Inhoud Inleiding 13 Hoofdstuk 1 Geschiedenis en ontwikkeling van het beroep 15 1. Logopedie 15 1.1 Ontstaan 15 1.2 West-Europa 15 1.2.1 Berlijnse School 15 1.2.2 Weense School 16 1.2.3 Nederlandse School 17 1.2.4 Frankrijk 19 1.2.5 Groot-Brittanië 19 1.3 Amerika 20 1.4 België 22 2. Audiologie 24 Hoofdstuk 2 Mijlpalen in het tot stand komen van een wettelijk kader voor logopedie en audiologie 25 1. Logopedie 25 2. Audiologie 29 2.1 Historiek opleidingen audiologie in het Franstalig onderwijs 29 2.2 Historiek opleidingen audiologie in het Nederlandstalig onderwijs 30 Hoofdstuk 3. Organisatie en uitoefening van de gezondheidszorg 33 1. Organisatie van de gezondheidszorg in België en in Europa (Europese context) 33 1.1 De Europese Unie en onze gezondheidszorg 34 1.2 De gezondheidszorg in België voor de zesde staatshervorming 36 1.3 De gezondheidszorg in België na de zesde staatshervorming 37
6 Inhoud 2. Uitoefening van de gezondheidszorgberoepen: KB 78 van 10 november 1967 40 3. De gezondheidszorg in het geheel van de Belgische Sociale Zekerheid 42 4. Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) 43 4.1 Rol, uitgaven en opdrachten 43 4.2 Structuur en beheer 46 4.3 Partners 51 4.4 Verklarende woordenlijst 53 Hoofdstuk 4. Uitoefening van de paramedische beroepen logopedie en audiologie 57 1. Uitoefening van het paramedisch beroep logopedie: KB 1994 57 2. Uitoefening van het paramedisch beroep audiologie: KB 2004 60 3. Nationale Raad voor de Paramedische Beroepen 66 4. Technische Commissie voor de Paramedische Beroepen 67 5. Commissie van Beroep voor de Paramedische Beroepen 68 6. Planningscommissie logopedie 69 7. Conventiecommissie voor logopedisten-verzekeringsinstellingen 70 7.1 Inleiding 70 7.2 Overlegmodel 70 7.3 Overeenkomst 70 7.4 Tarieven 71 8. Nationale overeenkomstencommissie met de audiciens 72 9. De erkenning of de toelating om het beroep uit te oefenen 73 Hoofdstuk 5. Consequenties van de zesde staatshervorming voor de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen 77 1. Situatie voorafgaand aan de zesde staatshervroming 78 2. Situatie na de zesde staatshervroming 79 3. Organisatorische uitwerking 84 Hoofdstuk 6. Uitoefening van het beroep logopedie in diverse sectoren 85 1. In de gezondheidszorg 85 1.1 Nomenclatuur 85
Inhoud 7 1.1.1 Woord vooraf 85 1.1.2 Het logopedisch voorschrift 86 1.1.2.1 Algemene aspecten 86 1.1.2.2 Het therapeutisch voorschrift in de praktijk 93 1.2 Centra voor ambulante revalidatie 102 1.2.1 Historiek 102 1.2.2 Doelstellingen 102 1.3 Ziekenhuizen 103 1.3.1 Soorten ziekenhuizen 103 1.3.2 Activiteiten in het ziekenhuis 105 1.3.2.1 Ziekenhuisdiensten 105 1.3.2.2 Medisch-technische diensten 106 1.3.2.3 Ziekenhuisfuncties 107 1.3.2.4 Zorgprogramma s 107 1.3.2.5 Daghospitalisatie en polikliniek 108 1.3.3 Logopedie en ziekenhuizen 109 1.3.4 Logopedie binnen zorgprogramma s 110 1.3.4.1 Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt 110 1.3.4.2 Zorgprogramma beroertezorg 112 1.4 Ouderenzorg, ouderenbeleid en het woonzorgdecreet 115 1.4.1 Thuiszorg 117 1.4.2 Residentiële ouderenzorg 118 1.4.2.1 Wat is een woonzorgcentrum (WZC)? 118 1.4.2.2 Wat is een kortverblijf (CVK)? 119 1.4.2.3 Wat is een dagverzorgingscentrum (DVC)? 119 1.4.2.4 Wat is een dagverzorgingscentrum voor palliatieve verzorging? 120 1.4.2.5 Wat is een serviceflat of assistentiewoning? 120 1.4.3 Expertisecentrum Dementie 121 1.4.4 Wat is de woonzorglijn? 121 1.4.5 Vlaamse Zorgverzekering 125 1.4.5.1 Wie heeft recht op een uitkering? 125 1.4.5.2 Een verplichte verzekering 126 1.4.5.3 Procedure 126 2. In het onderwijs 128 2.1 Leerplicht, onderwijsnetten en onderwijsniveaus 128 2.2 Het buitengewoon onderwijs (B.O.) 129 2.2.1 Structuur van het B.O. tot het schooljaar 2014-2015 129 2.2.2 Structuur van het B.O. vanaf het schooljaar 2015-2016 130
8 Inhoud 2.2.3 Geïntegreerd en inclusief onderwijs (GOn/Ion) 130 2.2.4 Onderwijs aan huis voor langdurig zieke kinderen 131 2.2.5 Overzicht ambten per onderwijsniveau in het buitengewoon onderwijs 132 3. Revalidatie tijdens lesuren 134 3.1 Inleiding 134 3.2 Regelgeving 134 3.3 Begrippen 135 3.4 Procedures 136 4. Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) 144 5. Medisch Pedagogisch Instituut (MPI) 145 6. Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) 146 Hoofdstuk 7. Tewerkstelling audiologen 149 Hoofdstuk 8. Functiebeschrijvingen voor logopedisten in diverse sectoren 151 1. Functiebeschrijving logopedist binnen het buitengewoon onderwijs 152 2. Functiebeschrijving logopedist en audioloog binnen de Centra voor Ambulante Revalidatie 158 2.1 Functiebeschrijving logopedist binnen de Centra voor Ambulante Revalidatie 158 2.2 Functiebeschrijving audioloog binnen de Centra voor Ambulante Revalidatie 159 3. Functiebeschrijving logopedist binnen de Universitaire Revalidatiecentra 161 4. Functiebeschrijving logopedist binnen de Woonzorgcentra 163 5. Functiebeschrijving logopedist binnen de Ziekenhuizen 165 Hoofdstuk 9. Beroepsdomeinen van de audioloog 167 1. Klinische audiologie 167 2. Kinderaudiologie 167 3. Hoortoestelaanpassing 168 4. Gehoorrevalidatie 169 5. Preventie en voorlichting 170 6. Wetenschappelijk onderzoek 171 7. Opleidingen 171
Inhoud 9 Hoofdstuk 10. Werken als werknemer, ambtenaar en zelfstandige 173 1. Het stelsel van werknemers (loontrekkenden) 176 1.1 Arbeidsverhoudingen tussen werkgever en werknemer 177 1.1.1 Arbeidsverhoudingen in Centra voor Ambulante Revalidatie, ziekenhuizen en ouderenzorg 178 1.1.2 Arbeidsverhoudingen in het onderwijs 193 2. Het stelsel van de ambtenaren 195 3. Het stelsel van zelfstandige 197 4. Schijnzelfstandigheid 200 Hoofdstuk 11. Ethiek en deontologie 203 1. Ethiek en deontologie van de logopedie 204 1.1 Multiculturele samenleving 205 1.2 Ethiek van de gezondheidszorg 208 1.3 Ethiek en deontologie van de logopedist 216 1.4 Conclusie 223 2. Ethische en deontologische code 225 3. Casuïstiek ethiek en deontologie 231 3.1 Website 231 3.2 Organisatie extra-professionele activiteiten strikt scheiden van een logopedische praktijk 232 3.3 Verspreiding visitekaartjes 233 3.4 Patiëntenrechten 234 3.5 Publiciteit met een uithangbord 236 3.6 Facebookpagina 237 3.7 Selectief doorverwijzen door een school 237 3.8 Organiseren info-avonden 238 3.9 Behandelen van een kind van een personeelslid 238 3.10 Conflict tussen collega s 239 4. Juridische casuïstiek 240 4.1 Oplichting door BVBA Bedrijvengids België 240 4.2 Derdebetalersregeling en lang uitblijven advies adviserend geneesheer 241 4.3 Ingebrekestelling 243 4.4 Aanrekenen commissie 244 4.5 Bindend karakter van de overeenkomst voor logopedisten 246 4.6 Tussenkomst aanvullende verzekering van een ziekenfonds 247 5. Ethisch advies 249
10 Inhoud Hoofdstuk 12. Patiëntenrechten 251 1. Definities 252 1.1 Patiënt 252 1.2 Gezondheidszorg 252 1.3 Beroepsuitoefenaar 253 2. Toepassingsgebied 254 3. De zeven patiëntenrechten 255 3.1 Ontvangen van een kwaliteitsvolle dienstverlening 255 3.2 Vrije keuze van de beroepsbeoefenaar 255 3.3 Geïnformeerd worden over zijn gezondheidstoestand 256 3.3.1 Cel Interculturele Bemiddeling in de Ziekenhuizen 257 3.3.2 Afstandstolken in Vlaamse Gebarentaal 257 3.4 Vrije toestemming in een tussenkomst met voorafgaande informatie 258 3.5 Over een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier beschikken, met mogelijkheid tot inzage en afschrift 260 3.6 Verzekerd zijn van de bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer 260 3.7 Neerleggen van een klacht bij een ombudsdienst 261 4. Praktische informatie aangaande de patiëntenrechten 262 5. ehealth: elektronisch delen van gezondheidsgegevens 263 6. Het patiëntendossier 265 6.1 Wat is een patiëntendossier? 265 6.2 Wie mag het patiëntendossier inkijken? 266 6.3 Hoe lang moet een patiëntendossier bewaard worden? 266 Hoofdstuk 13. Plaats van de beroepsverenigingen in de uitoefening van het beroep logopedie en audiologie 269 1. Internationale verenigingen voor logopedie 269 1.1 Overkoepelende verenigingen 269 1.1.1 Comité Permanent de Liaison des Orthophonistes/ Logopèdes de l Union Européenne (CPLOL) 269 1.1.2 International Association of Logopedics and Phoniatrics (IALP) 272 1.2 Belangrijke buitenlandse beroepsverenigingen 276 1.2.1 The American Speech-Language-Hearing Association (ASHA) 276 1.2.2 The Royal College of Speech and Language Therapists (RCSTL) 277 1.2.3 De Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) 277
Inhoud 11 1.2.4 Deutsche Budesverband für Logopedie (DBL) 278 1.2.5 Fédération Nationale des Orthophonistes (FNO) 278 2. Vlaamse Vereniging voor Logopedisten (VVL) 279 3. Beroepsverenigingen Audiciens en Audiologen 281 3.1 Beroepsverenigingen Audiciens en Audiologen in België 281 3.2 Beroepsverenigingen Audiciens en Audiologen in het buitenland 282 Hoofdstuk 14. Opleidingen logopedie in Vlaanderen 285 Bijlagen Bijlage 1. Model samenwerkingsovereenkomst tussen zelfstandige logopedisten 287 Bijlage 2. Ethische commissie bij wetenschappelijk onderzoek 295 Bijlage 3. Beroepsprofiel logopedist(e) 302 Bijlage 4. De erkenning of de toelating om het beroep uit te oefenen 311 Websites 319 Referenties 321 Auteurs 323 Trefwoordenlijst 327