Jeugdwet ramp voor kinderen & ouders Politiek laat onze kinderen zwemmen!!!!!! Rondetafelgesprekken donderdag 5 september 2013 Transitie Jeugdzorgouders TJO Desiree van Doremalen/Angelique Bergsma http://www.transitiejeugdzorgouders.nl/ 1
Rondetafelgesprek Kamercommissie VWS 5 sept 2013 Auteur: D.F.A. Van Doremalen Transitie Jeugzorgouders TJO TJO is een ouderbelangengroep die opkomt voor ouders die zorgen hebben over de aankomende transitie jeugdzorg. TJO is opgezet door ouders die allen ervaringsdeskundig zijn op het gebied van de jeugdzorg en jeugd-ggz. Het is onze missie deze zorgen te verzamelen en kenbaar te maken. Ons doel is om op basis van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind goede en passende zorg voor ieder kind te verwerven. Nieuwe Jeugdwet is een ramp het stopt eigen regie van ouders De meeste Ouders houden de regie over hun eigen leven in eigen hand. Sommige gebeurtenissen in het dagelijks leven zijn echter zo overweldigend, ingewikkeld of onoverzichtelijk, dat hulp en steun wenselijk is. De hulp wordt nu lang niet altijd eerst in eigen kring gezocht. Risico is dan vaak dat mensen de regie over hun leven zelf afstaan of kwijtraken, zeker in contacten met organisaties en overheden. Het risico is bovendien dat hulp op een ineffectieve en verspillende wijze wordt ingezet. Hulp die mensen nodig hebben en waar zij om vragen wordt niet geboden. Uit niets in de wet blijkt dat de eigen rol en verantwoordelijkheid van de ouders weer gerespecteerd wordt, hun eigen kracht benut en versterkt wordt. Als gevolg van de nieuwe jeugdwet zien ouders het nieuwe systeem voor zorg niet met vertrouwen tegemoet. In de nieuwe jeugdwet worden de belangen, behoeften en wensen van gezinnen, van kinderen én hun ouders compleet ondergesneeuwd. Neem nu de jeugd-ggz deze dient in de zorgverzekeringswet te blijven, Het is ongewenst dat de gemeente ambtenaar bepaalt wanneer iemand hulp kan krijgen. Psychiatrische problematiek bij kinderen vereist in vele gevallen een multidisciplinaire aanpak waarbij innoveren noodzakelijk is. Het kan niet zo zijn dat er rechtsongelijkheid ontstaat tussen het recht op somatische zorg en het recht op geestelijke gezondheidszorg. Met een gebroken arm naar de dokter en met een depressie naar de gemeente. Beleidsmakers die sociaal pedagogische problematiek verwarren met GGZ problematiek. Alles wat de afgelopen 25 jaar aan kennis en inzichten is ontwikkeld zal verloren gaan. Ouders en kinderen worden hierdoor terug geworpen in de jaren 60-70 toen de maakbaarheid van de samenleving en de mens hoog in het vaandel stond. We weten allemaal dat we moeten bezuinigen maar ontken daarom niet de problematiek van onze kinderen Onze zorgen: 2
De rechten van kinderen die geheel naar de achtergrond zijn verdwenen. Het belang te moeten bezuinigen, het belang van gemeenten de jeugdhulp naar eigen visie en inzicht in te richten staat meer voorop dan het belang van kwetsbare kinderen en hun ouders. Het wetgevingsproces is niet zorgvuldig verlopen. Voor deze ingrijpende maatregel is meer tijd nodig dan nu voorhanden is. Dit geeft landelijk enorme onrust bij ouders die te maken hebben met jeugd-ggz en jeugdzorg waardoor er geen draagvlak is bij deze ouders. Ouders hebben grote zorgen vooral over het risico van kinderrechten schendingen. Het verdwijnen van het recht op jeugdzorg en verzekerde zorg brengt met zich mee dat zorg alleen geleverd wordt als het kind iets heeft. Ouders vinden dat niet het uitgangspunt moet zijn wat het kind heeft maar wat heeft het kind nodig leidend moet zijn. Door het verdwijnen van het recht op jeugdzorg en het recht op verzekerde zorg lopen gemeente een kans dat hun handelen in strijd is met het recht op gezondheid. Het is voor ouders niet duidelijk hoe gemeente komen tot een goed kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van verschillende vormen van jeugdhulp. Ook is niet duidelijk hoe de gemeente waarborgt of deze hulp voor iedereen die dit nodig heeft, dus ook kinderen met andere ethische en culturele achtergronden toegankelijk is. Indien gemeenten dit niet goed regelen en kinderen dus niet de best passende zorg krijgen, is er sprake van schending van het recht op gezondheid van kinderen (IVRK art.24). De jeugdhulp leveringsplicht is alleen van toepassing als blijkt dat de eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen ontoereikend zijn. Wie bepaalt die en op basis waarvan? Is hier sprake van een landelijke uniforme werkwijze? Deskundige kunnen/mogen alleen verwijzen naar ingekochte zorg. Dit is echte niet altijd de best passende zorg. De gemeente is bij verwijzing door een arts naar ingekocht zorg verplicht deze zorg te leveren. Het is voor ouders niet duidelijk voor welke jeugdhulp de gemeente leveringsplicht heeft. Wie de duur van die hulp bepaald. En op welke manier de invloed van de gemeente op de inhoud van de zorg is geregeld. De beleidsvrijheid van de gemeente creëert een wir war aan jeugdhulpsystemen, met als gevolg het ontstaan van ongelijke behandeling. Het mag niet zo zijn dat een kind met exact dezelfde problematiek in gemeente A wel de juiste en passende hulp krijgt en in gemeente B niet. Het kan ook niet zo zijn dat de hulp in gemeente A minder effectief is als in gemeente B. Het is voor ouders niet duidelijk op welke zorg zij onder welke voorwaarden aanspraak kunnen maken. Ouders weten niet wie er bepaalt of er een diagnose gesteld moet worden. Ouders weten niet of een diagnose voldoende is om de gemeente te dwingen een voorziening te treffen en hebben angst dat groepen kinderen met een vastgestelde stoornis geen passende, kwalitatief goede zorg krijgen. Ouders hebben terecht gegronde angst voor de te volgen procedures als zij het met hun gemeente niet eens worden over de geboden ondersteuning. Wie houdt tijdens de procedures toezicht op de veiligheid van de kinderen die passende hulp nodig hebben? Het zou ouders helpen als de bestuurlijke procedures in het belang van de veiligheid van het kind korter gemaakt worden. Ook zou het ouders helpen indien er wel jeugdhulp wordt aangeboden, maar zij het met deze hulp oneens zijn er direct een voorlopige voorziening aangevraagd kan worden. De jeugdwet gaat er aan voorbij dat bepaalde groepen kinderen volgens het IVKR een onomstotelijk recht op zorg hebben, gemeenten moet zich hier van bewust zijn. Dit geldt voor mishandelde en verwaarloosde kinderen en kinderen die het slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting en kinderhandel. Voor kinderen met vastgestelde stoornissen geldt dat zij simpel weg bepaalde zorg nodig hebben. Gemeente zijn volgens onze visie verplicht deze zorg te leveren ook als deze niet is ingekocht te duur is of de gemeente vind dat het netwerk zelf in staat is deze ondersteuning te bieden. Uit de jeugdwet valt niet af te leiden hoe dit is/wordt geregeld. Uit de jeugdwet blijkt nergens dat alle kinderen die hulp nodig hebben kwalitatief hoogwaardige en passende zorg krijgen en dat deze ook tijdig wordt ingezet. Het moet hierbij niet uitmaken of het kind in gemeente A of B woont. Het belang van het kind dient voorop te staan. Ouders hebben veel zorgen over kinderen die gesloten jeugdzorg nodig hebben. De invoering van de voorwaardelijke machtiging gesloten jeugdzorg en het uitblijven van de harmonisatie met de Bjj en de BOPZ. Dit doet volgens ouders onvoldoende recht aan de bijzonder kwetsbare positie van deze jongeren. Om die reden vind TJO het van belang om heel hoofdstuk 6 uit het wetsvoorstel te plaatsen en gelijktijdig met een geheel nieuw wetsvoorstel 3
te behandelen samen met de harmonisatiewetgeving met waar al veel te lang op wordt gewacht. De manier waarop de invoering van de voorwaardelijke machtiging uithuisplaatsing in een instelling voor gesloten jeugdzorg nu is geregeld baart ouders grote zorgen. De beslissing tot de ten uitvoerlegging van de voorwaardelijke machtiging gesloten jeugdhulp, ofwel, de beslissing tot vrijheidsbeneming wordt nu genomen door de jeugdhulpaanbieder. Slechts op verzoek van ouders of de jeugdige wordt er de rechtmatigheid door de rechter getoetst. Dit is in strijd met het IVKR en het EVRM, op basis van deze verdragen kan een beslissing tot vrijheidsbeneming alleen genomen worden door een rechter of een onafhankelijke, onpartijdige deskundige commissie. Een jeugdhulpaanbieder kan volgens het IVRK en het EVRM nooit als zodanig worden aangemerkt. Ouders pleiten er voor om de beslissing tot de tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke machtiging bij de kinderechter of een onafhankelijke, onpartijdige deskundige commissie. Na indienen van het verzoek tot het vervallen verklaren van de voorlopige machtiging heeft de kinderrechter drie weken om te beslissen deze termijn is veel te lang. Ouders zien alleen kans van slagen als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan. als alle bovengenoemde zorgen worden weggenomen als de jeugd-ggz verzekerde zorg blijft. Gemeenteambtenaren kunnen en mogen nooit de rol van artsen overnemen. Zij mogen niet verantwoordelijk worden als doorverwijzing naar de jeugd-ggz door een deskundig iemand gebeurd, dat is de huisarts of een specialist. Als die verwijst, dan is het niet aan de gemeente om te bepalen welke hulp iemand krijgt, zoals de jeugdwet bepaalt. als de gemeenten zich bij de hele transitie meer gaan aantrekken van het perspectief van gezinnen, van de ouders en kinderen in wier belang de nieuwe structuur wordt opgetuigd; als kinderen en gezinnen formeel recht krijgen en houden op de juiste zorg op het juiste moment; als 1.3 uit jeugdwet wordt geschrapt en kinderen zonder verblijfsvergunning op basis van het IVRK gewoon recht krijgen op de jeugdhulp die zij nodig hebben. Het is discriminerend als hun positie fundamenteel slechter is dan die van andere kinderen. als ouders en jongeren goed worden geïnformeerd over wat er gaat veranderen en waar ze straks terecht kunnen voor welke zorg; als er academisch gekwalificeerde professionals (zoals kinder- en jeugdpsychiaters, kinderen jeugdpsychologen, orthopedagogen en 'orthopedagogen-generalist') aan de poort komen, waar ouders voldoende vertrouwen in hebben; als al het huidige jeugdzorgpersoneel beter wordt opgeleid, met het doel om de eigen kracht van ouders zelf en hun kinderen te leren zien, respecteren en meer te benutten; als de jeugdwet het verbiedt dat gedragswetenschappers werken volgens de 'verlengdearmconstructie' (oordelen over kinderen en jongeren die ze zelf nog nooit gezien hebben), en zij zich te allen tijde kunnen en moeten houden aan de regels van de eigen beroepsgroep, die deze manier van werken verbiedt; als duidelijk is hoe de positie, ook de rechtspositie, van ouders en kinderen geregeld wordt, zodat zij weer vertrouwen kunnen hebben in het hele systeem van jeugdzorg; als adviezen van klachten en bezwaarcommissies door de gemeente worden opgevolgd. Nu nog hebben instellingen de vrijheid om deze adviezen al dan niet op te volgen. als in het hele proces voor het opleggen van een jeugdbeschermingsmaatregel alleen nog gewerkt wordt met feiten die volgen uit eigen bevindingen van academisch geschoolde jeugdprofessionals op basis van gedegen onderzoek, in plaats van hear say uit de sociale omgeving van een cliënt; als bij een uithuisplaatsing de hulpverlening er ook op gericht is om het kind of de jongere zo snel mogelijk te herenigen met de eigen ouders; als ouders in de jeugdzorg de kans krijgen om een duurzame relatie op te bouwen met de jeugdprofessionals waarmee ze moeten samenwerken in het belang van het kind. Dat houdt in dat ouders de mogelijkheid moeten krijgen om een nieuwe start te maken met een andere hulpverlener (gezinsvoogd, ouder- en kindadviseur, sociale huisarts, of hoe deze jeugdprofessionals straks ook gaan heten) als blijkt 4
dat het echt niet 'klikt', en dat een gezin niet elke twee maanden een nieuwe hulpverlener toegewezen krijgt; als de stem van uithuisgeplaatste en mishandelende kinderen die vaak in een afhankelijke positie van hun ouders, professionals en straks ook van de gemeente verkeren wordt gehoord. De overheid heeft de taak deze kinderen op grond van het IVRK extra bescherming te bieden. Het wetsvoorstel voorziet hier niet in TJO pleit er voor dat alle kinderen die te maken krijgen met een ondertoezichtstelling, uithuisplaatsing en/of een vechtscheiding recht krijgen op een toegevoegde bijzonder curator of advocaat. als ouders het recht krijgen op een second opinion; als er aandacht is voor de noodzakelijke samenhang en integrale aanpak binnen het gehele sociale domein, inclusief passend onderwijs; als regionale samenwerkingsverbanden in het passend onderwijs en de bovenregionale samenwerkingsverbanden in het nieuwe jeugdstelsel goed op elkaar aansluiten. als duidelijk welke negatieve gevolgen het niet aansluiten van deze samenwerkingsverbanden kan hebben voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben in het onderwijs en ook jeugdhulpnodig hebben. Veel van deze kinderen hebben ook op school extra steun nodig. Bijzondere aandacht voor deze groep kinderen is dan ook noodzakelijk als ervaringsdeskundigen zoals ouders, cliënten en hun familie, een rol zullen krijgen in visitatiecommissies; als, kort gezegd, een meer transparante en gevalideerde werkwijze wordt gecreëerd, die gecontroleerd en getoetst kan worden. als in de jeugdwet net als in de wet kinderbeschermingsmaatregelen die momenteel in de Eerste Kamer ligt duidelijk wordt opgenomen dat families het recht krijgen eerst zelf een plan te maken. Daarin dient te worden opgenomen dat ouders, kinderen en hun netwerk als eerste om een plan gevraagd wordt en dat professionals verplicht zijn daarop aan te sluiten. Dit belangrijke aspect kan zonder problemen aan artikel 2.1d, Artikel 3.1 (onderzoek Raad voor de Kinderbescherming, 6.1.2.2 (dreigende machtiging), 12a (melding kindermishandeling), 7.3.4 (vrijwillige hulp) worden toegevoegd. als ouders niet ongevraagd en zonder toestemming worden gemeld in een verwijsindex. Men dient te voorkomen dat gemeenten en doorontwikkelde jeugdhulpinstellingen gemakkelijk een coalitie vormen waarin het met de privacy van burgers niet zo nauw genomen wordt. Kindveiligheid mag nooit een motief/excuus om de grenzen aan (o.a.) het recht op privacy ver op te rekken. als de privacy van de kinderen en jongeren die jeugdhulp nodig hebben voldoende wordt beschermd. Het kan straks zo zijn dat de wethouder, de buurman die toevallig bij het CJG werkt of een nieuwe partner van een van de ouders die bij een jeugdhulp gerelateerde instelling werkt inzicht heeft in het dossier van individuele kinderen. 5