gastles introductie Openbaar Vervoer
Colofon Deze lesbrief is bestemd voor leerkrachten en dient ter voorbereiding op de gastles: OV-intro. OV-intro is een initiatief van: Qbuzz & OV-bureau Groningen Drenthe Ontwikkeling door: imbeeld Een uitgave van: Qbuzz & OV-bureau Groningen Drenthe, september 2016 Redactie en vormgeving door: imbeeld Copyright OV-bureau Groningen Drenthe, 2016 Deze uitgave is met de uiterste zorg samengesteld. Voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en/of onvolledigheden aanvaarden uitgever en auteur geen enkele aansprakelijkheid. OV-bureau Groningen Drenthe Postbus 189 9400 AD ASSEN
Inleiding Van groep 8 naar de brugklas. Een grote stap in het leven van een tiener. Veel tieners gaan bij deze fase in hun leven ook verder reizen. Was de basisschool voorheen op loopafstand, nu gaan ze op de fiets of met het openbaar vervoer. In Groningen en Drenthe verloopt een aanzienlijk deel van het openbaar vervoer met bussen. Maar hoe reis je eigenlijk met de bus en waar moet je op letten? Qbuzz biedt in samenwerking met het OV-bureau Groningen Drenthe een informatieles aan op basisscholen. Een Qbuzz-chauffeur geeft in een les van ongeveer 1,5 uur leerlingen een introductie op het OV. Hoe plan je je reis, hoe betaal je die en wat doe je wel en wat doe je niet in een bus? Stapsgewijs komen op een leuke, interactieve manier alle onderwerpen aan bod. Na de les kunnen de leerlingen met vertrouwen en op een veilige manier reizen met het OV. Lees in bijlage 1 hoe dit programma aansluit bij de kerndoelen van het primair onderwijs. De les De les bestaat uit een aantal basisonderwerpen. Je reis plannen, de halte, in- en uitstappen, in de bus en om de bus. Ieder onderwerp wordt ingeleid met een korte video. Op een luchtige wijze introduceert presentator Jeroen samen met twee groep-achters (Sem en Lisa) het thema dat besproken gaat worden. De buschauffeur gaat vervolgens dieper in op het onderwerp. Hij doet dit vragenderwijs en stemt zijn verhaal af op de vragen die leven in de groep. De onderwerpen staan op zichzelf en hoeven dus niet in een chronologische volgorde behandeld te worden. Via het digibord heeft de chauffeur de beschikking over materiaal waarmee hij zijn verhaal kan ondersteunen. Het gaat om afbeeldingen, foto's en video's. Bij thema 'in de bus' kan dieper ingegaan worden op agressie en vandalisme. In een telefoongesprek met een chauffeur die te maken gehad heeft met agressie horen de kinderen welke impact dit had en nog steeds heeft. Sommige thema's worden afgesloten met een opdracht, een quiz of een stellingenspel. Lees in bijlage 2 meer over de basisthema's. Afhankelijk van het moment van de les en de beschikbare ruimte om de school kan de chauffeur een bus meenemen. De tijd in het klaslokaal wordt dan beperkt om ook nog in de bus te kunnen kijken. Indeling Omdat de onderwerpen op zichzelf staan kan er in samenspraak met de leerkracht gekozen worden om één of meerdere thema's extra aandacht te geven. Hierdoor kan de les toegespitst worden op een breder thema. In de verkeersweek kan het thema 'Om de bus' bijvoorbeeld centraler staan dan de andere thema's.
Bijlage 1. Aansluiting bij kerndoelen primair onderwijs kerndoel 3* De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema's, tabellen en digitale bronnen. Op bushaltes worden vertrektijden vermeld op de haltevertrekstaat. Een tabel die inzichtelijk maakt hoe laat en hoe vaak een bus bij de halte komt. Kinderen leren hoe ze deze tabel moeten lezen, dat een dienstregeling per dag kan verschillen en ze leren hoe ze kunnen zien welke dienstregeling actueel is (normaal, zon- en feestdagen, vakantie) kerndoel 35* De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. Ook wanneer kinderen zich op de fiets of te voet in het verkeer bewegen krijgen zij te maken met bussen waarmee ze rekening moeten houden. De kinderen leren daarom waar ze op moeten letten als ze in de buurt komen van een bus zodat ze zich veilig in het verkeer kunnen begeven. kerndoel 37* De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. Bij de halte en in de bus gelden bepaalde fatsoensnormen. Kinderen leren hoe zij zich tegenover medepassagiers en de buschauffeur horen te gedragen. Ook leren ze welke huisregels er gelden in de bus. kerndoel 50* De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld Kinderen leren dat het busvervoer in (Noord-)Nederland verloopt via vastgestelde buslijnen en dat Nederland is ingedeeld in OV-zones. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een lijnennetkaart en een OVzonekaart.
Bijlage 2 Basisonderwerpen OV-intro Je reis plannen Voordat je kunt reizen moet je weten welke lijnen je moet nemen en hoe laat deze vertrekken. Met moderne reisplanners gaat dit heel makkelijk maar waar moet je precies op letten bij het plannen van je reis? Kinderen krijgen inzicht in het lijnennet, de zoneverdeling en leren hoe je een haltestaat leest. In een planopdracht gaan ze zelf uitzoeken hoe ze met de bus van a naar b komen. Bij de halte Zorg dat je op tijd bij de halte bent en hou je OV-chipkaart bij de hand. Als de bus eraan komt geef dan op tijd aan dat je mee wilt. En hoe werkt eigenlijk een digitale haltepaal? In- en uitstappen Bij het in- en uitstappen van de bus moeten je in- en uitchecken. Maar wat voor betaalmiddelen zijn er nog meer? En hoe werkt dat met de OV-chipkaart? Hoe zie ik eigenlijk dat ik de bus uit moet? Deze vragen komen aan bod komen bij het thema in- en uitstappen. In de OV-chipquiz wordt de kennis over de OV-chipkaart getest. In de bus Hoe gedraag je je in de bus? Je staat op voor ouderen, ruimt je afval netjes op. Maar jouw gedrag heeft invloed op anderen. Agressie tegen buschauffeurs of medepassagiers is een landelijk probleem. Hoe reageer je als je te maken krijgt met agressie en wat is de impact van agressie of vandalisme op het leven van een buschauffeur? In een telefoongesprek horen we het verhaal van een buschauffeur die hiermee te maken heeft gehad. En in een stellingenspel denken de kinderen na over wat zij zelf van bepaalde kwestie vinden. Om de bus Waar hou je rekening mee als je je in de buurt van een bus beweegt? Dat begint bij het verlaten van een halte. Voor of achter een bus langs lopen is niet verstandig. Ook de remweg, dode hoek en telefoongebruik in het verkeer komen aan bod. Door middel van illustratieve video's zien kinderen waarom ze bepaalde dingen beter wel of niet kunnen doen. De bus ±30 min Samen met de chauffeur lopen de kinderen om en door de bus. De chauffeur geeft antwoord op al hun vragen, zoals: Waar zitten de sleutels? Hoe heb je contact met andere bussen? Hoe kan een rolstoel de bus in? Waar zit de motor? Etc.