Nota Wet Kraken en Leegstand Tilburg Georganiseerde Weldaad, 24 juni 2010
Voorwoord Om te beginnen willen we wethouder De Vries bedanken voor de mogelijkheid om middels dit schrijven onze visie te kunnen geven op de toekomstige manier van leegstandsbeheer in Tilburg. Georganiseerde Weldaad denkt dat het in deze tijden waarin verschillen worden uitvergroot, belangrijk is te kijken naar wat ons verbindt. De bedoeling van dit stuk is dan ook een dialoog aan te gaan om te kijken in hoeverre wij elkaar kunnen vinden als het gaat om het aanpakken van de problemen rond leegstand. Inhoudsopgave 1. Wat is Georganiseerde Weldaad? 2. De nieuwe Wet Kraken en Leegstand 3. Het toepassen van het Kraakverbod 4. Rol Georganiseerde Weldaad 5. Tenslotte
1. Wat is Georganiseerde Weldaad? Vereniging Georganiseerde Weldaad is in Tilburg ontstaan uit de onvrede die landelijk oplaaide, nadat het wetsvoorstel Kraken en Leegstand door de Tweede Kamer werd aangenomen. Het gevoel bestond dat dit wel eens de laatste kans kon zijn om te laten zien dat er hier in Tilburg niet of nauwelijks problemen zijn omtrent kraken, terwijl er aan de andere kant wel een hoop langdurige leegstand is. In de nieuwe wet wordt volgens ons van de oplossing (kraken) een probleem gemaakt en het werkelijke probleem (structurele leegstand) totaal niet of toch zeker niet genoeg aangepakt. Toen de lokale afdeling van de VVD met een stevig stukje verkiezingsretoriek besloot de boel op scherp te zetten was de spreekwoordelijke kogel door de kerk en de door ons ondersteunde actiegroep Krakerscollectief Tilburg geboren. We hebben ondertussen al verschillende keren onze stem laten horen in de media en er is met Weggeefwinkel Noppes, ook ondersteund door Georganiseerde Weldaad, een maatschappelijk breed erkend gat in Tilburg gevuld. Diverse mensen die bij het wederom door ons ondersteunde Kraakhulp Tilburg hebben aangeklopt zijn aan woonruimte geholpen waaronder een minder valide man die tussen wal en schip van de bureaucratie was geraakt. We hebben een publiek debat over leegstand en kraken georganiseerd waarin voor- en tegenstanders van de nieuwe kraakwet, waaronder een aantal raadsleden, de kans kregen om hun standpunten te verduidelijken. We hebben in de gemeenteraad spreektijd gehad om onze standpunten te bespreken. Je kan dus gerust spreken van een actieve groep jonge mensen die vanuit hun diverse achtergronden allemaal via het kraken zijn verenigd en willen bijdragen aan een beter en leefbaar Tilburg. Nu de nieuwe wet is aangenomen willen wij samen met de gemeenteraad Tilburg kijken of het mogelijk is om dit enthousiasme te gebruiken bij de toekomstige invulling van het leegstandsbeleid van Tilburg.
2. De nieuwe Wet Kraken en Leegstand Sinds de nieuwe wet is aangenomen is er in het hele land nogal wat ophef ontstaan, diverse gemeenten hebben al aangegeven van zins te zijn de wet terughoudend ten uitvoer te leggen. Enkelen van ons hebben de wet uitvoerig bestudeerd en kunnen ons op basis daarvan de negatieve reacties levendig voorstellen. Feit is dat in de nieuwe wet een grote verantwoordelijkheid bij de gemeenten en het Openbaar Ministerie wordt gelegd terwijl nu juist deze twee organen in meer of mindere mate tegen deze wet geprotesteerd hebben. Hierbij zijn termen als onuitvoerbaar en bureaucratisch gebruikt en werd er gewezen op de hoge kosten die het aanleggen van een leegstandsregister met zich meebrengt. Nergens in de wet wordt duidelijk gemaakt waar de gemeenten in deze tijden van crisis dit van moeten financieren, in het kader van de bezuinigingsproblematiek in Tilburg. Wij vragen ons oprecht af waar dit van betaald zou moeten worden. Hoewel wij niet op de hoogte zijn van de capaciteit en prioriteiten van de politie Midden- en West Brabant, kunnen we ons niet aan de gedachte onttrekken dat deze, zoals men vaak zegt: 'wel wat beters te doen hebben dan het handhaven van deze wet.' Een bijkomend nadeel van dit alles is dat als eigenaren onwillig zouden blijken aan oplossingen mee te werken, de gemeente een nogal beperkt instrumentarium uitgereikt krijgt. Er kunnen bestuurlijke boetes opgelegd worden maar als een eigenaar onwillig blijft dan houdt het daar mee op. Dit zou heel goed tot gevolg kunnen hebben dat de stad straks een aantal verloederde panden heeft en niet de mogelijkheid heeft om daar iets aan te veranderen. Al met al levert de nieuwe wet dus een behoorlijk aantal problemen op, wij zijn daarom benieuwd hoe de gemeente Tilburg deze denkt op te lossen. - Van welke middelen gaat de gemeente Tilburg het leegstandsregister opzetten en uitvoeren? - Hoe gaat de gemeente Tilburg de toch al schaarse capaciteit van de politie inzetten ten opzichte van het handhaven van de wet? - Wat gaat de gemeente Tilburg doen als blijkt dat eigenaren de bestuurlijke boetes voor lief nemen en onverminderd blijven speculeren en hun bezit liever laten verkrotten dan (tijdelijk) verhuren? Rest ons nog u te waarschuwen voor een valkuil waar vele gemeentes in Nederland in dreigen te trappen, anti-kraak. In de vergadering van de Commissie Fysiek werd al aangegeven in hoeverre antikraak helaas een moderne vorm van huisjesmelkerij is geworden 1. Er wordt op grote schaal gebruik gemaakt van de schaarste op de huizenmarkt. Mensen tekenen, vaak vanuit nood geboren, contracten waarin ze vele plichten en nauwelijks rechten hebben. Wij willen u hierbij graag verwijzen naar een documentaire van Abel Heijkamp, Leegstand Zonder Zorgen, die uitvoerig op deze problematiek ingaat en een goed beeld geeft van de praktijken van de grote anti kraakbureaus. 1 150 antikrakers moeten hun woning verlaten. (2010, 17 juni). Brabants Dagblad, p. 41
3. Het toepassen van het Kraakverbod Wij keuren de wet zoals hij er nu ligt af: naar onze mening is de wet onnodig, onevenwichtig en onuitvoerbaar. We staan hierin zeker niet alleen, er is uit diverse hoeken groot verzet tegen de wet zoals hij is aangenomen, zoals wij al eerder aangaven hebben diverse gemeenten al aangegeven de wet niet of beperkt te gaan toepassen. Het Openbaar Ministerie heeft verklaard niet actief te zullen vervolgen op basis van de nieuwe wet, ook de Raad van State en Raad van Kerken keuren de wet af. Tijdens het Raadsoverleg van de Commissie Fysiek op 17 mei heeft de Tilburgse politiek te kennen gegeven niets te zien in een harde aanpak van Tilburgse krakers omdat dit volgens de meeste politici geen probleem is. De partijen richten zich liever op het onderliggende probleem van de leegstand. Toch durfde het merendeel van de fracties in Tilburg zich niet uit te spreken over het naast zich neerleggen van de wet en daar hebben wij een aantal kanttekeningen bij. Onze voornaamste vrees is dat er in Tilburg ontruimd gaat worden ten behoeve van leegstand. Volgens ons zal dit leiden tot verkrotting van de bestaande kraakpanden en is derhalve alleen maar contraproductief. Wij denken dat door de gemeente een vorm gevonden moet worden waarbinnen in ieder geval gewaarborgd wordt dat dit mogelijke scenario niet bewaarheid wordt. Consequenties en vragen Het strikt handhaven van de wet zal verder tot gevolg hebben dat er een hoop mensen dakloos worden, waardoor wij ons afvragen in hoeverre de gemeente, eventueel in samenwerking met de woningbouwverenigingen, in deze haar zorgtaak wil oppakken. Veel krakers staan wel ingeschreven bij Woninginzicht maar het inschrijftermijn is te lang om voor een woning in aanmerking te komen. Wij zijn van mening dat hiervoor op korte termijn een oplossing gevonden moet worden mits Tilburg overgaat tot actieve handhaving. Dit leidt volgens ons tot de volgende concrete vragen: - Gaat de gemeente Tilburg ontruimen ten behoeve van leegstand? - Gaat de gemeente Tilburg krakers ondersteunen bij het vinden van nieuwe woonruimte?
4. Rol Georganiseerde Weldaad Het doel van Georganiseerde Weldaad is te onderzoeken in hoeverre de gemeente Tilburg en Georganiseerde Weldaad tot een gemeenschappelijke deler kunnen komen om samen leegstand binnen de gemeente op een voor allebei acceptabele wijze aan te pakken. Het moge duidelijk zijn dat langdurige leegstand het aanzien van een stad geen goed doet, verkrotte panden verpesten voor een groot deel het woongenot in een buurt. Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat verloedering van een buurt leidt tot meer vandalisme en zwerfvuil. Voorkomen lijkt in deze beter dan genezen. Georganiseerde Weldaad en de gemeente hebben precies hierin voor een groot deel hetzelfde voor ogen; het terugdringen en tegengaan van dit soort structurele leegstand. Nu het kraken verboden wordt, willen wij kijken hoe wij in deze nieuwe situatie toch actief kunnen bijdragen aan het leegstandsbeheer van de gemeente Tilburg. Hoewel het niet voor de hand lijkt te liggen denken wij dat de gemeente de ervaring van de krakers goed kan gebruiken. Zij beheren al jaren leegstand in Tilburg. Zoals ook bij u bekend is, bestaat er in Breda een nieuwe manier van leegstandsbeheer 'Eerlijk Beheer.' Samenwerking Georganiseerde Weldaad en de gemeente Tilburg. Tilburg is op dit moment in de gelegenheid om in Nederland een voortrekkersrol te gaan spelen in de manier waarop leegstandsbeheer wordt uitgevoerd. Waar andere gemeentes lijken te focussen op de gekraakte panden en hoe daar mee om te gaan kan Tilburg er voor kiezen, om iets wat elders als een probleem wordt gezien, om te buigen in het voordeel van de Tilburgse samenleving. Mogelijkheden: Samenwerking met Georganiseerde Weldaad en eventuele andere partners (AMW, Woningbouwverenigingen). Een eerlijke tijdelijk verhuur te faciliteren binnen een onafhankelijke stichting. Hierbij kunnen de rechten van een tijdelijke huurder op fatsoenlijke wijze gewaarborgd worden en zend je als gemeente een duidelijk signaal uit dat er in Tilburg paal en perk gesteld wordt aan de misstanden bij de anti kraakbureaus. Het legaliseren van een bestaand gekraakt pand als proefgeval voor de eerlijke tijdelijke verhuur. Is de gemeente Tilburg bereidt om samen met Georganiseerde Weldaad en andere partners een eigen Eerlijk Beheer vorm te geven? (Georganiseerde Weldaad is benieuwd naar de rol van de gemeente in deze.) Met de gemeente als partner sta je namelijk een stuk sterker dan alleen. Wij geloven dat deze aanpak kan leiden tot een evenwichtige en sociale manier van (tijdelijke) verhuur waarbij alle betrokken partijen
zoals: eigenaren, de gemeente en de (tijdelijke) huurder van zullen profiteren. Graag horen wij dan ook van de gemeente in hoeverre zij bereid is om samen met ons te praten over het opzetten van een Eerlijk Beheer in Tilburg. 5. Tenslotte Tot slot willen wij er u nogmaals op wijzen dat er in Tilburg nooit een krakersprobleem is geweest, het heeft Tilburg eerder een hoop opgeleverd. Zonder kraken in Tilburg is het maar de vraag of het Muziekcentrum- 013 had bestaan en was er geen Hall of Fame geweest. Zonder kraken hadden talloze mensen die tijdelijk op straat stonden bij Traverse of, nog erger, op straat moeten slapen. Zonder de kraakbeweging wordt er geen alternatief geboden op de consumptiemaatschappij middels initiatieven zoals de Weggeefwinkel Noppes. Zonder de kraakbeweging hadden talloze artistieke en creatieve mensen zich niet kunnen ontplooien omdat deze zich geen atelier konden veroorloven. Broeiplaatsen voor Kunst en Cultuur zijn belangrijke elementen voor een stad als Tilburg. Zeker omdat Tilburg genomineerd wil worden als de cultuurstad! Georganiseerde Weldaad hoopt dat u iets kunt met de vragen en voorstellen die in deze nota vermeld worden. Mocht u nog aanvullende vragen of opmerkingen hebben dan kunt u altijd bellen of mailen naar Stijn Stenzel. Namens Georganiseerde Weldaad Stijn Email: bestuur@georganiseerde-weldaad.nl Website: www.georganiseerde-weldaad.nl