DKN Foundation cursus Samenwerken in een keten van overheid, private en publieke organisaties Peter van den Pol Geodan IT
Vandaag in cursus deel 1 Ketensamenwerking Digitale Keten Natuur Digitale Keten Natuur Scope Informatiemodel Natuur Digitale Keten Natuur in uitvoering DKN voor mij
Samenwerken in een keten dokter patiënt apothe ker zorgve rzeker aar tweed e kamer minist er zorgau toriteit boer advis eur trans porte ur voed selpr oduc ent retail https://www.youtube.com/watch?v=mrkotso4acq twee de kame r EZ nvwa klant
Kenmerken van keten en DKN Organisaties die belang hebben bij samen werking Vrijwel nooit een eigenaar Heeft wel regie, organisatie en financiering nodig (bewuste samenwerking) Uitvoering gaat bijna altijd over standaardisering en vaak over contracten Belangrijker geworden sinds opkomst ICT Dynamisch (SNL-A wordt collectief, DR wordt RVO)
Digitale Keten Natuur Waarom, wat en hoe?
Waarom Natuurbeleid gedecentraliseerd naar provincies Need to know, Need to report! Aanleiding: Nieuwe subsidiestelsel voor alle natuur Visie: één taal, één kaart, meer digitaal 500 miljoen subsidie per jaar aan boeren en natuurbeheerders
Samen bepalen wat
Samen bepalen met wie
Samen bepalen met wie
De DKN aanpak in de praktijk Visie, rapportageverplichting, indicatoren en maatlatten (assessment) bepalen informatiebehoefte http://www.recovery.org/ (MDIAR model: Europees Milieuagentschap)
Bepaal indicatoren bij de beleidsvragen (Model: Ministerie van Financiën) De DKN aanpak in de praktijk
De DKN aanpak in de praktijk Bepaal passende organisatievorm in de keten, passend in bestaande afspraken en verantwoordelijkheden (Ketenprocesmodel Geodan IT) 07 Provincie 07.01 Opstellen Natuurbeheerplan 07.02 Opstellen Monitoringsprogramma SNL 07.03 Opstellen GS en PS Rapportage Natuurkwaliteit 0708.01 Natuurbeheerplan 08 IPO 08.01 Samenvoegen Natuurbeheerplannen 08.02 Valideren Natuurbeheerplannen 08.03 Integreren Natuurbeheerplannen 08.03 Publiceren landelijke Natuurbeheerplannen 08.04 Doorrekenen natuurkwaliteit 0713.01 Monitoringsprogramma 3008.01 Waarnemingen 13 Beheerder 13.01 Opstellen Monitoringsplan 13.02 Uitvoeren monitoring 1330.01 Waarnemingen 30 GAN 30.01 beheren NDFF 30.02 beheren uniforme meetmethoden
De DKN aanpak in de praktijk Welke Uitwisselstandaarden en definities? Bijvoorbeeld Index N&L Bijvoorbeeld IMNa Bijvoorbeeld Codelijsten NOK Welke Databanken? Bijvoorbeeld Nationale databank flora en Fauna Bijvoorbeeld Vegetatiedatabank Bijvoorbeeld Portaal Natuur en Landschap Welke contracten / GLO s? Contractuele afspraak tussen ketenpartners Implementatie en praktijkhandleidingen Wat betekent dat nu voor mij?
DKN Architectuur anno nu BIJ12 neemt regie (in nauwe samenwerking met rijk) MDIAR keten benadering: duurzame data los koppelen van informatie en assessment Gebruik keten procesmodellen (common operational picture) Open standaarden (belangrijker dan open source) Open data waar dat kan Gebruikt basisregistraties waar verplicht of efficiënt IMNa is een van de belangrijke standaarden voor ruimtelijk natuur informatie Een DKN 'architectuur': maar staat nog niet goed op papier
DKN Architectuur anno nu DKN ref architectuur
Informatiemodel Natuur en meer DKN standaarden Standaardiseren op verschillende nieveaus
Standaarden ISO > NEN3610 > IMNa ISO > INSPIRE > IMNa ISO > XML > GML (WFS) OGC > WFS EUNIS > NDFF codelist
Één IMNa concept vier IMNa productenmodellen Natuurbeheer Natuurontwikkeling Beheertype = N10.02 Verwerving 5 hectare Contractnummer : 23c449 (Beheertypekaart, Ambitiekaart, EHS Collectief beheerplan) (Verwerving, Inrichting, contractueel beheer) Natuurkwaliteit Vegetatie & habitats Kwaliteit = midden Habitattype H3270 slikkige rivieroevers (Flora en Fauna, Milieu, Structuur) (Habitats, Vegetatie, Structuur, lokale aspecten)
IMNa van referentiemodellen naar implementatie NEN3610:2011 INSPIRE Habitats &Biotopes INSPIRE Protected Sites Top10NL Logisch domein kaderstellend voor IMNa INSPIRE Area Management IMGEO Informatiemodel Natuur Logisch datamodel model NDFF IMNa GML s Implementatie domein IMNa is kaderstellend voor uitwisselstandaarden SBB vegetatie Standaard Subsidie Aanvragen Natuurbeheer Toolkit collectief agrarische natuurbeheer Natuurbeheerplan ESRi filegeodatabases
Opbouw van het Informatiemodel Natuur Referentie modellen NEN3610 / INSPIRE / ETC Vb. NEN3610:2011 IMNa Hoofdmodel Informatiemodel Natuur Vb. IMNa 3.1 IMNa Productmodellen Natuurbeheer Natuurontwikkeling Natuurkwaliteit Vegetatie & habitats Vb. IMNa 3.1:NB01 Vb. IMNa 3.1:NO01 Vb. IMNa 3.1:NK01 Vb. IMNa 3.1:VH01 IMNa Praktijkhandleidingen IMNa Uitwisselstandaarden Shapes GML s Fgdb Shapes GML s Fgdb GML s GML s Vb. IMNa.cbp.v1.xsd
Veel gestelde vragen over IMNa Waar staat IMNa voor? IMNa staat voor Informatiemodel Natuur. Wat is IMNa? IMNa is een model dat de definities en logische samenhang van natuurgegevens op ondubbelzinnige wijze beschrijft. Het doel van IMNa is om te zorgen voor een stabiele en efficiënte uitwisseling van natuurgegevens tussen mensen en systemen in de natuurketen in Nederland. Het model is opgesteld binnen de lijn van andere zogenaamde IM modellen zoal s IMRO en IMGEO. Zie voor meer informatie: http://www.geonovum.nl/wegwijzer/standaarden. Waar bestaat IMNa uit? Het IMNa is de overkoepelende naam van vier productmodellen en is de basis voor meerdere IMNa Uitwisselstandaarden. Eigenlijk zijn uiteindelijk die IMNa uitwisselstandaarden het belangrijkst. Met de uitwisselstandaarden wordt in de praktijk gewerkt. Bijvoorbeeld voor de uitwisseling van een Beheertypenkaart of een subsidieaanvraag. Voor welke organisaties is IMNa bedoeld? Het gebruik van IMNa is per thema (of productmodel) verschillend. Voor natuurbeheerders zullen mogelijk alle vier productmodellen gebruiken, terwijl Dienst Regelingen helemaal niet geïnteresseerd is in vegetatiepatronen. Voor welke mensen is IMNa bedoeld? IMNa is niet per definitie bedoeld voor techneuten, maar staat wel in dienst van techneuten. In IMNa staan veel definities die geen grote inhoudelijke impact hebben zoals de definitie van een ingericht natuurgebied of beheerpakketten die wel of niet mogen overlappen. De techneuten zullen veelal gebruik maken van de IMNa Uitwisselstandaarden, maar wel af en toe teruggrijpen op het IMNA om de context en definities goed te kunnen plaatsen. Waar vind ik IMNa? U kunt het IMNa als Word document downloaden via < > IMNa als HTML versie bekijken via < > en de IMNa Uiwisselstandaarden downloaden via < > Is het gebruik van IMNa verplicht? IMNa is verplicht wanneer dat is voorgeschreven zoals dat bijvoorbeeld bij een subsidieaanvraag wordt gevraagd. Kijk dan wel goed of alleen de definities verplicht zijn of dat er specifiek wordt verwezen naar een IMNa Uitwisselstandaard. Wat betekent IMNa voor mij in de praktijk? Dat is wederom afhankelijk van uw functie en proces waarin IMNa is voorgeschreven. Zie ook de vraag over is het gebruik van IMNa verplicht?.
Veel gestelde vragen over IMNa Bestaat er een praktijkhandleiding voor IMNa? Per Productmodel is er een praktijkhandleiding geschreven. De praktijkhandleiding beschrijft zowel het logischg model (definities en samenhang), de presentatievoorschriften als het gebruik van de bijbehorende IMNa Uitwisselstandaarden. Je kunt de praktijkhandleiding downloaden via: < > Het IMNa model ziet er erg ingewikkeld uit, welke kennis heb ik nodig voor gebruik? Er zijn niet veel mensen die het IMNa volledig hoeven te doorgronden. De meeste gebruikers zullen GIS medewerkers zijn die vanuit hun functie de procesdeskundigen ondersteunen bij hun proces. Van GIS medewerkers wordt verwacht dat zij UML klasse diagrammen kunnen lezen. Een tweede groep zijn softwareontwikkelaars die met name de IMNa uitwisselstandaarden zullen gebruiken (bijvoorbeeld GML). Is IMNa ook een database of een dataset die ik kan downloaden? Nee, IMNa is geen database of dataset, maar alleen een structuur om data op te slaan en uit te wisselen. Data wordt dus conform IMNa opgeslagen of uitgewisseld. Wanneer je bijvoorbeeld data download vanaf het Portaal Natuur en Landschap (PNL) is dat IMNa conforme data, conform de IMNa Uitwisselstandaard. Wat is het verschil tussen IMNa en het Portaal Natuur en Landschap (PNL)? Zie ook voorgaande vraag. In het Portaal worden natuurbeheerplannen opgeslagen en kan de IMNa conformiteit worden gecontroleerd. Het Portaal is dus een gebruiker van IMNa. Wat is het verschil tussen IMNa en de Digitale Keten Natuur (DKN)? De Digitale Keten Natuur gaat niet alleen over data-uitwisseling, maar ook over alle organisatorische afspraken en applicaties die in gezamenlijkheid van de natuur keten partners worden ontwikkeld en beheerd. DKN is dus breder dan IMNa. IMNa is onderdeel van de DKN. Van wie is IMNa? IMNa wordt beheert door de IPO groep Informatie- en gegevensbeheer, die de verantwoordelijkheid heeft om de informatievoorziening in het natuur domein te coördineren. IMNa wordt opgesteld in nauwe samenwerking met de ketenpartners. IMNa 2.0 is vastgesteld door de Ambtelijke Adviescommissie Vitaal Platteland (AACVP) eind 2012. IMNa is ontwikkeling, wat gaat er komende jaren allemaal gebeuren en waar kan ik dat volgen? Het productmodel Natuurbeheer (NB) is reeds in gebruik. Het productmodel Natuurontwikkeling (NO) wordt nu gebruikt op definitie niveau. De overige productmodellen worden periode vertaald naar uitwisselstandaarden en zullen ondersteunen bij de ketenprocessen Natuurkwaliteit (NK) en vegetatie en habitats (VH).
Basisregistraties Standaardiseren op verschillende niveaus
Drie basisregistraties: Enorme spanningen, administratieve lasten versus nauwkeurigheid rapportage Niet meer uitlegbaar aan de beheerder, de bestuurder, de accountant Wat nu?
Gaat dit goed? Staatsbosbeheheer Waterleidingmaatschappij
Wat is er nu concreet
Internationale biodiversiteitsdoelen (Internationale verdragen, EU-verordeningen en EU-richtlijnen) DKN Ontwikkeling Vertalen van internationale biodiversiteitsdoelen in nationale biodiversiteitsdoelen bijvoorbeeld de landelijke instandhoudingsdoelen van de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn (Nederland) Keten 4 Keten 3 Keten 2 Keten 1 VHR (excl. Natuurwetgeving) Aanmelden / aanwijzen beschermde gebieden (Natura 2000-gebieden) Opstellen beheerplannen (Natura 2000-gebieden) SNL Opstellen Natuurbeheerplan (Beheertypekaart en Ambitiekaart) EHS Begrenzen Ecologische Hoofdstructuur (Planologisch) Begrenzen EHS Taakstellingen VHR: Natuurwetgeving Implementatie wetgeving (Flora- en faunawet + Natuurbeschermingswet) beleidsbepaling uitvoering Stimuleren Herstelstrategieën (Natura 2000-gebieden) Stimuleren kwaliteitsimpulsen (o.a. SKNL) Verwerven / functieverandering Natuurgebied Vergunning- /ontheffingverlening (plangebieden) Inrichten Natuurgebied Periodieke algemene rapportage (Nederland) Beheren gebieden (deels SNL) Standaardgegevensformulier Natura2000 (gebiedsgericht) SNL Natuurkwaliteit (gebiedsgericht) EHS rapportage (gebiedsgericht) Rapportage derogaties (Nederland) evaluatie
Processen en organisatie Standaarden en interfaces 20 keer Ketenprocesmodel Applicaties en gebruikers Data CDS INSPIRE
Case Natuurkwaliteit Hoe werken we nu
Visie Flora & fauna Ruimte Structuur Milieu Natuurlijkheid Ruimte Flora & fauna Milieu Structuur
Visie
2 Ketenprocesmodellen 07 Provincie 07.01 Opstellen Natuurbeheerplan 07.02 Opstellen Monitoringsprogramma SNL 07.03 Opstellen GS en PS Rapportage Natuurkwaliteit 0708.01 Natuurbeheerplan 08 IPO 08.01 Samenvoegen Natuurbeheerplannen 08.02 Valideren Natuurbeheerplannen 08.03 Integreren Natuurbeheerplannen 08.03 Publiceren landelijke Natuurbeheerplannen 08.04 Doorrekenen natuurkwaliteit 0713.01 Monitoringsprogramma 3008.01 Waarnemingen 13 Beheerder 13.01 Opstellen Monitoringsplan 13.02 Uitvoeren monitoring 1330.01 Waarnemingen 30 GAN 30.01 beheren NDFF 30.02 beheren uniforme meetmethoden
Keten ontwikkelt doelarchitectuur
Keten ontwikkelt doelarchitectuur SNL Natuurkwaliteit Rekenservices CMSi Aerius NDFF SNL applicatie Natuurbeheer plannen LVD Alterra Iteratio Centrale voorziening Veg en Hab Associa Digitale standaard Centraal data en services INSPIRE Turboveg
IMNa uitbreiden? Habitats Vegetatie Habitatproject IMNa klasse: HabitatProject - Compositie van habitat objecten - Projectcontext gegevens Habitat INSPIRE klasse: Habitat - Interpretatie van grenzen in het veld obv vegetatie - Gekenmerkt door internationale habitattypologie (EUNIS of Hab directive) - Optioneel: gekenmerkt door Nederlandse habitattypologie (maar in NL verplicht gesteld) - Optioneel: landelijke vegetatietypologie (NL typen) (verbijzondering van bronvermelding) - Optioneel: soortwaarnemingen gekoppeld aan habitat (voorkeur voor EU NOMEN) (motivatie voor keuze Habitat) + Diverse catalogi - INSPIRE: EUNIS en HABITATDIRECTIVE - INSPIRE: EU NOMEN - IMNa: Landelijke vegetatietypen - IMNa: Structuurelementen - NDFF: Soortenlijst - NDFF: Abundantieschalen Hab A Hab B Is basis voor Veg A Veg B Struct X Vegetatieproject IMNa klasse: Vegetatieproject - Compositie van vegetatie objecten - Optioneel: compositie van structuur objecten - Projectcontext gegevens Vegetatie IMNa klasse: Vegetatie - Interpretatie van grenzen in het veld icm vegetatieopnamen - Gekenmerkt door landelijke vegetatietypologie - Optioneel: lokale typologie - Optioneel: soortwaarnemingen gekoppeld aan vegetatie - Optioneel: structuurelementen met percentage gekoppeld aan vegetatie Structuur IMNa klasse: Structuur - Gekenmerkt door verzameling van structuurelementen met percentage Vegetatieopname IMNa klasse: Vegetatieopname - Interpretatie van compositie van soorten obv een bedekkings klasse (abundantie) Catalogi Soort IMNa klasse: VegetatieOpnameSoort - Soort (NDFF catalogus / species) - Bedekking (NDFF catalogus / scales)
IMNa uitbreiden? INSPIRE NEN3610 Is referentie voor Is referentie voor Habitattype kaart is basis voor Vegetatie kaart is specificatie van Structuur kaart Catalogi is input voor EUNIS Landelijke habitattypen Landelijke vegetatietypen Lokale vegetatietypen NDFF is input voor is input voor is basis voor en onderdeel van Vegetatieopnamen is basis voor en onderdeel van Interpretatie vegetatie gegevens
IMNa uitbreiden?
Ketens ontwikkelen ook bottom up Een open data case
http://www.boomstamtak.nl/
En verder
Resultaat in de Digitale Keten Natuur Vier ketenprocessen: Natuurbeheer, Natuurontwikkeling, Natuurkwaliteit, Habitats en Vegetatie Nieuwe ketenpartners willen meedoen: Natura2000, Milieu Honderden miljoenen IMNa records uitgewisseld tussen tientallen DKN partners IMNa hyped in natuur sector Natuurdata als open data Habitattypenkaarten via INSPIRE op één plek altijd en snel beschikbaar voor heel NL
Onthouden Keten is van niemand maar regie en ondersteuning is nodig www.portaalnatuurenlanschap.nl voor jullie certificaat