocatie) en Veghel moet worden verbeterd en hoger frequent. Aanleg van een busbaan op de N329 en langs de A50 is daarvoor nodig. Daarmee wordt Oss ook versterkt als spoorstation voor scholieren en forenzen uit Uden-Veghel. 3.2.4 Bij de provincie wordt gelobbyd om bij nieuwe aanbestedingen van openbaar vervoer ook het klimaat mee te laten wegen. 3.2.5 De gemeente gaat aan de slag om de score van de fietsbalans positiever te maken. Onderdeel hiervan is het snel aanleggen van nog betere fietsparkeermogelijkheden, zoals een gratis bewaakte fietsenstalling op de Eikenboomgaard, bij het TBL locatie centrum en het opzetten van een mobiele bewaakte stalling voor evenementen. Ook moet er aandacht geschonken worden aan de stallingen bij de drie NS-stations. De gemeente laat in 2009 fietsbalans-2 uitvoeren door de Fietsersbond. Hierbij wordt ook de luchtkwaliteit gemeten. 3.2.6 Het autogebruik wordt binnen de gemeentegrenzen milieugestuurd. De maximumsnelheid op alle ontsluitingswegen binnen de kernen wordt 50 km, op alle overige wegen binnen de kernen 30 km. Op alle buitenwegen binnen de gemeentegrenzen wordt de maximum snelheid verlaagd naar 60km per uur. 3.2.7 De autovrije zondag wordt ingevoerd tijdens de Week van de vooruitgang in september. Dit evenement zal jaarlijks plaatsvinden in nader aan te wijzen gebieden binnen de stadskernen Oss, Megen en Ravenstein. Op deze zondag zullen diverse activiteiten en spelen op straat mogelijk worden gemaakt. 3.2.8 De gemeente gaat nu al in overleg met autodealers om het gebruik van elektrische auto s te stimuleren. 3.3 ENERGIE 12
13 Op het gebied van energiebesparing zijn er veel mogelijkheden voor inwoners en bedrijven. Zo zijn niet alle huizen en gebouwen goed geïsoleerd en kan het gebruik van energiezuinige apparaten nog omhoog. 3.3.1 Er komt in samenwerking met de woningcorporaties een actieprogramma om binnen 10 jaar alle woningen goed te isoleren en van dubbelglas te voorzien. Onderdeel van dit programma is in ieder geval voorlichting over de winst die men behaalt met het plaatsen van dubbelglas en de mogelijkheden die huurders hebben om dit aan te vragen. 3.3.2 Nieuwe woningen moeten energiezuinig worden gebouwd. Oss verlaagt daarom het EPC (energie prestatie coëfficiënt) voor nieuwe huizen onmiddellijk naar een maximum van 0,6 (wettelijk minimum is nu nog 0,8 en wordt per 2011 0,6) 3.3.3 Er komt als onderdeel van het bouwprogramma voor 2011 een pilot-project klimaatneutraal bouwen. Dit als proef en voorloper van de uiteindelijke doelstelling om alle bouwprojecten klimaatneutraal te realiseren in 2020. 3.3.4 Het hebben van zonnepanelen, windturbines en groene daken/gevels (lichte beplanting die isolerend werkt) wordt gestimuleerd. Bureaucratische belemmeringen (onnodige regeldruk) worden weggenomen en maken plaats voor actieve advisering. Belastingvoordelen via OZB-verlaging worden onderzocht op haalbaarheid. 3.3.5 De gemeente gaat met Essent in gesprek om meer gebruik te gaan maken van de restwarmte in de vorm van onder andere stadsverwarming. Dit tegen een redelijke prijs. 3.3.6 De gemeente stimuleert woningcorporaties, projectontwikkelaars, installateurs en/of andere marktpartijen tot het oprichten van een lokaal Gemeenschappelijk Duurzaam Energiedienstenbedrijf. 3.4 INWONERS Oss heeft haar inwoners nodig om de ambitieuze klimaatdoelen te verwezenlijken. De gemeente zal daarom de bewoners en de ondernemers betrekken bij het beleid. Zij worden er onder andere op gewezen dat klimaatvriendelijk handelen ook goed kan zijn voor de portemonnee en de concurrentiepositie. 3.4.1 Er komt een klimaatloket in het gemeentehuis, waar inwoners en ondernemers terecht kunnen voor informatie over energiebesparing, duurzame energie en duurzame producten. 3.4.2 Het klimaatbeleid van de gemeente wordt bekend gemaakt in het huis-aanhuisblad Regio Oss. In de hal van het stadhuis komt een klimaatklok te hangen die aftelt naar het moment dat de gemeente en de stad klimaatneutraal zijn (1 januari 2035). 3.4.3 De gemeente stelt een subsidieregeling in voor inwoners en ondernemers die zonneboilers, zonnepanelen en/of windturbines aanschaffen. 13
14 3.4.4 Het gebruik van zonneboilers en zonnepanelen wordt gestimuleerd Inwoners kunnen bij het klimaatloket hierover worden geïnformeerd en geadviseerd. 3.4.5 Minder draagkrachtige inwoners kunnen advies krijgen over energieverbruik, kosten en klimaatverandering. Hierbij wordt tevens een energiebox geleverd met spaarlampen of led-lampen. 3.4.6 In de vergunningverlening van evenementen die veel energie kosten(bijvoorbeeld Winterland en motorcrosswedstrijden) wordt compensatie geregeld (bijvoorbeeld extra aanplant van bomen). 3.4.7 Er komt een meerjarige klimaatcampagne gericht op het bevorderen van energiebesparend gedrag door consumenten/inwoners. Hierbij worden de dorpsen wijkraden betrokken. 3.5 ONDERWIJS Het is belangrijk dat kinderen en jongeren op school leren waarom duurzaamheid en goed omgaan met het milieu belangrijk zijn. Daarnaast is het van belang dat ze zich bewust worden van de klimaatverandering en wat ze daar zelf aan kunnen doen. Daarnaast heeft de gemeente Oss veel invloed op de onderwijshuisvesting, nieuwbouw moet klimaatneutraal zijn en oudbouw moet zo worden aangepast dat het duurzaam is voor de toekomst. De kinderen zouden betrokken kunnen worden bij de bouw door te laten zien wat er met de gebouwen gebeurt (aanbrengen extra isolatie, zonnepanelen, groene daken, gebruik van duurzaam hout enz.). 3.5.1 Natuur- en milieueducatie wordt op zo n manier uitgebreid dat ook klimaatproblemen er in behandeld worden. Al op jonge leeftijd worden kinderen bewust gemaakt van energiegebruik. Ook komt er een budget voor milieueducatie op middelbare scholen. 3.5.2 De gemeente stimuleert deelname van scholen aan de warme truiendag. 3.5.3 Bij het bouwen of renoveren van schoolgebouwen wordt aandacht besteed aan het zo energiezuinig mogelijk maken. Ook worden deze maatregelen waar mogelijk zichtbaar gemaakt, zodat de scholieren er op een laagdrempelige manier mee in aanraking komen. Nieuwbouw wordt vanaf 2015 klimaatneutraal. 3.5.4 De gemeente stimuleert scholen mee te doen aan The Bet (www.thebet.nl), waarin scholieren een weddenschap aangaan met de wethouder of de directeur om hun CO 2 uitstoot in twee maanden met 8% te reduceren. 3.6 ONDERNEMERS 14
15 3.6.1 Bij het klimaatloket wordt ook aandacht besteed aan duurzaam ondernemen. Er kan informatie worden ingewonnen over energiebesparing, duurzame energie en duurzaam ondernemen, ook benadert de gemeente actief de Osse ondernemers om ze kennis te laten maken met dit klimaatloket. 3.6.2 De gemeente maakt samen met de Kamer van Koophandel een informatiepakket over klimaatneutraal ondernemen, dit krijgen nieuwe ondernemers gratis toegezonden. 3.6.3 Als er nieuwe bedrijventerreinen komen, worden deze zo klimaatneutraal mogelijk ingericht. Zo zal het klimaatloket er onder andere voor zorgen dat bedrijven die wat aan elkaars reststoffen (warmte/water/ CO 2 ) hebben met elkaar in contact gebracht worden. 3.6.4 Bedrijven krijgen alleen nog een bouwvergunning als ze zich conformeren aan de doelstelling om CO 2 (klimaat)neutraal te zijn in 2035. 3.6.5 Er moeten betere fiets- en openbaarvervoersverbindingen met de bedrijventerreinen komen, waardoor de werknemers en werkgevers niet met de auto naar hun werk hoeven te gaan. 3.6.6 De gemeente maakt afspraken met de ondernemers om open koelruimtes in supermarkten af te dekken. Ook gaat de gemeente aandringen op het sluiten van de buitendeuren van winkels in de winter. 3.6.7 Via de Wet Milieubeheer dwingt de gemeente voortaan een energiebesparingplan af bij het verlenen van een vergunning. 3.6.8 Er wordt een lokaal platform duurzaam ondernemen opgericht met daarin bedrijven, overheid en kennisinstellingen. 3.7 NON-PROFIT INSTELLINGEN 3.7.1 Met bijvoorbeeld het ROC, het Bernhovenziekenhuis, het waterschap, verbonden partijen, het werkvoorzieningschap, de GGD en andere organisaties wordt samengewerkt om gezamenlijk klimaatvriendelijke producten in te kopen en zo schaalvoordelen te bereiken. 3.7.2 Met de grote professionele gesubsidieerde instellingen worden in het kader van de budgetovereenkomsten energiebesparende en klimaatbevorderende afspraken gemaakt. Ook deze instellingen moeten in 2015 net als de gemeentelijke organisatie 100% klimaat neutraal zijn. 4. TIJDPAD 15
16 Voor 1 juli 2009 vindt een nulmeting plaats van de huidige CO 2 uitstoot in Oss. Jaarlijks rapporteert het college over de resultaten van het voorgaande jaar en de maatregelen voor het komende jaar. In 2010 is de gemeentelijke organisatie voor minimaal 75% CO 2 (klimaat) neutraal. In 2010 is de CO 2 uitstoot van de gehele gemeente met 10% afgenomen. In 2015 is de gemeentelijke organisatie CO 2 (klimaat) neutraal. In 2020 is de CO 2 uitstoot in de hele gemeente met 35% afgenomen en het energieverbruik minimaal 25% duurzaam. In 2035 is Oss volledig klimaatneutraal. 16