Informatie over de couveuse-afdeling P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Uw baby is opgenomen op de couveuse-afdeling van de kinderafdeling Noord 1. We heten u welkom en willen u via deze folder kennis laten maken met onze afdeling. We begrijpen dat het voor u anders is gegaan dan u zich had voorgesteld, toch willen we alles in het werk stellen om het verblijf zo goed mogelijk te laten verlopen. Deze folder geeft u praktische informatie over de gang van zaken op de couveuseafdeling. De couveuse-afdeling bestaat uit de couveusekamer, eerste opvangkamer,warme kamer en knuffelkamer. Het telefoonnummer van de couveuseafdeling is [0597] 459 130. De organisatie van de afdeling Op de couveuse-afdeling werkt een team van kinderartsen en verpleegkundigen die speciaal zijn opgeleid in het verzorgen van uw baby. Daarnaast werken er stagiaires van verschillende opleidingen. Bij de behandeling van uw baby kunnen verschillende disciplines betrokken zijn, zoals maatschappelijk werker, psycholoog, fysiotherapeut, logopedist of babymassagedocent, dit altijd in overleg met u en uw kinderarts. Andere medewerkers op onze afdeling zijn voedingsassistentes, secretaresses, pedagogische medewerkers en interieurverzorgsters. We proberen zoveel mogelijk dat uw baby door dezelfde verpleegkundigen verzorgd wordt. Als u de afdeling binnenkomt vindt u rechts bij de speelkamer een planbord, hierop kunt u zien wie bij uw baby werkt. Ook vindt u daar twee fotolijsten, één met de medewerkers van onze afdeling en één met de artsen, die eventueel bij uw baby betrokken zijn. Waar u hij leest, kunt u ook zij lezen. 4 2
Dagelijks loopt een van de kinderartsen visite op de couveusekamer. Een keer per week vindt er grote visite plaats, de baby s worden dan uitgebreid besproken met alle kinderartsen. Wekelijks hebt u een gesprek met uw eigen kinderarts over de vorderingen van uw baby, overleg dit wel van tevoren met de verpleegkundige, die voor uw baby zorgt. U kunt altijd bellen als u wilt weten hoe het met uw baby gaat, ook s nachts. Het beste kunt u bellen voor 7.30 uur, 15.30 uur of 23.00 uur. Dan krijgt u de verpleegkundige te spreken die net voor uw baby heeft gezorgd. U kunt als u op de kraamafdeling ligt in de meeste gevallen uw baby zien op de televisie boven uw bed. Ook kunt u via de webcam uw baby zien als u thuis bent. Informatie hierover krijgt u van de verpleegkundige. Tijdens de opname kunt u voorlichting krijgen over het omgaan met uw baby, die te vroeg geboren of ziek is (geweest). Ook onderhouden wij nauw contact met de medewerkers van het consultatiebureau, het JGZ (Jeugdgezondheidszorg) en van de VOC, (Vereniging van Ouders van Couveusekinderen). Bezoek U bent als ouders altijd welkom om te komen, wel is het handig dat u hierover afspraken maakt, dit in verband met de verzorging en rust van uw baby. Er zijn regels voor de couveusekamer, we hebben hiervoor een speciaal kaartje gemaakt die u mee krijgt als uw baby wordt opgenomen. Uw baby kan in het begin nog erg gevoelig zijn voor veel bezoek,houdt u daar rekening mee. Wanneer er geen ouders aanwezig zijn, wordt er geen bezoek toegelaten bij de baby. 5 Recht op informatie U hebt te allen tijde recht op informatie over uw baby. Als de arts niet direct in staat is om antwoord te geven op uw vragen,kunt u het gerust, als u iets niet begrijpt of onduidelijk is, vragen aan de verpleegkundige. Zij kan dan overleggen wanneer u met de arts kunt spreken. 3
De arts kan niet zonder toestemming van u handelen. Uitgezonderd zijn acute situaties of situaties waarin gevaar voor het kind ontstaat als het niet behandeld wordt. Er wordt alleen aan ouders of verzorgers informatie verstrekt. Verpleegkundig dossier Het verpleegkundig dossier is altijd ter inzage voor ouders. Wij hebben er voor gekozen uit privacyoverwegingen om het niet bij de baby te leggen, maar in de teamkamer. Wij gaan zorgvuldig om met de gegevens van uw baby. Wilt u het dossier inzien, dan kunt u terecht bij de verpleegkundige. Verzekering Wilt u de gegevens van de verzekering en het BSN-nummer zo spoedig mogelijk doorgeven aan het ziekenhuis. De zorg rondom uw baby Het is goed voor het contact en het hechtingsproces dat u uw baby zo veel mogelijk zelf verzorgt. Het beste kunt u hierover afspraken maken met de verpleegkundige. Ga niet over uw grenzen, u moet als uw baby thuis komt ook nog energie over hebben. 6 Wat kunt u allemaal verwachten tijdens de opname van uw baby De te vroeg geboren of zieke baby ligt vaak in de couveuse of bij opname tijdelijk in de open couveuse. Ook ligt de baby vaak aan de bewakingsmonitor. Uw baby krijgt dan drie plakkers op zijn borst om de ademhaling en hartactie te registreren en een bandje met infraroodlampje om de voet voor het meten van de saturatie (zuurstofgehalte in het bloed). Soms krijgt de baby tijdelijk zuurstof toegediend, dit kan via de couveuse, maar soms ook met bepaalde hulpmiddelen. Vaak heeft uw baby ook een infuus of maagsonde nodig, omdat hij nog niet zelf kan drinken of misselijk is. 4
Na de geboorte kan de huid van uw baby geel gaan zien, dit komt door de onrijpheid van de lever. Het bilirubinegehalte in het bloed is dan verhoogd. Soms komt de baby dan onder de fototherapielamp. Deze lamp stimuleert de afbraak van bilirubine. Uw baby krijgt ter bescherming een oogmasker voor zijn ogen. Er kunnen onderzoeken plaatsvinden bij uw baby, zoals bloeden urineonderzoek, röntgenfoto, hartfilmpje of echo. Ook krijgt uw baby de hielprik op de vierde dag na de geboorte. Dit is een neonataal screeningsonderzoek op verschillende stofwisselingsziekten. Waarschijnlijk heeft u zich voor de bevalling al georiënteerd over de voeding die u gaat geven aan uw baby en al een beslissing genomen hierover. Voor baby s is borstvoeding de beste voeding, zeker voor zieke en te vroeg geboren baby s. 7 Op de afdeling kunt u hierover informatie, uitleg en folders krijgen. Het kan zijn dat de baby nog niet sterk genoeg is of nog te ziek om zelf te drinken, hij krijgt dan de voeding per maagsonde. Kolven is altijd mogelijk, op de afdeling zijn kolven aanwezig en informatiemateriaal om een kolf te huren of te kopen. Wat kunt u zelf doen voor uw baby? Dit zijn vragen die voor ouders heel belangrijk zijn. Het contact met uw baby vinden wij belangrijk. Wanneer uw baby in de couveuse ligt en soms ook nog aan allerlei slangetjes en snoertjes ligt, kan het contact opbouwen belemmerd worden (zie folder contact met je couveusebaby). Wij helpen u graag om toch zo veel mogelijk te kunnen genieten van uw baby. Neem een knuffel of speeltje mee, u kunt het van tevoren even bij u dragen, de lichaamsgeur van de moeder is rustgevend voor de baby. Kangoeroën of buidelen is hiervoor ook een goede mogelijkheid. U legt dan uw baby op uw blote borst. Vraag altijd de eerste keer of de verpleegkundige u helpt, het is belangrijk dat u 5
lekker ontspannen zit en de baby goed ligt (zie folder kangoeroën van de VOC). Het beste kunt u ruimschoots tijd nemen voor het kangoeroën, liefst minimaal één uur. Ook als uw baby in de wieg ligt kunt u prima buidelen. Ook het aanraken van uw baby is belangrijk, maar wel het liefst met een stevige hand en niet alleen met de vinger. Verder kunt u uw baby leren verzorgen, bijvoorbeeld luier verschonen, temperaturen, voeden en badderen. Tijdens de opname van uw baby kunt u een oudervoorlichting bijwonen. Hier wordt veel vertelt over het omgaan met uw (couveuse) baby,zoals hoe u het beste kunt tillen en dragen, hoe om te gaan met huilen en troosten, hoe het bed op te maken en verder wat belangrijk is voor uw baby. Ontwikkelingsgerichte zorg We willen graag dat uw baby zo weinig mogelijk stress ervaart, want stress belemmert de ontwikkeling. Daarom proberen we rekening te houden met een aantal dingen. We proberen de ouders zoveel mogelijk te betrekken bij de zorg voor hun baby. Ook ondersteunen we ouders bij het leren herkennen van het gedrag van hun baby. We beperken zoveel mogelijk licht, lawaai en we maken afspraken over onderzoeken en handelingen. Het beperken van stress doen we door de baby bijvoorbeeld te laten zuigen, grijpen of vasthouden en ondersteunen. Ook maken we gebruik van nestjes om de baby te begrenzen en te beschermen. Ontslag Voorbereiding: Voor het ontslag is het mogelijk om gebruik te maken van de roominginn bij uw baby. U verblijft dan één of twee hele dagen in het ziekenhuis. U bent samen op een kamer met uw baby en verzorgt de baby zelf. Zo leert u uw baby nog beter kennen en went u aan zijn geluidjes en huiltjes. Bij vragen kunt u altijd bij de verpleegkundigen terecht. 6
Wat moet er geregeld worden voor het ontslag Zorg dat u zelf uitgerust bent, dus slaap liever niet de nacht voor het ontslag in het ziekenhuis. U hebt natuurlijk alles al klaar thuis. Als uw baby in de couveuse gelegen heeft, heeft u mogelijk nog recht op couveusenazorg of verlate kraamzorg. Informeert u wel eerst even bij uw verzekering of u hier recht op hebt, zodat u niet later een rekening krijgt. Deze kraamzorg moet u zelf regelen. Wat houdt deze zorg in: de kraamzorg biedt u nog 4 dagen (3 uur per dag) hulp bij de zorg rondom uw baby. Dit kan per verzekering verschillen. Het is belangrijk om van deze zorg ook gebruik te maken. Thuis is toch alles anders en een beetje ondersteuning is prettig. Dan komt de dag dat uw baby naar huis mag Hij kan nu zelf goed drinken, groeit goed en houdt zich goed warm,ook ligt hij niet meer aan de monitor. Natuurlijk is dat best spannend voor u. De kinderarts beslist wanneer het ontslag plaatsvindt en is verantwoordelijk voor het ontslag. In het ziekenhuis zijn er altijd deskundigen aanwezig, nu moet u het zelf doen. Doe wat uw eigen hart u ingeeft, vertrouw op uw zelf, volg uw eigen intuïtie. Het kan een goede ondersteuning zijn, als u een gesprek hebt gehad met de verpleegkundige over het omgaan met uw baby. Zij kan u ook veel vertellen over het (prematuur) gedrag van uw baby. Van het ziekenhuis krijgt u mee: een controle afspraak voor bij uw kinderarts; voedingsvoorschrift; brief voor uw huisarts; eventueel formulier van continuïteit van zorg voor de kraamzorg eventueel recepten voor voeding of medicijnen; eventueel afspraken over de inentingen. 7
Verder zorgt de verpleegkundige van de afdeling ervoor dat het consultatie bureau op de hoogte is van de thuiskomst van uw baby. 10 Zij nemen dan ook contact met u op, meestal als de couveusenazorg er niet meer is. Thuis Neem rustig de tijd en leer uw baby goed kennen. De temperatuur van de babykamer moet in het begin 15 tot 18 graden zijn, bij pre- en dysmaturen eventueel iets hoger, tot 20 graden. Veilige slaapplek is in eigen wieg of bedje, de eerste 4 maand (6 maand voor pre- en dysmaturen) op de kamer van de ouders. Nooit de baby bij u in bed laten slapen. Leg de baby altijd op de rug te slapen, gebruik de eerste twee jaar geen dekbed (zie folder veilig slapen). Probeer zo mogelijk veel bezoek te vermijden in de eerste weken. Doe alleen wat voor u goed voelt en geniet en ontspan. Praat veel met uw baby, hij herkent uw stem, dit kan rustgevend werken. Is de baby heel onrustig neem hem op je borst en ga lekker ontspannen in bed liggen en bekijk eens goed wat je allemaal aan jouw baby ziet. Huilen is bij couveusebaby s een veel voorkomend verschijnsel. De baby moet wennen aan de nieuwe omgeving en vaak voelt hij de spanning van ouders en kan hierdoor meer gaan huilen. Veel praten en zingen is belangrijk, de baby voelt feilloos aan hoe ouders in hun vel zitten, dus zeg het, ook als je boos verdrietig of moe bent, praat je toch vrolijk, dan voelt de baby het ondertoontje aan en voelt zich bedrogen. Bij huilen is troosten heel belangrijk, veiligheid bieden, luister wel goed hoe de baby huilt, niet alle huiltjes zijn te stoppen, soms moet hij even ontladen, prikkels verhuilen. 11 Een rustgevend muziekje of warm badje helpt soms. 8
Blijf op u zelf vertrouwen en blijf de dingen die u doet steeds op uw manier doen, dit biedt zekerheid en veiligheid aan uw baby, hij is hieraan gewend. Bij problemen kunt u contact op nemen met uw kinderarts, consultatiebureau of huisarts. Er zijn altijd mensen die u kunnen helpen, blijf niet tobben met problemen. Soms is de oplossing dichtbij door erover te praten. Wij wensen u een fijne tijd met uw baby. Folders die u eventueel mee kunt krijgen Contact met uw couveusebaby. Folder over borst- en flesvoeding. Veilig slapen. Aan te raden boeken Er liggen ook veel boeken en informatiemateriaal in de knuffelkamer. Voor kinderen (van 4 tot 7 jaar): Ik heb een zusje, maar ik mag alleen naar haar kijken Door: M. Sigar, R. de Leeuw. Met illustraties van Dick Bruna ISBN 9072259025 Onze ini mini baby van de VOC (Vereniging van Ouders van Couveusekinderen) Het Couveuse-Kleurboek van de VOC 12 Voor volwassenen: Vanuit de couveuse de wereld in Door: Z. van der Heyden, ISBN 9021005336. Te vroeg geboren Door: R. de Leeuw, L. Bakker, ISBN 9021057247. Te bestellen bij de VOC (Vereniging van Ouders van Couveusekinderen): Eindelijk thuis, jij en je couveusebaby na ontslag uit het ziekenhuis Opgroeien na de couveuse De couveuse, een wieg in het ziekenhuis Ook kleintjes worden groot 9
Nuttige adressen Vereniging van Ouders van Couveusekinderen Postbus 53178, 1007 RD Amsterdam Telefoon [020] 679 3742 E-mail: info@couveuseouders.nl of www.couveuseouders.nl Stichting Kenniscentrum Prematuren Postbus 1153, 2260 BD Leidschendam E-mail: info@kenniscentrumprematuren.nl 13 10
Idee, klacht of compliment? U kunt een idee, klacht of compliment melden door een reactiekaart Uw ervaring telt in te vullen. Deze kaartjes staan goed zichtbaar in een standaard op alle afdelingen en poliklinieken. Het ingevulde kaartje kan, eventueel anoniem, gedeponeerd worden in de bus van het Patiënten Informatie Bureau in de hal bij de hoofdingang. Uw opmerkingen worden doorgegeven aan het hoofd van de betreffende afdeling en besproken in het werkoverleg. Stelt u prijs op een reactie, dan nemen wij contact met u op wanneer u uw naam en telefoonnummer op het kaartje hebt ingevuld. Klachten worden vertrouwelijk behandeld. Een klacht kunt u ook melden bij het Patiënten Informatie Bureau bij de hoofdingang. De medewerkers noteren de klacht en zorgen ervoor dat de klacht doorgegeven wordt. Naast Uw ervaring telt, kunt u ook een klachtbrief schrijven aan de klachtencommissie van het ziekenhuis: Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas Secretaris klachtencommissie Postbus 30 000 9670 RA Winschoten Buiten het ziekenhuis kunt u voor advies en ondersteuning bij klachten terecht bij: Informatie- en Klachtenbureau Gezondheidszorg (IKG) Hoendiep 95, 9718 TE Groningen Telefoon [0900] 2437070 Spreekuren: maandag tot en met donderdag van 10.00 tot 15.00 uur. Reacties 14 Wij willen graag weten of de folder voldoet. Als u op- of aanmerkingen heeft of van mening bent dat bepaalde informatie ontbreekt, dan horen we dat graag van u. U kunt uw reactie kenbaar maken bij de verpleegkundigen van de afdeling. 11
Met uw reactie kunnen we verder werken aan verbetering van onze service. Uw reactie kunt u ook sturen naar: Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas directiesecretariaat Antwoordnummer 218 9670 WB Winschoten 15 Colofon De patiëntenvoorlichtingsfolder informatie over de couveuse-afdeling is een uitgave van: Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas, Gassingel 18, postbus 30 000, 9670 RA Winschoten. Telefoon [0597] 459 111. Copyright: 2009 Ommelander Ziekenhuis Groep. Redactie: Patiëntenvoorlichting Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas. Vormgeving: afdeling Grafische vormgeving, Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas. Druk: Drukkerij De Bruin, Zuidbroek. 1270334 info couveuse-afd 03/09 12