DIMS Drugs Informatie en Monitoring Systeem DIMS Nieuwsbrief Juli 2012 Update Drugsmarkten Cannabis Deze keer in de nieuwsbrief: Registratie bezoekersaantallen Jaarverslagen Artikelen Update Drugsmarkten XTC Meer dan 50% van de XTC-tabletten bevat een dosering van meer dan 100 milligram. Het gebruik van XTC-tabletten is op dit moment dus extra riskant. Er zijn aanwijzingen uit de Monitor Drugs Incidenten en het Vergiftigingen Informatiecentrum dat er meer incidenten zijn door XTC-gebruik. Of dit door de gemiddeld hogere doseringen komt is niet bekend. Bij de deelnemers van de MDI is gevraagd goed door te vragen over wat voor soort tabletten gebruikt zijn en indien mogelijk bloed af te nemen. Ook is gevraagd om door te verwijzen naar de testservice van het DIMS als er nog tabletten over zijn. Als in de toekomst dus bezoekers komen met een verhaal dat ze zijn doorgestuurd door de EHBO van ziekenhuizen of parties of dergelijke, meld dan goed op welke datum ze door welke instantie behandeld zijn, zodat een zo goed mogelijke koppeling gemaakt kan worden tussen een bepaalde tablet en casus van de MDI (dergelijke data worden natuurlijk zeer vertrouwelijk behandeld). Vraag dan ook goed door over hoeveel tabletten gebruikt waren of er gecombineerd was met andere middelen en de set en setting. Het is belangrijk om een verband vast te stellen tussen de toegenomen ernstige XTC-incidenten en de toename van het aantal hooggedoseerde tabletten (als die er is).
Waar in 2009 veel tabletten helemaal geen MDMA bevatten, is het aandeel van deze tabletten afgenomen. Amfetamine De afgelopen jaren zijn er veranderingen te zien op de amfetaminemarkt. Te zien valt dat het gemiddeld gehalte amfetamine in speed sterk onderhevig is aan schommelingen. In 2008 was het gemiddeld gehalte amfetamine in speed laag, in 2010 weer hoog en op dit moment lijkt het gemiddelde gehalte weer lager te zijn. Als er in plaats van per kwartaal naar de uitslagen van de afgelopen weken wordt gekeken kan weer een ander beeld worden gezien.
De reden voor deze schommelingen komt waarschijnlijk doordat een groot deel van de samples op dit moment vrij weinig amfetamine bevatten (minder dan 20%), terwijl er ook een groot deel is van de samples die veel amfetamine (meer dan 40%) bevatten. Dit is beter te zien in onderstaande figuur. natte speed Aan de DIMS-deelnemers is gevraagd bij te houden of een sample nat of droog gekocht is. Op dit moment is 1 op de 3 samples die bij het DIMS ter analyse wordt aangeleverd nat gekocht. Het nat verkopen van de speed gebeurt nu de afgelopen 2 jaar en lijkt een nieuw soort "versnijding". In werkelijkheid is de drug niet sterker dan droge speed. Mocht een gebruiker natte speed hebben aangekocht en het in droge toestand willen gebruiken dan kan een testuitslag met de factor 1,33 worden vermenigvuldigd. Als een sample nat is en ook als zodanig zal worden gebruikt maar droog aangeleverd bij de testservice, reken dan om met factor 0,75. Overigens is het zo dat het natte van natte speed bestaat uit organische oplosmiddelen zoals methylalcohol (zit ook in spiritus!), dus erg gezond zal het consumeren ervan niet zijn. 4-Methylamfetamine Waar de amfetaminemarkt zich in een dip bevindt, worden meer andere stoffen aangetroffen in de amfetamine. Sinds eind 2009 wordt door het DIMS 4- methylamfetamine in de speed aangetroffen. Eind 2011 bleek dat er in zowel België als Groot-Brittannië enkele mensen aan deze stof zijn overleden. Op dat moment heeft het DIMS-bureau het netwerk geïnformeerd en een interne waarschuwing laten uitgaan. Het NFI onderzocht hoeveel mensen er in 2011 waren overleden waarbij 4- methylamfetamine in het bloed was aangetroffen. Daaruit bleek dat in Nederland ook 4 mensen overleden waren aan deze stof. Ook in 2012 zijn enkele personen overleden. In mei 2012 is op een bijeenkomst van het Early Warning System (EWS) in Lissabon door Nederland en België samen voorgesteld dit middel en zijn precursor 4-methyl BMK te verbieden. Momenteel wordt een Europese Quick Scan uitgevoerd, mogelijk gevolgd door een officiële risicoschatting. In Nederland is door het CAM al een quick scan uitgevoerd, waarna de minister van VWS 4-methylamfetamine en 4-methyl BMK via een versnelde procedure op lijst 1 van de Opiumwet heeft geplaatst.
Op dit moment bevat zo n 15% van de speedsamples 4-methyl amfetamine. Sinds mei wordt 4-methyl amfetamine gekwantificeerd. Hieruit blijkt dat er in de meeste gevallen naast amfetamine weinig 4-methyl amfetamine in speed zit en dat in slechts enkele gevallen er meer dan 10% 4-methyl amfetamine in samples zit (categorie hoofdstof in bovenstaande figuur). Beleid op dit moment is dat gebruik van alle samples waar 4- methyl amfetamine in zit wordt afgeraden en dat bij hogere doseringen aan de DIMSdeelnemer wordt gevraagd een aanlevertraject af te nemen. Waarschijnlijk zal in de 2 e helft van het jaar 4-methyl amfetamine standaard gekwantificeerd worden. mcpp zal vanaf dat moment niet meer gekwantificeerd worden. Door de onrust op de amfetaminemarkt zien we het aantal ingeleverde samples explosief toenemen. In het eerste half jaar zijn net zoveel samples ingeleverd als in heel 2011. Op dit moment is het extra belangrijk na te vragen wat de ervaringen waren als aanleveraars het sample al gebruikt hebben. Cocaïne In de eerste helft van 2012 is het gemiddelde gehalte cocaïne gestegen van 49% in 2011 naar 54% in 2012. Wel kun je aan de zwarte trendlijn zien dat het gehalte de afgelopen 10 jaar geleidelijk is afgenomen. % Nog steeds wordt cocaïne vaak versneden met levamisol en fenacetine. Op dit moment zit in rond de 65% van de samples levamisol. Kwantificatie laat zien dat er gemiddeld 6 á 7% levamisol in de cocaïnepoeders zit.
Heroïne Begin juni is in Duitsland een gebruiker overleden na heroïne vervuild met antrax te hebben gespoten. Het is het eerste geval na de uitbraak in 2009/2010 in Schotland en Duitsland. Er is tot dusver geen reden extra maatregelen te nemen behalve om aan verslavingsartsen en verpleegkundigen binnen je instelling te vragen extra waakzaam te zijn op signalen van mogelijke anthrax-vergiftigingen onder (spuitende) heroïnegebruikers. In Nederland zijn er verhalen dat de heroïne slechter van kwaliteit wordt en duurder in prijs. Een voorlopige analyse laat zien dat de heroine de afgelopen jaren in kwaliteit is afgenomen maar er is in de (beperkte) DIMS-data geen wijziging in prijs te zien. Om goed inzicht te krijgen in de heroïnemarkt zal het DIMS een quick scan houden via de interne site. Op de bijeenkomst van de projectcommissie DIMS is door het Adviesburo Drugs een voorstel ingebracht hoe instellingen de lokale heroïnemarkt kunnen monitoren. %
Cannabis Het Kabinet heeft voorstellen gedaan om het cannabis/coffeeshopbeleid te wijzigen. In dit verband zijn twee rapporten waar het DIMS aan mee heeft gewerkt van belang. Ten eerste is door Raymond Niesink en Margriet van Laar de rol van CBD op THC geïnventariseerd. Door middel van een literatuuronderzoek is onderzocht wat er bekend is over de effecten van THC en hoe CBD daar mogelijk op inwerkt. Conclusie is dat hoewel er geen hard bewijs is, er voldoende aanwijzingen zijn om te concluderen dat CBD sommige van de negatieve effecten van THC remt en dat geïmporteerde hasj (met een hoog CBD-gehalte) waarschijnlijk minder schadelijk is dan nederwiet (met vrijwel geen CBD). Omdat de meeste onderzoeken zijn uitgevoerd in klinische situaties en minder vaak onder recreatieve gebruikers en niet in Nederland, is nader onderzoek onder deze groepen gewenst. Met name de verhoudingen tussen CBD en THC in relatie tot de hoeveelheid verdienen nader onderzoek onder degenen die het meest kwetsbaar zijn voor de negatieve effecten van cannabis. Ook is het aan te raden bij (vervolg)onderzoek waar mogelijk onderscheid te maken tussen gebruik van hasj en wiet en de te meten effecten. Ten tweede is in juli voor de 13e keer een rapport uitgebracht over de gemiddelde THCconcentratie van cannabis verkocht in coffeeshops. De twee producten die het meest worden verkocht in coffeeshops zijn in Nederland gekweekte wiet en uit het buitenland geïmporteerde hasj. Nederwiet bevat gemiddeld 15,5%THC en kost zo n 9,30 voor een gram. Geïmporteerde hasj bevat 16,1% THC en kost gemiddeld 9,70 per gram. Een groot deel van de in de coffeeshop verkochte producten bevat dus nog meer dan de 15% THC. Het Kabinet werkt aan een voorstel cannabis met een THC-gehalte van meer dan 15% op lijst 1 van de Opiumwet te plaatsen. Het rapport is te downloaden op www.dimsinfo.nl en op de website van het Trimbos-instituut. Drukte op de testservice Het eerste halfjaar van 2012 hebben zo n 4000 mensen de DIMS-spreekuren bezocht. Het gaat om gemiddeld 160 mensen per week. In totaal heeft men 4421 samples aangeleverd, een gemiddelde van ongeveer 176 samples per week. Gezien het aantal samples per week in vergelijking met de labcapaciteit gelden er nog steeds regels omtrent het aantal samples dat doorgestuurd mag worden en het aangeven van de reden waarom analyse gewenst is. Onderstaande figuur geeft het aantal bezoekers van de DIMS-spreekuren in 2012 per week weer en het totaal aantal samples dat men ter analyse aanbood.
Jaarverslagen In juni hebben zowel de Monitor Drugs Incidenten als het DIMS hun jaarbericht uitgebracht. In 2011 is er geen jaarbericht van het DIMS verschenen. Daarom is er nu in het kader van het 20-jarige bestaan van het DIMS, een uitgebreid jaarbericht dat tevens een nieuwe opzet kent. De stand van zaken in 2011 met betrekking tot ecstasy, amfetamine, cocaïne, cannabis, en GHB wordt besproken. Het jaarbericht bespreekt de marktontwikkelingen en gaat daarnaast in op o.a. wie deze middelen gebruiken, wat de risico's zijn van gebruik. Daarnaast is voor het eerst ook een paragraaf gewijd aan de zogenaamde 'nieuwe psychoactieve stoffen'. Het jaarbericht is gratis te downloaden via de webwinkel van www.trimbos.nl en staat als PDF op de dimssite. In de factsheet 2011 van de MDI wordt geconcludeerd dat het aandeel GHB incidenten onverminderd hoog is. Ook zijn er aanwijzingen voor een toename van incidenten na XTC gebruik. Artikelen Mocht je zelf op een artikel stuiten dat je met de DIMS-deelnemers wilt delen mail dit dan naar srigter@trimbos.nl. GHB-onderzoek Op dit moment is er veel gaande op het gebied van GHB-onderzoek in Nederland. Ten eerste zijn de gebruikersgroepen steeds beter in kaart gebracht door zowel het Trimbosinstituut en het IVO (Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving). Daaruit komt een diffuus beeld naar voren over de gebruikersgroepen. Er is niet één type gebruiker aan te wijzen die GHB gebruikt. Grofweg heb je een onderscheid tussen uitgaanders en mensen die in andere settings gebruiken, beide gebruikersgroepen kunnen in aanraking komen met de hulpverlening. Uitgaanders, of recreatieve gebruikers, komen nogal eens terecht op EHBO posten of de eerste hulp van een ziekenhuis in verband met een overdosering GHB. Maar dit geldt ook voor gebruikers in andere settings, waarbij gedacht moet worden aan thuisgebruikers en hangjongeren die op straat onder invloed zijn van GHB. Het lijkt erop dat die laatste groepen iets minder goed in beeld zijn, tenzij ze in aanraking komen met justitie of de verslavingszorg. Er zijn wel tal van DIMS deelnemers die voor deze groepen in toenemende mate outreachend werk verrichten. Een andere lijn van onderzoek behelst het volgen van gebruikers die reeds in behandeling zijn voor hun GHB-probleem. Het belangrijkste onderzoek hiernaar wordt verricht door het NISPA in Nijmegen en heet de GHB-monitor. Hier worden de kenmerken van mensen in de verslavingszorg bekeken en ook de best practice over hoe deze mensen klinisch van hun GHB-verslaving kunnen worden afgeholpen. De eerste resultaten laten zien dat de meeste clienten mannelijk zijn, laag opgeleid, GHB gebruiken om hun problemen en zorgen te verlichten en veelal thuisgebruiker zijn. Meer resultaten zijn in de loop van 2012 en begin 2013 te verwachten. Als laatste is er getracht te kijken naar effecten van GHB op de hersenen en dan met name bij het frequent gebruik en of er schade valt te verwachten. Het mechanisme van hoe GHB precies op de hersenen werkt is grotendeels wel bekend, maar veel details over de schadelijke effecten zijn nog onzeker. Uit dierexperimenteel onderzoek blijkt echter dat sommige doseringen GHB leiden tot vermindering van geheugen en leervermogen. Uit spaarzame studies bij vrijwilligers komen soortgelijke resultaten naar voren. Alhoewel het nog te vroeg is om met zekerheid te stellen lijkt frequent gebruik wel degelijk schadelijk en kan regelmatig overdoseren voor extra schade zorgen door
tijdelijk zuurstofgebrek naar de hersenen. Er bestaan plannen bij het Trimbos-instituut i.s.m. het RIVM om dit in de nabije toekomst verder uit te zoeken. Overige artikelen en publicaties: Possible Long-term effects of γ-hydrobutyric Acid (GHB) due to neurotoxicity and overdose; van Amsterdam, J., Brunt, T., Mcmaster, M., Niesink, R.; Neurosci Biobehav Rev. 2012 Apr;36(4):1217-27. The PMMA epidemic in Norway: Comparison of fatal and non-fatal intoxications; Vevelstad et al; Oslo 2012. THC, CBD en gezondheidsaspecten van wiet en hasj; Niesink, R. en van Laar, M.; Utrecht 2012. Tendens; trends in wonen, werk en middelengebruik, editie 2011-2012; Iriszorg; Arnhem 2012. DISCLAIMER De informatie in deze nieuwsbrief is uitsluitend bestemd voor de natuurlijke persoon of rechtspersoon die is aangesloten op het netwerk van het DIMS-bureau en bevat vertrouwelijke en/of geprivilegieerde gegevens. Het is niet toegestaan de informatie openbaar te maken, te kopiëren, te verspreiden of anderszins actie te ondernemen op basis van de informatie.