Pedagogisch werkplan Peuterspeelzaal Egelantier Welzijnsorganisatie Haarlem Effect Wij vinden het belangrijk dat de peuters het bij ons naar hun zin hebben!!
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Onze peuterspeelzaal... 4 Algemeen... 4 Onze binnen- en buitenruimte... 4 Inschrijving en plaatsing... 4 Wennen... 5 De peuterleiding en het pedagogisch handelen... 5 Spelmateriaal, activiteiten, diversiteit en meertaligheid... 5 Bijzondere gebeurtenissen voor de peuter... 6 Een ochtend op de peuterspeelzaal... 7 Regels en afspraken... 8 Ouderbetrokkenheid... 9 kijk?!... 9 4-ogenprincipe.. 9 Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere insanties 10 pag 2 van 10
Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan van peuterspeelzaal De Egelantier. De Egelantier maakt onderdeel uit van de Welzijnsorganisatie Haarlem Effect. Dit werkplan vloeit voort uit het algemene pedagogisch beleidsplan 1 voor de peuterspeelzalen van Haarlem Effect. In ons pedagogisch beleid komt tot uitdrukking hoe we met kinderen omgaan en waarom we dit zo doen. Pedagogisch beleid is gebaseerd op een visie op ontwikkeling en opvoeden. De pedagogische doelstelling van Haarlem Effect is als volgt geformuleerd: Vanuit respect voor het kind, een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen, zodat ze zich ontwikkelen tot evenwichtige zelfstandige mensen, die hun eigen talenten onderkennen en benutten. In ons werkplan wordt de link gelegd met de opvoedingsdoelen, beschreven in het pedagogisch beleidsplan (en afkomstig uit wet OKE, Riksen-Walraven). Het bieden van: a. voldoende (emotionele) veiligheid voor het kind; b. gelegenheid tot het ontwikkelen van de persoonlijke competentie van het kind; c. gelegenheid tot het ontwikkelen van de sociale competentie van het kind; d. gelegenheid om zich waarden en normen, de cultuur van onze samenleving eigen te maken. In dit werkplan staat beschreven hoe we onze pedagogische uitgangspunten in de praktijk brengen. Zo komen de volgende pedagogische middelen aan bod: de peuterleiding-kind interactie, de groep, de binnen- en buitenruimte, de activiteiten en het spelmateriaal. Maar ook de meer praktische zaken zoals inschrijving, plaatsing, wennen en de dagindeling worden in dit werkplan toegelicht. Wij hopen dat u door het lezen van dit werkplan een indruk krijgt hoe we werken op de peuterspeelzaal. Verder hopen we dat u,mede door het lezen van het werkplan, het vertrouwen heeft dat uw peuter een fijne tijd op De Egelantier tegemoet gaat. Namens het team van de Egelantier Datum: oktober 2016 Peuterspeelzaal De Egelantier Klein Heiligland 84 2011EJ Haarlem 1 Het pedagogisch beleidsplan ligt ter inzage op de peuterspeelzaal pag 3 van 10
Onze peuterspeelzaal Algemeen De Egelantier bestaat al bijna 40 jaar. Wij zijn vijf ochtenden per week geopend van 8.45 uur tot 12.15 uur. Per ochtend kunnen er op beide zalen 16 kinderen komen die begeleid worden door een gediplomeerde leidster, een gediplomeerd assistent leidster en/of een vaste vrijwilligster. Af en toe zijn er bij ons ook stagiaires op de zaal. Kenmerkend voor ons is dat we themagericht werken en veel tijd besteden aan knutselen met allerlei verschillende materialen. Ook bakken we zandkoekjes of appeltaartjes, we zaaien plantjes en kijken iedere dag hoe hard het groeit. We bieden een warme omgeving aan, waarin de peuters zich thuis en vooral veilig voelen en zich van hieruit verder kunnen ontwikkelen. De ruimte is ingedeeld in verschillende hoekjes. Er zijn een lees-, bouw-, knutsel- en huishoek. Zoals genoemd werken we vaak met thema s die kinderen aanspreken en/ of die te maken hebben met het seizoen. Dit geeft structuur en herkenning, we verbreden hun wereld. Voorbeelden van thema s zijn: herfst, Sinterklaas, de dierentuin etc. Rondom dit thema doen we allerlei activiteiten. Zoals het maken van knutselwerkjes, kringspelletjes, bijpassende liedjes, boekjes etc. Bijna alles wat we doen in deze periode staat in het teken van ons onderwerp. Momenteel hebben we ook een educatief abonnement bij de bibliotheek, waar we o.a. thema-tassen, verteltassen, het Kamishibaitheatertje kunnen lenen. Onze binnen- en buitenruimte We hebben twee peuterspeelzaalruimtes met veel ramen en dus veel licht. De indeling van de ruimtes is open en gezellig. De ruimtes grenzen aan een grote binnentuin met gras, stenen, prachtige bomen, bloemen en planten. Er is een tuin ingericht met verschillende ontwikkelhoeken; bv. een graafwerkplaats en modderkeuken. Als we buitenspelen, wat dagelijks gebeurt, halen we ons buitenmateriaal tevoorschijn. Karren, (loop)fietsen, tractors, emmers en scheppen. In de zomer genieten we helemaal van de tuin met bakken water, af en toe een picknick en bellen blazen. Inschrijving en plaatsing Ouders kunnen elke ochtend bij ons langs komen voor een kijkje en informatie. Wij vertellen ze wat onze dagindeling is, welke activiteiten er s ochtends gedaan worden, wie er werken en hoe wij samen helpen een peuter rustig te laten wennen. Ouders krijgen van ons informatie en formulieren mee (plaatsingsformulier, informatie over de ouderbijdrage en de reglementen). U kunt uw peuter gelijk inschrijven. Samen kunnen we dan nakijken op welke dagen er plaats is. Als het kind geplaatst kan worden, nemen we een maand van tevoren door middel van een telefoontje/kaartje contact op met de ouders. De ouder en het kind worden uitgenodigd om te komen. In de eerste week kunnen de registratieformulieren (plus eventuele loongegevens) worden ingeleverd (deze worden u eerder toegezonden). Dan worden ook afspraken over het wennen van het kind gemaakt. pag 4 van 10
Wennen We bekijken bij ieder kind hoe het, het beste kan wennen, want dit afhankelijk van het kind. Het ene kind heeft gewoon langer de tijd nodig dan het ander kind. Wij vinden emotionele veiligheid voor het kind erg belangrijk. Wennen is een belangrijke factor hierin. U kunt ons natuurlijk altijd bellen om te vragen hoe het met uw kind gaat. Wel is onze ervaring dat de ouder (na b.v. de eerste keer) een korte of wat langere tijd weggaat om zo duidelijkheid te scheppen voor de peuter. De peuterleiding en het pedagogisch handelen Zoals u in ons algemene pedagogisch beleid kunt lezen, werken wij ook met de methode Positief Opvoeden (volgenstriple P). Wij willen dat de peuters hun eigen talenten leren kennen en benutten; dat ze vertrouwen krijgen in hun eigen kunnen door ze aan te moedigen en complimentjes te geven. We geven een alternatief voor het gedrag wat we niet willen zien. Keihard rennen doen we buiten, de handjes heb je niet nodig om iets duidelijk te maken, je hebt een mondje om te zeggen dat je iets niet wil. In onze communicatie proberen we veel nadruk te leggen op het "positieve". Dit geldt voor alle vormen van communicatie: kind-kind kind-spel kind-leidster We doen dat onder meer door complimentjes te geven en het eigen zijn te bevorderen. We stimuleren de peuters om hun problemen "zelf op te lossen". We horen de problemen aan, weerkaatsen het en we praten over de gevoelens maar ook over de gevoelens van de ander. Bij hardhandige ruzie grijpen we in. We belonen bij "zelf" oplossen. Wij hebben een open houding naar iedereen. Wij gaan in op opmerkingen over andere culturen of samenlevingsvormen en vertellen verhalen uit andere culturen. Spelmateriaal, activiteiten, diversiteit en meertaligheid Wij hebben op de peuterzaal gevarieerd en veilig spelmateriaal, die de cognitieve, motorische en sociale ontwikkeling stimuleren. Het daagt de peuters uit en stimuleert hun ontwikkeling. Zo hebben we puzzels, prikpennen, kleurpotloden (voor onder meer de fijne motoriek), lotto en bingo (voor de cognitieve ontwikkeling), verkleedkleren en keukentje, bouwhoek (voor de sociale ontwikkeling), en auto s en grote blokken (voor de grove motoriek) en nog veel meer. We werken graag met natuurlijke materialen, zand, schors, hout, takjes, vilt, e.d. Verder zingen we veel, bakken koekjes en appeltaartjes, gymmen, lezen verhaaltjes voor of lezen samen (het kijk maar boek). pag 5 van 10
Wij bieden de peuters knutselactiviteiten aan die de sociale en cognitieve vaardigheden ontwikkeling stimuleren en sluiten meestal aan op het thema dat we op dat moment behandelen. We experimenteren met verschillende materialen bij het knutselen. Houtskool, lapjes stof, ecoline, hout, lijm of lekker met je vingers in de verf. Er is niets leukers dan een kind dat blij naar huis gaat met iets zelfgemaakts. Wij lezen veel voor of we lezen samen. Dit is niet alleen goed voor de taalontwikkeling maar ook voor de emotionele ontwikkeling. We gaan dagelijks (als het weer het toelaat) buiten spelen zodat de peuters hun energie kwijt kunnen en weer op een andere manier samen spelen. Wij willen dat alle peuters, ongeacht hun achtergrond, zich thuis voelen bij ons. We hebben multi-cultureel speelgoed en voorleesboekjes. We gaan niet specifiek in op de verschillende geloofachtergronden. Als het ter sprake komt -wat bij ons zelden gebeurt- bespreken we het in de kring en mag de peuter vertellen wat voor een feest het heeft meegemaakt. We houden wel rekening met de wensen van de ouders met voedsel (joods, islam) en het vieren van de eigen verjaardag en feestdagen (bijvoorbeeld bij Jehova-getuigen). Het aanbod aan diversiteit in (spel) materialen willen wij vergroten, daarom staan wij open voor suggesties van anderen. Bijzondere gebeurtenissen voor de peuter Jarig zijn: De verjaardag is voor een peuter een groot feest en zo vieren we het ook!! We maken een bijzondere feestmuts precies naar wens van de jarige. We hangen vlaggetjes op en om 11.00 uur gaan we evt samen met de ouders en soms ook oma s en opa s de verjaardag vieren. De peuters gaan dan aan tafel zitten met de jarige opl, de geknutselde feesttaart wordt aangestoken en zingen we luid en vals voor de jarige. En daar hoort natuurlijk ook een cadeautje bij. Daarna mag de peuter trakteren. Andere feesten: Met Kerst geven we soms een kerstbrunch voor de kinderen en er is dan thee/ koffie voor de ouders. En het gebeurt ook wel eens dat ouders nog lekkere hapjes maken, die gezamenlijk worden opgegeten. Ook aan bv. Oktober kaboutermaand, St. Maarten (de lampion), Sinterklaas en Pasen wordt aandacht geschonken. Het zomerfeest (een week voor de grote vakantie) is elk jaar weer een heel spektakel. De ene keer een tropenfeest, dan een ridder- en prinsessenfeest, een waterfeest of een sprookjesfeest. Alles staat dan in het teken van het uitgekozen thema. De ouders zijn dan vanaf 11.15 uur welkom en sommige ouders zijn er al de hele ochtend om ons te helpen bij de spelletjes. Afscheid van de peuterzaal: We nemen afscheid van een peuter omdat het naar de basisschool gaat en (bijna) 4 jaar is geworden of als het gaat verhuizen. En daar maken we een feestje van want goed afscheid nemen is belangrijk. Voor het kind wordt een belangrijke periode afgesloten, en voor de andere peuters wordt het duidelijk dat het kind niet meer terugkomt op de peuterzaal. pag 6 van 10
Om 11.00 uur vieren we in de kring samen met de ouders de laatste peuterdag. De peuter vertelt aan ons naar welke basisschool het gaat en hoe de nieuwe juf/ meester heet. En wij geven dan ons afscheidscadeau, een mooie map met tekeningen en foto s en nog een klein cadeautje. Daarna mag de kleuter trakteren en zwaaien we hem/ haar uit. Een peuter die vier is geworden mag altijd nog een keertje komen spelen op de peuterspeelzaal. Een ochtend op de peuterspeelzaal Een ochtend op de peuterspeelzaal Structuur is belangrijk voor kinderen, daarom hanteren wij het volgende programma: 8.30 uur De leidsters zijn aanwezig om de ochtend door te nemen en elkaar bij te praten. 8.45 uur De peuters worden gebracht, en mogen samen met de ouder een puzzeltje maken of vrij gaan spelen. 9.15/9.30 De kinderen gaan in de kring, even samen zingen, kijken wie er zijn, wat hebben we meegemaakt? Wat gaan we doen vandaag? Enzovoort. 9.45/10.00 uur De juiste tijd voor een knutsel activiteit want iedereen is nog fris en fruitig. In de blauwe zaal gaat het knutselen in groepjes. Daarna is er weer tijd om te gaan spelen. 10.30 uur We gaan proberen om samen op te ruimen. Alle peuters krijgen een taakje. 10.45 uur Tijd om aan tafel te gaan. Twee aan twee eten de peuters het bordje fruit leeg en drinken ze hun meegebrachte drinken op. Ervoor zingen we veel liedjes en erna lezen we een boekje of we vertellen aan de hand van de vertelkist over het thema waar we mee bezig zijn. 11.15 uur Met z n allen naar de wc-tjes voor een plas of voor verschoning. Als de temperatuur het toelaat gaan we meteen naar buiten en anders gaan we nog dansen of een kringspelletje doen voor we in de tuin gaan spelen. 11.45-12.15 uur Iedereen wordt weer opgehaald. Met de ouders wordt nog kort besproken hoe de ochtend is verlopen. (overdracht) Als iedereen is vertrokken bespreken de leidsters samen de ochtend na en ruimen ze de laatste dingen op. Fruit eten en het drinken: Het eten en drinken doen we aan tafel. De peuters nemen zelf hun fruit en drinken mee. De leidsters schillen al het fruit en verdelen dit op bordjes waar de peuters twee aan twee van eten. Als iedereen klaar is met eten mag een peuter het drinken uitdelen zo leert het de namen kennen en voelt zich apetrots. Dit is ook het moment dat we een kring gesprek hebben, we lezen we een verhaaltje of vertellen een gedicht, of via het vertel kistje bespreken we een onderwerp (hoe groeien de plantjes, wie woont er op de boerderij, wat neem je mee op vakantie enz). pag 7 van 10
Samenvoegen stamgroepen Peuterspeelzaal de Egelantier is de enige locatie van Haarlem Effect met 2 zalen. Op het moment dat er wordt buiten gespeeld of dat er vieringen zijn (Sinterklaas, Kerst etc.) worden de 2 groepen samengevoegd. Alle vaste krachten zijn dan aanwezig op de groep. Zindelijkheid en verschonen We hebben een vast moment voor het verschonen/ plassen (na het eten/ drinken). We nemen de peuters die zindelijk zijn en de peuters die bezig zijn met zindelijk worden (en vaak nieuwsgierig zijn hoe dit nou gaat ) mee naar de peutertoiletjes. Daar plassen ze om de beurt. Daarna verschonen we op de aankleedtafel de kinderen die een luier dragen. Wij ondersteunen de zindelijkheidstraining als de ouder aangeeft dat ze er thuis ook mee bezig zijn. Ouders nemen zelf een luier en doekjes mee. Voor noodgevallen hebben we natuurlijk altijd een luier of verschoning achter de hand. Opruimen De leidsters stimuleren de peuters om te helpen bij het opruimen. Iedere peuter krijgt een opdracht om iets op te ruimen. Het is leuk om te zien hoe sommige peuters heel graag helpen met opruimen (ouders zijn jaloers), maar ook hoe de peuters die niet zo graag helpen gestimuleerd worden mee te doen. Afscheid nemen aan het begin en eind van de ochtend We vinden het belangrijk dat er goed en duidelijk afscheid wordt genomen. De ene ouder neemt afscheid met een kus en een zwaai, de ander trekt nog een paar rare gezichten voor het raam, zo heeft ieder zijn eigen manier. En voor de peuter die het dan toch nog moeilijk heeft is er altijd even een plekje op de schoot van de juf. Bij het afhalen is het fijn voor ons als de peuter eventjes gedag komt zeggen want dan kunnen we de dag goed afsluiten. Het halen en brengen is ook het moment waarop overdracht van ouder naar leidster (viceversa) gedaan wordt. En de ouder kan dan ook vertellen of iemand anders de peuter komt afhalen. Regels en afspraken Op de peuterspeelzaal hebben we regels, afspraken en gewoonten, die we de ouders vertellen bij de intake én tijdens de eerste keren dat zij hun kind komen brengen. De kinderen leren we de regels door ze uit te leggen, door hen te corrigeren als dat nodig is en natuurlijk door zelf het goede voorbeeld te geven. Enkele van onze afspraken die we met ouders maken, zijn bv: Ouders moeten bereikbaar zijn, via een telefoonnummer. Van vaste oppassen en aupairs krijgen wij ook een telefoonnummer. Als een kind ziek wordt op de peuterspeelzaal, bellen wij de ouders op voor overleg. Meestal wordt het kind dan opgehaald. Als een kind niet komt (bv ziek of met vakantie) dan geven de ouders dit door. pag 8 van 10
Als het kind gehaald wordt door iemand anders, dan geeft de ouder dit van tevoren door. Anders geven we het kind niet mee. Oppassen en au-pairs worden eerst aan ons voorgesteld. Kinderen mogen hun eigen speelgoed meenemen. Maar als het niet goed lukt om het te delen, dan bewonderen we het en leggen we het op de kast. Het kind zegt de leidster altijd gedag, dan weten we dat het kind naar huis is. Regels voor de kinderen zijn bv: - we lopen rustig in de zaal - we praten zachtjes - we houden onze handjes en voetjes bij ons In de kring kun je de regels bespreken, bijvoorbeeld naar aanleiding van een boekje of een voorbeeld wat net gebeurd is. We leggen dan ook uit waarom we deze regel hebben, of waarom iets niet mag. Ouderbetrokkenheid Elke week hebben wij een thee/koffie-ochtend voor de ouders en natuurlijk als we een feest hebben. Eind november hebben we een knutselavond we maken dan gezamelijk de versieringen voor Sint en Kerst. Dit onder het genot van een natje en een droogje en de muzikale omlijsting wordt verzorgd door een leuke sint-cd. We hebben momenteel ook een ouderadviesraad op de peuterzalen, mocht u interesse hebben?! Er kunnen altijd ouders bij. U kunt hierover contact opnemen met de juffen. Ouders helpen soms bij een bijzondere activiteit. Het jaarlijks uitstapje naar de bibliotheek bijvoorbeeld, waar we in het theatertje een voorstelling gaan bekijken. We vinden het ook leuk in overleg met de ouders een themaavond te organiseren. Dat kan over verschillende onderwerpen gaan. We horen het graag van u. Kijk?! Kindvolgsysteem Gedurende de 2 jaar dat uw peuter bij ons op de peuterspeelzaal zit, volgen wij uw peuter in zijn ontwikkeling. Dit doen wij aan de hand van het kindvolgsysteem kijk?! Er zijn 2 evaluatie momenten. Rond de periode dat uw peuter 3 wordt en rond de periode dat uw peuter 4 wordt. Voor die tijd maken wij observaties en een verslag. Tijdens deze twee evaluatiemomenten word een gesprek gepland. Dit noemen we de oudergesprekken. Na het laatste oudergesprek vragen wij uw toestemming om de registratie door te sturen naar de bassischool. Dit zodat de basisschool ook op de hoogte is. Wat houdt het vier-ogen principe in? Het vier-ogenprincipe houdt in dat er altijd een volwassene moet kunnen meekijken of meeluisteren met een beroepskracht. Het doel van deze maatregel is het voorkomen van situaties waarin de gelegenheid bestaat tot het plegen van (seksueel) misbruik bij kinderen. De ouderadviesraad speelt een belangrijke rol hierin. Haarlem Effect vraagt de ouderadviesraad om advies bij het vier-ogen-principe. Ieder jaar zal dit een terugkomend thema worden. pag 9 van 10
Op al onze peuterspeelzalen staan minimaal twee volwassenen op de groep. Risicosituaties zijn situaties waarin 1 volwassene even zelf naar het toilet is of wanneer de kinder-toiletten zich op de gang bevinden. Een andere risicosituatie is wanneer er gebruik wordt gemaakt op de peuterspeelzaal van speelhuisjes of een extra verdieping. Volwassene kunnen niet direct toezicht hebben op wat er gebeurt. Op deze locatie staat de deur tussen de 2 zalen altijd open. Met een kiddy-quard zorgen we ervoor dat de kinderen niet door elkaar heen kunnen spelen, maar de leidsters elkaar wel altijd kunnen horen. De peutertoiletjes bevinden zich in de hal en de deur naar de hal staat open. Tussen de toiletten is er geen schot dus kan de leidster altijd gezien en gehoord worden. Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere instanties We hebben een nauwe samenwerking met de Stadsbibliotheek. Soms worden we uitgenodigd voor een peutervoorstelling en ze houden ons op de hoogte van alle peuter/ ouder activiteiten. Eens in de twee maanden halen we een themakoffer op die aansluit bij ons eigen programma. Twee maal per jaar hebben wij overleg met de verpleegkundigen van JGZ (consultatiebureau). Wij kunnen vragen stellen en zij vertellen ons wat er op dat moment speelt bij de opvoeding van kinderen. Via het centraal bureau van Haarlem Effect kunnen we een orthopedagogische observatie aanvragen, dit doen we alleen als we ons zorgen maken om een kind en altijd in overleg met de ouders. pag 10 van 10