Voortgangsrapportage KRW 2014 & Vooroplevering KRW periode 2009-2015 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Haarrijn Slootkantbeheer Kamerik Oevers Kromme Rijn bij Odijk Stuw Gooierdijk Noord Kanaalsloot Samenstelling: KRW Team De Stichtse Rijnlanden, augustus 2015 DM 926402v5
2
Inhoud Voorwoord.5 Inleiding... 7 Voortgang maatregelen... 8 Voortgang chemie en ecologie... 11 Planvorming 2 e KRW-periode... 14 Agenda 2015 +... 15 Bijlage 1 KRW-waterlichamen HDSR... 16 Bijlage 2 Vispassages HDSR... 17 3
4
Uitvoering eerste KRW periode succesvol, samen verder! VOORWOORD GUUS BEUGELINK In 2015 eindigt de eerste uitvoeringsperiode van de Kaderrichtlijn Water. Er is veel werk verzet, nagenoeg alle maatregelen worden zoals afgesproken uitgevoerd. Ik ben trots op de vele (synergie) projecten die zijn uitgevoerd, ondanks het financiële klimaat en de weerbarstige uitvoeringspraktijk. Ondanks dat de resultaten nog niet op grote schaal zichtbaar zijn in de (strenge) eindbeoordelingen, worden bijvoorbeeld de Kromme Rijn en Grecht door de inrichting van de oevers alsmaar mooier en maken vissen in grote getale gebruik van de vispassages. Maar het werk is nog niet klaar. Klimaatverandering versterkt de negatieve effecten van de bekende probleemstoffen stikstof en fosfaat en ook nieuwe stoffen vragen onze aandacht. In de volgende KRWperiode zet het waterschap daarom het werk onverminderd voort, waarbij we nog meer de samenwerking met partners opzoeken, om ook in de haarvaten van het systeem de bronnen van probleemstoffen aan te pakken en de ecologische kwaliteit te verbeteren. 5
6
Inleiding Deze rapportage informeert u over de voortgang van het werken aan schoon en gezond water bij het waterschap vanuit het perspectief van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). 2015 is een bijzonder jaar, omdat dit jaar de eerste uitvoeringsperiode van de KRW afsluit. Daarom bevat deze rapportage naast de voortgang tot en met 2014 ook een prognose tot en met 2015. Deze voortgangsrapportage beschrijft de vorderingen bij de uitvoering van de maatregelen zoals vastgelegd in het eerste (landelijke) stroomgebiedbeheerplan voor de periode 2010-2015. Daarbij worden ook gewijzigde, ingetrokken en vervroegd uitgevoerde maatregelen beschreven. De rapportage brengt ook in beeld wat de stand van zaken is van de chemische en ecologische waterkwaliteit, en welke opgave er nog resteert. De voortgang van de planvorming in 2014 beschrijft hoe het Ontwerp KRW-Maatregelenpakket voor de tweede periode is voorbereid tot aan de inspraak die begin 2015 heeft plaatsgevonden. In 2015 moet het maatregelenpakket door het AB vastgesteld worden, en op 22 december 2015 stelt het Rijk het nieuwe Stroomgebiedbeheerplan (SGBP2) vast. Ten aanzien van de financiële voortgang wordt volstaan met de constatering dat het waterschap financieel op koers ligt voor de eerste KRW-periode. In september 2015 ontvangt u een voorstel voor financiële afronding van de eerste KRW-periode, en een kredietaanvraag voor de tweede KRW-periode. Het waterschap werkt aan schoon en gezond water samen met andere overheden binnen deelstroomgebied Rijn-West. U ontvangt tegelijk ook vanuit Rijn-West een voortgangsrapportage: Schoon Water in Beeld 2014, die een overzicht geeft van de voortgang bij alle partijen. Daarnaast brengt Rijn-West ter gelegenheid van de afronding van de eerste KRW-periode ook een projectenbrochure uit, die een mooi overzicht geeft van de resultaten van 6 jaar KRW-werk. LEESWIJZER In deze rapportage komen achtereenvolgens aan de orde: o hoofdstuk 2: voortgang maatregelen o hoofdstuk 3: voortgang chemie en ecologie o hoofdstuk 4: planvorming 2 e KRW-periode o hoofdstuk 5: agenda 2015+ Een overzichtskaart met alle KRW-waterlichamen van het waterschap is als bijlage opgenomen, evenals een kaartje met alle aangelegde vispassages in het beheergebied van HDSR tot nu toe. 7
Voortgang maatregelen De Kaderrichtlijn Water schrijft voor dat uiterlijk in 2015 al het oppervlaktewater moet voldoen aan de chemische en ecologische doelen die voor de verschillende oppervlaktewateren gelden. Als de doelen niet in 2015 gehaald (kunnen) worden, moeten maatregelen getroffen worden gericht op het behalen van de doelen uiterlijk in 2027. Voor deze maatregelen geldt een uitvoeringsverplichting, over de voortgang wordt (jaarlijks) aan de Europese Commissie gerapporteerd. De maatregelen die ons waterschap in de eerste KRW-planperiode (2009-2015) uitvoert zijn vastgelegd in het Waterbeheerplan Water voorop! 2010-2015 (WBP). Maatregelen kunnen gericht zijn op inrichting, beheer en/of het terugdringen van probleemstoffen. De voortgang wordt gerapporteerd in het landelijke WaterKwaliteits-Portaal (WKP), dat wordt beheerd door het Informatiehuis Water. Uitvoeringsfases die daarbij worden gehanteerd zijn planvorming, in uitvoering en uitgevoerd. De voortgang verschuift naar 'In uitvoering' zodra met de uitvoering of voorbereiding daarvan is begonnen en (pas) naar de status Uitgevoerd als de maatregel technisch geheel is afgerond. Intern volgt dan nog de nazorgfase (o.a. financiële afronding). UITVOERINGSMAATREGELEN In de eerste KRW periode bestond de opgave uit 79 uitvoeringsmaatregelen, waaronder de aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispassages, uitvoeren van het baggerprogramma en de aanpassing van twee RWZI s. De voortgang van uitvoering van de KRW-maatregelen in 2014 en de prognose voor de situatie tot en met 2015 is weergegeven in figuur 1. 2013 In uitvoering: 67,1 % Uitgevoerd: Uitgevoerd: 31,6 % 31,6 % 2014 Uitgevoerd: 77,2 % In uitvoering: 21,5 % Prognose 2015 Uitgevoerd: 89,9 % Planvoorbereiding: 1,3 % Vervangen: 1,3 % Vervangen: 10,1 % Figuur 1 Voortgang uitvoeringsmaatregelen KRW (=PI bestuursrapportages t/m 2015 ) De figuur laat zien dat in 2014 veel vooruitgang is geboekt in de uitvoering. Het aandeel maatregelen dat kan worden gerapporteerd als Uitgevoerd is meer dan verdubbeld ten opzichte van eind 2013. Eind 2015 zijn naar verwachting 90% van de maatregelen uitgevoerd, wat nog nader gerapporteerd zal worden in de bestuursrapportage over 2015. Tot de maatregelen die in 2014 (in één of meerdere waterlichamen) zijn afgerond horen baggeren, beperken gebiedsvreemd water, vispassages (zie bijlage 2), aanleg natuurvriendelijke oevers en aanleg overwinteringsputten voor vis. Veel maatregelen waren al langere tijd in uitvoering, maar zijn pas in 2014 technisch gereed gekomen. Bij de maatregelen die in 2014 in de categorie 'In uitvoering' zijn gebleven is in het algemeen wel volgens planning voortgang geboekt, maar is de status 'technisch gereed' nog niet bereikt. Soms kan een maatregel niet of nauwelijks volgens plan uitvoerbaar zijn. Of toch niet het verwachte effect (lijken te) hebben. Dan moeten alternatieven worden onderzocht om het beoogde doel alsnog te bereiken. De maatregel wordt dan in het WKP gerapporteerd als gefaseerd (uitvoering uitgesteld naar volgende planperiode), vervangen (door andere maatregel) of ingetrokken. In deze gevallen is een motivatie en bestuurlijke vaststelling vereist. Tot nu toe is één van de in het WBP (2010-2015) opgenomen maatregelen (Slibvang Kromme Rijn) in 2014 vervangen omdat het beoogde doel beter en goedkoper op een andere manier (aanleg natuurvriendelijke oever) kan worden bereikt. In 2015 8
verwachten wij veel maatregelen te kunnen afronden, maar bij 8 maatregelen lukt dat -om uiteenlopende redenen- waarschijnlijk niet voor de volle 100 %. Deze maatregelen worden binnen het nieuwe maatregelenpakket voor SGBP2 opgepakt. Omdat dit maatregelenpakket een hoger abstractieniveau heeft wordt er niet voor gekozen om deze maatregelen te faseren, maar te vervangen. MAATREGEL UITGEVOERD: VISPASSAGE BIJ STUW KORTRIJK Waterlichaam 'De Tol' In 2014 is de vispassage bij de stuw Kortrijk in waterlichaam 'De Tol' opgeleverd. Door deze vispassage zijn de mogelijkheden voor vismigratie in dit waterlichaam sterk verbeterd. KRW KANSEN KREDIET In de eerste planperiode zijn 11 maatregelen, waarvan de uitvoering gepland was na 2015, vervroegd opgepakt. Hiervoor is een kansenkrediet beschikbaar (zie kader). Deze maatregelen zijn NIET zichtbaar in de prestatie-indicator, maar dragen wel bij aan de totale KRW-inspanning van ons waterschap. KRW KANSEN KREDIET Snelle inzet & kostenefficiënt werken! Met het KRW Kansen Krediet zijn KRW-projecten uitgevoerd (of nog in uitvoering) die konden meeliften met andere waterschapsprojecten. Bijvoorbeeld bij de renovatie van een gemaal (vanuit de context van Groot Onderhoud), wordt gelijktijdig een KRW-vispassage aangelegd. Door de combinatie in uitvoering ( werk-metwerk-maken ) is er kostenefficiënter gewerkt en zijn er al projecten uit het tijdvak 2016-2027 (conform WBP) gerealiseerd. Hiermee is de opgave voor SGBP-2 afgenomen en is er lokaal eerder resultaat te verwachten in het ecosysteem, doordat bijvoorbeeld een vismigratie route (eerder dan oorspronkelijk gepland) ontsloten is en leefgebieden daarmee vergroot zijn. Van het KRW Kansen Krediet van 2,5 miljoen is er in ieder geval 0,5 miljoen over. Het KRW Kansen Krediet is adequaat ingezet voor de realisatie van in totaal 10 vispassages en 2,65 km natuurvriendelijke oever! 9
ONDERZOEKSMAATREGELEN Maatregelen kunnen gericht zijn op inrichting, beheer en/of het terugdringen van probleemstoffen ('uitvoeringsmaatregelen'), maar als onzekerheid bestaat over oorzaak van het knelpunt of over de effectiviteit of haalbaarheid van maatregelen kunnen onderzoeksmaatregelen in de plannen worden opgenomen. Afhankelijk van de resultaten van een onderzoek wordt dan later een keuze gemaakt voor een of meerdere uitvoeringsmaatregelen. In het WBP [2010-2015] zijn naast de uitvoeringsmaatregelen ook 130 onderzoeksmaatregelen benoemd, gebundeld in 12 thema s. De laatste onderzoeken zijn in 2013 formeel afgerond. Alle onderzoeksmaatregelen staan in het WKP dus op 'uitgevoerd'. De resultaten van de onderzoeken hebben in belangrijke mate bijgedragen aan de keuzes voor de volgende planperiode: effectieve, maar ook financieel aanvaardbare maatregelen. SCHOON WATER IN DE HAARRIJN Europees beleid verplicht ons de waterkwaliteit zowel chemisch als ecologisch te verbeteren. Een van de wateren ('waterlichamen') dat het waterschap inmiddels heeft aangepakt is de Haarrijn. Om de waterkwaliteit van de Haarrijn een impuls te geven is na de afgraving 2 km natuurvriendelijke oevers aangelegd, flauw oplopende oevers met plasdraszones. Natuurvriendelijke oevers bieden belangrijke leef- en ontwikkelgebieden voor planten, vissen en dieren en hebben een zuiverende werking voor het water. Naast het nieuwe gemaal is een vispassage aangelegd. Door deze passage kunnen vissen vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal de polder inzwemmen zelfs tot in de Haarrijnse plas! Ook de pompen van het gemaal zijn visvriendelijk. Dat betekent dat vissen, ook als het gemaal draait en ze in één van de pompen terechtkomen, een grote kans hebben dit te overleven. Dat komt omdat de opening in de pompen groot is en de pompen langzaam draaien. Wethouder van de gemeente Utrecht Kees Geldof en hoogheemraad Els van der Vorm toasten op het nieuwe gemaal. Het project is als gesubsidieerd synergieproject uitgevoerd waarbij meerdere overheden hebben samengewerkt. 10
Voortgang chemie en ecologie De KRW is gericht op het behalen van de Goede Toestand, dit is een optelsom van het Goede Ecologische Potentieel (GEP) én de Goede Chemische Toestand (GCT). Om te bepalen wat de toestand is worden de 30 KRW-waterlichamen gemonitord volgens de landelijke en EU-verplichtingen. Figuur 2: Eindoordelen chemie (GCT) en ecologie (GEP), situatie2014. ACTUELE TOESTAND Sinds de start van de KRW-metingen was tot nu toe de chemische toestand steeds in alle waterlichamen op orde. Helaas voldoen in 2014 niet alle waterlichamen aan de Goede Chemisch Toestand (GCT). Dit komt niet door een achteruitgang van de waterkwaliteit maar doordat een aantal prioritaire stoffen een veel strengere norm gekregen hebben. Dit heeft geleid tot normoverschrijdingen van fluorantheen en van de ubiquitaire 1 stof kwik. Ondanks dat slechts twee stoffen niet overal voldoen, tegenover zeer veel stoffen die wel overal voldoen, voldoen nu 16 waterlichamen niet aan de Goede Chemische Toestand. Dit is het gevolg van het strenge one-out-all-out principe, dat door Europa bij de beoordelingen wordt gehanteerd. Voor de ecologie geldt dat geen van de waterlichamen momenteel voldoet aan het Goede Ecologische Potentieel (GEP) dat uiteindelijk in 2027 moet zijn bereikt. Ook dit is een erg negatief beeld, omdat dit eindoordeel is gebaseerd op het slechtst scorende biologische kwaliteitselement ('one-out-all-out'). In de onderliggende deelmaatlatten wordt op verschillende onderdelen wél de goede toestand bereikt, of is deze bijna bereikt. Dit geldt met name voor het kwaliteitselement vis en ondersteunende fysischchemische parameters zoals chloride, temperatuur en zuurstof. Maar ook voor macrofauna, macrofyten, totaal stikstof en totaal fosfaat wordt de goede toestand in een aantal waterlichamen al bereikt (zie figuur 3). Nederland pleit in Brussel voor het aanvullen van de eindoordelen met meerdere indicatoren, zodat de beoordeling een representatiever beeld geeft en voortgang beter zichtbaar wordt. 1 Ubiquitair:alom aanwezig, maar niet meer in productie 11
Figuur 3: Toestand per kwaliteitselement (situatie2014). Naast het strenge one-out-all-out principe zijn er ook andere redenen dat de scores nog niet goed zijn: in de eerste planperiode wordt slechts een deel van de benodigde maatregelen uitgevoerd en deze zijn nog niet allemaal (volledig) uitgevoerd. Na uitvoering duurt het nog geruime tijd voor de beoogde waterkwaliteitsverbetering in de KRW-score van het waterlichaam zichtbaar wordt. Daarnaast blijft het vergelijken van met name de biologische monitoringsresultaten lastig door veranderingen in meet- en beoordelingsmethodieken (landelijk opgelegd) en de relatief korte periode waarover is gemeten in combinatie met de natuurlijke variatie door klimatologische omstandigheden. Dus ondanks dat de eerste effecten van maatregelen op meerdere plaatsen wel duidelijk zichtbaar zijn, zoals gepresenteerd in de voortgangsrapportage over 2012 en de startnotitie voor de planvorming voor de periode 2016-2021 (o.a. aanpassingen van de RWZI s Zeist en De Bilt en de aanleg van natuurvriendelijke oevers in Leidse Rijn, Kromme Rijn en Galecop), is het nog te vroeg voor het beoordelen van de effecten van de eerste KRW-periode over de volle breedte. Dit kan pas over enkele jaren verantwoord gedaan worden als alle maatregelen uitgevoerd zijn en het ecosysteem zich aan de nieuwe situatie heeft aangepast. WAT GAAT GOED EN WAT VERDIENT AANDACHT? In de meeste waterlichamen voldoet tenminste één van de belangrijkste nutriënten (fosfor en stikstof), niet aan de norm. Dit blijft dus aandacht verdienen in de tweede KRW-periode. Zeker omdat door klimaatverandering de ongewenste effecten van teveel nutriënten op de ecologie nog worden versterkt. Daarnaast verdienen enkele 'specifiek verontreinigende stoffen' aandacht. Deze stoffen tellen net als de nutriënten ook mee bij de beoordeling van de ecologische toestand. Het gaat om ammonium en de metalen kobalt en uranium, omdat deze niet in alle waterlichamen voldoen. Ammonium is in de helft van alle waterlichamen in Nederland normoverschrijdend; hiervoor worden vooral vanuit het natuurbeleid maatregelen getroffen. Voor de metalen kobalt en uranium geldt dat het waterschap volgens het emissiebeheerplan ervoor kiest om samen met andere partijen aan een bronaanpak te werken. Dit geldt ook voor de prioritaire chemische stoffen fluorantheen en kwik, die door de strengere normen ineens normoverschrijdend zijn. Positief is dat een nieuwe beoordelingsmethode voor koper en zink er toe geleid heeft dat koper in geen enkel waterlichaam de norm nog overschrijdt en zink nog maar in 3. De macrofyten (waterplanten) scoren in 2014 zes waterlichaam 'goed'. Naar verwachting van experts is in 2021 ongeveer de helft van de waterlichamen voor macrofyten op orde. Hier dragen met name de nu net aangelegde natuurvriendelijke oevers uit de eerste planperiode aan bij. Deze zijn nu nog in ontwikkeling en zullen gemiddeld pas 3 jaar na aanleg een gewenste vegetatie-ontwikkeling hebben, mits het 12
beheer goed wordt uitgevoerd. In 2015 vindt een evaluatie plaats van de natuurvriendelijke oevers die minimaal 3 jaar geleden zijn aangelegd. Voor de macrofauna scoren nu slechts 3 waterlichamen 'goed'. In 2021 groeit dit aantal (inschatting experts) naar 9. De toename van structuur in de waterlichamen, de aanleg van natuurvriendelijke oevers en het terugdringen van de belasting, zoals in de Biltse Grift werkt positief op de macrofauna. De visstand scoort in de waterlichamen in het algemeen al goed. De noodzaak voor de realisatie van vispassages blijft overeind, met name om de uitwisseling met het achterland (de kleinere wateren) te bewerkstelligen. Voor de biologie-ondersteunende parameters (zoals zuurstof, temperatuur, chloride) geldt dat deze in de waterlichamen eigenlijk altijd goed scoren. Echter in het achterland treden soms lokaal problemen op met lage zuurstofconcentraties, wat naar verwachting in de toekomst vaker zal voorkomen bij hogere temperaturen tengevolge van klimaatverandering. Dit pleit voor inzet op robuuste en veerkrachtige systemen, ook in het overig water. Concluderend: Naast de verbeteringen die verwacht mogen worden op basis van de maatregelen uit de eerste KRW-periode is er voor veel waterlichamen nog een doelgat tussen de huidige en de gewenste toestand en kan er ook achteruitgang optreden ten gevolge van klimaatverandering. Het is dus nodig om ook in de 2 e KRW-periode 2016-2021 nog maatregelen te nemen. 13
Planvorming 2 e KRW-periode In 2015 moet Nederland haar KRW-plannen met eventuele bijstellingen rapporteren aan de Europese Commissie. Daartoe hebben waterbeheerders de taak om de voorgenomen KRW-maatregelen te herzien. In 2014 heeft het waterschap het Ontwerp KRW-Maatregelenpakket opgesteld en is het door het College vrijgegeven voor de inspraak. De planvorming voor de 2 e KRW-periode is gestart in 2013 op basis van een aantal uitgangspunten voor het proces en het resultaat (meer flexibiliteit, rapporteren op hoger abstractieniveau). In dat jaar zijn ook de KRW-onderzoeken afgerond en werden gesprekken gevoerd in het gebied, door aan te sluiten bij lopende gebiedsprocessen. De behoeften van de maatschappelijke partners bleken aan te sluiten bij de analyses van het waterschap over ontwikkelingen in de landbouw en klimaatverandering. Op basis daarvan heeft het College eind 2013 ingestemd met een nieuwe beleidslijn voor de 2 e KRW-periode met een grotere focus op kleinere wateren en meer samenwerking met andere partijen. Volgend op de beleidswijziging werd in 2014 in de meerjarenramingen vanaf 2015 200.000 euro overgeheveld van de investeringen naar de exploitatie, omdat dit beter aansluit op samenwerking met partners. De beleidslijn is uitgewerkt in drie maatregelenpakketten met een verschil in focus, die met een kosten-batenanalyse aan het bestuur zijn voorgelegd. Het maatregelenpakket met focus landelijk gebied was het voorkeurspakket. Naast kosteneffectiviteit werden hierbij ook de criteria overige doelen, klimaat, samenwerking en zichtbaarheid van het waterschap meegewogen. De voorkeursvariant werd uitgewerkt tot een Ontwerp KRW-Maatregelenpakket 2016-2021 met 10 maatregelen, dat in december is vrijgegeven voor de inspraak. Het Algemeen Bestuur is hierbij in februari en september geconsulteerd via de Commissie SSK. Afstemming met andere overheden is gezocht binnen deelstroomgebied Rijn-West, wat in 2014 is beschreven in de gezamenlijke Adviesnota. Hieruit blijkt een onverminderde ambitie en een voorgenomen aanpak door de overheden gericht op samenwerking, kosteneffectiviteit en meer flexibiliteit dan in de eerste plannen. Een belangrijk gezamenlijk project is de nutriëntenaanpak Rijn- West, die in de tweede periode zal worden voortgezet. In september 2014 is het concept maatregelen pakket besproken met een klankbordgroep met vertegenwoordigers van de sectoren drinkwater, landbouw, natuur, sportvisserij en particulier grondbezit. Hier konden partijen reageren op de voorgestelde maatregelen, kennis nemen van elkaars inbreng en ook onderling discussiëren. Tabel 1: Ontwerp Maatregelenpakket 2016-2021, waarop van 6 januari tot 20 februari 2015 inspraak mogelijk was. Maatregel HDSR bijdrage Verwachte cofinanciering / subsidie 1. Uitvoeren Emissiebeheerplan 2014-2021 reguliere exploitatie 2. Uitvoeren Convenant Schoon water Utrechtse fruitteelt reguliere exploitatie 3. Programma groen-blauwe diensten 250.000 per jaar 250.000 per jaar 4. Integrale beheerprogramma's 100.000 per jaar 5. Afwegen natuurvriendelijker peilbeheer in 9 peilgebieden reguliere exploitatie 6. 6 km natuurvriendelijke oevers/verbreding in KRW-waterlichamen 1.000.000 onbekend 7. 14 kunstwerken passeerbaar maken voor vis 1.000.000 onbekend 8. Programma Synergieprojecten Landelijk gebied 1.000.000 onbekend 9. Programma Kwaliteitsimpuls Stedelijk water 300.000 per jaar 300.000 per jaar 10. KRW-onderzoeksprogramma reguliere exploitatie Beschikbare (achtergrond)documenten planvorming: - KRW Achtergronddocument Maatregelen 2016-2021, december 2014 (DM 888039) - KRW Achtergronddocument Stroomgebiedsanalyse 2014, december 2014 (DM 887027) - Inhoudelijke startnotitie 2 e KRW-Stroomgebiedbeheerplan (DM 727655) 14
Agenda 2015 + In 2015 wordt de eerste KRW-periode afgerond, waarin veel werk is verzet en mooie projecten zijn uitgevoerd. Daarnaast wordt de uitvoering van de tweede periode (verder) voorbereid. Na de inspraak stelt het Algemeen Bestuur in september een definitief maatregelenpakket vast. Na dat moment zal de organisatie een moment organiseren om de afsluiting van de eerste periode te vieren, en de start te markeren van de nieuwe periode. PROGRAMMA GEZOND WATER Omdat de voorgenomen maatregelen op een hoog abstractieniveau liggen én een andere koers inslaan dan in de eerste periode wordt een uitvoeringsprogramma Gezond Water voorbereid voor de uitvoering. Het doel van dit programma is het bereiken van een optimale interne en externe samenwerking, zodat er zo doelmatig mogelijk wordt gewerkt aan gezond water. `Gezond water leeft - daar staan we samen voor! In de toekomst bevat een KRW Voortgangsrapportage daarom hopelijk veel goed nieuws op het gebied van samenwerkingsprojecten (zie voorproefje hieronder!) NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW KRW Voortgangsrapportage 2016-2021 Headline: Gezond Water Leeft! Terugkijkend vanuit 2021 over de gehele periode (2016-2021); wat hebben we bereikt? Voortgang maatregelen: Zwemwater HDSR heeft samen met gemeenten en provincie nieuw zwemwater benoemd. Samen met burgers en gemeenten wordt toezicht gehouden en gemonitord of het water voldoet. Voortgang KRW: Provincie geeft duidelijkheid kleinere wateren De inspanningen van HDSR samen met de gebiedspartijen hebben vruchten afgeworpen; de provincie heeft doelen voor de kleine wateren vastgesteld. Nu is voor iedereen, van natuurbeheerder tot sportvisser, voor alle wateren duidelijk of bij een water de basiskwaliteit hoort of dat er een hogere ambitie is en welke vis en plant daarbij hoort. Voortgang maatregelen: Primeur voor HDSR! Op 11 juni 2019 wordt het eerste waterschap Gezond Water Leerpark geopend! De afgelopen jaren is hard gewerkt aan het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en vispassages in het kader van het uitvoeren van de KRW maatregelen en het resultaat mag er zijn: met gemeenten, belangenorganisaties en burgers is een plek uitgekozen waar de maatregelen en hun effecten het beste tot hun recht komen. Samen met kennisinstituten, gemeente en scholen is vervolgens de educatieve meerwaarde van deze plek uitgedacht en is het eerste Leerpark een feit! Op deze locatie kan iedereen horen, zien en voelen wat Gezond Water inhoudt en betekent. Op deze manier laat het waterschap zien waar ze voor staat en laat ze zien als partner op dit onderwerp daadkrachtig te kunnen optreden. Voortgang chemie en ecologie: HDSR goed op weg In 2016 is gestart met een nieuwe innovatieve manier van monitoring en is een aantal specifieke projecten opgezet om de ontwikkelingen in de waterkwaliteit beter te kunnen volgen. Naast het basismeetnet heeft de monitoring zich gefocust op de pareltjes van HDSR: 5 wateren waar we als HDSR trots op zijn en dit ook uitstralen. Een van deze wateren wordt benoemd tot Leerpark. Daarnaast werkt HDSR intensief samen met enkele gemeenten om ook de ecologie en de chemie van het stedelijk water structureel te verbeteren. Samen met de apotheken en gezondheidscentra in ons gebied werken we samen om zo min mogelijk medicijnresten in ons afvalwater te krijgen. HDSR functioneert hierbij als adviseur en levert kennis bij het doen van proeven en het uitdenken hiervan. 15
Bijlage 1 KRW-waterlichamen HDSR 16
Bijlage 2 Vispassages HDSR Voortgangsrapportage KRW 2014 & Vooroplevering KRW 2009-2015 17
18