Problematiek van anderstaligen op de werkvloer: situatieschets Danny De Baere Adviseur AD Humanisering van de Arbeid danny.debaere@werk.belgie.be
1. Inleiding Feiten Mondialisering en globalisering Grenzen en afstanden vervagen Vrij verkeer (in Europa) van burgers en werknemers (oa VWEU art. 45, RL 2004/38/EG, COM(2010)373) Respect ieders taal (talen Unie) en cultuur (multiculturaliteit en diversiteitsplannen) hoe COMMUNICEREN met als doel elkaar te begrijpen Oplossingen voor? Dagelijks leven Werkvloer Gaan soms ook hand in hand met precairiteit, sociale fraude, illegaliteit, 3D,
2. Kwantificaties? Taalproblemen bij BRZO- en ARIEbedrijven: een onderschat geval, 2008, Lindhout http://www.evo.nl/site/bewustveilig-onderzoekenpublicaties/$file/proefschrift_paul%20lindhout_taalproblemen_brzo_arie_bedrijven.pdf Arbeidsongevallen: toch wel meer (zelfs rekening houdend met dirty, dangerous en degrading ) Lopen buitenlanders in Nederland meer kans op een arbeidsongeval http://www.veiligheidskunde.nl/stream/congres2013s3o-diversiteit-en-veiligheid-lopenbuitenlanders-in-nederland-meer-kans-op-een-arbeidsongeval-door-peter-berkhout http://www.faofat.fgov.be/site_nl/stats_etudes/tableaux_stats/tableaux- 2011/accidents-lieux-2011/theme3.html Punten 3.4.1 nationaliteit Studies in USA: oa Hispanics, Latinos Horck 2006: cultural differences (website): scheepvaartsector Cfr. www.marlintest.co.uk (standard maritime test: Marlin-test)
3. Dit is niet nieuw: emigratie en immigratie Naar België: Zowel in tijd, per sector of bepaalde gebieden in België Vb. hoppepluk Poperinge, textiel, Vanuit België
4. Regelgeving Algemene bepalingen: Taalgebruik in de onderneming: http://www.werk.belgie.be/detaila_z.aspx?id=5528 Werkgelegenheid buitenlandse: http://www.werk.belgie.be/defaulttab.aspx?id=5690 Rechtspraak EHJ Welzijnswet Geen expliete verwijzingen dat Nederlands/Frans/Duits Art. 5 1, j) welzijnswet: werknemers voorlichten Art. 9, 2 welzijnswet (overeenkomst) Mogelijke bepalingen van x onderaannemers, tolken, contactpersoon die de taal spreekt Art. 1134 BW: overeenkomsten, strekken degenen die deze hebben aangegaan, tot wet Art. 13, lid 2, 7 KB 27.3.1998 beleid zich ervan vergewissen dat de werknemers de inlichtingen die zij gekregen hebben in toepassing van de wetgeving inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk goed begrijpen en in de praktijk brengen.
Aanverwante regelgeving en softregelgeving Vraag 3.7 VCA: Vindt communicatie over VGM-zaken plaats zonder taalbelemmeringen Examens oa beschikbaar in verschillende talen http://www.vca-talen.nl/ Koninklijk besluit van 7 september 2012 tot vaststelling van de taal op het etiket en op het veiligheidsinformatieblad van stoffen en mengsels, en tot aanwijzing van het Nationaal Centrum ter voorkoming en behandeling van intoxicaties als orgaan bedoeld in artikel 45 van Verordening (EG) nr. 1272/2008
5. Cursussen Nederlands Overzicht: http://www.bestuurszaken.be/nederlands-leren-overzicht-van-demogelijkheden VDAB: Nederlands op de werkvloer: http://www.vdab.be/hraanbod/nederlands.shtml http://www.vdab.be/werkinzicht/nederlands.shtml Huizen van de taal, NT2 http://www.huisvanhetnederlands.be/ http://www.huisnederlandsbrussel.be/dictionaries (cfr. English for Speakers of Other Languages ESOL) Andere (sectorfondsen, ) http://www.klaretaalrendeert.be/ http://www.patati.be/ http://www.taalmix.be/ http://www.cafecombinne.be/ http://www.bru-taal.be/ http://www.sln.be/werkzoekenden_nemers/werkzoekenden_nemers_tcov_update.html (Taalcoach)..
6. Initiatieven, studiedagen, enz. PCBA 28 oktober 2009: onthaal buitenlandse werknemers http://www.beswic.be/vlaams-brabant/nl/teaser/onthaal-van-buitenlandse-werknemers 12 september 2012: werken niet-belgische derden http://www.prebes.be/sites/default/files/documenten_provincies/antwerpen/versla g_20120912.pdf 9 oktober 2012 OV (vreemde talen bouwplaats en toepassing welzijn buitenlandse werknemers) http://www.prebes.be/provincie/oost-vlaanderen De multiculturele werkvloer: VUSA 27 mei 2010 Toolboxen bij bedrijven in andere talen http://www.basf.be/ecp2/security_belgium_nl/veiligheidsintroductie (10 talen) http://corporate.evonik.be/region/belgium/nl/company/belgium/pages/richtlijnen-vooraannemers.aspx (4talen)
Sectoren Chemie: zie reeds vb. bedrijven Bouw VCA Sommige technische dossiers Interim www.p-i.be/nl/fiches/meertalige-woordenlijsten/ (oa veiligheidssignalisatie, huishoudelijke hulp, vrachtwagenbestuurder/ transperanto, Pools) Ziekenhuizen: Taaldrempels in hulpverlening: www.bwr.be/upload/bwn_197_dossier.pdf www.transperanto.org: voor transporteurs Beeldenboek dienstenchecquemedewerker (Gent 2011) http://www.gent.be/ecache/the/4/159.bglzdhzpzxc9cgvyc2jlcmljahrlbl9hcm NoaWVmJnJlYz0xODAwMDMmeWVhcj0yMDEyJm1vbnRoPTk.html Andere sectoren?
Uitleg regelgeving J. Patrzalek: grensoverschrijdende tewerkstelling http://www.prevent.be/kennisbank/grensoverschrijdende-tewerkstellingveiligheidsvoorschriften-contractueel-vastleggen Toepassing welzijnsregelgeving buitenlandse arbeidskrachten (NAVB 123) http://navb.constructiv.be/nl/welzijnsinfo/publicaties/zoeken/detail.aspx?name= Toepassing-van-de-welzijnsreglementering-op-buitenlandsearbeidskrachten&id={E37A9D60-3DCB-4AD8-A73D-ABF657BACE74}&page= http://www.posting-workers.eu/content/default.asp? (=overzicht toepassing detachering in bouw) Aanverwante zaken ( o.a. arbeidsmigratie, illegaliteit) http://www.acv-online.be/actualiteit/nieuws/detail/arbeidsmigratie_uit_oost_europa.asp www.oracasite.be www.newintown.be www.diversiteit.be diverse jaarverslagen rond illegaliteit en tewerkstelling Geletterdheid Tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten in de bouwsector, J. Buelens http://www.progresslaw.net/?pg=19&id=299
7. Uit de buurlanden Zie reeds Lindhout Studiedagen 17 januari 2013 (Nederlandse hygiënisten): Is taal een gevaar geworden? http://www.arbeidshygiene.nl/contactgroepen/gezondheid-en-chemie/cgc-2013/ Congres veiligheidskunde 20-21 maart 2013: sessie 3 http://www.veiligheidskunde.nl/congres2013-sessie3 (o.a Starren) http://www.bvnt2.org/news/91/183/studiemiddag_investeer_in_arbeidsmigranten_12_ april_2013 Best practices arbeidsveiligheid buitenlandse werknemers www.regioplan.nl/publicaties/rapporten/best_practices_arbeidsveiligheid_buitenlandse _werknemers www.5xbeter.nl/site/catalog/files/65/5x%beter%20- %20Aanpak%20Nieuwkomers.pdf www.fnv.nl/site/media/pdf/95199/stappen-fnv-project-nederlands-op-werkvloer (= http://www.safestart.be/en/teaser/files/tips-communicatie-anderstaligen.pdf) Beter Nederlands in de bouw: via scholingsfonds
Communicatie overheid http://www.arboportaal.nl/vragen/wat-moeten-werkgever-en-werknemer-doen-alstaalproblemen-een-veiligheidsrisico-vormen.html www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/buitenlandse-werknemers Guldenmond: een exploratief onderzoek naar arbeidsmigranten en veiligheid in 3 Europese landen http://www.arbeidshygiene.nl/~uploads/text/file/tta%202012%203%20en%204%20full %20paper%20guldenmund.pdf www.taalwerkt.nl/content/library/pdf/eindrapport.pdf (Werken met taal: bestrijding van laaggeletterdheid door sectoren en bedrijven) http://global-work-talk.eu Diverse nieuwtjes http://www.nti.nl/test-jezelf/talentest-nederlands-voor-buitenlanders http://www.itta.uva.nl/projecten/arbeidsmigranten-herhaalt-de-geschiedenis-zich-18 http://www.taalvakwerk.nl/ www.fnvbouw.net/leden/index.php/spijkerhard/more/spraakverwarring_in_bouwput Oplossingen voor sommige zaken http://educatie.kennisnet.nl/lesmateriaal/lesmateriaal-nt12/ http://www.triangel.be/bwb/beeldwoordenboek.htm (beeldwoordenboek)
Andere landen en invalshoeken www.undocumentedmigrants.eu www.picum.org (Platform for international cooperation on undocumented migrants) www.ikud-seminare.com OHSA: literature study on migrant workers https://osha.europa.eu/en/publications/literature_reviews/migrant_workers Diverse cultures at work: ensuring safety and health through leadership and participation (2013) https://osha.europa.eu/en/publications/reports/diverse-cultures-at-work-ensuringsafety-and-health-through-leadership-and-participation http://www.eurofound.europa.eu/ewco/studies/tn0701038s/tn0701038s.htm http://www.hse.gov.uk/migrantworkers/index.htm (in verschillende talen) http://www.worksafebc.com/default.asp (in 8 talen) www.tuc.org.uk/migrantworkers www.hazards.org/vulnerableworkers
8. Mogelijke oplossingen criteria Duur verblijf: kort - lang Doeleinden: Werk (geld verdienen) privé Cultuur Achtergrond, opleiding, geletterdheid Ingesteldheid, gedrevenheid, Zij die veel reizen: http://journals.worldnomads.com/language-guides/ Strategische afweging: taal land of toch taal gebruiker Bij economische actor nogal vlug taal gebruiker http://www.arboflexbranche.nl/nl/informatie-voor-uitzendbureaus/overuitzendkrachten/veilig-werken/arbochecklists/ (in verschillende talen) www.toegangtothetspoor.nl (6 talen) http://www.denoordoostpolder.nl/nieuws/43932/met-polen-communiceer-je-in-hetpools/ TD118 NAVB: ook in het Pools 2008: visieverandering in UK: http://www.migrantworker.co.uk/news.asp (oa link naar http://www.hse.gov.uk/migrantworkers/video-migrant-workers.htm)
Beïnvloedingsmacht voor nieuwkomers met ambitie om langer te blijven via de civiele samenleving Via dagelijks leven Via school met de kinderen www.turnhout.be/nl/908/content/701 (pictogrammen in communicatie met anderstaligen) http://www.deschoolbrug.be/files/pictogrammenwoordenboekje_versie2011.pdf www.sclera.be Via werk Andere zaken Nederland: schoonmakers: via cao afspraken http://www.fnvbondgenoten.nl/nieuws/nieuwsarchief/2013/juni/612374-149_diplomas_nederlands_schoonmakers/ http://www.fnvbondgenoten.nl/nieuws/perskamer/pers/persarchief/2012/december/557 739- opgeleid_door_de_vakbond_67_schoonmakers_krijgen_diploma_nederlandse_taal/ http://www.ras.nl/opleidingen/traject-nederlandse-taal/
Beelden, woorden, eenvoud, http://www.hse.gov.uk/involvement/englishlang.htm betekenis: rood groen in culturen ja -antwoorden, knikken, Synoniemen: steiger, stelling NL en Vlaams verschillend: http://www.youtube.com/watch?v=7z8so8fv4ao
http://www.hseni.gov.uk/resources.htm?srch_topic=4419
Beeld en woord Strips campagne lever veilig: http://navb.constructiv.be/nl/campagnes_en_acties/lever_veilig/campagneaanpak/communicatiemiddelen.aspx Lucky 13: voor 2 wielers: http://www.acem.eu/index.php/lucky-13/nederlands Napofilms? Cfr. Beelden simpsons, andere Verpakking: humor http://www.youtube.com/watch?v=ywd3gqlotgk (duid op noodzaak) http://www.youtube.com/watch?v=h-oh-telcle http://www.youtube.com/watch?v=guelpieylfu Universele communicatie beelden GHS-CLP pictogrammen gevaarlijke stoffen Cfr. ISO7010 veiligheidssignalisatie Contracteranto kan invulling geven, maar niets is heiligmakend!
http://www.preventionbtp.fr/magazine/la-prevention-autrement/prev-en-bulles
9. Actueel vanuit andere invalshoeken
10. Denk ook aan Denk ook aan menswaardige omstandigheden: huisvestiging, illegaliteit, NEN 4400, European Legal Labour Certificate,. Overgangsmaatregelen arbeidscontracten: 1/1/2014 gedaan Bulgarije en Roemenië; overgang Kroatië Diverse regeringsmaatregelen rond zwartwerk, http://meereerlijkwerk.be = http://plusdemploisetdanslesregles.be/.
11. Conclusie Communicatie is niet eenvoudig Ook cultuur bepaalt manier van (veilig) handelen Ethische overwegingen Geen nieuw probleem maar door internationalisering meer aan oppervlakte