Er komt een patiënt bij de (ziekenhuis)apotheek Anne de Roos Trekker medicatieoverdracht NVZA en KNMP beleidsadviseur NVZ Medicatieoverdracht & ICT, Nictiz, KNMP, NVZA 27 september 2010
DE patiënt bestaat niet Kanker, in ziekenhuis Veel medicijnen Etc etc Gehandicapt dagbesteding thuiszorg drugs onwillig allergisch methotrexaat viagra >65 jaar Ambulant In coma Hartpatient verpleeghui
Risicoreductie Iedereen kent wel EEN patiënt
Patiënt 2.0? De patiënt verwacht dat er al veel met ICT geregeld is... Wat weet de patiënt van EPD, toestemming geven en eigen rol?
Er komt een patiënt bij de apotheek Hoe ondersteunt ICT hun zorg voor de patiënt?
De richtlijn: 3 afspraken 1. Er is altijd een actueel medicatieoverzicht beschikbaar bij elk contact van een patiënt met een voorschrijver. 2. En bij een spoedopname binnen 24 uur. 3. Een medicatieoverzicht is binnen 24 uur bij de volgende schakel. Vastgelegd in een ketenprotocol in het kwaliteitsysteem van betrokken zorgverleners
Wie is verantwoordelijk voor wat? patiënt geeft info geeft toestemming (ziekenhuis) apotheker heb ik een vraag/voorschrift Heb ik een actueel medicatieoverzicht? medicatiebewaking ter hand stellen registreren en doorgeven voorschrijver verpleegkundige heb ik een actueel medicatieoverzicht? voorschrijven (nieuw/wijzig/stop) bevestigen ICA registreren en doorgeven start behandeling heb ik een actuele toedien/aftekenlijst toedienen registreren en doorgeven
Medicatieoverzicht: alleen samen compleet 1. Patiëntkenmerken 2. Alle voorgeschreven, verstrekte, toegediende en gebruikte medicatie, sterkte en toedieningsvorm, gebruiksperiode, inclusief vermelding voortijdig stoppen of wijziging 3. Reden van starten/stoppen/wijzigen + initiator 4. 1 e en actuele voorschrijver 5. Verstrekkende apotheken 6. Gebruik van zelfzorg, drugs en alcohol 7. Contra-indicaties 8. Allergieën 9. Laboratoriumwaarden (indien nodig) 10. Indicatie, indien nodig om dosering te beoordelen Minimaal laatste 3 maanden
Naar wie gaat de patiënt?
De (ziekenhuis)apotheker heeft de volgende rol in de richtlijn: Hij organiseert de processen zodanig dat het medicatieoverzicht altijd actueel is bij elk overdrachtsmoment van een voorschrijver naar de volgende voorschrijver. = op ieder gewenst moment op een veilige manier beschikking over juiste, relevante en volledige informatie over de patiënt Dus: afhankelijk van informatie die robuust en integer is en een informatiesysteem dat betrouwbaar is.
Er wordt bij hen aangeklopt LSP eerst voor de 1 e lijn: apothekers, huisartsen en ziekenhuizen Maar. GGz, trombose, thuiszorg, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, gehandicapteninstellingen, nog een lange weg te gaan (ziekenhuis)apothekers leveren medicatieoverzichten en toedienlijsten
Van intake tot na ontslag Medicatieoverzicht + verificatie
(ziekenhuis)apothekers en ICT Apothekers hebben een enorme automatiseringsgraad. Bijna iedere apotheek maakt gebruik van een (Z)AIS Regionaal worden medicatiegegevens uitgewisseld middels OZIS (apothekers) Ruim 28% van de apotheken is reeds aangesloten op het LSP, meer dan 90% heeft aansluiting in gang gezet. Nu 13 ziekenhuizen op LSP
Dus: mag ik een medicatieoverzicht? 1. Wie vraagt het? 2. Welk doel dient het? 3. Wat mag er op staan? 4. Heb ik alle gegevens? 5. Kloppen alle gegevens nog? 6. Moet het op papier? Per fax? 7. Of kan ik het elektronisch uitwisselen? 8. Via OZIS, onze regionale oplossing of via het LSP? 9. Welk systeem gebruikt de ontvanger? 10. Hoe komt het dan over?
Naam: geneesmiddelpaspoort Wat ontbreekt? Historie 1 e voorschrijver Reden van voorschrijven, indicatie Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Geverifieerd?
Apotheek vrager Toestemming? Naam: Medicatie-overzicht Wat ontbreekt? ICA Historie 1 e voorschrijver Reden van voorschrijven, indicatie Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Geverifieerd?
Apotheek vrager Hoeveelheid null=reguliere pillen in zakjes Naam: Geneesmiddeloverzicht Wat ontbreekt? Historie 1 e voorschrijver Reden van voorschrijven, indicatie Moment van innemen Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Start-stop Geverifieerd? Ook verkrijgbaar: Afleverpaspoort (historie in te stellen) patiënt en ziekenhuis Profielpaspoort apothekers en ziekenhuis Toedienlijst Op aanvraaglijst
Apotheek thuiszorg/verpleeghuis Naam: Toedienlijst 6 toedientijden 2 afwijkende rondetijden
Apotheek thuiszorg/verpleeghuis Naam: medicatieverantwoordingslijst Toediening registreren
Apotheek thuiszorg/verpleeghuis Naam: Toedienlijst -Andere veiligheidsstructuur Totaal aantal tabletten
In het ziekenhuis Naam: Medicatie overzicht Wat ontbreekt? ICA 1 e voorschrijver Reden van voorschrijven, indicatie Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Geverifieerd? Toestemming?
Ziekenhuisapotheek afdeling/thuiszorg/ verpleeghuis Naam: geneesmiddeldeellijst In het ziekenhuis
Ziekenhuisapotheek afdeling/thuiszorg/ verpleeghuis Naam: medicatie statuslijst In het verpleeghuis vanuit ZAIS
Ziekenhuisapotheek specialist/apotheek/ huisarts Naam: ontslagrecept Wat ontbreekt? 1 e voorschrijver Reden van voorschrijven, indicatie Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Geverifieerd?
OZIS Naam: thuismedicatie Wat ontbreekt? 1 e voorschrijver, voorschrijver Wijzigen Reden van voorschrijven, indicatie Toegediend, werkelijk gebruik Drugs, zelfzorg, alcohol Geverifieerd?
Praktijk: (Ziekenhuis)apotheek Veel keuzes te maken Standaard Maatwerk/crystal report Afspraken met klanten divers Goed gebruik systeem? Kunnen lezen en begrijpen van andere overzichten Hoe meer keuzes en varianten, hoe groter de kans op fouten
Wat kan het AIS registreren? t.o.v. de richtlijn
WAT KAN ER UITGEWISSELD? Beschikbaar Bron Huidige electr. uitwisseling MET DE HUIDIGE SYSTEMEN In project geraliseerd Medicatie gegevens (uitgebreid) Versnipperd Apotheek (afgeleverd, sterkte, dosering, vorm), huisarts / specialist (voorschrift), ziekenhuisapotheekj Ozis, LSP Farmacom-cluster Verstrekkingen in LSP Alcohol /drugs Nee of deels Huisarts, specialist Nee Onbekend Reden van start /stop Nee of deels Apotheek, huisarts, specialist, ziekenhuisapotheek 1e en actuele voorschrijver Ja Afhankelijk van wie 1 e voorschrijver is Huisartsapotheek, specialistziekenhuisapotheek Verstrekkende apotheek Ja Apotheek, ziekenhuisapotheek Nee Afgeleide Basale patiënt kenmerken Ja Apotheek, huisarts, specialist, ziekenhuisapotheek Contra-indicatie comorbiditeit Contra-indicatie allergieën / ADE Nee Ja Ozis, LSP Pharmacomcluster EMD+ voor drie indicaties In LSP beschikbaar In LSP aanwezig Ja Huisarts, specialist, Nee ICA in LSP Ja Huisarts, specialist, Nee ICA in LSP Labgegevens (op aanvraag) Ja Laboratorium Nee E-lab Indicaties (op aanvraag) Ja Huisarts, specialist Nee EMD+
Toolkit apothekers: verwerken ontslagrecept/medicatieoverzicht Allergie* Contra-indicatie* Medicatie die niet afgeleverd hoeft te worden (zie ontslagrecept: in kolom aantal staat 0) Gestaakte medicatie (zie ontslagrecept: kolom opmerkingen) Gewijzigde thuismedicatie (zie ontslagrecept: kolom opmerkingen) Zelfzorg Insulines, schema s Wijze van vastleggen Ga naar Medicatiedossier Bewakingsdossier Intolerantie Toevoegen stof/groep Ga naar Medicatiedossier Bewakingsdossier Contra-indicaties Toevoegen Leg het geneesmiddel vast als waarneemregel: Ga naar Recept Selecteer tabblad profiel Selecteer nieuw (onder elders afgeleverd) Schrijf geneesmiddel aan Vermeld voorschrijver Hoeveelheid: 1 stuks Duur: 100 dagen (voor de medicatiebewaking) A. Als medicatie gestopt is vanwege een BIJWERKING I. Voer het geneesmiddel in als allergie (zie stap 1) ÉN II. Leg de reden van staken vast als zorgregel. Vermeld: gestaakt i.v.m {reden } B. Als medicatie gestopt is vanwege andere redenen Leg het geneesmiddel vast als waarneemregel (zie stap 3). Vermeld in de gebruikscode: Gestaakt i.v.m {reden} Bijvoorbeeld dosiswijziging of wijziging van middel A naar B Leg de wijziging vast als zorgregel. Vermeld: - {geneesmiddel} dosis verhoogd/verlaagd # naar mg i.v.m {reden} - {geneesmiddel A} vervangen door {geneesmiddel B} i.v.m {indien reden bekend}. NB. Zie ook stap 4A als het oude geneesmiddel gestaakt is vanwege een bijwerking. Schrijf het geneesmiddel aan zoals elk receptgeneesmiddel Schrijf de volledige dosering aan (niet volgens schema als er een gebruik is vermeld)
Gebruikers: cie FPZ NVZA
Uit ronde langs 500 apothekers Landelijk standaard format voor: Medicatieoverzicht Toedienlijst/aftekenlijst Verbijzondering nodig? Eenduidigheid in begrip en interpretatie Actueel: wat is geactualiseerd, wanneer, door wie? Uitgeprint/overgedragen op verzoek van? Toestemming per behandeling registreren Leveren van deze zorg registreren Er moet teveel landelijke focus
Wens gebruikersraad ORIA 1. Goede en nauwe samenwerking tussen (ziekenhuis)apothekers, KNMP, NVZA en softwareleveranciers. 2. Registraties kunnen versturen en weer verwerken. Van AIS naar ZAIS naar AIS. 3. Zorg dat voorschrijvers daadwerkelijk gaan registreren. 4. Van logistieke informatie naar farmacotherapeutische informatie: 1. Kort en helder overzicht dat het farmacotherapeutisch beleid reflecteert, liefst op 1 A4 of in 1 scherm. 2. De layout dan wel verschijningsvorm kan divers zijn, maar elk middel heeft een regel, waaronder de deelleveringen, therapietrouw, uitkomstmaten, indicatie, mutaties, bijwerkingen en dergelijke via doorklikken op te vragen zijn. 3. Snel, overzichtelijk/inzichtelijk en biedt inzicht in het beleid.
KNMP en NVZA nodigen klanten en softwareleveranciers uit om samen de stappen te maken.