Welk soort altitude bedoel je?

Het begrip `Altitude` in de luchtvaart DFN-dag 6 mei 2012 Wim Jongejan, PH-WJJ

Welk soort altitude bedoel je?

Altitude(hoogte) is een relatief begrip

Indicated altitude Absolute altitude True altitude Pressure altitude Density altitude

Indicated daltit Altitude Hoogte die aangegeven wordt op de altimeter wanneer deze gezet is op de lokale barometrische druk op Mean See Level (MSL). De hoogte die wordt afgelezen wanneer de QNH wordt ingesteld op de hoogtemeter

Het is dus noodzakelijk op de hoogte te zijn van de QNH, die heerst, waar men zich met het vliegtuig g bevindt: op de grond maar vooral vliegend

Stel je vertrekt ergens met mooi weer met een QNH van 1010 hpa en vliegt naar een bergachtig gebied met slechter weer. De QNH is daar 980 hpa, maar we vergeten die te wijzigen. De door de altimeter aangegeven vlieghoogte is 1500 ft Wat is het risico?

Oeps, even Apeldoorn bellen! Bron: De theorie van het vliegen door dr. R.J. Slagter Bron: De theorie van het vliegen door dr. R.J. Slagter

Absolute altitude Hoogte boven het terrein waarover men vliegt. Wordt aangegeven in feet Above Ground Level (AGL) Altimeter ingesteld op QFE= barometerstand op niveau van vliegveld ( Field Elevation ) Radar-altimeter altimeter meet de Absolute Altitude

Radar-hoogtemeting Voor civiele luchtvaart alleen voor hoogten tot 2500ft AGL In gebruik bij landing Gekoppeld aan autothrottle (Turkish Airlines crash) bij verkeersvlieguigen Essentieel onderdeel van het Ground Proximity Warning System Bij gevechtsvliegtuigen: ground-following following-radar

True altitude De indicated d altitude verbeterd voor de temperatuursveranderingen. Het is de werkelijke hoogte boven de zeespiegel. Elevatie van luchthaven, terrein en obstakels op aeronautische kaarten zijn voorbeelden van true altitude Niets in vliegtuig meet de true altitude. Hooguit geeft de GPS een benadering ervan

Pressure altitude(drukhoogte) De drukhoogte is de hoogte van het vliegtuig boven het standaardniveau van 1013,2 hpa Berekening drukhoogte: Pressure altitude = Elevation + 30x(1013- QNH) ( 1hPA verschil betekent 30 ft hoogte- verschil)

Snelle berekening pressure altitude Stel de QNH is 1034 hpa en de airfield-elevatieelevatie is 2,340 ft AMSL Gebruiken we deze gegevens dan geldt: Pressure altitude = 2340 + 30x(1013-1034) 1034) = 2340 + 30x-21 = 2340-630 = 1710 ft U ziet gelijk dat bij een QNH van 1013 de pressure altitude gelijk is aan de airfieldelevatie Immers P.A.=2340+30x(1013-1013)=2340+30x0=23401013)=2340+30x0=2340

Pressure altitude De altitude van het vliegtuig g bij een instelling van de altimeter op standaardniveau van 1013,2 hpa =29,92mm Hg=QNE-instelling. QNE= instelling Enroute Enroute Nodig om density altitude te berekenen

Transition altitude De transition altitude is de hoogte waarop wordt gewisseld van feet naar flightlevels. Het verschil is dat bij feet de lokale QNH gebruikt wordt, dus variabele luchtdruk en bij flightlevel de QNE. De transition altitude speelt dus na het opstijgen bij het klimmen naar cruise-niveau.

Bij flightlevels wordt altijd uitgegaan g van een vaste luchtdrukwaarde, namelijk 1013 hpa (altimeter 29.92mm Hg) QNE=SAS(Standard Altimeter Setting) Dit houdt dus in dat bij flightlevels er soms een afwijking zit ten opzichte van de ware hoogte in feet. Dat is niet erg omdat alle toestellen dezelfde afwijking hebben.

Na het passeren van de transition altitude en het op 1013 instellen van de altimeter wordt de hoogte niet meer in voeten maar in FlightLevels aangegeven. De aanwijzing van 10000ft op de altimeter heet dan FlightLevel 100. Globaal geldt regel(op enkele regio s na): Vliegen oostwaarts: oneven FL-level bijv. FL110 Vliegen westwaarts: even FL-level bijv FL100

Transition altitude kan per/in land verschillen Afhankelijk van maximale hoogte van het terrein ter plaatse Sion in Zwitserland 16000ft, elders in Zwitserland lager Transition altitude in Nederland: 3000 ft Transition altitude in USA en Canada: 18000 ft

Transition level Het transition level is de hoogte waarop er wordt gewisseld van flightlevels naar feet. Het verschil is dat bij feet de lokale QNH gebruikt wordt, dus variabele luchtdruk. Transition level speelt dus na het cruise-stadium stadium bij het dalen naar niveau van bestemming.

Density altitude De elevatie die gecorrigeerd is voor non-isa atmosferische omstandigheden De prestaties van een vliegtuig hangen af van de dichtheid van de lucht De density altitude wordt bepaald door luchtdruk, temperatuur en relatieve vochtigheid

ISA = International Standard Atmosphere Omstandigheden: Op pg gemiddeld zeeniveau: druk 1013,25 hpa en temp 15 gr C Temperatuur daalt 1,98 gr C per 1000 voet tot een hoogte van 11.000m=36090 voet. Boven die hoogte blijft de temp. constant en gelijk aan -56,5 5 gr C

De Density Altitude(=dichtheidshoogte) is de hoogte in de standaardatmosfeer (ISA), die overeenkomt met de bestaande soortelijke massa op het betrokken vluchtniveau. Hij wordt berekend met een grafiek of calculator. De dichtheidshoogte wordt gebruikt in prestatiegrafieken en in de berekening van de TAS(=True T Air Speed) Bij een starthoogte van 1000ft kan het bij bepaald luchtdruk, temp. en vochtigheid zo zijn dat het vliegtuig a.h.w. functioneert als op een hoogte van 3000 ft

De dichtheid van lucht neemt af bij afnemende luchtdruk, verhoging van temperatuur en toegenomen luchtvochtigheid. De reductie van de dichtheid van lucht zorgt voor: Verminderde motorvermogen (negatief Vermindering van aerodynamische lift(negatief) Vermindering van luchtweerstand.( ( drag ) (positief)

Gevolgen voor vliegtuig : Zal langzaam accelereren bij take off als een gevolg van verminderd motorvermogen Heeft een hogere true airspeed nodig om dezelfde hoeveelheid lift te krijgen. Daardoor is een langere takeoff-roll het gevolg en een hogere snelheid nodig om stall(overtrek) te voorkomen Zal langzamer klimmen na takeoff als gevolg van verminderd d motorvermogen en lift

Hoe bereken je de density altitude?

Zo doe je dat eventjes!

Hoe werkt zoiets?

Online density altitude calculator http://wahiduddin.net/calc/calc_da.htm net/calc/calc da htm

Temperatuur nu 30 gr C; zelfde barometerstand en dauwpunt density altitude 3173 ft

Zelfde omstandigheden, maar hoger dauwpunt density altitude 3919 ft

SLLP: La PAZ El Alto International Airport Hoog gelegen, dus ijle lucht= lage dichtheid van lucht

Absolute kampioen ZUBD= Changdu Bangda Airport in Tibet Field elevation 4334 meters=14219 ft Runway length=5500m=18045 ft

Geval van jammer

Condities in Eagles Nest Airport (W13) Airport elevation 1437 ft. Temperature 36 gr C RW length 2000ft beton met aan weerszijden 500m gras(grass overrun area) Enkele bomen en een hek in verlengde van rw. Berekende Density Altitude: 4000 ft Leaned for maximum power. Flapsettings Cessna 172 volgens lokale piloten 10 gr. Los na ong. 1400ft bij 60 knots.

OORDEEL NTSB (conform POH) Climb performance at maximum weight at high altitude would be marginal with 10 degrees flaps Therefore, use of 10 degree flaps is not recommened for take off over an obstacle at high altitude in hot weather

Bron: De theorie van het vliegen door dr. R.J. Slagter

Bron: De theorie van het vliegen door dr. R.J. Slagter

Risicofactoren bij take off in warm weer Belading vliegtuig: - gewicht inzittenden - gewicht brandstof - center of gravity Krappe lengte runway Obstakels (ook kleine) in verlengde van runway Take off upslope (oplopende hoogte runway) Weinig of geen wind tegen Hoge luchtvochtigheid

Een paar mooie voorbeelden op www.youtube.com http://youtu.be/fd1t97uqmmu ---->take off density altitude verkeerd ingeschat http://www.youtube.com/watch?v=5fujitjdszq ---->zeer trage stijging i na lange take off Cessna http://www.youtube.com/watch?v=thoznxy2jzk ---->Iljushin76 hele runway, vol beladen, warme dag in Australie http://www.youtube.com/watch?v=mvmcsjtoyi0&feature=player_detailpage ---->autorotatielanding heli

Bedankt voor de aandacht We will meet in the virtual sky PH-WJJ