Onderzoek vluchtelingen gemeente Tynaarlo

Onderzoek vluchtelingen gemeente Tynaarlo Rapportage Gemeente Tynaarlo Postbus 5 9480 AA Vries

Over het onderzoek Waarom dit onderzoek? Net zoals vele andere gemeenten ligt op dit moment in de gemeente Tynaarlo de opgave om vluchtelingen te huisvesten. Voor inwoners van het dorp Zuidlaren is deze vraag heel concreet. Er komt een asielzoekerscentrum (azc) met een capaciteit van 475 vluchtelingen. De vraag is waar dit centrum komt. Ter voorbereiding op de locatiekeuze van het azc, heeft de gemeente onderzoek onder de inwoners van het dorp Zuidlaren laten uitvoeren. Hierbij is de zorgvuldigheid even belangrijk als het inspraaktraject. Met het onderzoek wil de gemeente de gevoelens van inwoners van Zuidlaren serieus nemen en tegelijkertijd onderwerpen als leefbaarheid en veiligheid aan de orde stellen. In dat kader voerde Necker van Naem voor de gemeente een onlineonderzoek uit naar de locatievoorkeuren en zorgen van de inwoners bij de opvang van asielzoekers. Het onderzoeksmodel Het onderzoek geeft inzicht in wat respondenten belangrijk vinden bij de locatiekeuze voor het azc en welke zorgen er leven onder de inwoners. Tevens wordt ingegaan op de aard van de zorgen, op het belang dat respondenten hechten aan bepaalde zaken en op maatregelen waarmee de mate van zorgen mogelijk te beïnvloeden is. Digitale vragenlijst Met een digitale vragenlijst met maximaal 11 gesloten vragen en 2 open vragen, zijn de inwoners van Zuidlaren van 12 mei tot en met 31 mei 2016 bevraagd over de huisvesting van asielzoekers in hun gemeente. Om zoveel mogelijk inwoners de kans te geven hun mening te geven, zijn diverse communicatiekanalen ingezet. Via de open URL www.vluchtelingenzuidlaren.nl konden inwoners de vragenlijst invullen. Voor mensen die zich fysiek in Zuidlaren bevonden, was de URL bovendien zichtbaar in veelgebruikte nieuwsapps zoals Nu.nl, sites van TMG en op social media. Bovendien werd in Zuidlaren een huis-aan-huisuitnodiging bezorgd. Op 18, 20 en 25 mei was er een veldonderzoeker aanwezig in Zuidlaren om ook mensen die niet online zijn de mogelijkheid te geven om mee te doen. Daarnaast konden er papieren versies van de vragenlijst worden opgevraagd bij de gemeente. Respons De analyse in deze onderzoeksrapportage is gebaseerd op de respons van 1.336 respondenten. Dit aantal is exclusief de antwoorden van respondenten die niet door de verificatietoets zijn gekomen (gericht op het opsporen van dubbele respons en respons van mensen die geen inwoners zijn van het dorp Zuidlaren). Deze toets hebben wij ontwikkeld om oneigenlijk gebruik van de enquête op te sporen en uit te sluiten. In onze onderzoeksverantwoording (laatste hoofdstuk) leest u meer over onze methodiek. 2

Inhoudsopgave Over het onderzoek 2 Samenvatting 4 1.1 / Het algemene beeld bij dit onderzoek 4 1.2 / Leeswijzer 4 Rapportage 5 2.1 / Locatiekeuze 5 2.2 / Mate van zorgen 7 2.3 / Aard van zorgen van respondenten 7 2.4 / Locatiekeuze uitgesplitst naar zorgen/geen zorgen 8 2.5 / Belangrijke voorwaarden voor inwoners 8 2.6 / Mogelijke beïnvloeding van de mate van zorgen 9 2.7 / Bijdrage aan de begeleiding van asielzoekers 11 2.8 / Alle respondenten: open commentaren 11 Onderzoeksverantwoording 13 3

1 Samenvatting 1.1 / Het algemene beeld bij dit onderzoek Met betrekking tot de locatiekeuze geeft 58% van de respondenten als belangrijk aandachtspunt aan dat bestaande leegstaande gebouwen benut moeten worden. 41% geeft aan dat winkels en andere voorzieningen op loopafstand van het azc moeten liggen. De als meest zwaarwegende getypeerde aandachtspunten zijn bestaande leegstaande gebouwen benutten (29%) en azc mag niet te dicht bij bestaande woningen (27%). Respondenten uit de gemeente zijn verdeeld over de vraag of zij zich zorgen maken over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. 41% van de respondenten maakt zich (in meer of mindere mate) actief zorgen over dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. 59% maakt zich hier niet actief zorgen over. Er blijkt een verschil te bestaan tussen de locatievoorkeuren van respondenten die zich zorgen maken en respondenten die dat niet doen. Voor de groep respondenten die zich zorgen maakt, is het voor de locatie van belang dat het azc niet te dicht bij bestaande woningen komt. Voor de groep die zich geen zorgen maakt, is het van belang dat bestaande leegstaande gebouwen worden benut. Bij de huisvesting van asielzoekers is het naar de mening van respondenten het meest belangrijk dat de gemeente zorgt voor goede begeleiding (26%), ondersteuning om snel te integreren (24%) en extra inzet op veiligheid (23%). `Van het totaal aantal respondenten geeft 76% aan op de hoogte te willen worden gehouden van het onderzoek. 1.2 / Leeswijzer In navolgend rapport geven wij in woord en beeld een uitgebreidere weergave van de resultaten van het onderzoek naar de huisvesting van asielzoekers in Zuidlaren. We beschrijven allereerst de voorkeuren van respondenten omtrent de locatiekeuze voor het azc. Daarna geven we inzicht in de mate van zorgen van inwoners van Zuidlaren omtrent de opvang van asielzoekers. De respondenten die zich zorgen maken 1, hebben we gevraagd waar zij zich zorgen over maken en welke zorg het zwaarst weegt. Zowel respondenten die zich zorgen maken als respondenten die aangeven dit niet actief te doen, hebben we gevraagd wat zij belangrijke voorwaarden vinden bij het huisvesten van asielzoekers. 1 In het onderscheid tussen de eens, ik maak me zorgen -groep en de oneens, ik maak me niet actief zorgen -groep is de groep die zich niet actief zorgen maakt over dat de gemeente asielzoekers gaat opvangen, gedefinieerd als de groep respondenten die zich op de vier linker posities van de vraag had gepositioneerd (inclusief de middenpositie). Respondenten die zich op de middenpositie hadden gepositioneerd, kregen in het vervolg van de enquête dezelfde vragen als degenen die zich geen zorgen maken over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. 4

2 Rapportage Gemeente Tynaarlo 1.336 respondenten <4% foutmarge 2 2.1 / Locatiekeuze asielzoekerscentrum De vragenlijst begon met een inleidende tekst: Fijn dat u uw mening wilt geven over de opvang van asielzoekers in de gemeente Tynaarlo. Net als alle andere gemeenten in Drenthe moeten ook wij als gemeente Tynaarlo onze bijdrage leveren aan de opvang en integratie van asielzoekers. Concreet gaat het over de komst van een asielzoekerscentrum (azc) voor 425 vluchtelingen in Zuidlaren voor een periode van tien jaar. Graag nodigen wij, burgemeester en wethouders, u uit om mee te denken over de manier waarop we dat moeten doen. Het is de bedoeling dat de gemeenteraad hier voor de zomer een besluit over neemt. Of dat lukt, hangt af van de gesprekken die we nog moeten voeren met het COA, de rijksdienst die zorgt voor de opvang van asielzoekers. De uitkomsten van de vragenlijst zijn belangrijk voor het uitdenken van de mogelijkheden. 2 Foutmarge: als er bijvoorbeeld sprake is van een foutmarge van 3% en 47% van de respondenten een bepaald antwoord geeft, dan kan u er met grote zekerheid van uitgaan dat als u diezelfde vraag aan de volledige populatie had gesteld, tussen 44% (47-3) en 50% (47+3) datzelfde antwoord gegeven zou hebben. Voor de gemeente Tynaarlo ligt de foutmarge onder de 4%, dit is vergelijkbaar met bijvoorbeeld landelijke peilingen over de zetelverdeling in de Tweede Kamer. 5

Daarna werden aan alle respondenten de volgende vragen gesteld: Welke aandachtspunten zijn voor u van belang voor de locatiekeuze van een asielzoekerscentrum (azc)? En: Welk aandachtspunt weegt voor u het zwaarst?. Alle respondenten uit het dorp Zuidlaren (n=1.336) 1. Bestaande leegstaande gebouwen benutten 2. Het azc niet te dicht bij bestaande woningen 3. Winkels e.a. voorzieningen op loopafstand van azc 4. Het azc snel kunnen ontwikkelen 5. De locatie na opheffing als woongebied kunnen ontwikkelen 6. Het azc tegen lage kosten ontwikkelen 7. Anders, namelijk 8% 6% 9% 9% 7% 14% 29% 35% 27% 26% 25% 31% 41% 58% 0% 20% 40% 60% 80% Naast de meerkeuzeopties, konden respondenten in het open tekstveld ook andere redenen noemen die zij van belang vinden bij de locatiekeuze. Hieronder volgt de analyse van het open tekstveld. Open antwoorden die vielen onder één van de meerkeuzeopties, zijn bij de hierboven gepresenteerde meerkeuzeopties geteld. belangrijk meest zwaarwegend Anders, namelijk 9% 22% Spreiden over meerdere locaties/dorpen 21% Ben tegen opvang in Zuidlaren 12% Humane opvang, tussen de inwoners van Zuidlaren 9% Prinsbernardhoeve 6% Niet bij scholen 4% Veiligheid 4% Bij het gemeentehuis 4% Niet in monumentale panden 18% Overig 6

2.2 / Mate van zorgen huisvesting asielzoekers Nadat respondenten hun mening konden geven over de locatiekeuze werd hen de volgende, meer algemene stelling voorgelegd: Ik maak mij zorgen over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. Op een schuifbalk konden respondenten aangeven in hoeverre ze het er mee eens of oneens waren. Ik maak mij zorgen over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. Alle respondenten uit het dorp Zuidlaren (n=1.336) 21% 18% 14% 6% 13% 9% 19% helemaal oneens neutraal helemaal eens Van de respondenten maakt 41% zich (in meer of mindere mate) actief zorgen dat er asielzoekers in hun plaats worden gehuisvest. 59% maakt zich hier niet actief zorgen over. 40% neemt een uiterste positie in op de vraag (respectievelijk 21% aan de helemaal oneens -zijde en 19% aan de helemaal eens -zijde). 2.3 / Aard van zorgen van respondenten Aan respondenten die bij de stelling Ik maak mij zorgen over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten aangaven zich inderdaad zorgen te maken (n=553), vroegen we waarover ze zich zorgen maken. Bij deze vraag konden meerdere antwoorden worden aangevinkt. Als vervolgvraag gaven respondenten aan welke zorg voor hen het zwaarst weegt. Onderstaand het resultaat. Waarover heeft u zorgen? En welke zorg weegt voor u het zwaarst? Respondenten die aan het begin van de vragenlijst aangaven zich zorgen te maken (n=553) 1. Het kost geld 2. Ik denk dat ik niet met hen kan praten 3. Het zijn mensen met psychische problemen 4. Langere wachtlijst huurwoningen 5. Ze zorgen voor onveiligheid 6. Gaat ten koste van de werkgelegenheid 7. Ze hebben een heel andere manier van leven 8. Anders, namelijk 5% 47% 0% 10% 6% 31% 5% 37% 26% 57% 1% 18% 47% 87% 16% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Naast de meerkeuzeopties konden respondenten in het open tekstveld ook andere redenen noemen waarom zij zich zorgen maken voor de opvang van asielzoekers in Zuidlaren. Hieronder volgt de analyse van het open tekstveld. Open antwoorden die vielen onder één van de meerkeuzeopties, zijn bij de hierboven gepresenteerde meerkeuzeopties geteld. belangrijk meest zwaarwegend 7

Anders, namelijk - 16% 24% Omvang en samenstelling van groep asielzoekers 17% Levert onrust en overlast op 17% Tegen opvang onder andere vanwege slechte ervaringen 10% Onvoldoende visie op huisvesting vanuit de overheid 9% Integreren onvoldoende 6% Leidt tot waardedaling woningen en verloedering 4% Tast karakter van Zuidlaren aan 13% Overig 2.4 / Locatiekeuze uitgesplitst naar zorgen/geen zorgen In het hoofdstuk 2.1 Locatiekeuze zagen we wat het meest zwaarwegend is voor respondenten als het gaat om de locatiekeuze van het azc. Wanneer we de groep respondenten verdelen in de groep die zich zorgen maakt en de groep die zich niet actief zorgen maakt, zien we dat de voorkeuren van deze twee groepen van elkaar verschillen. Voor de groep respondenten die zich zorgen maakt, is het bij de locatiekeuze van belang dat het azc niet te dicht bij bestaande woningen komt. Voor de groep die zich geen zorgen maakt, is het van belang dat bestaande leegstaande gebouwen worden benut. Welke aandachtspunt weegt voor u het zwaarst bij de locatiekeuze van een asielzoekerscentrum (azc)? 1. Bestaande leegstaande gebouwen benutten 2. Het azc niet te dicht bij bestaande woningen 3. Winkels e.a. voorzieningen op loopafstand van azc 4. Dat het azc snel kan worden ontwikkeld 5. De locatie na opheffing als woongebied kunnen ontwikkelen 6. Het azc tegen lage kosten ontwikkelen 7. Anders, namelijk 0% 10% 20% 30% 40% zorgen (n=553) geen zorgen (n=783) 2.5 / Belangrijke voorwaarden voor inwoners Aan alle respondenten is door middel van meerkeuzeopties de vraag gesteld waar de gemeente rekening mee moet houden bij het huisvesten van asielzoekers. De onderstaande tabel geeft de resultaten weer. De meest genoemde antwoorden zijn: goede begeleiding, ondersteuning bij het leren van de taal en ondersteuning om snel te integreren (respectievelijk 72%, 71% en 68%). Ook is aan hen gevraagd wat zij het meest belangrijk vinden. Dat is hieronder weergegeven met de gestreepte balken. 26% noemt goede begeleiding als belangrijkste aandachtspunt. Daarna volgt ondersteuning om snel te integreren met 24% en extra inzetten op veiligheid (23%). 8

Waar moet de gemeente rekening mee houden bij het huisvesten van asielzoekers? En wat vindt u daarvan het belangrijkst? Alle respondenten uit het dorp Zuidlaren (n=1.336) 1. Dat het de gemeente geen geld kost 2. Ondersteuning bij het leren van de taal 3. Goede begeleiding 4. Rekening houden met wachttijd huurwoningen 5. Extra inzetten op de veiligheid in de gemeente 6. Passende werkgelegenheid bevorderen 7. Ondersteuning om snel te integreren 8. Anders, namelijk 3% 17% 9% 71% 26% 72% 5% 33% 23% 49% 3% 35% 24% 68% 11% 7% 0% 20% 40% 60% 80% Naast de meerkeuzeopties, konden respondenten in het open tekstveld ook andere aandachtpunten noemen waar de gemeente rekening mee moet houden bij het huisvesten van asielzoekers. Hieronder volgt de analyse van het open tekstveld. Open antwoorden die vielen onder één van de meerkeuzeopties, zijn bij de hierboven gepresenteerde meerkeuzeopties geteld. belangrijk meest belangrijk Anders, namelijk 11% 17% Voorkom verveling door bijvoorbeeld activiteiten, scholing en werk 13% Dat het niet ten koste gaat van eigen inwoners 12% Humane opvang tussen de inwoners 11% Opvang moet tijdelijk zijn, gericht op terugkeer 10% Omvang en samenstelling van groep asielzoekers 8% Asielzoekers moeten zich aanpassen aan onze normen en waarden 6% Ben tegen opvang in Zuidlaren 6% Ze moeten geen overlast veroorzaken 6% Spreiden over meerdere locaties/dorpen 12% Overig 2.6 / Mogelijke beïnvloeding van de mate van zorgen Het figuur hieronder maakt zichtbaar welke verschuiving optreedt in het antwoord op de stelling Ik maak mij zorgen over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten als de gemeente tegemoet zou (kunnen) komen aan de belangrijkste voorwaarden voor de respondent. Het percentage respondenten dat zich actief zorgen maakt, daalt dan met 5% (van 41% naar 36%). 9

Stel dat de gemeente hiervoor zorgt, in welke mate bent u het dan eens met de volgende stelling: Ik maak mij zorgen over het feit dat de gemeente asielzoekers gaat huisvesten. Deze vraag is gesteld aan alle respondenten uit het dorp Zuidlaren (n=1.336) nadat zij aangaven waar de gemeente rekening mee moet houden en wat daarin voor hen het belangrijkst is. 21% 21% 18% 18% 14% 17% 8% 6% 13% 12% 9% 7% 19% 17% start onder voorwaarde helemaal oneens neutraal helemaal eens In de onderstaande tabel wordt opgesomd welke opties respondenten als meest zwaarwegend kozen. Per categorie is weergegeven welk percentage van de respondenten zich minder zorgen maakt als aan deze (voor hen meest zwaarwegende) voorwaarde wordt voldaan. Met andere woorden: de figuur laat zien in hoeverre respondenten die zich zorgen maken één of meer posities naar links verschuiven als aan de voorwaarde die voor hen het meest zwaar weegt, wordt voldaan. Het tweede percentage dat in onderstaande tabel wordt getoond, is het percentage respondenten dat in de weergegeven verschuiving naar links over gaat van zorgen naar niet actief zorgen. Dit zijn de respondenten die in eerste instantie één van de drie rechter posities kozen, maar als aan hun meest zwaarwegende voorwaarde wordt voldaan, één van de vier meest linkse posities kiezen (van helemaal oneens t/m neutraal). Voorwaarde % minder zorgen % van zorgen naar niet actief zorgen 1. Dat het de gemeente geen geld kost 5% 0% 2. Ondersteuning bij het leren van de taal 33% 26% 3. Goede begeleiding 41% 29% 4. Rekening houden met wachttijd huurwoningen 23% 11% 5. Extra inzetten op de veiligheid in de gemeente 31% 11% 6. Passende werkgelegenheid bevorderen 55% 21% 7. Ondersteuning om snel te integreren 38% 27% 8. Anders, namelijk 28% 14% 10

2.7 / Bijdrage aan de begeleiding van asielzoekers Wilt u zelf een rol spelen in de begeleiding van asielzoekers? Aan alle respondenten uit het dorp Zuidlaren (n=1.336) is de vraag gesteld of zij zelf een rol willen spelen in de begeleiding van asielzoekers. Van de respondenten wil 35% een rol spelen en 65% niet. Ja, omdat 35% 33% Wil algemene begeleiding geven 26% Wil taalles geven 15% Wil helpen, weet alleen niet hoe 5% Heb hier al ervaring mee 5% Door het organiseren van activiteiten of cursussen 4% Goed om te helpen bij de integratie 3% Ja, tegen een vergoeding 8% Overig Van de 470 respondenten die aangaven een bijdrage te willen leveren aan de begeleiding van asielzoekers gaf 79% aan dat de gemeente hen hiervoor mag benaderen (371 respondenten). De mensen die aangaven geen rol te willen spelen in de begeleiding van asielzoekers noemden hiervoor de volgende redenen: Nee, omdat 65% 40% Heb ik geen tijd voor 16% Kan niet door leeftijd en/of gezondheid 12% Ben tegen opvang in Zuidlaren 10% Ik doe/deed al aan begeleiding 9% Ben zelf niet geschikt, professionele begeleiding vereist 3% Heb ik geen zin/interesse in 9% Overig 2.8 / Alle respondenten: open commentaren Ter afsluiting van de vragenlijst is aan alle respondenten gevraagd of zij nog iets kwijt willen over de opvang van asielzoekers door de gemeente Tynaarlo. Met behulp van een geautomatiseerde tekstanalyse hebben we de genoemde trefwoorden gedefinieerd en gecategoriseerd. In totaal heeft 43% van de respondenten een aanvullend commentaar achtergelaten. Naar verhouding hebben iets meer respondenten die zich zorgen maken van deze mogelijkheid gebruikgemaakt dan respondenten die zich niet actief zorgen maken (58% van de mensen die zich zorgen maken en 33% van de respondenten die zich niet actief zorgen maken). Navolgend treft u een samenvatting van de opentekstanalyse, uitgesplitst naar categorie ( respondenten die zich niet actief zorgen maken en respondenten die zich zorgen maken ). 11

Respondenten die zich niet actief zorgen maken 16% De mensen zijn welkom en zo moeten ze zich ook voelen 15% Opvang kan ook in andere dorpen binnen de gemeente, Zuidlaren heeft al veel gedaan 15% Goede locaties belangrijk, bij voorkeur niet op één locatie. 14% Zorg voor snelle integratie, dat ze zich snel nuttig kunnen maken 10% Denk ook aan de huidige inwoners van de gemeente 7% Aantal asielzoekers in AZC is te hoog en niet alleen maar mannen 6% Zorg voor een veilige omgeving voor asielzoekers en inwoners 16% Overig Typerende voorbeeldteksten / Feit is dat deze mensen in geheel Nederland opgevangen moeten worden, de mensen die hier om goede redenen zijn, verdienen aandacht en begeleiding. Tevens hoop ik dat deze mensen dan ook snel "mogen" werken. Iets wat in eerdere opvangacties niet of na jaren werd toegestaan, hierdoor denkt de gemiddelde Nederlander dat ze niks willen doen terwijl dit veelal niet aan de orde is. / Het huisvesten van asielzoekers in Zuidlaren vind ik een goede zaak. / Nadrukkelijk geen asielzoekers huisvesten in een tent zoals in Nijmegen. Bijvoorbeeld huisvesting in woonunits met voldoende privacy. / Betrek z.s.m. omwonenden zodra locatie in beeld is, wees echt open en transparant. Houd rekening met wensen en angsten van omwonenden, ga daar serieus mee in gesprek. Respondenten die zich zorgen maken 27% Niet opnieuw in Zuidlaren, wij hebben al genoeg bijgedragen 18% Te grote groep asielzoekers, voor in een klein dorp als Zuidlaren 14% Samenstelling van groep, niet alleen maar mannen 9% Zorgt voor onveiligheid in de gemeente 5% Zijn vooral economische asielzoekers 5% Niet te veel asielzoekers op één locatie 22% Overige Typerende voorbeeldteksten / Ik vind het aantal asielzoekers dat komt te veel. Ons dorp is al niet heel groot dus ik denk dat het niet gaat werken. / Het geeft me een onveilig gevoel door wat je leest/ziet in de media. We hebben 3 dochters en er zijn veel mannen alleen onder de asielzoekers volgens de berichten. Ze hebben andere normen en waarden dan wij in onze samenleving en hebben hier geen sociaal leven en komen uit een verschrikkelijke situatie... daar komt dat onveilige gevoel vandaan. / Zuidlaren is al 2x aan de beurt geweest. Nu maar eens een ander dorp in de gemeente zoals Vries. / Ja. Nu wordt er gesproken over Zuidlaren. Waarom niet alle dorpen in de gemeente Tynaarlo een deel laten opvangen? Dan zijn de groepen kleiner, is er betere begeleiding en controle mogelijk. 12

Onderzoeksverantwoording Participatief onderzoek Met een digitale vragenlijst van maximaal 11 gesloten vragen en 2 open vragen, zijn de inwoners van het dorp Zuidlaren van 12 mei tot en met 31 mei 2016 bevraagd over de opvang van asielzoekers in hun gemeente. Het onderzoeksmodel dat hiervoor gebruikt is, is ontwikkeld op basis van de testen in ons burgerpanel. Ruim vierduizend Nederlanders in ons panel hebben wij op het model bevraagd. Met deze testronde hebben wij het model gevalideerd en toepasbaar gemaakt voor individuele gemeenten. De digitale vragenlijst was bereikbaar via een open link. Dat betekent dat iedereen die dat wilde, via de link www.vluchtelingenzuidlaren.nl in de gelegenheid is gesteld om deel te nemen aan het onderzoek. Juist met een thema als dit, dat in sterke mate leeft onder de Nederlandse bevolking, is het in onze visie van groot belang dat iedereen die zijn mening wíl geven ook de gelegenheid krijgt die te geven. Zo krijgt het onderzoek een participatief karakter en ontstaat meer draagvlak voor de uitkomsten. Verdere berichtgeving over de uitkomsten van het onderzoek, roept bij deelnemers op deze wijze herkenning en betrokkenheid op: Aan dat onderzoek heb ik meegedaan!. Deelname aan het onderzoek was daarom zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk, zodat iedereen eenvoudig mee kon doen, ook vanaf zijn of haar mobiele telefoon en zónder gebruik van per post toegestuurde toegangscodes. Het onderzoek had een doorlooptijd van bijna drie weken en de resultaten zijn kort na het sluiten van dataverzameling gerapporteerd, zodat de deelnemers kort na hun deelname kunnen horen wat de resultaten zijn en hoe de gemeente ermee verder gaat. Zo vormt het een opmaat tot discussie en dialoog, waarbij degenen die aan het onderzoek deelnemen, ook worden gestimuleerd betrokken te blijven. 76% van de respondenten geeft aan op de hoogte te willen worden gehouden. Het rapport zal openbaar gemaakt worden. Valkuilen en maatregelen De valkuilen van dit type onderzoek zijn de mate van representativiteit en manipulatie van de gegevens: hoe weet je dat alleen inwoners uit de gemeente worden meegenomen in de analyse en wat zegt de mening van de respondenten over de mening van alle inwoners? Een veelgebruikte, meer traditionele onderzoeksmethode die daarom vaak wordt gehanteerd, is het werken met een zogenaamde aselecte steekproef. Een groep vooraf geselecteerde mensen ontvangt dan een brief met daarin een link naar de vragenlijst op het internet en een unieke inlogcode. Naast het feit dat ook de voornoemde methode het mechanisme van zelfselectie niet ondervangt, maakt deze werkwijze dat erg veel mensen die hun mening wel willen geven, hiertoe niet worden uitgenodigd. Mij is niets gevraagd is dan ook een veelgehoorde reactie op dergelijk onderzoek, wat ten koste kan gaan van het draagvlak voor de uitkomsten ervan. De belangrijkste reden om voor een steekproef te kiezen (namelijk: dat niet iedereen zelf kan beslissen om zijn mening te geven), is voor ons juist de belangrijkste reden geweest om níet voor een steekproef te kiezen. Kortom: het participatieve aspect woog zwaar in de keuze voor de onderzoeksmethode. Er is dan ook veel bekendheid aan het onderzoek gegeven. Niet alleen via de gemeentelijke communicatie, ook via op de gemeente gerichte media-inzet. Via geo-targeting is een oproep om mee te doen aan het onderzoek getoond aan mensen die op dat moment in het dorp Zuidlaren waren. Via de nu.nl-app is dat vooral gericht op mobiele gebruikers. Via websites die beheerd worden via de Telegraaf Media Groep is dat vooral gericht op desktopgebruikers. Via social media werd het onderzoek zowel op mobiel als op desktop onder de aandacht gebracht. 13

Op 18, 20 en 25 mei was er een veldonderzoeker aanwezig in Zuidlaren, om ook mensen die niet online zijn de mogelijkheid te geven om mee te doen. Daarnaast konden er papieren versies van de vragenlijst worden opgevraagd bij de gemeente. Om de valkuilen te ondervangen die met deze methode gepaard kunnen gaan, zijn zowel in de dataverzamelingsfase als in de analysefase maatregelen getroffen. Wij doelen hier op ons verificatieproces en onze weging van resultaten ten behoeve van representativiteit. Door middel van een verificatieproces (bestaande uit zeven verschillende maatregelen die ons in combinatie in staat stellen oneigenlijk gebruik van de enquête op te sporen en uit te sluiten), hebben we alle respondenten geverifieerd. Zo hebben we voorkomen dat de respons van personen die de vragenlijst meerdere keren hebben ingevuld, ook meerdere keren is meegenomen. Ook hebben we geborgd dat de respons van inwoners buiten Zuidlaren, niet bij de analyse is betrokken. In totaal heeft dit, na verificatie van de respons, geresulteerd in 1.336 ingevulde vragenlijsten die bij de analyse zijn betrokken. Ieder onderzoeksresultaat dat wordt gepresenteerd op basis van een selectie van respondenten heeft een mate van representativiteit. Het is onze verantwoordelijkheid die mate van representativiteit zo groot mogelijk te maken. Op basis van de antwoorden van de respondenten op onze verificatievragenlijst en de postcodegegevens hebben we in de analysefase ten behoeve van representativiteit ook een weging toegepast op de resultaten van de invullers. Daarbij hebben we ons niet uitsluitend gebaseerd op postcode en de aanvullende gegevens die respondenten zelf hebben ingevuld, maar ook op een sociologische modellenbank die wij correleren met een zescijferige postcode. Hierbij hebben we gebruikgemaakt van de mosaic-segmentatie van Whooz/Experian 3. Via deze methode heeft ook een correctie plaatsgevonden op het verschil in respondenten en de keuze van het kanaal dat zij kiezen om de vragenlijst in te vullen. Opzet van de vragenlijst Het onderzoek is gedaan om inwoners van Zuidlaren mee te laten denken over de locatie van het azc. Daarnaast was de vragenlijst erop gericht om in beeld te krijgen waar de gemeente volgens inwoners rekening mee moet houden bij het huisvesten van asielzoekers. Op basis van een aantal testvragenlijsten op ons burgerpanel (algemeen Nederland, niet specifiek voor de gemeente) zijn de in de vragenlijst gebruikte voorgegeven redenen/aandachtspunten het vaakst naar voren gekomen. Wij hebben voor een maximum van 7 gekozen om de vragenlijst overzichtelijk te houden. Aan respondenten is wel de mogelijkheid geboden om andere dan de 7 genoemde redenen in een open veld toe te voegen. Deze antwoorden zijn separaat geanalyseerd en in de rapportage weergegeven. In de vragenlijst zat een routing waarbij de antwoorden op eerdere vragen tot andere vervolgvragen kon leiden. Er zijn tussentijds dus terwijl de vragenlijst online stond geen wijzigingen geweest in het ontwerp van de vragenlijst. 3 http://www.experian.nl/mosaic 14